Ndima ya 12
U Ṱhonifha Ndaulo hu a Ṱoḓea u Itela u Tshila nga Mulalo
1-3. (a) Ndi mini tsho bveledzisaho u haniwa ha ndaulo ho phaḓalalaho misini yashu? (b) Aya mavhonele a sumbedziwa nga dzifhio nḓila dzo fhamba-fhambanaho? (c) Mvelelo dzazwo dzi pfiwa ngafhi?
MUYA wa u ḓilanga wo phaḓalala ḽifhasi ḽoṱhe ṋamusi. Hu na u sa fulufhedza ndaulo hoṱhe-hoṱhe, zwihuluhulu kha vho bebwaho u bva nga Nndwa ya Shango ya vhu-II. Ngani? Tsha u thoma, vhabebi vhavho vho vha vho vhona mutsiko nga ndinganyo i sa fani na iṅwe ye ya vhuya ya vha hone, khathihi na maano a vhavhusi a tsikeledzaho na o tshinyalaho. Vho vha na mavhonele mavhi nga ndaulo. Nga zwenezwo, vhunzhi havho musi vha tshi vha vhabebi, a vho ngo dzhenisa u ṱhonifha ndaulo vhanani vhavho. Na tshikhetho tsha ndaulo tsho vhonwaho nga vhana tsha engedzea. Nga zwenezwo, u sa ṱhonifha ndaulo ho no vha tshithu tsho ḓoweleaho.
2 Lunyadzo lwonolwo lu sumbedzwa nga nḓila dzo fhamba-fhambanaho. Tshiṅwe tshifhinga ndi nga u nanga mufuda wa kuambarele kana wa u ḓilugisa u sumbedzaho u laṱa zwilinganyo zwi tendelwaho. Lu nga kwama na u nyadza mapholisa ho ḓoweleaho, na vhuvemu na u shulula malofha. Fhedzi a lu gumi nga zwenezwi. Na kha vha sa ḓisumbedzi nga hedzi nḓila dzi vhonalaho, vhanzhi vha nyadza milayo kana u i pfuka arali vha sa tendelani na milayo yo raloho kana vha tshi wana i tshi vha dina.
3 Heyi nzulele yo no kwamesa muya u re mahayani, u re zwikoloni, u re mishumoni, na kha u kwamana na vhashumeli vha muvhuso. Vhathu vha khou ḓi ya vha sa tsha ṱoḓa muthu a vha vhudzaho zwine vha fanela u ita. Vha hovhelela zwine vha tenda uri ndi mbofholowo khulwane. Samusi no sedzana na nzulele yeneyi, ni ḓo itani?
4. Nga zwine ra ita kha iḽi fhungo, ri sumbedza mavhonele ashu kha ifhio khani?
4 Buḓo ḽaṋu ḽi ḓo sumbedza hune na ima hone kha khani ya vhuvhusahoṱhe ha Yehova. Naa zwa vhukuma ni a ṱhonifha Yehova sa Tshisima tsha mulalo wa ngoho na u tsireledzea? Naa ni ḓo ṱoḓa nahone na shumisa vhutshiloni haṋu zwine Ipfi ḽawe ḽa livhisa khazwo? Kana naa ni ḓo tshimbidzana na vhane vha ḓiitela phetho dzavho dza zwine zwa vha vhuḓi na zwi re vhuvhi nga u ḓilanga?—Genesi 3:1-5; Ndzumbululo 12:9.
5. (a) Hu anzela u bvelela mini kha u tevhela vhurangaphanḓa ha vhathu vha fulufhedzisaho “vhu-ḓi-langi”? (b) Muthu a itaho zwine Mudzimu a funa o vhofholowa lungafhani?
