“Imani No Khwaṱha Ni Vhone Yehova A Tshi Ni Tshidza”
“Yehova u na nṋe; a thi tsha ofha; vhathu vha ḓo nyita’ni?” —PSALME YA 118:6.
1. Ndi zwiitea zwifhio zwa ndeme zwa tshifhingani tshi ḓaho zwine vhathu vha ḓo sedzana nazwo?
ṊAMUSI, vhathu vha tsini na u sedzana na zwiitea zwa ndeme zwi sa athu vhuya zwa vha hone. Yesu o dzula o amba nga ha zwiitea zwa misini yashu musi a tshi sevha vhatevheli vhawe uri: “Misi iyo hu ḓo vha na vhuṱungu vhuhulu, vhu sathu u vhoniwa tshee shango ḽa vha hone, u vhuya u swika zwino, huné hu si tsha ḓo dovha ha vha hone. Na hone maḓuvha ayo á sa fhungudzwa, ṋama yoṱhe yó vha í sa ḓo vhuya ya tshidzwa. Hone maḓuvha ayo a ḓo fhungudzwa, hú u itela vho nangiwaho.”—Mateo 24:21, 22.
2. Ndi mini zwo thivhelaho u thoma ha vhuṱungu vhuhulu?
2 Naho vhathu vha sa koni u dzi vhona, zwa zwino mmbi dza ṱaḓulu dzo thivhela honoho vhuṱungu vhuhulu. Muapostola Yohane o vha na ndugelo ya u kona u vhona tshiitisi tsha honoho u thivhelwa kha zwe a zwi dzumbululelwa nga Yesu. Muapostola onoyo wa mukalaha o zwi ṱalutshedza nga heyi nḓila: “Nda vhona vharuṅwa vhaṋa vhó ima kha khuḓa dza shango, vhuṋa hadzo, vhó fara maḓumbu maṋa a shango . . . Nda vhona muṅwe muruṅwa a tshi khou gonya a tshi bva Vhubvaḓuvha, e na tsha u swaya ngatsho, vha re vha Mudzimu a tshilaho, a vhidzelela nga ipfi ḽihulu a tshi vhidzelela vhaḽa vharuṅwa vhaṋa . . Ni songo tshinya shango na lwanzhe na miri, ri thome ri swaye vhalanda vha Mudzimu washu dziphanḓa dzavho.”—Ndzumbululo 7:1-3.
3. Tshifhingani tsha vhuṱungu vhuhulu, ndi mini tshine tsha ḓo itea u thoma?
3 U swaiwa ha u fhedza ha “vhalanda vha Mudzimu washu” vho ḓodzwaho hu tsini na u fhela. Vharuṅwa vhaṋa vho ḓilugiselela u litshedza eneo maḓumbu a tshinyadzaho. Musi vha tshi a litshedza, ndi mini tshine tsha ḓo itea u thoma? Muruṅwa u a fhindula yeneyo mbudziso: “U ḓo tou laṱwa nga u lavhudzwa sa zwenezwi. Babele muḓi muhulu, U si tsha wanala!” (Ndzumbululo 18:21) Hu ḓo vha na dakalo ḽihulu lungafhani ngei ṱaḓulu musi hu tshi fheliswa muvhuso wa shango wa vhurereli ha mazwifhi!—Ndzumbululo 19:1, 2.
4. Ndi mini zwine zwa kha ḓi ḓo itea tshifhingani tshi ḓaho?
4 Tshakha dzoṱhe dza shango dzi ḓo vhumba vhuthihi u itela u lwa na vhathu vha Yehova. Naa tshakha dzi ḓo bvelela kha u fhelisa vhenevho Vhakriste vha fulufhedzeaho? Khamusi zwi nga vhonala u nga dzi ḓo bvelela. Fhedzi vhonani! Mmbi dza ṱaḓulu dzine dza khou tevhela Kristo Yesu dzi ḓo ita vhungoho ha uri dzenedzo mmbi dza vhathu dzi a fheliswa. (Ndzumbululo 19:19-21) Mafheleloni, Diabolo na vharuṅwa vhawe vha ḓo poselwa mugodini hune vha sa tsha ḓo kona u ita tshithu. Vha nga si tsha kona u xedza vhathu ngauri vha ḓo vha vho valelwa lwa miṅwaha ya tshigidi. Vhukuma, zwenezwo zwi ḓo vha zwi u vhofhololwa havhuḓi lungafhani kha mavhuthu a vho ponyokaho!—Ndzumbululo 7:9, 10, 14; 20:1-3.
