Ndima ya 3
Naa Vhurereli ha Shango vhu Khou Ranga Phanḓa lwo Fanelaho?
1. Ndi dzifhio mbudziso khulwane nga ha vhurereli ha shango dzo takuswaho afha?
“VHURERELI ndi iṅwe ya ṱhuṱhuwedzo dzi re na maanḓa mahulusa kha ḓivhazwakale,”28 ho bula The World Book Encyclopedia. Fhedzi naa vhurereli ha shango ho vha tshiṱuṱuwedzeli tsha vhukuma tsha mulalo na u tsireledzea? Naa ho funza vhatevheli vhaho uri lufuno lwa vhurathu na vhukomana lu fanela u pfuka mikano ya zwitshavha na phambano dza matsinde a vhathu? Zwiṅwe, naa kereke dza Vhudzhagane, dza Katoliki, dza Porotesitante, na dza Orthodox dzo fulufhedzea kha u ḓiamba hadzo uri dzi tevhela Yesu Kristo sa “Ṋe-Mulalo”? Kana naa dzo tou bveledzisa mavengo a vheaho vhumatshelo ha muthu khomboni? U sedza rekhodo hu ḓo ṋea phindulo i mangadzaho.
2. Zwisima zwo fhamba-fhambanaho zwi ri vhudza mini nga ha rekhodo ya ḓivhazwakale?
2 Malugana na zwenezwi, Parade Magazine wo ri: “Ḓivhazwakale i a gudisa ngudo vhane vha funa u guda. Iṅwe ya dzingudo khulwane kha dzoṱhe ndi ya uri nndwa dzo thewaho kha phambano dza vhurereli na dza zwigwada zwa vhushandukwa nga zwifhinga zwoṱhe ndi dzone dzo vhifhesaho, dzi dzulesaho tshifhinga tshilapfu na dzi konḓesaho u piringulula.”29 Nahone samusi Chicago Tribune yo amba: “Vhurereli vhuhulwane vhuṅwe na vhuṅwe vhu huwelela mulalo na vhurathu na vhukomana na khathutshelo, fhedzi huṅwe ha u tsikeledza ha tshiṱuhu u fhira hoṱhe na hu sa konḓelelei kha ḓivhazwakale ho itwa dzinani ḽa Mudzimu.”30 A tshi humbula mbuno dzo raloho dza ḓivhazwakale, C. L. Sulzberger mudzudzanyi wa gurannda u a vhudzisa zwo tea: “Naho khamusi haya mafhungo a sa takadzi, naa a zwo ngo fanela u ṱalukanyiwa uri nṱha ha zwiṅwe zwiitisi—vhuvhusi vhu kandeledzaho, tshiṱalula nga tshitshavha, zwa nndwa—vhurereli ho no vha khombo i dzulaho i hone kha vhutshilo ha vhathu?”31
3. Ndi ufhio mukhwa u shonisaho wa vhurereli une ḓivhazwakale ya ḓana ḽashu ḽa vhu-20 ḽa miṅwaha ya u dzumbulula?
3 Ee, ḓivhazwakale yo tshinywa nga malofha a nndwa i kukumedzwaho nga vhurereli. Kha ḓana ḽashu ḽa miṅwaha, vhukatini ha nndwa mbili dza shango na nga murahu hadzo, ro vhona mukhwa u shonisaho wa vharereli vha tshi vhulahana nga tshavho—Mukatoliki a tshi vhulaha Mukatoliki, Muporotesitante a tshi vhulaha Muporotesitante, Mumuslim a tshi vhulaha Mumuslim, na vhaṅwe vha tshi ita zwenezwo. Na vhafunzi kha masia a lwaho, naho vhe vha vhurereli vhuthihi, vho fhaṱutshedza mmbi dze dza vha dzi tshi ḓo ṱuwa dzi tshi vhulaha vhahavho vha vhurereli.
4. (a) Ndi ngani kereke dza Vhudzhagane dzi dzone dzi re na mulandu nga maanḓa? (b) Muṅwe mudzudzanyi u ri mini nga ha nndwa?