5 Nḓivho ya vhuronwane ya Bivhili i nga ni tsireledza kha u xedzwa nga vhane, naho ‘vha tshi fulufhedzisa vhuḓilangi, vhone vhaṋe vha vha vhe phuli dzo tshinyaho.’ U tevhela vhurangaphanḓa ha vhathu vho raloho hu nga sokou ni dzhenisa kha tshenetsho tshiimo tsha vhupuli. (2 Petro 2:18, 19) Mbofholowo ya ngoho i nga waniwa fhedzi nga u guda na u ita zwine Mudzimu a funa. Ndaela yawe ya lwa ṱaḓulu ndi ‘mulayo wo vuleaho, u ṋeaho vhathu vhuḓilangi.’ (Yakobo 1:25) Hezwi zwi nga ambiwa ngauri Yehova ha ri thivheli lu sa ṱoḓei, a sokou ri vhiela nga milayo i sa shumeli ndivho i shumaho. Fhedzi mulayo wawe u ṋea vhuendedzi vhu ḓisaho mbofholowo, mulalo, na u tsireledzea zwo thewaho kha vhushaka ho lugaho na Mudzimu na wahashu.
6, 7. (a) Ndi nnyi a re vhuimoni ha khwine-khwine ha u ita tshiṅwe tshithu nga ha u shumiswa luvhi ha ndaulo? (b) Yesu o sumbedza hani zwine zwa itea kha vhathu vha ḓilifhedzelaho?
6 Mudzimu u a ḓivha uri mutshinyalo wa muthu na u shumiswa luvhi ha ndaulo zwi gumafhi, u fhira muthu naho e nnyi. Nahone o ṋea ipfi ḽawe ḽa uri naho vhane vha khou bveledza mutsiko vhe nṱha hani, u ḓo vha sengisa. (Vha-Roma 14:12) Nga tshifhinga tsho vhewaho nga Mudzimu, ‘vhavhi vha ḓo lovha shangoni, vha mashandukwa vha ḓo tupulwa khaḽo.’ (Mirero 2:22) Fhedzi a ri nga wani vhuḓi na vhuthihi vhu sa fheli arali ra vho fhela mbilu ra ḓilifhedzela.—Vha-Roma 12:17-19.
7 Vhusikuni ha u fheṱiwa na u fariwa hawe, Yesu o ombedzela zwenezwi kha vhaapostola vhawe. Nga ṅwambo wa zwiimo zwe zwa vha zwi shangoni ḽeneḽo, u katela na u vha hone ha zwivhanda, vhathu vho vha vha tshi anzela u fara zwihali. Ngauralo nga tshenetsho tshifhinga ho vha hu na mabanga mavhili kha vhaapostola vha Yesu. (Luka 22:38) Ha itea mini? Zwino, vha vhona u peamiswa huhulu ha khaṱulo kwayo musi Yesu a tshi fariwa hu si na tshiitisi. Ngauralo muapostola Petro nga manyanyuwo a ṱomola banga ḽawe a khwatha nḓevhe ya muṅwe wa vhenevho vhanna. Fhedzi Yesu a vhuedzedza nḓevhe yo vhaisalaho a kaidza Petro a ri: “Vhuyedzedza banga ḽau vhudzuloni haḽo; ngauri a faraho pfumo u ḓo vhulahwa nga pfumo.” (Mateo 26:52) Na misini yashu, vhanzhi vho vha vha tshi nga vha vho ponyoka lufu lu songo lavhelelwaho nga u tevhela yeneyi nyeletshedzo.—Mirero 24:21, 22.
U Sedza Ndaulo ya Shango nga ho Fanelaho
8. (a) Samusi zwo buliwa kha Vha-Roma 13:1, 2, Vhakriste vha fanela u sedza hani vhavhusi vha shango? (b) Mubulo u no ri “huné wa vha hone, wo vhewa nga ene Mudzimu” u amba mini?
8 Musi muapostola Paulo a tshi ṅwalela Vhakriste vha Roma, o hevhedzwa nga Mudzimu u haseledza nḓila ye vha vha vho fanela u ḓifara ngayo siani ḽa vhavhusi vha shango. O ṅwala: “Vhathu vhoṱhe nga vha pfe muvhuso u vha vhusaho; ngauri a huna muvhuso u sá bviho ha Mudzimu; huno huné wa vha hone [ho linganyiselwaho, NW], wo vhewa nga ene Mudzimu. Zwino, a lwaho na muvhuso, u lwa na mulayo wa Mudzimu; huno vha lwaho nawo’ vha ḓi-vhidzela khaṱhulo.” (Vha-Roma 13:1, 2) Naa izwi zwi amba uri Mudzimu ndi ene o vheaho avha vhavhusi vha shango maanḓani? Bivhili i fhindula nga hai o khwaṱhaho! (Luka 4:5, 6; Ndzumbululo 13:1, 2) Fhedzi vha hone nga thendelo yawe. Nahone ‘vhuimo ho linganyiselwaho’ he vha vha khaho kha ḓivhazwakale yoṱhe ho vhewa nga Mudzimu. Uho vhuimo ho vha vhufhio?
