Ndima ya vhufumbili
Tshanḓa tsha Yehova A si Tshipfufhi
1. Vhuimo ho vha vhu hani ngei Yuda, nahone vhanzhi vho ḓivhudzisa mini?
LUSHAKA lwa Yuda lwo vha lu tshi amba uri lwo vhofha mulanga na Yehova. Naho zwo ralo, ho vha hu na khakhathi hoṱhe-hoṱhe. Ho vha hu si na khaṱulokwayo, vhutshinyi na u kandeledzwa ha vhathu zwo vha zwo ḓiṋea maanḓa, nahone u fulufhela uri zwithu zwi ḓo vha khwine ho vha hu u sokou ḓifhura. Zwithu zwo vha zwo vhifha tshoṱhe. Vhanzhi vho ḓivhudzisa arali Yehova a tshi ḓo vhuya a dzudzanya mafhungo. Hovhu ndi vhuimo ha misini ya Yesaya. Fhedzi mafhungo a Yesaya malugana na zwe zwa vha zwi tshi khou itea nga tshenetsho tshifhinga ha sokou vha ḓivhazwakale zwayo. Maipfi awe a na tsevho dza vhuporofita dza naho e ufhio ane a amba uri u gwadamela Mudzimu fhedzi a tshi nyadza milayo Yawe. Nahone vhuporofita ho hevhedzwaho ho ṅwalwaho kha Yesaya ndima ya 59 vhu na ṱhuṱhuwedzo ya vhulenda kha vhoṱhe vhane vha lwela u shumela Yehova hu sa londwi u tshila zwifhingani zwi konḓaho na zwi re na khombo.
U Fhambanywa na Mudzimu wa Ngoho
2, 3. Ndi ngani Yehova a sa khou tsireledza lushaka lwa Yuda?
2 Edzanu humbula—vhathu vho vhofhaho mulanga na Yehova vho no vha vhagunei! Vho furalela Muiti wavho, nga zwenezwo vha ḓibvisa kha tshanḓa tshawe tshi tsireledzaho. Nga ṅwambo wa zwenezwi, vha khou sela nga hu no bvuḓa. Naa khamusi vha pomoka Yehova nga nṱhani ha madziedzi avho? Yesaya o vha vhudza: “Ngangoho tshanḓa tsha Yehova a si tshipfufhi tshine tsha nga kundwa u lamulela; na nḓevhe yawe a yo ngo dzinga ya kundwa u pfa. Ndi vhutshinyi haṋu vhu ni fhandakanyaho na Mudzimu waṋu; ndi zwivhi zwaṋu zwi tsiraho tshifhaṱuwo tshawe ni si mu vhone, na kundwa na u mu pfa.”—Yesaya 59:1, 2.
3 Eneo maipfi a a ṱhavha, fhedzi ndi ngoho. Yehova u kha ḓi vha Mudzimu wa u tshidza. Sa “Mupfi wa dzithabelo,” u thetshelesa thabelo dza vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho. (Psalme ya 65:2) Naho zwo ralo, ha fhaṱutshedzi vhaitazwivhi. Vhathu ndi vhone vhe vha ḓifhambanya na Yehova. Vhuvhi havho ho ita uri a tsire tshifhaṱuwo tshawe vha si mu vhone.
4. Ndi milandu ifhio ye ya hweswa lushaka lwa Yuda?
4 Zwi re zwone ndi uri lushaka lwa Yuda lu na rekhodo mmbi vhukuma. Vhuporofita ha Yesaya vhu tevhekanyisa miṅwe ya milandu yavho: “Ngauri zwanḓa zwaṋu zwo tswuka nga malofha; minwe yaṋu yo tswuka nga zwivhi; milomo yaṋu i amba mazwifhi; dzindimi dzaṋu dzi amba zwitshele.” (Yesaya 59:3) Vhathu vha a zwifha nahone vha amba zwitshele. Maipfi ane a ri “Zwanḓa . . . zwo tswuka malofha” a amba uri vhaṅwe vho vhulaha. Ndi u nyadza lungafhani Mudzimu, ane Mulayo wawe wa sa thivhele u vhulaha fhedzi, fhedzi wa dovha wa dzivhisa na u “vhenga wa haṋu mbiluni yaṋu”! (Levitiko 19:17) Vhuvhi vhu sa langei ha vhadzulapo vha ḽa Yuda na mvelelo dze dza vha hone zwi fanela u humbudza muṅwe na muṅwe washu ṋamusi uri ri fanela u langa mihumbulo na maḓipfele ashu a re na tshivhi. Zwa sa ralo, ri nga fheleledza ro ita zwiito zwivhi zwine zwa nga ri fhambanya na Mudzimu.—Vha-Roma 12:9; Vha-Galata 5:15; Yakobo 1:14, 15.