4 Zwi re na mulandu u fhira zwoṱhe kha heḽi fhungo ndi kereke dza Vhudzhagane. Ngani? Ngauri dzi ḓiamba uri dzi imela Mudzimu wa Bivhili na Murwa wawe Yesu Kristo, we a ri: “Ndi zwiné vhathu vhoṱhe vha ḓo ḓivha ngazwo’ zwauri ni vhafunziwa vhanga arali u funana hu hone kha inwi.” (Yohane 13:35) Fhedzi u vhulaha ho ṋaṋesaho ho bvelela ngomu Vhudzhaganeni. Samusi mudzudzanyi wa Waterloo Courier ya Iowa o amba: “Vhakriste a vho ngo vhuya vha tata u lwa na vhaṅwe Vhakriste. Arali vha ite ngauralo, vhunzhi ha dzinndwa tswuku kha ḽa Yuropa dzo vha dzi songo vhuya dza vha hone. . . . Nndwa ya Shango ya I na ya vhu-II, dzine dza vha na rekhodo i dzulaho i hone ya Vhakriste vha tshi vhulaha Vhakriste, yo vha i tshi ḓo vha i songo vha hone.”32
5. (a) Bivhili i vhudza mini vhane vha shumela Mudzimu nangoho? (b) Miraḓo ya kereke i fanela u sedzana na mbudziso ifhio malugana na kereke yavho?
5 Bivhili i a pfala kha heḽi fhungo: Vha rabelaho Mudzimu lwa ngoho vha vhudziwa uri vha ‘ṱoḓe mulalo vha u fungelele,’ vha ‘dzhie mafumo vha fule malembe ngao’,’ na u sa tsha “guda u lwa.” (1 Petro 3:11; Yesaya 2:2-4) “Ri funane. Ri songo nga Kaini we a vha a tshi bva kha muvhi [Sathane Diabolo], a vhulaha murathu wawe.” (1 Yohane 3:10-12) Fhedzi vhatevheli vha vhurereli ha shango ḽino vha bvela phanḓa u vhulaha vharathu vhavho, u fana na Kaini, nahone vhafunzi vhavho vho tikedza vhe vha vha vho fara yeneyo nḓila. Nga zwenezwo, arali ni wa vhuṅwe vhurereli, ḓivhudziseni: ‘Arali vhathu vhoṱhe kha ḽifhasi vho vha vhe kha vhurereli hanga, naa dzinndwa dzo vha dzi tshi ḓo vha dzo fhela nahone ḽino ḽifhasi zwino ḽo vha ḽi tshi ḓo vha ḽi fhethu ha mulalo wa vhukuma?’
6. Nzulele ya vhurereli ha shango yo fhandekanaho na i lwaho i sumbedza mini?
6 Nzulele ya vhurereli ha shango yo fhandekanaho na ya u lwa i sumbedza uri Mudzimu a si mutikedzi waho. Hezwi zwi nga mangadza vhane vha humbula uri vhurereli hoṱhe ho luga samusi vhu tshi amba uri vhu imela Mudzimu. Fhedzi Bivhili i sumbedza zwavhuḓi uri “Mudzimu a si Mudzimu wa phusuphusu, tshawe ndi mulalo.” (1 Vha-Korinta 14:33) I sumbedza na uri hu na vhurereli ha ngoho na vhurereli ha mazwifhi. Nahone i bula uri ndi vhurabeli fhedzi ho thewaho kha mafhungo-ngoho, vhu si na muhoyo, vhune ha tikedzwa nga Mudzimu.—Mateo 15:7-9; Yohane 4:23, 24; Tito 1:16.
7. (a) Bivhili i shumisa mubulo ufhio u ṱalusa vhurereli ha shango? (b) Vhu hweswa mulandu wa mini?