9. Naho vhashumeli vha muvhuso vha tshi ṱanganela kha mikhwa yo khakheaho, ndi ngani ri tshi nga vha ṱhonifha?
9 Luṅwalo lu kha ḓi bvaho u redziwa lu ri ndi ha ‘u vhusa.’ Ngauralo, vhashumeli vha muvhuso a vho ngo fanela u nyadziwa. Milayo ine vha i vhea a yo ngo fanela u nyadziwa. Hezwi a zwi ambi uri tshikolokolo ni tame vhenevho vhathu nga muthihi, kana ni tame vhuvhi naho vhu vhufhio vhune vha nga vha vha tshi vhu ita. Fhedzi ṱhonifho i sumbedzwa nga ho fanelaho nga ṅwambo wa vhuimo vhune vha vha khaho.—Tito 3:1, 2.
10. U thela hu fanela u sedziwa hani, nahone ndi ngani?
10 Nga ndinganyo khulwane, milayo ya shango i shumela vhuḓi. I thusa u londola u dzudzana nahone i tsireledza vhathu na thundu yavho. (Vha-Roma 13:3, 4) Zwiṅwe, mivhuso i anzela u lugisela magondo, u thatha zwitshili, u tsireledza kha mulilo, pfunzo, na dziṅwe tshumelo dzi vhuedzaho vhathu. Naa i fanela u lifhelwa kha idzi tshumelo? Naa ro fanela u thela? Heyi mbudziso i anzela u ṱuṱuwedzela maḓipfele o khwaṱhaho nga ṅwambo wa mithelo yo gonyaho na u shumiswa luvhi ha tshelede dza vhathu ho anzaho. Na tshifhingani tsha Yesu, yeneyi mbudziso yo vha i na mihumbulo ya politiki. Fhedzi Yesu ho ngo dzhia vhuimo ha uri nzulele ye ya vha i hone yo vha i tshi ita uri u hana u thela hu vhe ho lugaho. A tshi sumba tshelede ye ya vha yo itwa nga Muvhusi wa Roma, o ri: “Khosi i ṋeeni-ha zwi re zwa khosi, Mudzimu ni mu ṋee zwi re zwa Mudzimu.” (Mateo 22:17-21; Vha-Roma 13:6, 7) Hai, Yesu ho ngo tendela muhumbulo wa uri muṅwe na muṅwe a ḓivhetshele mulayo.
11, 12. (a) Maṅwalo a sumbedza hani uri hu na iṅwe ndaulo ine ya fanela u sedziwa? (b) Ni nga ita mini arali vhavhusi vha shango vha vhea milayo i kuḓanaho na ṱhoḓea dza Mudzimu, nahone ndi ngani?
11 Naho zwo ralo, Yesu o sumbedza uri “khosi,” muvhuso wa shango, a si ndaulo i yoṱhe ine ya fanela u sedziwa. ‘Mivhuso i vhusaho’ a si mihulwane kha Mudzimu nahone a i eḓani nae. Zwo fhambanaho nazwo, ndi miṱuku nga maanḓa khae. Ngauralo, ndaulo yayo yo vhetshelwa mukano, a si yo khunyelelaho. Nga ṅwambo wa zwenezwi, Vhakriste vho anzela u livhana na phetho i lemelaho. Ndi phetho ine na inwi na fanela u livhana nayo. Musi vhathu vha re muvhusoni vha tshi ḓiṱoḓela zwi re zwa Mudzimu, ni ḓo ita mini? Arali vha tshi ilisa zwine Mudzimu a laya uri zwi itiwe, ni ḓo thetshelesa nnyi?