5. Vhuvhi ha ḽa Yuda ho vha ho swika kha vhuimo vhufhio?
5 Vhuvhi ho ṱanganya lushaka lwoṱhe. Vhuporofita vhu ri: “A huna ane a hwelela nga a zwivhuya, a huna ane a senga mulandu nga a ngoho; vha fulufhedza u piringanya hao, vha amba a u kanganyisa; vho ḓi-hwala nga zwa u ṱhupha, vha ḓo beba khombo.” (Yesaya 59:4) A hu na ane a amba zwivhuya. Naho hu khothe, a zwo ngo anza u wana muthu ane a fulufhedzea. Lushaka lwa Yuda lwo vha lwo furalela Yehova nahone lwo fulufhela pfano dze lwa dzi vhofha na dzitshaka, na zwifanyiso zwi sa tshili. Zwenezwi zwoṱhe zwi a “piringanya,” a si zwa ndeme na zwiṱuku-ṱuku. (Yesaya 40:17, 23; 41:29) Nga ṅwambo wa zwenezwo, vha dzula vha tshi khou ḽa mihani, fhedzi zwoṱhe zwine vha zwi amba a zwi na mudzio. Vha vhamba maano, fhedzi a fheleledza o vha ḓisela khakhathi na maḽambilu.
6. Rekhodo ya ḽa Vhudzhagane i fana hani na ya ḽa Yuda?
6 Vhutshinyi na vhuvemu zwa ḽa Yuda zwi fana tshoṱhe na zwa ḽa Vhudzhagane. (Sedzani tshiṱoho tshine tsha ri “Yerusalema wa Vhugunei—U Fanyisela ḽa Vhudzhagane,” kha siaṱari 294.) Na mashango ane a vhidzwa a Vhukriste o dzhenelela kha nndwa mbili dza shango dza tshiṱuhu. U swika na zwino, vhurereli ha ḽa Vhudzhagane a vhu koni u thivhela u fheliswa ha lushaka na u vhulahana ha zwitshavha vhukati ha miraḓo yawo. (2 Timotheo 3:5) Naho Yesu o funza vhatevheli vhawe uri vha fulufhele Muvhuso wa Mudzimu, tshaka dza ḽa Vhudzhagane dzi kha ḓi fulufhela u tsireledzwa nga zwiṱhavhane zwa nndwa na pfano dza politiki. (Mateo 6:10) Vhukuma, vhabveledzi vhahulwane vha zwiṱhavhane shangoni vha wanala mashangoni a ḽa Vhudzhagane! Ee, musi ḽa Vhudzhagane ḽi tshi fulufhela vhuḓidini ha vhathu na madzangano a vhathu u itela vhumatshelo ho tsireledzeaho, na ḽone ḽi khou fulufhela zwithu zwine zwa “piringanya.”
U Tshenzhela Mvelelo dzi Vhavhaho
7. Ndi ngani maano a ḽa Yuda a tshi fheleledza nga zwithu zwivhi fhedzi?
7 U gwadamela midzimu i sili na u sa fulufhedzea a zwo ngo ḓisa zwithu zwavhuḓi shangoni. Nga ṅwambo wa u fulufhela zwenezwo zwithu, Vhayuda vha sa fulufhedzei vho vha vho ḓiokela masimbe kha ṱhoho. Ri a vhala: “Vha alama vha thothonya makumba a ṋowa; vha rea lubuvhi lwa buvhi. A ḽaho makumba avho u a fa; á pwasha ḽiṅwe ḽao hu bva tshitemahe.” (Yesaya 59:5) U tou bva musi a tshi vhambiwa u swika magumoni ao, maano a ḽa Yuda ho ngo bveledza naho tshi tshini tsha ndeme. Mahumbulele avho o khakheaho a fheleledza nga zwivhi, samusi makumba a ṋowa i re na vhuṱungu a tshi thothonya ṋowa dzi re na vhuṱungu fhedzi. Nahone lushaka lu a tambula.