7 Nge vhurereli ha shango ha ita vhudzhulumba uri vhu vhuelwe kha zwa politiki, zwa vhuvhambadzi, na zwa matshilisano, Bivhili i vhu fanyisa uri vhu nga phombwe. I tshi ṱalusa heyi “phombwe” i ri: “Kha wone . . . ho wanala vhunzhi ha malofha a . . . vhoṱhe vho vhulahwaho shangoni.” (Ndzumbululo 17:1-6; 18:24) Ee, vhurereli ha shango ḽino ho hwala mulandu u lemelaho wa malofha malugana na u vhulaha hoṱhe ha ḓivhazwakale ya shango! Vhu ḓo ḓifhindulela khazwo.
8. Maipfi a Yesu a ‘vharangaphanḓa vho pofulaho’ a shuma hani ṋamusi?
8 Zwi tou pfala uri vhurereli naho vhu vhufhio vhune mishumo yaho ya fhambana na Bivhili vhu nga si kone u isa vhathu kha mulalo wa ngoho na u tsireledzea. Ndi ngazwo Yesu o ri nga ha vharangaphanḓa vha u zwifha vha vhurereli vha misini yawe: “Ndi mabofu a tshimbidzaho mabofu. Huno bofu ḽi tshi tshimbidza bofu vha ḓo wela mulindini vhoṱhe vhuvhili havho.” (Mateo 15:14) Sa zwenezwo, vhurereli ha shango ṋamusi ndi ‘vharangaphanḓa vho pofulaho’ kha fhungo ḽa nndwa na kha maṅwe masia mahulwane a vhutshilo.
Naa Vhurereli ha Shango vhu Bveledzisa u Ḓifara Havhuḓi?
9, 10. (a) Ndi ngani u farelela zwilinganyo zwa ngoho zwa u ḓifara havhuḓi hu tshi ṱoḓea u itela mulalo na u tsireledzea? (b) Samusi zwo funziwa Bivhilini, ndi mini tshi bveledzaho u ḓifara ho raloho?
9 Naa muthu naho e nnyi a nga ḓiphiṋa nga mulalo wa ngoho na vhahura vhawe kana nga u tsireledzea ha vhukuma arali zwilinganyo zwa ngoho zwa u ḓifara havhuḓi zwi sa tevhelwi? Hune zwilinganyo zwo raloho zwa si vhe hone, u zwifha, u tswa, vhuṱonḓolo, na mikhwa i ngaho yeneyo zwo ḓowelea. Kha ḽiṅwe sia, u funa muhura nga ho khwaṱhaho hu fanela u bveledzisa u ḓifara havhuḓi.
10 Bivhili i bula bono ḽa Mudzimu nga ha u ḓifara havhuḓi nga heyi nḓila: “A funaho muṅwe o khunyeledza mulayo. Ngauri hu tshi pfi: U songo vha phombwe, U songo emula, na muṅwe mulayo arali ú hone, wo katelwa kha heḽi ḽine ḽa ri: funa wa hau unga U tshi ḓi-funa. Lufuno a lu iti wahau tshivhi.”—Vha-Roma 13:8-10.
11, 12. (a) Naa muthu a sa fareleliho zwilinganyo zwa u ḓifara havhuḓi a nga lavhelela u ḓiphiṋa nga mulalo na Mudzimu? (b) Ndi nnyi a vheaho zwenezwo zwilinganyo nga ho teaho?
11 Naho zwo ralo, zwihulwane u fhira zwenezwi, naa ni vhona uri muthu a nga vha na mulalo na Mudzimu, a vha na khwaṱhisedzo ya uri U a mu takalela na u mu tsireledza, arali a sa shumisi zwilinganyo zwa Mudzimu zwa u ḓifara havhuḓi? Naa ni nga ita na u ṱhonifha Mudzimu ane a si ṱoḓe u ḓifara ho raloho kha vhane vha ḓiamba uri vha a mu shumela?