12 Vhaapostola vha Yesu vho bula vhuimo havho kha miraḓo ya khoro khulwane Yerusalema nga ṱhonifho hone vho khwaṱhisa vha ri: “Ri kundwa u fhumula ri si ambe zwe ra zwi vhona na zwe ra zwi pfa. . . . Kha vhathu na Mudzimu, a pfeswaho nga a vhe Mudzimu.” (Mishumo 4:19, 20; 5:29) Nga zwiṅwe zwifhinga mivhuso yo vhea dzithivhelo kha zwiimo zwa shishi, nahone hezwo zwi a pfala. Fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga thivhelo dza muvhuso dzi nga vha dzo itelwa u thithisa vhurabeli hashu kha Mudzimu na u ita uri zwi si konadzee u ḓadza pfanelo dze ra fhiwa nga Mudzimu. Hu pfi mini-ha zwino? Ipfi ḽihevhedzwa nga Mudzimu ḽi a fhindula: “Kha vhathu na Mudzimu, a pfeswaho nga a vhe Mudzimu.”
13, 14. (a) Ri fanela u ṱhogomela lungafhani uri ri si litshe u thetshelesa milayo ya shango nga zwiitisi zwa muthu nga eṱhe fhedzi? (b) Sumbedzani zwiitisi zwazwo zwi tshi bva Maṅwaloni.
13 Naho u ṱhonifha heyi pfanelo kha Mudzimu hu tshi nga kuḓana na zwine “khosi” ya zwi ṱoḓa, hezwi zwo fhambana nga kule na u pfuka nga khole milayo ine ra si tendelane nayo. Ndi ngoho uri, nga mavhonele a muthu, miṅwe milayo i nga vhonala i sa ṱoḓei kana i tshi thivhela zwi songo tea. Fhedzi hezwo a zwi iti uri u nyadza milayo ine ya si kuḓane na milayo ya Mudzimu hu vhe ho lugaho. Hu nga bvelela mini arali vhathu vhoṱhe vha thetshelesa fhedzi milayo ine vha i dzhia i tshi vha vhuedza? Zwi nga isa kha muḽano fhedzi.
14 Nga zwiṅwe zwifhinga muthu a nga vhona uri a nga nyadza ndaulo a ita zwine a funa ngauri a nga si wanale a ṱarafiwa. Fhedzi hu na khombo khulwane khazwo. Naho u nyadza mulayo hu tshi nga kwama zwithu zwiṱuku u thomani, u sa ṱarafiwa ha onoyo muthu hu nga mu ṋea tshivhindi tsha u ita vhutshinyi vhuhulwane. Samusi Muhuweleli 8:11 i tshi zwi amba: “Mbilu dza vhana vha vhathu dzi tshi ḓi elekanya zwivhi, ndi nga uri ha ḓi lenga ṱhamu ye ya haṱulelwa vhatshinyi.” Fhedzi naa tshiitisi tsha vhukuma tsha u thetshelesa mulayo tshi sokou vha u ofha u ṱarafelwa u sa thetshelesa? Kha Mukriste, hu fanela u vha na tshiitisi tsho khwaṱhaho u fhira hafha. Muapostola Paulo o tshi vhidza “tshiitisi tshi kombetshedzaho”—lutamo lwa u vha na luvalo lwo ṱambaho. (Vha-Roma 13:5, NW) Muthu we luvalo lwawe lwa gudiswa nga maitele a Maṅwalo u a zwi ḓivha uri u fungelela buḓo ḽa u pfuka mulayo hu ḓo vha u “lwa na mulayo wa Mudzimu.” Hu sa londwi uri kana vhathu vha a ḓivha zwine ra khou ita, Mudzimu u a zwi ḓivha, nahone zwilavhelelwa zwashu zwa vhutshilo ha matshelo zwi ya nga ene.—1 Petro 2:12-17.
15. (a) Ndi mini tshi fanelaho u endedza muthu kha mavhonele awe kha mudededzi wa tshikoloni kana mutholi? (b) Nga yeneyi nḓila ri iledza u ṱuṱuwedzwa nga muya wa nnyi?