8. Ndi mini tshine tsha sumbedza mahumbulele o khakheaho a vhathu vha ḽa Yuda?
8 Vhaṅwe vhathu vha ḽa Yuda vha nga shumisa vhuvemu u itela u ḓitsireledza, fhedzi a vha nga kundi. U shumisa maanḓa zwi nga si tsireledze u fhira u fulufhela Yehova na mishumo yo lugaho samusi lubuvhi lu nga si dzhie vhuimo ha sila ḽa vhukuma musi zwi tshi ḓa kha u ḓitsireledza kha mutsho u si wavhuḓi. Yesaya o ri: “Zwine vha hoṱa a zwi ambarwi; zwine vha ita a zwi fukwi; vha shuma mishumo ya zwivhi; zwanḓa zwavho ndi zwa zwiito zwa mavemu. Milenzhe yavho i gidimela u tshinya; vha ṱavhanya u shulula malofha a sí na mulandu; ngelekanyo dzavho ndi u vhamba maano mavhi; gondo ḽavho ndi phusuphusu na u tshinyekanya.” (Yesaya 59:6, 7) Vhathu vha Yuda vha humbula nga nḓila yo khakheaho. Nga u shumisa vhuvemu u itela u piringulula vhuleme havho, vha sumbedza mavhonele a u sa ofha Mudzimu. A vha vhilaedziswi nga uri vhunzhi ha vhathu vhe vha vha vhulaha a vha na mulandu na uri vhaṅwe vhavho ndi vhashumeli vha vhukuma vha Mudzimu.
9. Ndi ngani vharangaphanḓa vha ḽa Vhudzhagane vha nga si vhuye vha wana mulalo wa ngoho?
9 Enea maipfi o hevhedzwaho a ri humbudza u shululwa ha malofha ha ḽa Vhudzhagane. Vhukuma, ḽi ḓo ḓifhindulela kha Yehova nge ḽa tshinya dzina ḽa Vhukriste! U fana na Vhayuda vha misini ya Yesaya, ḽa Vhudzhagane ḽo tovhola buḓo ḽivhi ḽa matshilele nga ṅwambo wa uri vharangaphanḓa vhaḽo vho vhona ḽi ḽone ḽi shumaho. Naho vha tshi amba nga mulalo, vha ita zwithu zwi songo lugaho. Ndi vhufhura vhuhulwane lungafhani! Samusi vharangaphanḓa vha ḽa Vhudzhagane vha tshi bvela phanḓa u shumisa enea maitele, vha nga si vhuye vha wana mulalo wa ngoho. Zwi fana na zwe vhuporofita ha zwi amba: “Nḓila ya mulalo a vha i ḓivhi; kutshimbilele kwavho a ku na u luga; vha fara dza makombikombi; ane a fara yavho ha ḓivhi mulalo.”—Yesaya 59:8.
U Phuphudzika Swiswini ḽa Muya
10. Yesaya o bula mini a tshi itela lushaka lwa Yuda?
10 Yehova a nga si fhaṱutshedze nḓila mmbi na dzi tshinyadzaho dza ḽa Yuda. (Psalme ya 11:5) A tshi ambela lushaka lwoṱhe, Yesaya u bula zwivhi zwa ḽa Yuda: “Ndi zwone zwine maitele a u luga a vha kule na riṋe ngazwo’, zwivhuya a zwi ri swikeli; ro ṱulutshelwa tshedza, ha dzula hú na swiswi; ro lindela mutsho, ra ḓi tshimbila hú vhusiku. Ri phuphudzika vhunga mabofu, ri tshi ya na luvhondo; ri nga a ri na maṱo; ri khukhulwa hú masiari, ha nga ndi vhusiku; ri nga vhafu ngenó rí tshee kha vho khwaṱhaho. Roṱhe ri ongolela vhunga [“zwivhingwi,” NW]; ri ṱolou lila vhunga zwiivha.” (Yesaya 59:9-11a) Vhayuda a vho ngo tendela uri Ipfi ḽa Mudzimu ḽi vhe ḓenzhe milenzheni yavho na tshedza nḓilani yavho. (Psalme ya 119:105) Nga ṅwambo wa zwenezwo, zwithu zwo vhifha. Naho ḓuvha ḽi nṱha ha ṱhoho, vha phuphudzika zwa nga ndi vhusiku. Zwo vha zwi tshi tou nga vho fa. Vha tshi ṱoḓa u vhofhololwa, vha ongelela nga ipfi ḽihulwane u fana na zwivhingwi zwo farwaho nga nḓala kana zwo huvhalaho. Vhaṅwe vha lila nga nḓila i ṱungufhadza vhukuma u fana na maivha a re na vhumvumvu.