12 Uri Mudzimu a ṱoḓe uri zwilinganyo zwawe zwi nambateliwe, u ḓo fanela u ita zwa pfala uri zwilinganyo zwenezwo ndi zwifhio. O zwi ita Ipfini ḽawe, Bivhili. (2 Timotheo 3:16, 17) U amba uri muthu muṅwe na muṅwe u fanela u ḓiitela zwilinganyo zwawe zwa u ḓifara a tshimbila ngazwo a zwi pfali u fhira u amba uri muthu muṅwe na muṅwe u fanela u ḓiitela milayo ya badani a tshimbila ngayo. Ni a zwi ḓivha uri mvelelo dzi ḓo vha dzifhio. Bivhili i sumbedza nga hu pfalaho uri hu na nḓila nthihi fhedzi i ḓisaho u tendelwa nga Mudzimu. Samusi Yesu o amba, dziṅwe nḓila dzoṱhe dzi ya u lovhani fhedzi.—Mateo 7:13, 14; Luka 13:24.
13-15. (a) Ndi dzifhio mbudziso malugana na u ḓifara havhuḓi dzine dza fanela u vhudziswa malugana na miraḓo ya kereke ine muthu a dzhena yone? (b) Bivhili i ri hu fanela u itwa mini nga muraḓo wa tshivhidzo u fungelelaho u pfuka milayo ya Mudzimu? (c) Naa izwi zwi a itiwa dzikerekeni?
13 Naa zwihuluhulu kereke dza Vhudzhagane, dzi a tikedza zwilinganyo zwa Mudzimu zwa u ḓifara havhuḓi nahone dza ranga phanḓa shango ḽoṱhe nga zwenezwo? Vhutshilo ha vhanzhi vha re kha dzenedzo kereke vhu dzumbulula mini? Naa ni wa kereke iṅwe-vho? Ḓivhudziseni-ha: ‘Arali muṅwe na muṅwe kha ḽifhasi a vhe a tshi tshila sa miraḓo ya vhurereli hanga, naa zwo vha zwi tshi ḓo fhelisa vhutshinyi, mikhwa ya mabindu ya u sa fulufhedzea, u vhangisana, na vhuaḓa ha u ṱangana nga dzimbeu?’
14 Bivhili i sevha uri “dini ḽiṱuku ḽi dungisa vhuswa hoṱhe” na uri “u ḓowelana na vhavhi zwi tshinyisa milayo mivhuya.” (Vha-Galata 5:9; 1 Vha-Korinta 15:33) Nga tshenetshi tshiitisi i dovha ya laya Vhakriste uri vha “songo tshimbilelana na ane a ri dzina a tshi pfi murathu, a vha e phombwe, kana mudzia-vhuvhuḓu kana mudzia-midzimu i sili, kana mugoḓi, kana munwi kana muṱanguli, wa u ralo na u ḽa ni songo ḽa naé. . . . Bvisani muvhi vhukati haṋu inwi vhaṋe.”—1 Vha-Korinta 5:11-13.
15 I ngoho, muthu a nga khakha a dovha a vhuelela nḓilani. Fhedzi hu pfi mini nga vhane vha ita zwithu zwo raloho sa nḓowelo? Arali havha vhathu vha tshi amba uri vha khou shumela Mudzimu, ndi vhadzia muhoyo. Muhoyo ni a u nengwa zwa vhukuma nahone Bivhili i sumbedza uri Mudzimu u a u vhenga na vhane vha u ita. (Mateo 23:27, 28; Vha-Roma 12:9) Hu pfi mini nga ha vhurereli haṋu? Naa vhu a tevhela ndaela ya Bivhili ya u ‘bvisa’ vha fungelelaho u pfuka milayo ya Mudzimu na vhane vha si sumbedze u rembuluwa ha vhukuma? Kana vhu a tendela vhathu vho raloho vha tshi dzula vhe kha vhuimo havhuḓi, vha tshi vhea vhaṅwe khomboni nga zwenezwo? Naa vhu sokou amba nga u ḓifara havhuḓi nga mulomo, fhedzi vhu tshi khou ita u nga a vhu vhoni vhuvhi vhu no khou itiwa, kana vhu tshi ita na uri a ho ngo khakhea?—Mateo 15:7, 8.
