Naa Ni Na Muya U Sa Fi?

NAA hu na vhutshilo nga murahu ha lufu? Yeneyo mbudziso yo kanganyisa vhathu zwigidi zwa miṅwaha. Miṅwahani yo fhiraho, vhathu fhethu hoṱhe vho elekanya nga eneo mafhungo nahone vha vusa thendo dzo fhamba-fhambanaho.

Vhathu vhanzhi vha tenda uri “muya” u a tshila nga murahu ha lufu. Naa zwa vhukuma hu na tshithu tshi re ngomu ha muthu tshine tsha bva nga murahu ha lufu nahone tsha bvela phanḓa u tshila? Muya u re kha muthu a tshilaho ndi mini? Hu itea mini khawo musi ri tshi fa? Ipfi ḽa Mudzimu ḽo hevhedzwaho, Bivhili, ḽi ri ṋea phindulo ya ngoho na i fushaho kha dzenedzi mbudziso.

Muya Ndi Mini?

Bivhilini ipfi ḽo ṱalutshedzelwaho nga uri “muya” zwi re zwone ḽi amba “mufemo.” Fhedzi hezwi zwi amba zwi fhiraho u fema. Sa tsumbo, Yakobo muṅwali wa Bivhili u ri: “Vhunga muvhili u sí na muya wó fa, na lutendo lu sí na mishumo lwo fa-vho.” (Yakobo 2:26) Nga zwenezwo, muya ndi tshithu tshine tsha ṋea muvhili vhutshilo.

Enea maanḓa a ṋeaho vhutshilo a si mufemo fhedzi, kana muya une wa dzhena mafhafhuni. Ndi ngani? Ngauri musi muthu a sa tsha fema, vhutshilo vhu sala tsikini dza muvhili lwa tshifhinganyana—“mimunithi yo vhalaho” u ya nga The World Book Encyclopedia. Nga zwenezwo, muthu a nga dzivhuluwa arali ha itwa ndingedzo dza u mu vusa, nahone miraḓo ya muvhili i nga simulwa kha muṅwe muthu ya simiwa kha muṅwe. Fhedzi arali tshivhaso tsha vhutshilo tsha dzima tsikini dza muvhili, vhuḓidini hoṱhe ha u vhuyedzedza vhutshilo vhu nga vha mahandana. Mifemo yoṱhe i re shangoni i nga si vusuluse naho hu tsiki nthihi. Nga u ralo-ha, muya ndi maanḓa a sa vhonali a ṋeaho vhutshilo—tshivhaso tsha vhutshilo—tshine tsha ita uri tsiki dzi dzule dzi khou tshila. Enea maanḓa a ṋeaho vhutshilo a tikedzwa nga u fema.—Yobo 34:14, 15.

Naa wonoyo muya u kha vhathu fhedzi? Bivhili i a ri thusa u wana phindulo i re yone kha enea mafhungo. Salomo Khosi ya vhuṱali o ṅwala: “Ndi nnyi ane a ḓivha uri muya wa vhana vha vhathu u ya ṱaḓulu, na uri muya wa zwifuwo u tsela fhasi ngomu mavuni?” (Muhuweleli 3:21) Ngauralo hu ambiwa uri zwipuka u fana na vhathu, zwi na muya. Nga nḓila-ḓe?