11. Ndi ngani mafulufhelo a ḽa Yuda a khaṱulokwayo na u tshidzwa e mahandana?
11 Yesaya u a zwi ḓivha zwavhuḓi uri lushaka lwa Yuda lu dziedzini nge lwa vutshela Mudzimu. O ri: “Ro lindela maitele a u luga [“khaṱulokwayo,” NW], a si vhe hone; ro lindela ndamulelo, ya vha kule na riṋe. Ngauri phanḓa hau ho no andesa dziphambuwo dzashu; zwivhi zwashu zwi khou ri hwelela. Ngauri dziphambuwo dzashu dzi kha riṋe, milandu yashu ri a i ḓivha. Ndi u shandukela na u zwifhela Yehova; ndi u humela murahu na u hana u tevhela Mudzimu washu; ndi u amba zwa mavemu na u paṱa; ndi u ṱanganedza a mazwifhi na u amba a mazwifhi nga khole.” (Yesaya 59:11b-13) Samusi vhadzulapo vha ḽa Yuda vha songo rembuluwa, a vha nga hangwelwi zwivhi zwavho. A hu na khaṱulokwayo shangoni nga ṅwambo wa uri vhathu vho ṱutshela Yehova. Vho vha vhadzia u zwifha nga ho fhelelaho, vha ita na u kandeledza vhahavho. Vha fana lungafhani na vha ḽa Vhudzhagane ṋamusi! Vhanzhi vha nyadza khaṱulokwayo nahone vha tovhola nga u fhisea Ṱhanzi dza Yehova dzi fulufhedzeaho, dzine dza ṱoḓa u ita zwi funwaho nga Mudzimu.
Yehova U A Haṱula
12. Ndi afhio mavhonele a vhane vha vha na vhuḓifhinduleli ha u shumisa khaṱulokwayo ngei Yuda?
12 Hu vhonala hu si na khaṱulokwayo, u luga, kana ngoho kha ḽa Yuda. “Ndi zwone zwo pandelaho maitele a u luga [“khaṱulokwayo,” NW], na zwivhuya zwa yo’ ima kule; mafhungo-ngoho a khukhulwa khoroni; lukuna lu kundwa u dzhena.” (Yesaya 59:14) Ngomu khoroni dza muḓi wa ḽa Yuda, ho vha hu na mavanḓa ane ha dzula vhanna vhahulwane u itela u senga milandu. (Ruthe 4:1, 2, 11) Vhenevho vhanna vho vha vho fanela u haṱula nga u luga nahone vha shumise khaṱulokwayo, vha si ṱanganedze tshanḓanguvhoni. (Doiteronomio 16:18-20) Nṱhani hazwo, vho haṱula u ya nga mavhonele avho a tseḓa. Zwo ṋaṋaho u fhira zwenezwo, vho dzhia naho e ufhio ane a lingedza nga mbilu yoṱhe u ita zwo lugaho sa ane vha nga mu vutshela nga hu leluwaho. Ri a vhala: “Mafhungo vhukuma ha tsheeho’; ane a laṱa zwivhi u a ṱangulwa.”—Yesaya 59:15a.
