Yesu Kristo—Ndi Nnyi?

“Na vhathu vhanzhi vha si Vhakriste vha a tenda uri O vha e mufunzi muhulu a re na vhuṱali. Vhukuma o vha e muṅwe wa vhathu vha re na ṱhuṱhuwedzo khulwane vhe vha vhuya vha tshila.” (The World Book Encyclopedia) Ndi “nnyi”? Yesu Kristo, muthomi wa Vhukriste. Naa ni a ḓivha uri ndi nnyi? Naa u a kwama vhutshilo haṋu nga nḓila naho i ifhio?

Zwiitea zwa vhuḓinḓa ha Yesu zwo ṅwalwa Bivhilini buguni nṋa dza ḓivhazwakale dzine dza pfi Dzievangeli. Enea mafhungo ndi a ngoho lungafhani? Musi o no a ṱolisisa, Will Durant muḓivhazwakale a ḓivheswaho o ṅwala: “Zwa uri vhathu zwavho vha si gathi vha murafho muthihi vho tumbula muthu a re na maanḓa na a kungaho nga u rali, wa vhuḓilisi ha nṱha na a ṱuṱuwedzaho vhathu uri vha vhe na vhurathu na vhukomana, zwo vha zwi tshi ḓo vha vhuṱolo vhu kanukisaho vhukuma u fhira naho vhu vhufhio ho ṅwalwaho kha Dzievangeli.”

Naho zwo ralo, kha vhathu vha dzimilioni ngei Vhubvaḓuvha na huṅwe fhethu, Yesu Kristo ha ḓivhiwi. Vha nga kha ḓi vha vha tshi tenda uri o vha hone, fhedzi a vha humbuli uri u a kwama vhutshilo havho nga nḓila naho i ifhio. Vhaṅwe vha dzhia Yesu sa ane a si fanele u dzhielwa nṱha nga ṅwambo wa zwe vhane vha ḓiita vhatevheli vhawe vha ita zwone. Vhaṅwe ngei Dzhapani vha ri: ‘Vhenevho vho thuthubisa Nagasaki nga bomo ya athomo, ḓorobo i re na Vhakriste vhanzhi u fhira dziṅwe ḓorobo ngei Dzhapani.’

Naho zwo ralo, naa ni nga hwesa ṅanga mulandu wa vhulwadze ha mulwadze arali mulwadze a sa shumisi ndaela dza dokotela? Zwi tou pfala uri a nga si vhe na mulandu. Ndi kale vhathu vha ḽa Vhudzhagane vha sa londi ndaela dza Yesu dza u kunda vhuleme havho ha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Ngauralo nṱhani ha u landula Yesu nga ṅwambo wa vhane ha pfi ndi Vhakriste, vhane vha sa tevhele ndaela dzawe, ndi ngani ni sa ḓigudisi zwiṅwe nga hae? Vhalani Bivhili, nahone ni vhone uri Yesu ndi nnyi zwa vhukuma na nḓila ine a nga shandula ngayo vhutshilo haṋu.

Lufuno—Ndi Ndaela Yawe

Yesu Kristo o vha e mufunzi muhulu we a vha a tshi dzula Palestina hu ṱoḓaho u vha miṅwaha ya 2 000 yo fhiraho. Mafhungo a vhuhana hawe a si manzhi. (Mateo, dzindima 1 na 2; Luka, dzindima 1 na 2) Musi a tshi vha na miṅwaha ya 30, Yesu o thoma vhuḓinḓa hawe ha u vha “ṱhanzi ya mafhungo-ngoho.” (Yohane 18:37; Luka 3:21-23) Vhavhigi vhaṋa vha ḓivhazwakale ya vhutshilo ha Yesu vho livhisa ṱhogomelo kha vhuḓinḓa hawe ha khagala, miṅwaha miraru na tshipiḓa ya u fhedza ya u vha hone hawe lwa tshifhinganyana kha ḽifhasi.

Tshifhingani tsha vhuḓinḓa hawe, Yesu o ṋea vhafunziwa vhawe khoṋololo ya u sedzana na vhuleme ho fhamba-fhambanaho vhutshiloni havho. Yeneyo khoṋololo yo vha i mini? Yo vha i lufuno. Kha iṅwe ya pfunzo dzi ḓivheswaho kha ḓivhazwakale, ine ya pfi Pfunzo ya Thavhani, Yesu o funza vhafunziwa vhawe nḓila ine vha nga funa ngayo vhaṅwe vhathu. O ri: “Zwoṱhe zwiné na funa vhathu vha tshi ni ita, na inwi ni vha ite zwenezwo.” (Mateo 7:12) Enea maitele a vhidzwa Mulayo Muhulwane. “Vhathu” vhane Yesu a khou ambela khavho hafha vha katela na maswina ashu. Pfunzoni yeneyo, o ri: “Funani maswina aṋu; fhaṱutshedzani vha ni semaho.” (Mateo 5:44) Naa lufuno lwo raloho lwo vha lu sa ḓo piringulula vhuleme vhunzhi vhune ra sedzana naho ṋamusi? Mohandas Gandhi murangaphanḓa wa Muhindu o humbula nga u ralo. U redzwa a tshi ri: “Musi . . . [ri] tshi ḓo tendelana kha pfunzo dza Kristo kha heyi Pfunzo ya Thavhani, ri ḓo . . . piringulula vhuleme . . . ha shango ḽoṱhe.” Pfunzo dza Yesu nga lufuno, arali dzi tshi shumiswa, dzi nga fhodza vhulwadze ha vhathu.