16. (a) Vhafunzi vhanzhi vha ri mini zwino nga ha u ḓifara ha u ṱangana nga dzimbeu? (b) Bivhili i ri mini nga maḓifarele o raloho?
16 Vhafunzi vhanzhi vha ri vhupombwe, vhuṱonḓolo, na masawana a zwo ngo khakhea. Fhedzi a vha tendelani na khumbulo ya Mudzimu. Ipfi ḽawe ḽi amba nga hu pfalaho: “Ni songo khakha: Hu’ dziphombwe, hu’ vhadzia-midzimu i sili, hu’ vhadzia-u-ṱalana, hu’ vhadzia-u-sokou ḓi-ṅaledza, hu’ vhadzia-u-silinga na vhanna ngavho’, hu’ dzimbava, hu’ vhadzia-vhuvhuḓu hu’ vhanwi, hu’ vhagoḓi, hu’ vha mavemu, vhoṱhe a vha nga ḽi ifa ḽa muvhuso wa Mudzimu.”—1 Vha-Korinta 6:9, 10.
Mvelelo dza u Laṱa Ipfi ḽa Mudzimu
17-19. (a) Muapostola Paulo o vha a tshi dzhia hani Bivhili? (b) Vhafunzi vhanzhi ṋamusi vha dzhia hani Bivhili?
17 Tshiitisi tshihulwane tsho itaho uri vhurereli ha shango ḽino vhu vhe kha nzulele yo fhandekanaho, yo fhiriṱanaho ngaurali ndi uri vhu nyadza milayo ya Mudzimu i wanalaho Ipfini ḽawe, Bivhili. Vhukuma, vhafunzi vhanzhi vha laṱa Bivhili sa Ipfi ḽihevhedzwa nga Mudzimu. Fhedzi, muapostola Paulo o hevhedzwaho o ḓivhadza hezwi: “Maṅwalo oṱhe, ma-hevhedzwa-nga-Mudzimu.” (2 Timotheo 3:16) Paulo o dovha a ri khadeledza u ṱanganedza Bivhili “lu si lwa fhungo ḽa vhathu, lu re lwa fhungo ḽa Mudzimu.” (1 Vha-Thesalonika 2:13) Zwa vhukuma Yehova Mudzimu, Musiki Ramaanḓaoṱhe wa fhethu hoṱhe hu ofhisaho, o vha a tshi nga ṅwala bugu a ita uri i dzule i tshi fulufhedzea nga maḓana a miṅwaha!
18 Naho zwo ralo, New Catholic Encyclopedia i ri: “Mafhungo manzhi a Bivhili a si a ngoho musi a tshi haṱulwa u ya nga nḓivho ya musalauno ya saintsi na ya ḓivhazwakale.”39 Mufunzi a tshi ṅwala kha U.S. Catholic, o amba uri tsiko ya ḽifhasi i nga si vhe yo itea nga nḓila ye ya ṱaluswa ngayo kha Genesi. Nahone malugana na mafhungo ayo a u sikwa ha muthu, o ri: “Tsinde ḽa vhathu a ḽo ngo thoma ngauralo.”40 Mubishopo wa Episkopale o ri: “Bivhili i na dzikhakho, zwi songo lulamaho na zwi lwisanaho. Ngauralo zwi a pfala uri ndi ngani kereke khulwane dza Vhukriste dzi sa dzhii Bivhili sa ya vhukuma.”41 Kha ḽa England, mubishopo wa Anglican o ri u vuwa ha Yesu vhafuni ndi “manditi a marambo o itelwaho u fhura.”42
19 Ngauralo, vhunzhi ha vhafunzi vha nyadza Bivhili kana a vha funzi vhatevheli vhavho u i ṱhonifha na u tevhela milayo ya Mudzimu i re khayo. Ndi tshone tshiitisi tshihulwane tsha u nyadziwa ha Ipfi ḽa Mudzimu hu no khou hulela kha Vhudzhagane. M. J. McManus muṱalusi wa zwa vhurereli o ṅwala hezwi nga ha vhadzheni vha kereke: “Nḓowelo dzi si gathi kha vhurereli dzi shushedza u wisa vhurereli ho dzudzanywaho kha vho-1980 u tou fana na zwine zwa itwa nga nḓivho i ṱungufhadzaho ya Bivhili.” O amba uri “Bivhili i dzula i bugu i sa vhaliwi, isili” kha vhanzhi vha dzhenaho kereke.43
20, 21. Mvelelo dza u laṱa pfunzo dza Bivhili dzo vha dzifhio?