15 Zwo tou ralo nga ha mavhonele a muthu muswa kha mudededzi wawe wa tshikoloni na nga ha mavhonele a mualuwa kha mutholi wawe wa mushumoni wa u ḓitshidza. Mbuno ya uri vhathu vhanzhi vho ri tangaho vha ita zwithu zwo khakheaho a yo ngo fanela u vha tshiitisi tsha uri ri ita mini. Uri mudededzi kana mutholi vha a ḓivha zwine ra ita a zwo ngo fanela u ita phambano. Mbudziso ndi heyi, Ndi zwifhio zwo lugaho? Ndi zwifhio zwi takadzaho Mudzimu? Zwiṅwe hafhu, arali zwe ra humbelwa u zwi ita zwi sa kuḓani na mulayo wa Mudzimu kana maitele awe o lugaho, ri a zwi ita. Vhadededzi vha zwikolo nga u angaredza ndi vhaimeli vha muvhuso wa shango, nga zwenezwo ndi vhaimeli vha “muvhuso u vhusaho,” nahone ngauralo vho fanelwa nga u ṱhonifhiwa. Nahone siani ḽa mutholi mishumoni ya u ḓitshidza, maitele a Bivhili a re kha Tito 2:9, 10 a nga shumiswa, naho Paulo henefho o vha a tshi khou ṅwala nga ha vhushaka vhuṅwe-vho, ha dziphuli kha vhaṋe vhavho. Paulo o ri: ‘Ni vhe vha takadzaho, ni sumbedze u fulufhedzea haṋu zwavhuḓi, uri kha zwoṱhe ni ṱongise pfunzo ya Mutshidzi washu Mudzimu.’ (Tito 2:9, 10) Nga zwenezwo, ri iledza ṱhuṱhuwedzo ya Sathane, ane muya wawe wa ‘shuma kha vhana vha u sa pfa,’ nahone ri fhaṱa vhushaka vhu re na mulalo na vhathu nga riṋe.—Vha-Efesa 2:2, 3.
Ndaulo I re Ngomu Hayani
16. Ndi ṱhoḓea ifhio ya u itela vhutshilo ha muṱa vhu tendelanaho yo bulwaho kha 1 Vha-Korinta 11:3?
16 Muṱani ndi huṅwe fhethu hune u ṱhonifha ndaulo ha bveledza vhushaka vhu re na mulalo. Kanzhisa ṱhonifho yavhuḓi ngaurali a iho, zwi tshi bveledza u tshinyala ha vhushaka ha muṱa nahone kanzhi u pwashea ha muḓi. Hu nga itiwa mini u khwinisa itshi tshiimo? Maitele a vhuṱhoho, o ṅwaliwaho kha 1 Vha-Korinta 11:3, a na phindulo: “Ṱhóho ya munna ufhio na ufhio ndi Kristo, huno ṱhóho ya musadzi ndi munna, ṱhóho ya Kristo é Mudzimu.”
17. (a) Kha ha vhuṱhoho, vhuimo ha munna ndi vhufhio? (b) Kristo o vhea tsumbo ifhio yavhuḓi kha ha vhuṱhoho ha munna?
17 Ṱhogomelani uri haya maipfi a mbekanyo ya Yehova ha thomi nga u sumba vhuṱhoho ha munna. Nṱhani hazwo, a ṱhogomelisa mbuno ya uri hu na muṅwe ane wa munna a fanela u lavhelela ene u itela vhulivhisi, muṅwe ane a fanela u vha a tshi khou tevhela tsumbo yawe. Onoyo ndi Yesu Kristo. Ndi ene ṱhoho ya munna. Nahone tshumisanoni dzawe na tshivhidzo tshawe, tshi fanyiswaho na muselwa, Kristo o sumbedza nḓila ya u ita uri vhuṱhoho ha vhunna vhu vhe na mvelaphanḓa. Tsumbo yawe yavhuḓi yo ita uri vhatevheli vhawe vha i tevhele nga u funa. Musi a tshi ranga phanḓa, nṱhani ha u nga vhasa, ha u vha na vhuhali na u ṱoḓa zwithu nga khani kha vhatevheli vhawe, Yesu o vha o ‘vuḓa na u ḓiṱukufhadza mbiluni,’ lwe vha vha vha tshi wana u netuluwa ha mimuya yavho. (Mateo 11:28-30) Naa o vha nyadza nga ṅwambo wa vhukhakhi havho? Nṱhani hazwo, o vha eletshedza nga lufuno a ita na u ṅaledza vhutshilo hawe u itela u vha ṱanzwa zwivhi. (Vha-Efesa 5:25-30) Ndi phaṱutshedzo nngafhani kha muṱa naho u ufhio u vha na munna a lwelaho vhukuma u tevhela tsumbo yeneyo!