13. Samusi vhahaṱuli vha Yuda vho vha vha tshi litshelela mushumo wavho, Yehova o vha a tshi ḓo ita mini?
13 Vhane vha kundwa u sasaladza matshilele mavhi vha hangwa uri Mudzimu a si bofu, ha nyadzi zwithu, kana u na maanḓa. Yesaya o ṅwala: “Yehova o zwi vhona a wana zwó vhifha, hú si na maitele a u luga [“khaṱulokwayo,” NW]. A vhona hú si na munna; a vhilaela hú si na mulamuleli; a mbo koniswa nga tshanḓa tshawe, ó tikiwa nga zwivhuya zwawe.” (Yesaya 59:15b, 16) Samusi vhahaṱuli vho vhewaho vho vha vha tshi litshelela mushumo wavho, Yehova o vha a tshi ḓo dzhenelela kha enea mafhungo. Musi a tshi ita nga u ralo, o vha a tshi ḓo ita zwithu nga u luga na nga maanḓa.
14. (a) Ndi mavhonele afhio ane vhanzhi vha vha nao ṋamusi? (b) Yehova u ḓilugiselela hani u dzhia vhukando?
14 Hu na vhuimo vhu fanaho na honoho ṋamusi. Ri tshila shangoni ḽe vhanzhi ‘vha rindila vha ḓi-ṅaledzela kha vhuyaḓa.’ (Vha-Efesa 4:19) Ndi vha si gathi vhane vha tenda uri Yehova u ḓo dzhenelela u itela u fhelisa vhuvhi kha ḽifhasi. Fhedzi vhuporofita ha Yesaya vhu sumbedza uri Yehova u ṱolisisa nga vhuronwane zwine zwa itwa nga vhathu. U a haṱula, nahone nga tshifhinga tshawe, u dzhia vhukando u tendelana na dzenedzo khaṱulo. Naa khaṱulo dzawe dzo luga? Yesaya u sumbedza uri dzo lugaho. Malugana na lushaka lwa Yuda, o ṅwala: “[Yehova] a mbo ḓi-ṱama nga philelo ya zwivhuya; a ambara muṅadzi wa ndamulelo; a mbo ḓi-ṱama nga khanzu ya ndifhedzo; a fuka mbiti vhunga nguvho.” (Yesaya 59:17) Enea maipfi a vhuporofita a fanyisa Yehova sa muhali o ḓishomedzelaho nndwa. O livha u tshidza nga nḓila yawe. U na vhungoho ha uri u luga hawe ho fhelela nahone vhu nga si thithiswe nga muthu. Nahone u ḓo fhisea nga tshivhindi musi a tshi ḓadzisa mishumo yawe ya khaṱulo. A zwi timatimisi uri zwoṱhe zwi ḓo itwa nga u luga.
15. (a) Vhakriste vha ngoho vha ḓo ita mini musi Yehova a tshi haṱula? (b) Hu nga ambiwa mini nga khaṱulo dza Yehova?
15 Ṋamusi kha maṅwe mashango, maswina a mafhungo-ngoho a lingedza u thivhela mushumo wa vhashumeli vha Yehova nga u phaḓaladza mazwifhi na mafhungo a u vha tshinya dzina. Vhakriste vha ngoho a vha timatimi u imela mafhungo-ngoho, fhedzi a vha ṱoḓi u ḓilifhedzela. (Vha-Roma 12:19) Na musi Yehova a tshi dzudzanya mafhungo awe na ḽa Vhudzhagane ḽa vhugunei, vhagwadameli vhawe kha ḽifhasi a vha nga ḓo shela mulenzhe kha u fheliswa haḽo. Vha a zwi ḓivha uri ndi Yehova ane a ḓo lifhedza nahone u ḓo dzhia vhukando ho fanelaho musi tshifhinga tshi tshi swika. Vhuporofita vhu a ri khwaṱhisedza: “U ḓo lifhedza a tevhedza zwe zwa itwa; u ḓo halifhela vhe vha mu vhénga; u ḓo lifhedza maswina awe; na zwiṱangadzime u ḓo zwi ṋea malamba azwo.” (Yesaya 59:18) U fana na misini ya Yesaya, khaṱulo dza Yehova dzi ḓo vha dzo fanelaho na dzo fhelelaho. Dzi ḓo swika na kha “zwiṱangadzime,” mashango-ḓavha. A hu na ane a ḓo vha kule vhukuma kana fhethu hune a ḓo vha e eṱhe lune a sa ḓo swikelelwa nga khaṱulo ya Yehova.
