ḼAIBURARI Ya Watchtower Kha INTHANETHE
Watchtower
ḼAIBURARI KHA INTHANETHE
Luvenda
  • BIVHILI
  • KHANDISO
  • ZWA MIṰANGANO
  • ip-2 ndim. 6 masiaṱ. 76-92
  • Yehova—“Mudzimu Muvhuya Mutshidzi”

A hu na vidio dzi ambaho nga ha haya mafhungo.

Ni ri farele, heyi vidio a i khou tamba.

  • Yehova—“Mudzimu Muvhuya Mutshidzi”
  • Vhuporofita Ha Yesaya—Tshedza Tsha Vhathu Vhoṱhe II
  • Zwiṱoho
  • Mafhungo A Fanaho
  • Mulevho wa Yehova kha Babele
  • Zwine Zwa Ḓo Ita uri Yehova a Tonde Korese
  • Phaṱutshedzo dzi Bveledzwaho Nga U Hulisa Vhuvhusahoṱhe ha Yehova
  • U Fhaṱutshedzwa Ha Dziṅwe Tshaka
  • Yehova U A Fulufhedzea Kha Tsiko na kha U Dzumbulula
  • Yehova U Sumbedza Khathutshelo Yawe
  • “Vhutshidzi Ndi ha Mudzimu Washu”
  • Maipfi A Phumudzo A Vhuporofita Ane A Ni Kwama
    Vhuporofita Ha Yesaya—Tshedza Tsha Vhathu Vhoṱhe II
  • Mudzimu wa Ngoho U Amba Nga ha Mbofholowo Hu Tshee Nga Phanḓa
    Vhuporofita Ha Yesaya—Tshedza Tsha Vhathu Vhoṱhe II
  • Vhaisiraele Vha Ṱuwa Babele
    Bugu Yanga ya Mafhungo a Bivhili
  • Yehova U Ri Funza U Itela U Ri Vhuyedza
    Vhuporofita Ha Yesaya—Tshedza Tsha Vhathu Vhoṱhe II
Sedzani Zwiṅwe
Vhuporofita Ha Yesaya—Tshedza Tsha Vhathu Vhoṱhe II
ip-2 ndim. 6 masiaṱ. 76-92

Ndima Ya Vhurathi

Yehova—“Mudzimu Muvhuya Mutshidzi”

Yesaya 45:1-25

1, 2. Ndi khwaṱhisedzo ifhio ine ya ṋewa kha Yesaya ndima ya 45, nahone ndi mbudziso dzifhio dzine dza ḓo ṱolisiswa?

MAFULUFHEDZISO a Yehova a a fulufhedzea. Ndi Mudzimu wa nzumbululo na Mudzimu wa tsiko. O sumbedza lunzhi-lunzhi uri ndi Mudzimu o lugaho na Mutshidzi wa vhathu vha tshaka dzoṱhe. Enea ndi maṅwe a maipfi avhuḓi a khwaṱhisaho ane a wanala kha Yesaya ndima ya 45.

2 Zwiṅwe hafhu, Yesaya ndima ya 45 i na tsumbo i swayeaho ya vhukoni ha Yehova ha u porofita. Muya wa Mudzimu u ita uri Yesaya a kone u vhona zwi re kha maṅwe mashango a re kule nahone a senguluse zwiitea zwine zwa ḓo itea nga murahu ha maḓana a miṅwaha, nahone zwa mu sudzulusela u ṱalusa tshiitea tshine tsha nga ambiwa hu tshee nga phanḓa nga ho teaho nga Yehova fhedzi, Mudzimu wa vhuporofita ha ngoho. Ndi tshifhio tshenetsho tshiitea? Tshi kwama hani vhathu vha Mudzimu misini ya Yesaya? Ndi tsha ndeme lungafhani kha riṋe ṋamusi? Kha ri ṱolisise maipfi a onoyo muporofita.

Mulevho wa Yehova kha Babele

3. Ndi afhio maipfi a maanḓa ane Yesaya 45:1-3a ya ṱalusa ngao gundo ḽa Korese?

3 “Yehova o amba na Korese muḓodzwa wawe, we nda mu fara nga tshanḓa uri ndi zhake dzitshakha phanḓa hawe, uri ndi vhofholole migwarelo ya mahosi, uri a tshi swika ndi vule mahothi, na dzikhoro dzi si tsha valwa. Nṋe Muṋe ndi ḓo U ranga phanḓa, nda eḓanyisa ho vhifhaho; ndi ḓo pwasha mahothi a tsimbi-tswuku, ndi ḓo vunḓa khoṋo dza tsimbi. Ndi ḓo u ṋea lupfumo lwe lwa dzumbiwa na madzanga a tswiṱo.”—Yesaya 45:1-3a.

4. (a) Ndi ngani Yehova a tshi vhidza Korese “muḓodzwa” wawe? (b) Yehova u ḓo ita hani vhungoho ha uri Korese a kunde?

4 A tshi shumisa Yesaya, Yehova u amba na Korese zwa nga u khou tshila, naho Korese o vha a sa athu bebwa misini ya Yesaya. (Vha-Roma 4:17) Samusi Yehova o vhea Korese hu tshee nga phanḓa uri a ite mushumo wo khetheaho, hu nga ambiwa uri Korese ndi “muḓodzwa” wa Mudzimu. Samusi o vha a tshi ḓo livhiswa nga Mudzimu, o vha a tshi ḓo zhaka dzitshaka, a kula mahosi nungo, lune a si tsha kona u lwa. Nga zwenezwo, musi Korese a tshi vutshela Babele, Yehova u ḓo ita vhungoho ha uri mahothi a sale o aṱama, a sa thuse tshithu u fana na khoro dzo vunḓekanywaho. U ḓo ranga phanḓa Korese, a fhelisa zwithivheli zwoṱhe. Mafheleloni, mmbi dza Korese dzi ḓo kunda wonoyo muḓi nahone dza dzhia “lupfumo lwe lwa dzumbiwa” madzanga o vhulungwaho mabakoni o swifhalaho nzwii. Hezwi ndi zwe Yesaya a dzula o zwi amba. Naa maipfi awe o ḓadzea?