18. (a) Mufumakadzi a nga sumbedza nga nḓila dzifhio uri u ṱhonifha ndaulo ya munna wawe? (b) Vhana vha fanela u sumbedza hani ṱhonifho kha vhabebi vhavho, nahone ndi ngani?
18 Musi hu na vhuṱhoho ho raloho muṱani, a zwi konḓi uri musadzi a ṱhonifhe munna wawe. Nahone u thetshelesa ha vhana hu vha hone nga hu leluwaho. Fhedzi hu na zwinzhi zwine mufumakadzi na vhana vha nga ḓadzisa ngazwo kha dakalo ḽa muṱa. Nga u futelela hawe kha u ṱhogomela muḓi na nga muya wawe wa tshumisano, mufumakadzi u sumbedza uri u ‘ṱhonifha munna wawe.’ Naa zwo tou ralo muṱani waṋu? (Vha-Efesa 5:33; Mirero 31:10-15, 27, 28) Arali i vhana, u thetshelesa khotsi na mme vha tshi zwi funa hu sumbedza uri vha hulisa vhabebi vhavho, samusi Mudzimu a tshi zwi ṱoḓa ngauralo. (Vha-Efesa 6:1-3) Naa hu nga si vhe na mulalo wo engedzeaho na u ḓipfa huhulwane ha u tsireledzea ha muthu muṱani wo raloho u fhira kha une wa si ṱhonifhe ndaulo?
19. Arali e inwi fhedzi muṱani a lingedzaho u endedzwa nga Ipfi ḽa Mudzimu, ni fanela u ita mini?
19 Ni nga thusedza u ita uri muṱa waṋu u vhe fhethu ho raloho. Kana miṅwe miraḓo ya muṱa i nanga u tikedza nḓila dza Yehova kana hai, inwi ni nga ita ngauralo. Vhaṅwe vha nga edzisa tsumbo yaṋu yavhuḓi. (1 Vha-Korinta 7:16; Tito 2:6-8) Naho vha sa i edzisi, zwine na ita zwi ḓo ima sa vhuṱanzi ha u luga ha nḓila dza Mudzimu, nahone hezwo a si zwiṱuku.—1 Petro 3:16, 17.
20, 21. (a) Bivhili i sumbedza hani uri ndaulo ya munna na ya vhabebi a si yo khunyelelaho? (b) Ngauralo, mufumakadzi wa Mukriste kana vhana vha tendaho vha nga livhana na phetho ifhio, nahone vha fanela u ṱuṱuwedzwa nga mini?
20 Ni zwi elelwe uri muhanga woṱhe wa ndaulo ya muṱa u thoma nga Mudzimu. Ngauralo vhanna vha fanela u ḓiṱukufhadza kha Kristo, vhafumakadzi kha vhanna vhavho “vhunga zwi zwone zwo linganaho Murenani,” na vhana kha vhabebi vhavho “ngauri ndi zwone zwi takadzaho Murenani.” (Vha-Kolosa 3:18, 20; 1 Vha-Korinta 11:3) Ngauralo Mudzimu a nga si hangwiwe, a nga hangwiwa? Hezwi zwi amba uri ndaulo ya munna kha mufumakadzi wawe, na ya vhabebi kha vhana vhavho, ndi yo linganyiselwaho. Hezwi ndi uri mufarisi wa mbingano a re Mukriste na vhana vha fhasi ha Mudzimu na Kristo u thoma, vha thetshelesa ndayo yavho. Kha vhaṅwe vhafarisi vha mbingano kana vhabebi vha songo tendaho, zwi nga itea uri muhumbulo wonoyo u si takadze mathomoni. Fhedzi zwa vhukuma u shumela u itela vhuḓi, ngauri zwi ḓo thusa u ita uri mufarisi a tendaho na vhana vha vhe vha fulufhedzeaho na vha ṱhonifhaho nga ho engedzeaho.