16. Ndi vhafhio vhane vha ḓo ponyoka khaṱulo ya Yehova, nahone vha ḓo guda mini kha u tshidzwa havho?
16 Yehova u vha haṱula nga nḓila yo lugaho vhane vha ḓidina vhukuma u itela u ita zwo lugaho. Yesaya u amba hu tshee nga phanḓa uri kha vhusendekamisi hoṱhe—ḽifhasini ḽoṱhe—vhathu vho raloho vha ḓo ponyoka. Nahone u tsireledzwa havho nga Yehova hu ḓo khwaṱhisa nga ho dzikaho u mu ofha havho na u mu ṱhonifha. (Maleaxi 1:11) Ri a vhala: “Ndi hone vha thungo ya Vhukovhela vha tshi ḓo ofha dzina ḽa Yehova; na vha thungo ya Vhubvaḓuvha vha ḓo ofha vhurena hawe. Swina ḽi tshi ḓa vhunga mulambo, ḽi do wana muya wa Yehova wó ḽi simela tshiphuga.” (Yesaya 59:19) U fana na ḓumbu ḽa maanḓa ḽine ḽa khou vhudzula magabelo na u kumba zwoṱhe zwi re nḓilani yaḽo, muya wa Yehova u ḓo fhelisa zwithivheli zwoṱhe u itela u ḓadzisa zwine a zwi funa. Muya wawe u na maanḓa mahulwane u fhira maanḓa oṱhe ane muthu a vha nao. Musi a tshi a shumisa u itela u haṱula vhathu na dzitshaka, u ḓo vha o kunda tshoṱhe.
Fulufhelo na Phaṱutshedzo kha Vho Rembuluwaho
17. Murengululi wa Tsioni ndi nnyi, nahone u rengulula lini Tsioni?
17 Nga fhasi ha Mulayo wa Mushe, Muisiraele we a ḓirengisa vhupulini o vha a tshi nga rengululwa vhupulini nga murengululi. U thomani kha bugu ya vhuporofita ha Yesaya, Yehova o vhidzwa Murengululi wa vhathu vho rembuluwaho. (Yesaya 48:17, vhambedzani NW.) Zwino u dovha a vhidzwa Murengululi wa vhathu vho rembuluwaho. Yesaya o ṅwala fulufhedziso ḽa Yehova: “Vha Tsioni u ḓo vha ḓela é Mulamuleli [“Murengululi,” NW] wavho, na wa avho vha Yakobo vhe vha laṱa ya u pambuwa. Ndi one ma-amba-Yehova.” (Yesaya 59:20) Ḽeneḽi fulufhedziso ḽi khwaṱhisaho ḽo ḓadzea nga 537 B.C.E. Fhedzi ḽi ḓo dovha ḽa ḓadzea nga iṅwe nḓila. Muapostola Paulo o redza enea maipfi kha nzudzanyo ya Septuagint nahone a a shumisela kha Vhakriste. O ṅwala: “Ndi hone Vha-Isiraele vhoṱhe vha tshi ḓo tshidzwa. Vhunga hó ṅwalwa ha pfi: Mutshidzi u ḓo bva Tsioni, u ḓo humisa vhutshinyi kha Yakobo. Ndi wone mulanga wa vhone na nṋe, musi ndi tshi ḓo ṱusa zwivhi zwavho.” (Vha-Roma 11:26, 27) Vhukuma, vhuporofita ha Yesaya vhu shuma nga nḓila yo engedzeaho—u swika tshifhingani tshashu na tshi ḓaho. Nga nḓila-ḓe?
18. Yehova o bveledza “Isiraele wa Mudzimu” lini nahone nga nḓila-ḓe?
18 Ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, masalela maṱuku a lushaka lwa Isiraele o ṱanganedza Yesu sa Messia. (Vha-Roma 9:27; 11:5) Nga ḓuvha ḽa Pentekoste ya 33 C.E., Yehova o shululela muya wawe mukhethwa kha vhenevho vhatendi vha ṱoḓaho u vha 120 nahone a vha dzhenisa kha mulanga wawe muswa wo pfumedzanywaho nga Yesu Kristo. (Yeremia 31:31-33; Vha-Heberu 9:15) Nga ḽeneḽo ḓuvha ha bvelela “Isiraele wa Mudzimu,” lushaka luswa lune miraḓo yalwo ya ṱalulwa nga u ḓodzwa nga muya wa Mudzimu, hu si nga u vha vhaḓuhulu vha ṋama vha Abrahamu. (Vha-Galata 6:16) U thoma nga Koronelio, lushaka luswa lwo katela na Vhannḓa vha songo rubiswaho. (Mishumo 10:24-48; Ndzumbululo 5:9, 10) Nga zwenezwo vho ṱanganedzwa nga Yehova Mudzimu nahone vha vha vhana vhawe vha muya, maḽaifa na Yesu.—Vha-Roma 8:16, 17.