5, 6. Vhuporofita nga ha u wa ha Babele ho ḓadzea lini nahone nga nḓila-ḓe?

5 Nga ṅwaha wa 539 B.C.E.—miṅwaha i ṱoḓaho u vha 200 Yesaya o no ṅwala honovhu vhuporofita—vhukuma Korese u a swika mitsheṱoni ya Babele u itela u vutshela wonoyo muḓi. (Yeremia 51:11, 12) Naho zwo ralo, Vhababele a vha zwi londi. Vha vhona uri muḓi wavho u nga si kundwe. Mitsheṱo yawo milapfu-lapfu yo tangwa nga misele yo tsaho yo ḓalaho nga maḓi a bvaho Mulamboni wa Furata, une na wone wa tsireledza wonoyu muḓi. Miṅwaha i fhiraho ḓana, a hu na swina ḽe ḽa kona u kunda muḓi wa Babele! Zwi re zwone ndi uri Belesatsara, muvhusi wa Babele we a vha a tshi dzula henefho, u ḓipfa o tsireledzea lune u ita tshimima na miraḓo ya magota awe. (Daniele 5:1) Honoho vhusiku—vhusiku ha ḽa 5/6 October—Korese u ṱhaphudza maano awe a vhuṱali a nndwa.

6 Tshikwarani tsha muḓi wa Babele, vhanzhiniere vha Korese vho piḓimula philiphili ya Mulambo wa Furata, vha pambusa maḓi uri a sa tsha eletshela thungo ya tshipembe ya wonoyo muḓi. Nga murahu ha tshifhinganyana, maḓi a mulambo henefho na u mona na muḓi wa Babele a a tsa lune mmbi dza Korese dza kona u tzhavanya na mulambo dza ya musanda wa muḓi. (Yesaya 44:27; Yeremia 50:38) Tshi mangadzaho ndi uri mahothi u mona na wonoyo mulambo ho ngo valwa, samusi Yesaya o dzula o amba. Mmbi dza Korese dza dzhena Babele, dza dzhia pfamo, nahone dza vhulaha Khosi Belesatsara. (Daniele 5:30) Wo kundwa nga vhusiku vhuthihi. Muḓi wa Babele wo wa, nahone vhuporofita vhu ḓadzea nga ho fhelelaho.

7. Vhakriste vha khwaṱhiswa hani nga u ḓadzea hu swayeaho ha vhuporofita ha Yesaya malugana na Korese?

7 U ḓadzea ho livhaho ha honovhu vhuporofita zwi khwaṱhisa lutendo lwa Vhakriste ṋamusi. Zwi vha ṋea tshiitisi tsho khwaṱhaho tsha u tenda uri vhuporofita ha Bivhili vhu sa athu ḓadzea na hone vhu a fulufhedzea nga ho fhelelaho. (2 Petro 1:20, 21) Vhagwadameli vha Yehova vha a ḓivha uri tshiitea tsho fanyiselwaho nga u wa ha Babele nga 539 B.C.E—u wa ha “Babele ḽihulu”—tsho no itea kale nga 1919. Naho zwo ralo, vha kha ḓi lavhelela u fheliswa ha dzangano ḽa vhurereli ḽa musalauno kathihi na u fheliswa ho fulufhedziswaho ha maitele a politiki a langwaho nga Sathane, u valelwa ha Sathane mugodini, na u ḓa ha maṱaḓulu maswa na ḽifhasi ḽiswa. (Ndzumbululo 18:2, 21; 19:19-21; 20:1-3, 12, 13; 21:1-4) Vha a zwi ḓivha uri vhuporofita ha Yehova a si mafulufhedziso a mahandana, fhedzi ndi ṱhalutshedzo dza vhukuma dza zwiitea zwine zwa ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho. Fulufhelo ḽa Vhakriste vha ngoho ḽi a khwaṱhiswa musi vha tshi humbula u ḓadzea ha zwidodombedzwa zwoṱhe zwa vhuporofita ha Yesaya malugana na u wa ha Babele. Vha a zwi ḓivha uri Yehova u ḓadzisa ipfi ḽawe misi yoṱhe.

Zwine Zwa Ḓo Ita uri Yehova a Tonde Korese

8. Ndi tshifhio tshiṅwe tshiitisi tsho itaho uri Yehova a shumise Korese u kunda Babele?

8 Musi o no bula ane a ḓo kunda Babele na nḓila ine zwenezwi zwa ḓo itwa ngayo, Yehova u bvela phanḓa u ṱalutshedza tshiṅwe tshiitisi tshine tsha ḓo ita uri a shumise Korese uri a kunde. A tshi amba nga lwa vhuporofita, Yehova u amba uri ndi u itela “uri u ḓivhe zwauri ndi Nṋe Yehova we nda U vhidza nga dzina ḽau, Nṋe Mudzimu wa Isiraele.” (Yesaya 45:3b) Zwo fanela uri muvhusi wa vhuṋa wa shango ḽoṱhe wa vhuporofita ha Bivhili a ṱhogomele uri gundo ḽawe ḽihulwanesa ḽi bveledzwa nga thikhedzo ya ane a vha muhulwane vhukuma khae—Yehova, Muvhusahoṱhe. Korese u fanela u ṱhogomela uri ane a mu vhidza, kana u mu ruma, ndi Yehova, Mudzimu wa Isiraele. Mafhungo a Bivhili a sumbedza uri vhukuma Korese o tenda uri gundo ḽawe ḽihulwane ḽi bva ha Yehova.—Esera 1:2, 3.