Muya, kana maanḓa a ṋeaho vhutshilo, u nga vhambedzwa na maanḓa a muḓagasi ane a dzhena kha mutshini kana kha tshishumiswa. Muḓagasi u sa vhonali u nga shumiswa u ita mishumo yo fhamba-fhambanaho, zwi tshi ya nga mufuda tshishumiswa tshine wa tshi ṋea maanḓa. Sa tsumbo, tshiṱofu tshi nga itwa uri tshi bvise mufhiso, khomphyutha i nga bveledza mafhungo na u vhalela zwithu, nahone thelevishini i nga itwa uri i bveledze zwifanyiso na mubvumo. Naho zwo ralo, muḓagasi a u shanduki wa vha tshishumiswa tshine wa tshi ṋea maanḓa. U dzula u maanḓa. Nga hu fanaho, maanḓa a ṋeaho vhutshilo ha shanduki a vha tshivhumbiwa tshine a tshi ṋea vhutshilo. Ha na vhumuthu, na vhukoni ha u humbula. Vhathu na zwipuka vha na ‘u fema huthihi.’ (Muhuweleli 3:19) Nga zwenezwo, musi muthu a tshi fa, muya wawe a u bveli phanḓa u tshi tshila huṅwe fhethu sa tshivhumbiwa tsha muya.

Nga zwenezwo-ha, vhuimo ha vhafu ndi vhufhio? Nahone hu itea mini kha muya musi muthu a tshi fa?

“Tshau Ndi U Vhuyelela Buseni”

Musi muthu wa u thoma Adamu, a tshi pfuka nga khole ndaela ya Mudzimu, Yehova o ri khae: “Vhuswa U ḓo vhu ḽa nga biko ḽa tshifhaṱuwo tshau, u swika U tshi ḓo vhuyelela mavuni; ngauri wo bviswa mavuni; U buse; tshau ndi u vhuyelela buseni.” (Genesi 3:19) Adamu o vha e ngafhi Yehova a sa athu mu sika nga buse? Ee, o vha e siho! Ngauralo musi Yehova Mudzimu a tshi amba na Adamu uri “u ḓo vhuyelela buseni,” o vha a tshi khou amba uri Adamu u ḓo fa. Adamu ha nga ḓo ya fhethu ha muya. Musi a tshi fa o vha a sa tsha ḓo dovha a vha na vhutshilo, o vha a tshi ḓo vha o ya tshoṱhe. Ṱhamu yawe yo vha i lufu—u sa tshila—hu si u iswa huṅwe fhethu.—Vha-Roma 6:23.

Hu pfi mini nga vhaṅwe vhe vha fa? Vhuimo ha vhafu ho itwa ha vha khagala kha Muhuweleli 9:5, 10, hune ra vhala uri: “Vho faho a vha na tshine vha tshi ḓivha . . . Ngei vhudzulavhafu a hu na mushumo, a hu na ngelekanyo, a hu na nḓivho, kana vhuṱali.” Nga zwenezwo, lufu ndi vhuimo ha u sa tsha vha hone. Mupsalme o ṅwala uri musi muthu a tshi fa, “muya wavho u a ṱuwa; vha vhuyelela mavuni avho; ḓuvha ḽeneḽo na maano avho o lovha.”—Psalme ya 146:4.

Vhukuma, vhafu a vha pfi tshithu, a vha koni u ita tshithu. A vha ḓivhi tshithu. Vha a koni u vhona, u pfa, kana u amba na inwi. Vha nga si kone u ni thusa kana u ni huvhadza. Vhukuma a no ngo fanela u ofha vhafu. Fhedzi ndi nga nḓila-ḓe hune ha pfi muya “u a ṱuwa” nga tshifhinga tshine muthu a fa ngatsho?

Muya “U Vhuyelela ha Mudzimu”

Bivhili i amba uri musi muthu a tshi fa, “muya u vhuyelela ha Mudzimu we a u ṋea muthu.” (Muhuweleli 12:7) Naa izwi zwi amba uri muya u a tshimbila nga ho livhaho tshikhalani wa ya ha Mudzimu? Na kathihi! Nḓila ine Bivhili ya shumisa ngayo ipfi “vhuyelela” a i ambi u tshimbila ha vhukuma u bva huṅwe fhethu u ya huṅwe. Sa tsumbo, Vhaisiraele vha sa fulufhedzei vho vhudzwa u pfi: “Vhuyelelani ha Nṋe, uri ndi kone u vhuyelela ha inwi, Yehova wa Mavhuthu u ralo.” (Maleaxi 3:7) U ‘vhuyelela’ ha Vhaisiraele kha Yehova zwo vha zwi tshi amba u rembuluwa kha buḓo ḽavho ḽo khakheaho na u dovha vha tshimbila nḓilani ya Mudzimu yo lugaho. Nahone u ‘vhuyelela’ ha Yehova kha Vhaisiraele zwo vha zwi tshi amba u dovha a tonda vhathu vhawe. Kha enea masia mavhili u “vhuyelela” zwi katela mavhonele, hu si u pfuluwa nga ho livhaho huṅwe fhethu wa ya huṅwe.