21 Naho zwo ralo, hu pfi mini arali munna a ṱoḓa uri mufumakadzi wawe a ite tshithu tshi songo “linganaho Murenani”? Zwine mufumakadzi a ita zwi ḓo sumbedza uri u a ‘ofha Mudzimu wa ngoho’ kana ha mu ofhi na. (Muhuweleli 12:13) Zwo tou ralo na musi vhana vho no aluwa lune vha pfesesa na u tevhedza Ipfi ḽa Mudzimu. Arali vhabebi vhavho vha sa ṱanganeli kha lutamo lwavho lwa u shumela Yehova, vhana vha fanela u phetha uri vha ḓo fulufhedzea kha Mudzimu kana vha ḓo tshimbidzana na vhabebi vhavho vha sa itiho ngauralo na. (Mateo 10:37-39) Fhedzi nga nnḓa ha pfanelo yavho kha Mudzimu u thoma, vhana vha fanela u thetshelesa kha “zwoṱhe,” naho hu tshi amba u ita zwithu zwine vha si zwi fune. (Vha-Kolosa 3:20) Haya maḓifarele a nga ita na u kokodzela vhabebi vhavho kha ndugiselo dza Yehova dza u tshidza. Zwi a ‘takadza Murenani’ nangoho musi tshiṱuṱuwedzi tsha muthu tshi u fulufhedzea kha Yehova na nḓila dzawe dzo lugaho, nṱhani ha u sa thetshelesa hu bveledzwaho nga muya wa vhuḓilangi.
Tshivhidzoni tsha Vhukriste
22, 23. (a) Vhalavhelesi vha Vhakriste vha shumela hani miraḓo ya tshivhidzo? (b) Ngauralo, Vha-Heberu 13:17 i ri ri fanela u vha na afhio mavhonele khavho?
22 U fulufhedzea kha Yehova hu ngaho honoho hu fanela u vhonadzwa kha mavhonele ashu kha tshivhidzo tshawe tsha Vhukriste na vhane vha khou tshi ṱhogomela. Yehova o lugisela vhalavhelesi vha u lisa “sambi.” A vha holi, fhedzi vha a ḓiṋekedza nga ṅwambo wa u kwamea ha vhukuma nga vhahavho vha Vhakriste. (1 Petro 5:2; 1 Vha-Thesalonika 2:7-9) Vha thusa tshivhidzo u ita mushumo wa u huwelela mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu. Zwiṅwe, nga u kwamea nga muraḓo muṅwe na muṅwe wa tshivhidzo, vha a i thusa u guda nḓila ya u shumisa maitele a Bivhili vhutshiloni hayo. Hafhu, arali muraḓo wa tshivhidzo naho u ufhio wa khakha u sa zwi ṱhogomeli, hu a lingedziwa u u vhuedzedza nḓilani. (Vha-Galata 6:1) Arali muraḓo wa nyadza nyeletshedzo ya Maṅwalo, wa fungelela kha vhutshinyi vhuhulwane, vhalavhelesi vha ita uri a bvisiwe. Nga zwenezwo tshivhidzo tshi a tsireledzwa kha ṱhuṱhuwedzo yawe i tshinyaho.—1 Vha-Korinta 5:12, 13.
23 U livhuwa heyi ndugiselo ya Yehova ya lufuno ya u khwaṱhisela uri hu vhe na mulalo kha vhathu vhawe, ri fanela u thetshelesa nyeletshedzo i wanalaho kha Vha-Heberu 13:17: “Ipfani vha-ranga-phanḓa vhaṋu ni vha tevhele, ngauri vha linda mimuya yaṋu vhe vhone vhane vha ḓo sengiswa zwe vha ni ita; vha pfeni, uri vha shume vhó takala, vhá sa fhihamelwi; izwo a zwi ni farisi tshithu.”
24, 25. (a) Zwine vhahulwane vha funza zwi fanela u kwama hani nḓila ine ra vha dzhia ngayo? (b) Zwine ra funzwa Bivhilini ri fanela u zwi shumisa lini nahone ngafhi? Ndi ngani?