9. Ndi tshifhio tshiitisi tsha vhuvhili tshine tsha ita uri Yehova a shumise Korese uri a kunde Babele?

9 Yehova u ṱalutshedza tshiitisi tsha vhuvhili tshi itaho uri a shumise Korese u kunda Babele. “Ho vha hu u itela Yakobo muḓinḓa wanga, na Isiraele munangiwa wanga ndi tshi U vhidza nga dzina ḽau, nda ta iwe Ú sathu u nḓivha.” (Yesaya 45:4) U kunda ha Korese muḓi wa Babele hu dzinginya ḽifhasi. Hu swaya u wa ha muṅwe muvhuso wa shango na u tikwa ha muṅwe, nahone hu kwama ḓivhazwakale ya mirafho ine ya ḓo tevhela. Naho zwo ralo, tshaka dzi re henefho dzine dza khou sedza zwenezwi zwiitea nga maṱo matswuku zwi vhonala uri dzi ḓo mangadzwa nga u ḓivha uri zwoṱhe zwo itelwa mathubwa a zwigidi zwi si gathi a re Babele “a si a ndeme”—Vhayuda, vhaḓuhulu vha Yakobo. Naho zwo ralo, vhenevha vhaponyoki vha lushaka lwa kale lwa Isiraele ndi vha ndeme vhukuma phanḓa ha Yehova. Vha “muḓinḓa” wawe. Kha tshaka dzoṱhe dza ḽifhasi, ndi ‘munangiwa wawe.’ Naho u thomani Korese o vha a sa ḓivhi Yehova, Yehova u mu shumisa sa muḓodzwa Wawe u itela u wisa muḓi we wa hana u vhofholola mathubwa awo. A si ndivho ya Mudzimu uri vhathu vhe a vha nanga vha shengele tshoṱhe shangoni ḽi sili.

10. Ndi tshifhio tshiitisi tsha ndeme tshi itaho uri Yehova a shumise Korese u fhelisa Muvhuso wa Shango wa Babele?

10 Hu na tshiitisi tsha vhuraru, tsha ndeme vhukuma tshine tsha ita uri Yehova a shumise Korese u kunda Babele. Yehova u ri: “Ndi Nṋe Yehova, a huna muṅwe Mudzimu á sa vha Nṋe; ndo U ṱamisa mafumo Ú sathu u nḓivha. Ndo itela uri vhathu vha thungo ya Vhubvaḓuvha na vha thungo ya Vhukovhela vha ḓivhe uri a huna muṅwe Mudzimu; Yehova ndi Nṋe, a huna muṅwe.” (Yesaya 45:5, 6) Ee, u wa ha Muvhuso wa Shango wa Babele ndi musumbedzo wa Vhumudzimu ha Yehova, u sumbedza muṅwe na muṅwe uri ndi ene e eṱhe o fanelwaho nga u gwadamelwa. Nga ṅwambo wa uri vhathu vha Mudzimu vha a vhofhololwa, vhathu vha bvaho kha tshaka nnzhi—u bva vhubvaḓuvha u ya vhukovhela—vha ḓo ḓivha uri Yehova ndi ene fhedzi Mudzimu wa ngoho.—Maleaxi 1:11.

11. Yehova u sumbedza hani uri u na maanḓa a u ḓadzisa ndivho yawe malugana na Babele?

11 Humbulani uri honovhu vhuporofita ha Yesaya ho ṅwalwa miṅwaha i ṱoḓaho u vha 200 nga phanḓa ha tshenetshi tshiitea. Musi vhaṅwe vha tshi vhu pfa vha nga vha vho ḓivhudzisa uri, ‘Naa ngangoho Yehova u na maanḓa a u vhu ḓadzisa?’ Samusi ḓivhazwakale i tshi zwi khwaṱhisa, phindulo ndi ee. Yehova u ṱalutshedza uri ndi ngani zwi tshi pfala u tenda uri a nga ḓadzisa zwine a zwi amba: “Mu-ḓisa-swiswi, Mu-sika-tshedza, Muladzi na Mu-sika-khombo ndi Nṋe Yehova, ndi zwi ita zwoṱhe.” (Yesaya 45:7) Zwithu zwoṱhe zwo sikwaho—u bva kha tshedza u ya kha swiswi—na zwithu zwoṱhe kha ḓivhazwakale—u bva kha mulalo u ya kha dziedzi—zwi langwa nga Yehova. Samusi o sika tshedza tsha ḓuvha na swiswi ḽa vhusiku, nga zwenezwo u ḓo itela Isiraele mulalo na dziedzi kha muḓi wa Babele. Yehova u na maanḓa a u sika fhethu hoṱhe, nahone u na maanḓa a u ḓadzisa vhuporofita hawe. Zwenezwo zwi khwaṱhisa Vhakriste ṋamusi, vhane vha guda ipfi ḽawe ḽa vhuporofita nga vhuronwane.