20 Mvelelo dza izwi zwoṱhe dzo vha dzifhio? Naa vhurereli ha shango ho sumbedza uri vhu nga nyadza pfunzo dza Bivhili ha ḓi fhedza ha bveledza mulalo kana u ḓifara havhuḓi kha vhanambateli vhaho? Zwo fhambanaho nazwo, zwiimo zwi khou ṋaṋa u vhifha ḽifhasi ḽoṱhe. Tshaka dzi re na vhurereli vhu si ha Vhukriste dzi khou ṋaṋa u vha bono ḽa dziphusuphusu, dziphambano, mutshinyalo wa zwa politiki, na u ḓifara hu no khou tshinyala. Fhedzi Vhudzhagane nga maanḓa vhu khou tambudzeswa nga vhutshinyi, u ḓifara luvhi, dzema ḽa u shumisa zwidzidzivhadzi, u lwa ha matsinde a vhathu, na nndwa. Zwi khou itea samusi Ipfi ḽa Mudzimu ḽi fulufhedzeaho ḽo dzula ḽo zwi amba: “Ndi nga u’ vha laṱa fhungo ḽa Yehova; zwino vhuṱali vha kha ḓi vha na vhufhio?”—Yeremia 8:9.
21 Vhuṱanzi a vhu hanedzei. Vhu sumbedza uri vhurereli ha shango ḽino a si tshiṱuṱuwedzeli tsha ngoho tsha mulalo na u tsireledzea. Nahone ho sia vhatevheli vhaho vha si na nḓivho ya fulufhelo ḽa ngoho—Muvhuso wa Mudzimu. Izwi zwoṱhe zwi amba mini-ha?
Vhufhelo ha Vhurereli ha Shango vhu Tsini
22, 23. Bivhili i ri vhurereli ha u zwifha vhu ḓo ḓelwa nga mini?
22 Yesu Kristo o ri: “Miri yoṱhe i songo ṱavhiwaho nga khotsi-anga wa ṱaḓulu i ḓo tupulwa.” (Mateo 15:13) Mitshelo mivhi i aṋwiwaho nga vhurereli ha shango ḽino i sumbedza uri a ho ngo ṱavhiwa nga Mudzimu. Nga zwenezwo, Bivhili i dzula yo amba nga ha u lozwiwa ha maitele oṱhe a u zwifha a vhurabeli vhune ha khou ḓa.
23 A tshi amba nga enea maitele a vhurereli nga fhasi ha tshiga tsha “Babele Ḽihulu” ḽi ngaho phombwe, Mudzimu u amba zwi tevhelaho malugana na ndaulo ya shango ḽoṱhe ya vhurereli ha u zwifha: “Zwivhi zwaḽo zwo thuphiwa zwo guma nga ḽiṱaḓulu, Mudzimu o elelwa vhutshinyi haḽo . . . maṱhupho aḽo a ḓo ḓa nga ḓuvha ḽithihi, lufu na u ṱungufhala na nḓala, na hone ḽi ḓo fhiswa nga mulilo. Ngauri Mudzimu, ane a ḽi vhea mulandu, u na maanḓa.”—Ndzumbululo 18:2, 5-8.