5. Ndi dakalo ḽifhio ḽo lindelaho vhane vha dzula vha tshi fulufhedzea kha Yehova?
5 Ri tsini na u sedzana na zwenezwo zwiitea zwavhuḓi na zwi mangadzaho. Zwoṱhe zwi tshimbidzana na u lwelwa ha u tea ha vhuvhusahoṱhe ha Yehova. Nahone humbulani nga hezwi: Arali ra dzula ri tshi fulufhedzea kha Yehova na u tikedza nga ho khwaṱhaho vhuvhusahoṱhe hawe, ri ḓo vha na tshibuli tsha u ṱanganela kha u khethwa ha dzina ḽa Yehova na u ḓadzea ha ndivho yawe. Dakalo ḽeneḽo ḽi ḓo vha ḽihulwane lungafhani!
6. Malugana na zwiitea zwine zwa khou ḓa, ndi mini zwine ra ḓo zwi ṱhogomela?
6 Naa ro ḓilugiselela zwiitea zwenezwo zwa ndeme? Naa ri na lutendo kha maanḓa a Yehova a u tshidza? Naa ri a fulufhela uri u ḓo ri thusa nga tshifhinga tsho teaho na nga nḓila ya khwine-khwine? U itela u fhindula mbudziso dzenedzo dza muthu nga eṱhe, ri nga humbula zwe muapostola Paulo a zwi vhudza Vhakriste ngae vha ngei Roma musi a tshi ri: “Zwo ṅwalwaho kale zwo ṅwalelwa u ri funza, uri nga u konḓelela na nga u fhembeledzwa nga maṅwalo ri wane fulufhelo.” (Vha-Roma 15:4) Kha zwiṅwe zwo ṅwalwaho u itela u ri funza, uri fhembeledza na uri ṋea fulufhelo, ndi mafhungo a musi Yehova a tshi vhofholola Vhaisiraele kha u farwa havho lwa tshiṱuhu nga vhatsikeledzi vhavho vha Vhaegipita. U ṱolisisa nga vhuronwane zwiitea zwenezwo zwi takadzaho vhukuma zwa musi Yehova a tshi dzhenelela kha u tshidzwa ha vhana vha Isiraele zwi fanela u ri ṱuṱuwedza vhukuma samusi ro sedza phanḓa kha vhuṱungu vhuhulu vhune ha khou ḓa nga u ṱavhanya.
Yehova U Tshidza Vhathu Vhawe
7. Ndi vhuimo vhufhio ho vhifhaho vhukuma he ha vha hone ngei Egipita nga 1513 B.C.E.?
7 Ho vha hu nga ṅwaha wa 1513 B.C.E. musi Yehova o no rwa Vhaegipita nga ṱhamu dza ṱahe. Nga murahu ha ṱhamu ya vhuṱahe, Farao o pandela Mushe o sinyuwa a ri: “Ṱuwa fhano phanḓa hanga! U ḓi-londe uri U si tsha dovha wa livhana na nṋe; ngauri ndá dovha nda U vhona, U ḓo vha wa u fa.” Mushe a fhindula a ri: “Wo amba zwone; a thi tsha ḓo dovha nda livhana na iwe.”—Ekisodo 10:28, 29.
8. Ndi ndaela dzifhio dza u tshidzwa dze dza ṋewa Vhaisiraele, nahone ho vha na mvelelo ifhio?
8 Yehova o vhudza Mushe uri hu ḓo vha na iṅwe ṱhamu ya u fhedza ine ya ḓo rwa Farao na Vhaegipita vhoṱhe. Nga ḓuvha ḽa vhu-14 ḽa ṅwedzi wa Abib (Nisan), tanzhe ḽa Muegipita muṅwe na muṅwe na dzhivhulo ḽa tshifuwo tshiṅwe na tshiṅwe zwo vha zwi tshi ḓo fa. Fhedzi, miṱa ya Vhaisiraele yo vha i tshi nga tshidzwa nga u tevhedza nga vhuronwane ndaela dza Mudzimu dze dza vha dzo ṋewa Mushe. Vho vha vha tshi fanela u ḓodza maṅwe a malofha a ngwana ya nduna kha mihangammbwa na tshiaramo kha nnḓu dzavho nahone vha dzule nga ngomu. Ndi mini zwe zwa itea nga vhusiku honoho? Mushe u a ṱalutshedza: “Vhusiku-vhuhulu Yehova a mbo vhulaya matanzhe a Vha-Egipita.” Farao o dzhia vhukando nga u ṱavhanya. O vhidza Mushe na Aroni, nahone a vha vhudza uri: “Takuwani, ni ṱuwe fhano vhukati ha vhathu vhanga. . . Tshimbilani ni yo, shumela Yehova vhunga nó amba.” Vhaisiraele vho mbo ḓi ṱuwa nga u ṱavhanya. Zwi nga kha ḓi itea uri vho vha vha tshi fhira milioni tharu, nahone vho ṱuwa na “vhaṅwe vhathu vhasili” vhanzhi vhane vha si vhe Vhaisiraele.—Ekisodo 12:1-7, 29, 31, 37, 38.