12. (a) Yehova u ita uri lutombo na shango ḽa pfanyisedzo zwi bveledze mini? (b) Maipfi a Yesaya 45:8 a na fulufhedziso ḽifhio ḽi khuthadzaho kha Vhakriste ṋamusi?

12 Nga ho fanelaho, Yehova u shumisa zwiitea zwine zwa itea misi yoṱhe tsikoni u sumbedza zwithu zwine zwa ḓo itea kha Vhayuda vha re vhuthubwani: “Hee iwe lutombo, rothá! Hee inwi makole, nisani zwivhuya; shango nga ḽi vulee ḽi melise khanyiso, ḽi bveledze dziphaṱhutshedzo. Nṋe Yehova ndi sika zwenezwo.” (Yesaya 45:8) Samusi lutombo lwa vhukuma lu tshi nisa mvula ine ya ṋea vhutshilo, Yehova u ḓo shululela vhathu vhawe u luga, hu tshi bva kha lutombo lwa pfanyisedzo. Nahone samusi shango ḽa vhukuma ḽi tshi aṱama u itela u bveledza khaṋo khulwane, Yehova u ḓo laedza shango ḽa pfanyisedzo uri ḽi bveledze zwithu zwine zwa tendelana na ndivho yawe yo lugaho—zwihuluhulu u tshidzwa ha vhathu vhawe vha re vhuthubwani ngei Babele. Nga 1919, Yehova o ita uri “lutombo” na “shango” zwi ite zwithu zwo raloho u itela u vhofholola vhathu vhawe. U vhona zwithu zwo raloho zwi ita uri Vhakriste vha takale ṋamusi. Ndi ngani? Nga ṅwambo wa uri zwenezwo zwiitea zwi khwaṱhisa lutendo lwavho musi vha tshi lavhelela tshifhinga tshine lutombo lwa pfanyisedzo, Muvhuso wa Mudzimu, lwa ḓo ḓisa phaṱutshedzo kha ḽifhasi ḽo lugaho. Nga tshenetsho tshifhinga u luga na u tshidzwa zwine zwa bva kha lutombo na shango ḽa pfanyisedzo zwi ḓo vha zwi zwihulwane u fhira musi hu tshi wiswa Babele wa kale. Honoho hu ḓo vha u ḓadzea havhuḓi lungafhani ha maipfi a Yesaya!—2 Petro 3:13; Ndzumbululo 21:1.

Phaṱutshedzo dzi Bveledzwaho Nga U Hulisa Vhuvhusahoṱhe ha Yehova

13. Ndi ngani zwi sa pfali uri vhathu vha itele khaedu ndivho dza Yehova?

13 Musi o no ṱalusa vhumatshelo ha phaṱutshedzo dzi takadzaho, mafhungo a vhuporofita a shanduka nga u ṱavhanya, nahone Yesaya u ḓivhadza khombo mbili. “Khombo dzi ḓo ḓela uyo a lwaho na Muvhumbi wawe, ngenó é tshivhumbwa kha zwivhumbwa zwa mavu. Naa vumba ḽi nga amba na muvhumbi waḽo ḽa ri: U ita’ni? Naa tshivhumbiwa tshau tshi nga ri: A U na zwanḓa? Khombo dzi ḓo ḓela uyo ane a amba na khotsi-awe a ri: U itela’ni U tshi beba? kana a amba na mme-awe a ri: U bebela’ni?” (Yesaya 45:9, 10) Zwi vhonala uri vhana vha Isiraele vho vha vha tshi hanedza zwine Yehova a zwi amba hu tshee nga phanḓa. Khamusi vho vha vha sa tendi uri Yehova u ḓo tendela vhathu vhawe vha tshi ya vhuthubwani. Kana khamusi vho vha vha sa tendelani na muhumbulo wa uri Vhaisiraele vha ḓo vhofhololwa nga khosi ya muhedeni nṱhani ha khosi ya nnḓu ya Davida. U itela u sumbedza vhutsilu ha u hanedza zwine a zwi amba, Yesaya u vhambedza vhahanedzi na magwada a vumba na zwipiḓa zwa khali ya vumba zwine zwa nga si vhuye zwa sola vhuṱali ha muvhumbi wazwo. Zwithu zwe zwa vhumbiwa nga muvhumbi zwino zwi amba uri muvhumbi ha na zwanḓa kana maanḓa a u vhumba. Ndi vhutsilu vhuhulwane lungafhani! Vhenevha vhahanedzi vha fana na vhana vhaṱuku vha re na tshivhindi tsha u sasaladza pfaneleo dza vhabebi vhavho.

14, 15. Maipfi ane a ri “Mukhethwa” na “Muvhumbi” a dzumbulula mini nga ha Yehova?

14 Yesaya u fhirisela phindulo ya Yehova kha vhenevho vhahanedzi: “Yehova Mukhethwa wa Isiraele Muvhumbi wau u ri: Zwa matshelo vhudzisani Nṋe; vhana vhanga na zwivhumbwa zwanga zwi laiwa nga Nṋe. Ndi Nṋe we nda ita shango, nda sika vhathu vha re khaḽo’; ndi Nṋe we nda anea lutombo nga zwanḓa zwanga; ndi vhusa oṱhe magogo alwo. Ndi Nṋe we nda vusa Korese nga zwivhuya, ndi lugisa dzinḓila dzawe dzoṱhe. Ndi ene ane a ḓo vusa muḓi wanga, a humisa mathubwa anga á songó ṋewa mali na tshifhiwa. U ralo Yehova wa Mavhuthu.”—Yesaya 45:11-13.