24 Bivhili i ombedzela uri tshiitisi tshihulwane tshi itaho uri havha vhalavhelesi vha fanelwe nga ṱhonifho ndi tsha uri vha khou funza “fhungo ḽa Mudzimu.” (Vha-Heberu 13:7; 1 Timotheo 5:17) Nahone malugana na maanḓa a ḽeneḽo “fhungo,” Vha-Heberu 4:12, 13 i a bula: “Ipfi ḽa Mudzimu ndi tshithu tshi tshilaho, tshi shumaho; u tshea ḽi fhira banga na̗ u ṱuṱulwa hani thungo dzoṱhe. Ḽi a phulekanya, ḽa swika huné ḽa fhandakanya mbilu na muya, na mikala na mwongo; ndi muṱalukanyi wa zwiné mbilu ya fhima ya elekanya zwone. A huna tshivhumbwa tshi dzumbamaho phanḓa hawe; zwoṱhe zwo fúkulwa, zwi khagala phanḓa ha maṱo awe. Ndi Ene ané ra vha na mafhungo nae’.”
25 Nga zwenezwo mafhungo-ngoho a re Ipfini ḽa Yehova a bvisela khagala phambano vhukati ha zwine muthu a vhonala e zwone na zwine a vha zwone vhukuma. Arali e na lutendo lwa vhukuma kha Mudzimu na lutamo lwa vhukuma lwa u takadza Musiki wawe, tshiṱuṱuwedzi tshawe tshi ḓo vhonadza “vhurena ha Mudzimu” nga ho fanelaho naho a sa vhoniwi nga vhahulwane vha tshivhidzo. (Vha-Roma 3:23) A nga si ṱanganele kha u ḓifara huṅwe-vho hu sa tendelwi nga Maṅwalo nge fhedzi ha si vhe vhuṅwe ha vhukhakhi vhuhulwane vhune muthu a nga bviselwa hone tshivhidzoni. Nga zwenezwo, arali muthu e na nḓowelo ya u nyadza nyeletshedzo naho i ifhio i wanalaho Ipfini ḽa Mudzimu, u fanela u ṱola zwavhuḓi uri mavhonele awe kha Mudzimu ndi afhio zwa vhukuma. Naa u khou nga uḽa muthu ane Psalme ya 14:1 ya ri ngae: ‘Tsilu mbiluni yaḽo’—hu si khagala— ‘ḽi ri: Yehova haho’?
26, 27. (a) Ndi ngani zwi tshi ṱoḓea u dzhia “maipfi oṱhe” a Yehova nga ho dzikaho? (b) Vhutshilo hashu vhu kwamea hani musi ri tshi sumbedza u ṱhonifha ndaulo ngauralo?
26 Musi Yesu a tshi lingwa nga Diabolo, o ri: “Muthu . . . u tshila nga maipfi oṱhe a bvaho mulomoni wa Mudzimu.” (Mateo 4:4) Naa ni a tenda uri “maipfi oṱhe” a Yehova a a ṱoḓea, uri a hu na ane a fanela u nyadziwa? U tevhedza zwiṅwe zwa zwine Yehova a ṱoḓa, hu uri zwiṅwe ri zwi dzhia sa zwi sa ṱoḓei, a zwo ngo eḓana. Ri nga tikedza u fanelea ha vhuvhusahoṱhe ha Yehova kana ra ima kha sia ḽa Diabolo ḽa khani nga u ḓivhetshela zwilinganyo zwashu zwa zwi re vhuḓi na zwi re vhuvhi. Vha mashudu ndi vhane vha sumbedza uri vha funa mulayo wa Yehova nangoho.—Psalme ya 119:165.
27 Vhathu vho raloho a vho ngo fashiwa nga muya wa shango u fhandekanyaho. Nahone a vha ṱanganeli kha u ḓifara hu shonisaho ha vha sa ḓilisiho. U ṱhonifha Yehova na nḓila dzawe dzo lugaho ho khwaṱhaho hu ita uri vhutshilo havho vhu dzike. U ṱhonifha Yehova na nḓila dzawe ho raloho hu vha konisa u ṱhonifha mivhuso ya ḽifhasi nga ho fanelaho, hune ha ṱoḓea u itela u tshila nga mulalo.
[Picture on page 134]
Vhaapostola vha Yesu vho ri kha khoro khulwane: “Kha vhathu na Mudzimu, a pfeswaho nga a vhe Mudzimu”