Nga hu fanaho, musi muthu a tshi fa muya wawe a u ‘vhuyeleli’ ha Mudzimu nga ho livhaho, a u bvi kha ḽifhasi wa ya ṱaḓulu. Humbulani uri muya ndi maanḓa a ṋeaho vhutshilo. Musi muya u tshi bva kha muthu, ndi Mudzimu fhedzi a re na vhukoni ha u u vhuyedzedza khae. Ngauralo muya u “vhuyelela kha Mudzimu” nga muhumbulo wa uri fulufhelo ḽiṅwe na ḽiṅwe ḽa uri onoyo muthu a dovhe a tshile tshifhingani tshi ḓaho ḽi kha Mudzimu.

Sa tsumbo, ṱhogomelani zwine Maṅwalo a zwi amba nga ha lufu lwa Yesu. Luka muṅwali wa evangeli u a ṱalutshedza: “Huno Yesu a vhidzelela nga ipfi ḽihulu a ri: Khotsi-anga! Muya wanga ndi u kumedza zwanḓani zwau. A ri u̗ ralo, a fhelelwa.” (Luka 23:46) Musi muya wa Yesu u tshi bva khae, ho ngo ya nḓila ṱaḓulu nga ho livhaho. Yesu o vuswa vhafuni nga ḓuvha ḽa vhuraru. Nahone ndi nga murahu ha maḓuvha a 40 he a gonya ṱaḓulu. (Mishumo 1:3, 9) Naho zwo ralo, tshifhingani tsha lufu lwawe, o kumedza muya wawe zwanḓani zwa Khotsi awe, a tshi fulufhela vhukuma vhukoni ha Yehova ha u mu vusela vhutshiloni.

Ee, ndi Mudzimu fhedzi ane a nga vusela muthu vhutshiloni. (Psalme ya 104:30) Ndi tshilavhelelwa tshavhuḓi lungafhani tsho ri vuletshelaho!

Fulufhelo ḽa Vhukuma

Bivhili i ri: ‘Ni songo zwi kanuka; ngauri hu ḓa tshikhathi, tshiné vhoṱhe vha re zwaloni vha ḓo pfa ipfi [ḽa Yesu] ngatsho, vha bvelela.’ (Yohane 5:28, 29) Ee, Yesu Kristo o fulufhedzisa uri vhoṱhe vha re zwaloni vha ḓo vusiwa, kana vha ḓo dovha vha tshila. Nṱhani ha nḓivhadzo dza vhuṱungu dza uri vhathu vho fa, mivhigo ya dakalo i ḓo amba nga ha vho vuswaho. Ḽi ḓo vha dakalo ḽavhuḓi lungafhani u ṱanganedza vhafunwa vha tshi bva mavhiḓani!

Naa ni a ṱoḓa u ḓivha zwinzhi nga ha nḓila ine na nga vhuyelwa ngayo nga ḽeneḽi fulufhelo ḽi ṋewaho nga Mudzimu? Ri ni ramba uri ni ṅwalele kha ḓiresi i re afha fhasi uri ni wane kopi ya bugwana Mimuya ya vhafu—Naa I Nga Ni Thusa kana Ya Ni Huvhadza?

Nga nnḓa ha musi zwo sumbedzwa nga iṅwe nḓila, miredzo yoṱhe ya Bivhili i bva Bivhilini ya Luvenḓa.