15 U ṱalusa Yehova sa “Mukhethwa,” zwi ombedzela vhukhethwa hawe. U mu vhidza “Muvhumbi,” zwi ombedzela ndugelo yawe sa Muvhumbi u itela u phetha nḓila ine zwithu zwa ḓo itea ngayo. Yehova u a kona u vhudza vhana vha Isiraele nga ha zwithu zwine zwa ḓo ḓa nahone a ṱhogomela mishumo ya zwanḓa zwawe, ndi uri vhathu vhawe. Hafhu hu sumbedzwa uri maitele a tsiko na nzumbululo a a tshimbidzana. Sa Musiki wa fhethu hoṱhe, Yehova u na ndugelo ya u livhisa zwiitea nga nḓila ine a phetha ngayo. (1 Koronika 29:11, 12) Kha mafhungo ane a khou haseledzwa, Muvhusahoṱhe o phetha u shumisa Korese, muhedeni, sa muvhofhololi wa Isiraele. Naho Korese o vha a sa athu vha hone, u ḓa hawe ndi ha vhukuma u fana na ḽiṱaḓulu na ḽifhasi. Nga zwenezwo, ndi nnyi kha vhana vha Isiraele we a vha a tshi nga vha na tshivhindi tsha u sasaladza Khotsi, “Yehova wa Mavhuthu”?

16. Ndi ngani vhashumeli vha Yehova vha tshi fanela u ḓivhea nga fhasi hawe?

16 Dzenedzi ndimana dza Yesaya dzi na tshiṅwe tshiitisi tshi itaho uri vhashumeli vha Mudzimu vha ḓivhee nga fhasi hawe. Phetho dzawe misi yoṱhe ndi dza u vhuyedza vhashumeli vhawe. (Yobo 36:3) O ita milayo u itela u thusa vhathu vhawe uri vha ḓivhuyedze. (Yesaya 48:17) Vhayuda vha misini ya Korese vhe vha ṱanganedza vhuvhusahoṱhe ha Yehova vho wana zwenezwi zwi ngoho. Korese, a tshi dzhia vhukando u tendelana na u luga ha Yehova, u vha bvisa Babele a vha isa hayani u itela uri vha kone u fhaṱulula thembele. (Esera 6:3-5) Zwi ngaho zwenezwo ṋamusi, hu ḓo fhaṱutshedzwa vhane vha shumisa milayo ya Mudzimu vhutshiloni havho ha ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe na vhane vha ḓivhea nga fhasi ha vhuvhusahoṱhe hawe.—Psalme ya 1:1-3; 19:7; 119:105; Yohane 8:31, 32.

U Fhaṱutshedzwa Ha Dziṅwe Tshaka

17. Nga nnḓa ha Vhaisiraele, ndi vhafhio vhane vha ḓo vhuyelwa nga ndugiselelo dza Yehova dza u tshidza, nahone nga nḓila-ḓe?

17 A si Vhaisiraele fhedzi vhane vha ḓo vhuyelwa nga u wa ha Babele. Yesaya u ri: “Yehova u ri: Lupfumo lwa Vha-Egipita na bindu ḽa Vha-Kushi na vhaḽa vhanna vhalapfu, zwi ḓo ḓa ha iwe zwa vha zwau. Vha ḓo tevhela iwe, vha ḓo ḓa vhó vhofhiwa nga matzimbi, vha ḓo ḓa vha losha iwe vha humbela vha ri: Mudzimu ndi wau; a huna muṅwe a re Mudzimu.” (Yesaya 45:14) Misini ya Mushe, “vhathu vhasili” vha si Vhaisiraele vho ṱuwa na Vhaisiraele musi vha tshi Pfuluwa Egipita. (Ekisodo 12:37, 38) Nga nḓila i fanaho, vhatsinda vha ḓo ṱuwa na mathubwa a Vhayuda vhane vha vhuyelela hayani vha tshi bva Babele. Vhenevha vhathu vha si Vhayuda a vha nga ḓo tou kombetshedzwa u ṱuwa, fhedzi vha “ḓo ḓa.” Musi Yehova a tshi ri “vha ḓo ḓa vha losha iwe” nahone “vha humbela,” u khou ambela kha u ḓiṱukufhadza nga u ḓifunela na u fulufhedzea zwi sumbedzwaho Vhaisiraele nga vhenevha vhatsinda. Arali vho vhofhiwa nga matzimbi, vho vha vha tshi ḓo vha vho vhofhiwa nga u ḓifunela, zwi tshi fanyisela u shumela havho nga u ḓifunela vhathu vhe vha vhofha mulanga na Mudzimu, vhe vha vha vha tshi ḓo amba zwi tevhelaho khavho: “Mudzimu ndi wau.” Vha ḓo gwadamela Yehova sa dziṱhunḓu, nga fhasi ha ndugiselelo dza mulanga wawe na Isiraele.—Yesaya 56:6.

18. Ndi vhafhio ṋamusi vhe vha vhuyelwa nga u vhofholola ha Yehova “Isiraele wa Mudzimu,” nahone vho vhuyelwa nga ndila-ḓe?