24. U lozwa ho raloho hu ḓo ḓa hani, nahone hu tshi bva kha tshifhio tshisima?
24 Ṱhogomelani uri hohu u lozwa hu ḓo ḓa nga u ṱavhanya hu akhamadzaho, zwa nga “nga ḓuvha ḽithihi.” Vhurereli ha u zwifha vhu ḓo tshinyekanywa, ha lozwiwa, nga dzenedzi tshaka dza politiki dze ha ita vhupombwe nadzo nga tshifhinga tshilapfu, lune zwa ḓo akhamadza na u shonisa vhathu vhanzhi.—Ndzumbululo 18:10-17, 21; 17:12, 16.
25. (a) Kha Ndzumbululo 18:4, vhathu vha tamaho u tendelwa nga Mudzimu vha khadeledzwa u ita mini? (b) Ndi mini tshi fanelaho u sudzulusela muthu u dzhia vhukando ho raloho?
25 Ngauralo mbidzo ya ṱaḓulu i ri: “Ibvani khaḽo’ vhathu vhanga! Ni songo vha na vhuhura naḽo’ kha zwivhi zwaḽo, na vhó ḓo baḓakanyiwa naḽo’ kha dziṱhamu dzaḽo.” (Ndzumbululo 18:4) U dzhia vhukando ho raloho zwi amba uri muthu u vhona vhurereli ha u zwifha nga nḓila ine Mudzimu a vhu vhona ngayo. Zwi amba uri muthu u vhu vhengela mitshelo yaho yo sinaho, muhoyo waho, na u tenda haho zwi si zwone. Ri fanela u nengwa nḓila ye vhurereli ha u zwifha ha imela ngayo Mudzimu luvhi phanḓa ha vhathu na nga nḓila ye ha bveledza ngayo u tambula na u tsikeledzwa ha vhathu. (Vha-Roma 2:24; Yeremia 23:21, 22) Arali na ṱalukanya zwenezwi, ni ḓo litsha u tikedza vhurereli ho raloho nga hoṱhe, na sumbedza nga zwenezwo u tikedza haṋu nga vhuḓalo khaṱulo ya Mudzimu khaho.
26. (a) Muthu u fanela u wana zwifhio zwiṅwe arali a tshi ḓo vha wa u ḓiphiṋa nga mulalo wa Mudzimu na tsireledzo yawe? (b) Muthu u fanela u ṱoḓa vhathu vha mufuda-ḓe musi a tshi ṱoḓa u wana vha re kha vhurabeli ha ngoho?
26 Naho zwo ralo, u sokou litsha a zwo ngo eḓana. Ni fanela u ṱoḓa na wana vhurabeli ha ngoho, vhu si na muhoyo vhune ha ḓo ni ḓisela mulalo wa Mudzimu na tsireledzo yawe musi ndozwo yo dzulaho yo ambiwa i tshi ḓa. Vha ṱanganelaho kha vhurabeli ho raloho ha ngoho vha fanela u vha vhe vhathu vho no ḓi ‘dzhiaho mafumo vha fula malembe ngao, vha sa tsha gudaho nndwa.’ (Yesaya 2:4) Vha fanela u vha vhathu vha tendaho Ipfi ḽa Mudzimu vha tshila ngaḽo, vha ḽi tendelaho uri ḽi vhe ṱhuṱhuwedzo i vha endedzaho vhutshiloni havho. (Psalme ya 119:105) Vha fanela u sumbedza vhahavho lufuno lwa vhukuma, lu si lwa muhoyo. (Yohane 13:35; Vha-Roma 13:8) Naa hu na vhurabeli ho raloho ṋamusi? Vha dzimilioni vho vhu wana kha Ṱhanzi dza Yehova. Shangoni ḽoṱhe vha ḓivhelwa u nambatela milayo ya Mudzimu i wanalaho Bivhilini. Nahone mulalo na u tsireledzea zwine vha ḓiphiṋa ngazwo na nga tshino tshifhinga zwi imelela vhungoho ha Ipfi ḽa Mudzimu na maanḓa aḽo.