19. Ndi ufhio mulanga une Yehova a u vhofha na Isiraele wa Mudzimu?
19 Nga zwenezwo Yehova u vhofha mulanga na Isiraele wa Mudzimu. Ri a vhala: “Á vha Nṋe, mulanga wanga ngoyu: Muya wanga u re kha iwe, na mafhungo anga ane nda a vhea mulomoni wau, ha nga ṱuwi mulomoni wau na milomoni ya vhana vhau na ya vhana vha vhana vhau, zwino na lini na lini. U ralo Yehova.” (Yesaya 59:21) Hu sa londwi uri enea maipfi o ḓadzea kha Yesaya kana hai, vhukuma o ḓadzea kha Yesu, we a khwaṱhisedzwa uri “u ḓo vhona vhana vhawe.” (Yesaya 53:10) Yesu o amba zwe a zwi guda kha Yehova, nahone o vha e na muya wa Yehova. (Yohane 1:18; 7:16) Zwo tea uri vharathu vhawe na maḽaifa nae, vhane vha vha miraḓo ya Isiraele wa muya, vha wane muyamukhethwa wa Yehova nahone vha huwelele mulaedza we vha u guda kha Khotsi avho wa ṱaḓulu. Vhoṱhe ndi “vhathu vho funzwaho nga Yehova.” (Yesaya 54:13, NW; Luka 12:12; Mishumo 2:38) A tshi shumisa Yesaya kana Yesu, ane Yesaya a mu fanyisela nga lwa vhuporofita, Yehova o ana uri vho vha vha sa ḓo dzhielwa vhuimo havho, fhedzi o vha a tshi ḓo vha shumisa nga hu sa fheli sa ṱhanzi dzawe. (Yesaya 43:10) Nga zwenezwo, ndi vhafhio “vhana” vhane vha ḓo vhuyelwa nga wonoyu mulanga?
20. Zwe Yehova a zwi fulufhedzisa Abrahamu zwo ḓadzea hani ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha?
20 Zwifhingani zwa kale Yehova o fulufhedzisa Abrahamu a ri: “Dzitshakha dzoṱhe ndi ḓo dzi fhaṱutshedza nga vhana vhau; zwi ḓo ralo nga u’ wa pfa ipfi ḽanga.” (Genesi 22:18) U tendelana na zwenezwi, masalela maṱuku a Vhaisiraele vha ṋama vhe vha ṱanganedza Messia vho ya mashangoni manzhi, vha huwelela mafhungo maḓifha nga ha Kristo. U thoma nga Koronelio Vhannḓa vhanzhi vha songo rubaho ‘vho ḓifhaṱutshedza’ nga Yesu, Mbeu ya Abrahamu. Vho vha tshipiḓa tsha Isiraele wa Mudzimu na tshigwada tsha vhuvhili tsha mbeu ya Abrahamu. Vha vha tshipiḓa tsha “vhathu vhakhethwa,” vhane mushumo wavho wa vha u ‘ḓivhadza vhugala ha we a vha vhidza vhe swiswini, a vha vhidzela tshedzani tshawe tshi akhamadzaho.’—1 Petro 2:9; Vha-Galata 3:7-9, 14, 26-29.
21. (a) Ndi “vhana” vhafhio vhe vha bebwa nga Isiraele wa Mudzimu musalauno? (b) Nahone “vhana” vha khuthadzwa hani nga mulanga we Yehova a u vhofha na Isiraele wa Mudzimu?