18 U bva nga 1919 musi “Isiraele wa Mudzimu” a tshi vhofhololwa vhuthubwani ha muya, maipfi a Yesaya o ḓadzea nga nḓila khulwane u fhira misini ya Korese. Vha dzimilioni ḽifhasini ḽoṱhe vha sumbedza uri vha funa u shumela Yehova. (Vha-Galata 6:16; Sakaria 8:23) U fana na ‘vhapfumi’ na ‘vhoramabindu’ vho bulwaho nga Yesaya, vha ṋekedza nga dakalo nungo dzavho na lupfumo lwavho u itela u tikedza vhurabeli ha ngoho. (Mateo 25:34-40; Marko 12:30) Vha ḓiṋekedza kha Mudzimu nahone vha tshimbila nḓilani dzawe, vha vha phuli dzawe nga u ḓifunela. (Luka 9:23) Vha gwadamela Yehova fhedzi, vha ḓiphina nga zwivhuya zwa u konana na “mukoma a fulufhedzeaho na wa vhuṱali,” o vhofhaho mulanga wo khetheaho na Mudzimu. (Mateo 24:45-47; 26:28; Vha-Heberu 8:8-13) Naho vha sa ṱanganeli kha wonoyo mulanga, vhenevho ‘vhapfumi’ na ‘vhoramabindu’ vha vhuyelwa nga u thetshelesa milayo i tshimbidzanaho nawo, vha ḓivhadza nga tshivhindi uri: “A huna muṅwe a re Mudzimu.” Zwi nyanyula lungafhani ṋamusi u vhona nyengedzeo khulwane ya vhatikedzi vha vhurabeli ha ngoho vhane vha zwi ita nga u tou ḓifunela!—Yesaya 60:22.

19. Hu ḓo itea mini kha vhane vha farelela kha u gwadamela zwifanyiso?

19 Nga murahu ha u amba uri vhathu vha dzitshaka vha ḓo ṱanganela kha u gwadamela Yehova, muporofita u ri: “Ngangoho U Mudzimu-tshiphiri, Iwe Mudzimu wa Isiraele, U Muhanyisi”! (Yesaya 45:15) Naho Yehova a sa ṱoḓi u sumbedza maanḓa awe zwino, ha nga ḓo ḓidzumba tshifhingani tshi ḓaho. U ḓo ḓisumbedza uri ndi Mudzimu wa Isiraele, Mutshidzi wa vhathu vhawe. Naho zwo ralo, Yehova ha nga vhi Mutshidzi wa vhane vha gwadamela zwifanyiso. Malugana na vhenevho, Yesaya u ri: “Vhoṱhe vha-vhaḓa-midzimu vha ḓo shona vha nyadzea; vha ḓo ṱuwa vha tshi ḽiwa nga dziṱhoni.” (Yesaya 45:16) Ṱhoni dzavho a dzi nga ḓo vha u nyadzea kana u shona ha tshifhinganyana. Dzi ḓo amba lufu—phambano ya zwe Yehova a bvela phanḓa u zwi fulufhedzisa Isiraele.

20. Vhaisiraele vha ḓo “tshidzwa-tshoṱhe” nga nḓila-ḓe?

20 “Isiraele ene o wana u tshidzwa-tshoṱhe nga [“vhuthihi na,” NW] Yehova. Inwi a ni nga shoni, a ni nga nyadzei lini na lini.” (Yesaya 45:17) Yehova u fulufhedzisa uri o vha tshi ḓo tshidza Vhaisiraele lwa tshoṱhe, fhedzi hezwi zwo vha zwi tshi ḓo ya nga zwiimo. Vhaisiraele vha fanela u dzula vhe na “vhuthihi na Yehova.” Musi Vhaisiraele vha tshi tshinya honoho vhuthihi nga u landula Yesu sa Messia, lwonolwo lushaka lu ḓo xelelwa nga tshilavhelelwa tsha u “tshidzwa-tshoṱhe.” Naho zwo ralo, vhaṅwe ngei Isiraele vha ḓo sumbedza lutendo kha Yesu, nahone vhenevha vha ḓo vha tshisima tsha Isiraele wa Mudzimu, ane a ḓo dzhia vhuimo ha Isiraele wa ṋama. (Mateo 21:43; Vha-Galata 3:28, 29; 1 Petro 2:9) Isiraele wa muya ha nga ḓo vhuya a shoniswa. U ḓo dzheniswa kha “mulanga wa lini na lini.”—Vha-Heberu 13:20.

Yehova U A Fulufhedzea Kha Tsiko na kha U Dzumbulula

21. Yehova u sumbedza hani uri u a fulufhedzea tshoṱhe kha tsiko na kha u dzumbulula?

21 Naa Vhayuda vha nga ḓisendeka nga fulufhedziso ḽa Yehova ḽa uri o vha a tshi ḓo tshidza Vhaisiraele lwa tshoṱhe? Yesaya u a fhindula: “Yehova Mu-sika-ḽiṱaḓulu, Ene Mudzimu vhukuma Muvhumbi wa ḽifhasi, a ḽi tika, ha ngo sika mahandana, o ḽi vhumba uri ḽi dzulwe nga vhathu, u ri: Ndi Nṋe Yehova, a huna muṅwe. Zwe nda amba a tho ngo zwi ita zwiphiri ndó dzumbama fhethu ha shango ḽa swiswi. Vha lushaka lwa Yakobo a tho ngo vha vhudza nda ri: Ni ḓo sokou nṱoḓa ni si ngwane. Nṋe Yehova ndo amba mavhuya, ndo bula a lugaho.” (Yesaya 45:18, 19) Lwa vhuṋa na lwa u fhedza kha ino ndima, Yesaya u thoma mulaedza u lemelaho wa vhuporofita nga mubulo une wa ri: “Yehova o amba . . . uri.” (Yesaya 45:1, 11, 14) Yehova u ri mini? U ri u a fulufhedzea kha tsiko na kha u dzumbulula. Ho ngo sika ḽifhasi “mahandana.” Zwi ngaho zwenezwo, ha humbeli vhathu vhawe, Vhaisiraele, uri vha mu ṱoḓe zwa “mahandana.” Samusi ndivho ya Mudzimu nga ḽifhasi i tshi ḓo ḓadzea, nga u ralo ndivho ya Mudzimu nga vhathu vhawe vhe a vha nanga i ḓo ḓadzea. U fhambana na maipfi a sa pfesesei a vhathu vhane vha gwadamela midzimu ya mazwifhi, maipfi a Yehova a bulwa khagala. Maipfi awe o luga, nahone a ḓo ḓadzea. Vhane vha mu shumela a vha nga ḓo mu shumela lwa mahandana.