27. Ni ḓo kona u vhona mini tsha u tou thoma nga u ya miṱanganoni ya Ṱhanzi dza Yehova Holoni yavho ya Muvhuso?
27 Ṱhanzi dza Yehova vha vhilaedzwa vhukuma nga vhuimo vhu re na khombo he vhurereli ha u zwifha ha ḓisa vhathu khaho. Vha khou lwela vhukuma u ṋea Ipfi ḽa Mudzimu vhuimo ha u thoma vhutshiloni havho. Ni a rambiwa u vhona miṱangano yavho Holoni yavho ya Muvhuso ya hune na vha hone na sengulusa nga inwi muṋe uri vha vhonadza muya wa Mudzimu u gumafhi na u ḓiphiṋa nga mulalo na u tsireledzea zwine wa ḓisa. Ni ḓo vhona na nḓila ine vha guda na u shumisa ngayo zwine Mudzimu a zwi ṱoḓa kha vhane vha ḓo ponyoka ndozwo i no khou ḓa vha tshila kha Nzudzanyo yawe Ntswa yo lugaho nga fhasi ha vhuvhusi ha Muvhuso wawe wa ṱaḓulu.
[Box on page 29]
Vhafunzi vho engedzeaho vha tendela zwine Bivhili ya zwi sola sa vhuaḓa ha u ṱangana nga dzimbeu, samusi hedzi ṱhoho dza mafhungo dza tsumbo na zwiteṅwa zwa mafhungo zwi tshi sumbedza:
“Musi Zwo Vhifhaho Zwi Tshi vha Vhuḓi Vhafunzi vha Ḓo Ri Vhudza.” “[Kereke ya England] zwino i khou laṱa maitele ayo a kale a u ṱhonifha mulayo. U ṱangana nga dzimbeu nga phanḓa ha mbingano, na muthu muthihi kana vho vhalaho, . . . zwi ḓo dzhiiwa zwi tshi ṱanganedzwa u ḓifarani u bva zwenezwo.”—Alberta Report.33
“Vhafunzi a Vha Ri Tshithu nga ha u Ṱangana nga Dzimbeu Phanḓa ha Mbingano.” “Vhafunzi vha Amerika vha ita tshivhi nga u sa funza nga ha u ṱangana nga dzimbeu nga phanḓa ha mbingano . . . Vha ofha uri vha ḓo xelelwa nga vhaṅwe vha vhathu vhavho. Yesaya o ḓivha nga ha vhafunzi vho raloho. Kha Ndima ya 1 ya bugu yawe, u redza Murena a tshi ri ngavho, ‘A thi tsha ḓo ni sedza; naho na anza dzithabelo, a thi nga thetshelesi; zwanḓa zwaṋu zwo ḓala malofha.’”—Telegraph, Platte Devhula, Nebraska.34
“Vhuṱonḓolo kha Ṱhaluso i Sa Lemeli.” “Mufunzi wa Muisimane . . . o tshenusa vhathu musi a tshi bula bono ḽo linganelaho ḽa Kereke kha Mulayo wa Vhusumbe. . . . ‘Maḓipfele ashu ndi a u vhavhalela nṱhani ha u haṱula,’ o amba ngauralo.”—The Sunday Times, Perth, Australia.35
“Vha Kereke yo Ṱanganaho vha Tendela Mbingano dza vha Masawana.”—The New York Times.36
“Tshigwada tshi shumaho tsha Kereke yo Ṱanganaho ya Canada tsho tikedza u vhewa ha vha masawana vha re na mafulufulu uri vha vhe vhafunzi.”—The Toronto Star.37
“Tendelani Vhudzhulumba—Ndi Dzilafho Ḽikhethwa.”—Mafhungo a mudzudzanyi nga muhulwane wa Katoliki kha Philadelphia Daily News.38
[Pictures on page 25]
Vhafunzi vho tswukisa zwanḓa zwavho nga malofha vha tshi tikedza vhavhusi