21 Ṋamusi zwi vhonala u nga tshivhalo tshoṱhe tsha Isiraele wa Mudzimu tsho no fhelela. Naho zwo ralo, tshaka dzi kha ḓi fhaṱutshedzwa—nahone nga nḓila khulwane. Nga nḓila-ḓe? Ngauri Isiraele wa Mudzimu u na “vhana,” vhafunziwa vha Yesu vhane vha vha na fulufhelo ḽa u tshila tshoṱhe kha ḽifhasi ḽa paradiso. (Psalme ya 37:11, 29) Vhenevha “vhana” vha funzwa nga Yehova nahone vha gudiswa nḓila dzawe. (Yesaya 2:2-4) Naho vha songo lovhedzwa nga muyamukhethwa kana u dzhiiwa sa vhane vha ṱanganela kha mulanga muswa, vha khwaṱhiswa nga muyamukhethwa wa Yehova uri vha kunde zwithivheli zwoṱhe zwine Sathane a zwi vhea uri vha sa kone u huwelela. (Yesaya 40:28-31) Vha vhalelwa kha dzimilioni nahone vha bvela phanḓa vha tshi engedzea nga u beba vhaṅwe vhana. Mulanga we Yehova a u vhofha na vhaḓodzwa u ṋea vhenevha “vhana” fulufhelo ḽa uri Yehova u ḓo bvela phanḓa a tshi vha shumisa sa vhaambeli vhawe nga hu sa fheli.—Ndzumbululo 21:3, 4, 7.
22. Ndi fulufhelo ḽifhio ḽine ra nga vha ṋalo nga Yehova, nahone zwenezwi zwi fanela u ri kwama hani?
22 Nga zwenezwo-ha, u nga ri roṱhe ri nga dzula ri tshi fulufhedzea kha Yehova. U a funa u ri tshidza nahone u na maanḓa a u ita nga u ralo. Tshanḓa tshawe tshi nga si vhuye tsha vha tshipfufhi, u ḓo vhofholola vhathu vhawe vha fulufhedzeaho misi yoṱhe. Vhoṱhe vhane vha mu fulufhela vha ḓo bvela phanḓa vha tshi huwelela mafhungo maḓifha awe nga milomo yavho “zwino na lini na lini.”
[Bogisi kha siaṱari 294]
Yerusalema wa Vhugunei—U Fanyisela ḽa Vhudzhagane
Yerusalema, musanda wa lushaka lwo nangwaho nga Mudzimu, u fanyisela ndangulo ya Mudzimu ya ṱaḓulu ya zwivhumbiwa zwa muya na tshigwada tsha Vhakriste vho ḓodzwaho vho vuselwaho ṱaḓulu sa muselwa wa Kristo. (Vha-Galata 4:25, 26; Ndzumbululo 21:2) Naho zwo ralo, kanzhi vhadzulapo vha Yerusalema vho vha vha sa fulufhedzei kha Yehova, nahone wonoyo muḓi wo ṱaluswa sa phombwe na muṱonḓoli. (Hesekiele 16:3, 15, 30-42, vhambedzani NW.) Nga nṱhani ha honoho vhuimo, Yerusalema wo fanyisela zwavhuḓi ḽa Vhudzhagane ḽa vhugunei.
Yesu o vhidza Yerusalema ‘muvhulahi wa vhaporofita na o kanḓaho nga matombo vhe vha rumiwa khae.’ (Luka 13:34; Mateo 16:21) U fana na Yerusalema a sa fulufhedzei, ḽa Vhudzhagane ḽi amba uri ḽi shumela Mudzimu wa ngoho, fhedzi ḽi pambutshela kule na nḓila dzawe dzo lugaho. Ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo haṱula ḽa Vhudzhagane nga zwilinganyo zwe a haṱula ngazwo Yerusalema wa vhugunei.
[Tshifanyiso kha siaṱari 296]
Muhaṱuli u fanela u haṱula nga u luga, a ṱoḓe khaṱulokwayo, nahone a songo ṱanganedza zwanḓanguvhoni
[Tshifanyiso kha siaṱari 298]
U fana na mulambo wo ḓalaho, khaṱulo dza Yehova dzi ḓo fhelisa zwithivheli zwoṱhe zwi lwisanaho na u itwa ha zwine a funa
[Tshifanyiso kha siaṱari 302]
Yehova u ana uri vhathu vhawe a vha nga ḓo vhuya vha xelelwa nga ndugelo ya u vha ṱhanzi dzawe