22. (a) Vhayuda vha re vhuthubwani ngei Babele vha nga vha na vhungoho vhufhio? (b) Vhakriste vha na khwaṱhisedzo ifhio ṋamusi?

22 Kha vhathu vha re vhuthubwani ngei Babele, eneo maipfi ndi khwaṱhisedzo ya uri Shango ḽo Fulufhedziswaho a ḽi nga ḓo dzula ḽi shubi. Ḽi ḓo dzulwa nga vhathu. Nahone zwe Yehova a vha fulufhedzisa zwone zwi ḓo ḓadzea. Zwiṅwe hafhu, maipfi a Yesaya a khwaṱhisa vhathu vha Mudzimu ṋamusi uri ḽifhasi a ḽi nga ḓo vha shubi—ḽa fhiswa nga mulilo, samusi vhaṅwe vha tshi tenda zwenezwo, kana ḽa fheliswa nga bomo dza nyuklia, samusi vhaṅwe vha tshi humbula nga u ralo. Ndivho ya Mudzimu ndi ya uri ḽifhasi ḽi vhe hone nga hu sa fheli, ḽi vhe paradiso yo nakaho nahone ḽi dzulwe nga vhathu vho lugaho. (Psalme ya 37:11, 29; 115:16; Mateo 6:9, 10; Ndzumbululo 21:3, 4) Ee, u fana na kha Vhaisiraele, maipfi a Yehova a ḓo ḓadzea.

Yehova U Sumbedza Khathutshelo Yawe

23. Hu ḓo itea mini kha vhane vha gwadamela zwifanyiso, nahone vhane vha gwadamela Yehova zwi ḓo vha tshimbilela hani?

23 U tshidzwa ha Isiraele hu ombedzelwa kha maipfi a Yehova a tevhelaho: “Kuvhanganani ni ḓe ni sendele noṱhe, inwi no ponyokaho kha vhannḓa. Avho vha hwalaho tshifanyiso tsha danda, vha rerelaho mudzimu u sa tshidzi, a vha ḓivhi [“a vha na nḓivho,” NW]. Ambani ni hanelelane ni eletshedzane nga tshaṋu. Ndi nnyi we a amba zwenezwi tsha kale, we a zwi bula zwí tsha ḓi ḓa? Naa a si Nṋe Yehova? A huna muṅwe Mudzimu, ndi Nṋe ndí ndoṱhe. Á sa vha Nṋe a huna muṅwe Mudzimu muvhuya Mutshidzi.” (Yesaya 45:20, 21) Yehova u vhidza ‘vho ponyokaho’ uri vha vhone phambano vhukati ha u tshidzwa havho na zwine zwa itea kha vhane vha gwadamela zwifanyiso. (Doiteronomio 30:3; Yeremia 29:14; 50:28) Nga ṅwambo wa uri vhagwadameli vha zwifanyiso vha rabela na u gwadamela midzimu i si na maanḓa i sa koni u vha tshidza, “a vha na nḓivho.” Vhurabeli havho ndi ha mahandana—a vhu thusi tshithu. Naho zwo ralo, vhane vha gwadamela Yehova vha wana uri u na maanḓa a u ḓadzisa zwiitea zwe a zwi amba hu tshee nga phanḓa “tsha kale,” u katela na u tshidzwa ha vhathu vha re vhuthubwani ngei Babele. Maanḓa o raloho na luvhonela zwi fhambanya Yehova na miṅwe midzimu yoṱhe. I ngoho ndi “Mudzimu muvhuya Mutshidzi.”

“Vhutshidzi Ndi ha Mudzimu Washu”

24, 25. (a) Ndi u ramba hufhio hune Yehova a hu ita, nahone ndi ngani fulufhedziso ḽawe ḽi tshi ḓo ḓadzea ngangoho? (b) Ndi zwifhio zwine Yehova a vha na pfaneleo ya u zwi ṱoḓa?

24 Khathutshelo ya Yehova i mu sudzulusela u ramba nga nḓila i tevhelaho: “Livhani ngeno hune nda vha hone, ni tshidzwe, inwi vha migumoni ya shango; ngauri Mudzimu ndi Nṋe a huna muṅwe. Ndo ana nga Nṋe Muṋe, mulomoni wanga ho bva fhungo ḽivhuya, a thi nga ḽi humisi; ndo ri: Magona oṱhe a ḓo gwadamela Nṋe; malimi oṱhe a ḓo anela Nṋe. Vha ḓo ri: Zwivhuya na maanḓa ndi zwi wana ha Yehova é eṱhe; nga hu ḓiwe ha Ene. Vhoṱhe vha lwaho nae’ vha ḓo shona. Vhoṱhe vha mbeu ya Isiraele vha ḓo wana zwivhuya ha Yehova, vha ḓo zuwa Ene.”—Yesaya 45:22-25.