A Tshi Shumisa Lufuno Lwawe

Yesu o ita zwe a vha a tshi zwi funza. O vhea madzangalelo a vhaṅwe phanḓa ha awe nahone a shumisa lufuno lwawe. Ḽiṅwe ḓuvha, Yesu na vhafunziwa vhawe vho vha vha vha tshi khou shumela vhathu vhanzhi, vha si na tshifhinga tsha u ḽa zwiḽiwa. Yesu o vhona ṱhoḓea ya uri vhafunziwa vhawe vha “yo awela zwiṱuku,” ngauralo vha ya fhethu ho khudaho. Fhedzi gogo ḽa vhaendela phanḓa nahone vha wana ḽo vha lindela. No vha ni tshi ḓo ita mini arali no vha ni vhuimoni ha Yesu? Ee, Yesu o “vha khathutshela mbilu” nahone “a vha funza mafhungo manzhi.” (Marko 6:30-34) Enea maḓipfele a re na maanḓa a u khathutshela mbilu o mu sudzulusela u thusa vhaṅwe.

Zwe Yesu a zwi itela u vhuyedza vhaṅwe zwo vha zwi sa fheleli nga pfunzo ya zwithu zwa muya fhedzi. O dovha a vha thusa. Sa tsumbo, o ṋea zwiḽiwa vhanna vha 5 000 (u katela vhasadzi na vhana) vhe nga ḽiṅwe ḓuvha vha vha vha tshi khou mu thetshelesa u swikela ḽi tshi kovhela. O dovha a ṋea zwiḽiwa vhaṅwe vha 4 000 nga muṅwe musi. Kha tshiitea tsha nga phanḓa ha tshenetsho, o shumisa zwinnkwa zwiṱanu na khovhe mbili nahone, kha tshiitea tshi tevhelaho, zwinnkwa zwa sumbe na khovhe ṱhukhu dzi si gathi. (Mateo 14:14-21; 15:32-38; Marko 6:35-44; 8:1-9) Vhuṱolo? Ee, o vha e mudzia vhuṱolo.

Yesu o ita na u fhodza vhalwadze vhanzhi. Ee, o fhodza mabofu, zwihole, vha re na mapele, na madzinganḓevhe. O ita na u vusa vho faho! (Luka 7:22; Yohane 11:30-45) Nga muṅwe musi, wa mapele o mu humbela a ri: “Arali U tshi funa U nga mphodza.” Yesu o aravha hani? “A isa tshanḓa a mu fara a ri: Ndi a funa, fhola-ha!” (Marko 1:40, 41) Yesu o sudzuluswa nga lutamo lwo khwaṱhaho lwa u ṱoḓa u vha thusa. Nga vhuṱolo ho raloho, o sumbedza u funa hawe vhane vha khou shengela.

Naa zwi a konḓa u zwi tenda? Fhedzi Yesu o ita vhunzhi ha vhuṱolo hawe khagala. Na vhahanedzi vhawe, vhe vha lingedza u wana tsho khakheaho ngae nga zwifhinga zwoṱhe, a vho ngo kona u hanedza uri o ita vhuṱolo. (Yohane 9:1-34) Nga nnḓa ha zwenezwo, vhuṱolo hawe ho vha vhu na ndivho. Ho thusa vhathu u ṱalula Yesu sa o ruṅwaho nga Mudzimu.—Yohane 6:14.

U ṱolisisa nga u tou pfufhifhadza pfunzo dza Yesu na vhutshilo hawe zwi ita uri ri mu fune nahone zwi ri sudzulusela u ṱoḓa u edzisa lufuno lwawe. Naho zwo ralo, yeneyo a si yone nḓila i yoṱhe ine Yesu a nga kwama ngayo vhutshilo haṋu. O vha e si mufunzi muhulu we a vha a tshi funza lufuno fhedzi. O sumbedza uri o vhuya a tshila a sa athu vha muthu sa Murwa wa Mudzimu mubebwa eṱhe. (Yohane 1:14; 3:16; 8:58; 17:5; 1 Yohane 4:9) O ita na u tshila nga murahu ha uri a vhe muthu, zwine zwa ita uri a vhe wa ndeme kha inwi. Bivhili i sumbedza uri Yesu o vuswa nahone zwino o vhewa sa Khosi ya Muvhuso wa Mudzimu. (Ndzumbululo 11:15) Yesu o ri: “Vhutshilo vhu sá fheli ndi uri vha ḓivhe iwe, U re Mudzimu nga ngoho Ú woṱhe; vha ḓivhe na Yesu Kristo, we wa mu ruma.” (Yohane 17:3; 20:31) I ngoho, u dzhenisa nḓivho ya Yesu Kristo zwi nga amba vhutshilo vhu sa fheli Paradisoni! Zwenezwo zwi nga itea hani? Ndi ngani ni sa gudi zwo engedzeaho nga ha Yesu nahone ni vhone uri ndi nga nḓila ifhio ine ra “kombetshedzwa nga lufuno lwa Kristo” uri ri mu edzise? (2 Vha-Korinta 5:14) Ṱhanzi dza Yehova vha ḓo takalela u ni thusa.—Yohane 13:34, 35.

Nga nnḓa ha musi zwo sumbedzwa nga iṅwe nḓila, miredzo yoṱhe ya Bivhili i bva Bivhilini ya Luvenḓa.