25 Yehova u fulufhedzisa Isiraele uri u ḓo tshidza vha re Babele vhane vha ḓa khae. Honovhu vhuporofita vhu nga si kundwe u ḓadzea ngauri Yehova u tama u vhofholola vhathu vhawe nahone u na vhukoni ha u zwi ita. (Yesaya 55:11) Maipfi a Yehova a a fulufhedzea, fhedzi a fulufhedzea nga maanḓa musi Yehova a tshi ombedzela muano wawe u itela u a khwaṱhisa. (Vha-Heberu 6:13) Nga ho fanelaho, u ṱoḓa uri vhane vha tama uri a vha tonde vha ḓivhee nga fhasi hawe (‘magona oṱhe a gwadame’) nahone vha ḓivhofhe (“malimi oṱhe a ḓo anela Nṋe”). Vhaisiraele vhe vha bvela phanḓa vha tshi gwadamela Yehova vha ḓo tshidzwa. Vha ḓo kona u zuwa nga zwine Yehova a vha itela zwone.—2 Vha-Korinta 10:17.

26. Vha “gogo ḽihulu” vha bvaho kha tshaka dzoṱhe vha khou aravha hani u rambiwa nga Yehova uri vha livhe khae?

26 Naho zwo ralo, u ramba ha Yehova uri vhathu vha ḓe khae, ho vha hu songo itelwa mathubwa a re Babele wa kale fhedzi. (Mishumo 14:14, 15; 15:19; 1 Timotheo 2:3, 4) Honohu u ramba hu kha ḓi fhiriselwa na kha vhaṅwe, nahone vha “gogo ḽihulu . . . ḽa tshaka . . . dzoṱhe” vha a aravha nahone vha ḓivhadza: “Vhutshidzi ndi ha Mudzimu washu . . . na ha Ngwana [Yesu].” (Ndzumbululo 7:9, 10; 15:4) Ṅwaha muṅwe na muṅwe, vhaswa ngohoni vha maḓana a zwigidi vha engedza mbalo ya vha gogo ḽihulu nga u ḓa kha Mudzimu, vha ṱhogomela nga vhuḓalo vhuvhusahoṱhe hawe nahone vha ḓivhadza khagala u fulufhedzea havho khae. Zwiṅwe hafhu, vha tikedza nga u fulufhedzea Isiraele wa muya “mbeu ya Abrahamu.” (Vha-Galata 3:29) Vha sumbedza u funa havho vhuvhusi ho lugaho ha Yehova nga u ḓivhadza shangoni ḽoṱhe uri: “Zwivhuya na maanḓa ndi zwi wana ha Yehova é eṱhe.”a Kha vhurifhi hawe he a vhu ṅwalela Vharoma, muapostola Paulo o redza ṱhalutshedzelo ya Septuagint ya Yesaya 45:23 u sumbedza uri muṅwe na muṅwe u ḓo fheleledza o ṱhogomela vhuvhusahoṱhe ha Mudzimu nahone u ḓo renda dzina ḽawe misi yoṱhe.—Vha-Roma 14:11; Vha-Filipi 2:9-11; Ndzumbululo 21:22-27.

27. Ndi ngani Vhakriste ṋamusi vha tshi nga fulufhela tshoṱhe kha mafulufhedziso a Yehova?

27 Ndi ngani miraḓo ya vha gogo ḽihulu i tshi nga fulufhela uri u livha kha Mudzimu zwi amba vhutshilo? Nga ṅwambo wa uri mafulufhedziso a Yehova a a fulufhedzea, samusi maipfi a vhuporofita a wanalaho kha Yesaya ndima ya 45 a tshi zwi sumbedza zwavhuḓi. Samusi Yehova a na maanḓa na vhuṱali zwa u vhumba maṱaḓulu na ḽifhasi, nga zwenezwo u na maanḓa na vhuṱali a u ḓadzisa vhuporofita hawe. Nahone samusi o ita vhungoho ha uri vhuporofita vhu kwamaho Korese vhu ḓadzee, nga zwenezwo u ḓo ḓadzisa vhuporofita naho vhu vhufhio ha Bivhili vhu sa athu ḓadzea. Nga zwenezwo, vhagwadameli vha Yehova vha nga vha na fulufhelo ḽa uri hu si kale Yehova u ḓo dovha a vha “Mudzimu muvhuya Mutshidzi.”

[Ṱhaluso dzi re magumoni a siaṱari]

a New World Translation i shumisa mubulo “u luga ho ḓalaho” nga ṅwambo wa uri kha ndima ya Luheberu ipfi “luga” ḽo ṅwalwa nga vhunzhi. Hafha hu shumiswa vhunzhi u itela u sumbedza vhuhulwane ha u luga ha Yehova.

[Zwifanyiso kha siaṱari 80, 81]

Yehova, ane a vhumba tshedza na swiswi, a nga ḓisa mulalo na dziedzi

[Tshifanyiso kha siaṱari 83]

Yehova u ḓo ita uri “lutombo” lu nise phaṱutshedzo nahone “shango” ḽi ḓise u tshidzwa

[Tshifanyiso kha siaṱari 84]

Naa zwipiḓa zwa khali zwo laṱiwaho zwi nga sola vhuṱali ha muiti wazwo?

[Tshifanyiso kha siaṱari 89]

Yehova ho ngo sika ḽifhasi uri ḽi vhe mahandana

    Venda Publications (1978-2025)
    Ibvani
    Logani
    • Luvenda
    • Sherani
    • Zwine Na Ṱoḓa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Milayo Ya Kushumisele
    • Milayo Ya Tshiphiri
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Logani
    Sherani