9. Ndi nḓila ifhio ye Mudzimu a ita uri Vhaisiraele vha fare yone musi vha tshi bva Egipita, nahone ndi ngani?
9 Nḓila ya tsini ye Vhaisiraele vha vha vha tshi nga i fara, yo vha i ya u pfuka nga tsini ha Lwanzhe lwa Mediterranean na ine ya fhira vhukati ha shango ḽa Vhafilista. Fhedzi shango ḽeneḽo ḽo vha ḽi tshi dzula maswina avho. Nga zwenezwo, khamusi u itela u tsireledza vhathu vhawe uri vha si lwe na maswina, Yehova o ita uri vha fare nḓila ya sogani i re tsini na Lwanzhe Lutswuku. Naho ho vha hu tshi khou tshimbila vhathu vha dzimilioni, fhedzi vho vha vhe gogo ḽa vhathu vho dzudzanyeaho. Mafhungo a Bivhili a ri: “Vha-Isiraele vha tshi bva Egipita vho ṱuwa vhó fara na mapfumo.”—Ekisodo 13:17, 18.
“Ni Vhone Yehova A Tshi Ni Tshidza”
10. Ndi ngani Mudzimu o vhudza Vhaisiraele uri vha kuvhangane Phi-Haxirotha?
10 Nga murahu, ho vha na zwiitea zwi mangadzaho. Yehova o vhudza Mushe a ri: “Laya Vha-Isiraele uri vha pambuwe vha yo kuvhangana vhó livha Phi-Haxirotha, vhó dzhena vhukati ha Migidolo na lwanzhe; henefho ho vhandakanaho na Bala-Tsifoni ni kuvhangane tsini ha lwanzhe.” Musi a tshi tevhedza dzenedzo ndaela, eneo mavhuthu o ḓiwana o tangwa nga dzithavha na Lwanzhe Lutswuku. Ho vha hu tshi vhonala u nga a hu na vhushavhelo. Naho zwo ralo, Yehova o vha a tshi ḓivha zwe a vha a tshi khou zwi ita. O vhudza Mushe a ri: “Ndi ḓo vha ndo rindidza mbilu ya Farao; u ḓo ni tevhela. Ndi hone Nṋe ndi tshi ḓo ḓi-khoḓisa nga zwine nda ḓo ita Farao na mmbi yawe yoṱhe. Ndi hone Vha-Egipita vha tshi ḓo vhona zwauri ndi Nṋe Yehova.”—Ekisodo 14:1-4.
11. (a) Farao o ita mini nahone Vhaisiraele vho aravha nga nḓila-ḓe? (b) Mushe o aravha hani zwililo zwa Vhaisiraele?
11 Musi Farao a tshi vhona u nga o khakha nga u tendela Vhaisiraele vha tshi ṱuwa Egipita, o mbo ḓi vha pandamedza o sinyuwa vhukuma nga goloi dza nndwa dza 600 dze a tou dzi nanga. Nga tshifhinga tsha musi mmbi ya Vhaegipita i tshi bvelela, Vhaisiraele vho dzhenwa nga nyofho khulu nahone vha lilela Mushe vha ri: “Naa U tshi ri hwala u fela sogani, wo vhona ngei Egipita hú si na zwalo kani?” A tshi fulufhela uri Yehova u ḓo vha tshidza, Mushe o vha fhindula a ri: “Ni songo ofha. Imani no khwaṱha ni vhone Yehova a tshi ni tshidza ṋamusi. . . . Yehova u ḓo ni lwela; inwi ni ḓo fhumula.”—Ekisodo 14:5-14, NW.
12. Yehova o tshidza hani vhathu vhawe?
12 Zwe Mushe a zwi amba zwa uri ene muṋe Yehova o vha a tshi ḓo lwela Vhaisiraele zwo mbo ḓi itea, ngauri mmbi dza maanḓa ane a fhira a vhathu dzo mbo ḓi dzhenelela. Muruṅwa wa Yehova o sudzulusa nga lwa vhuṱolo gole ḽe ḽa vha ḽi tshi khou ranga phanḓa magogo a Vhaisiraele, a ḽi ita uri ḽi ye u ima nga murahu havho. Naho gole ḽeneḽo ḽo ita uri hu vhe na swiswi kha Vhaegipita, fhedzi ḽo vha ḽi tshi khou ṋea tshedza kha Vhaisiraele. (Ekisodo 13:21, 22; 14:19, 20) A tshi thetshelesa ndaela ya Mudzimu, Mushe o mbo ḓi imisa tshanḓa tshawe. Mafhungo a tshi bvela phanḓa a ri: “Yehova a ṱuwisa maḓi a lwanzhe nga muya u bvaho Vhubvaḓuvha, wa ḓa nga maanḓa vhusiku hoṱhe . . . Vha-Isiraele vha mbo dzhena vhukati ha maḓi, vha kanda ḽo omaho; maḓi vha vhona a tshi nga mutsheṱo thungo ya tsha u ḽa na thungo ya tsha monde.” Vhaegipita vho bvela phanḓa na u vha pandamedza, fhedzi Yehova o vha a tshi khou lwela vhathu vhawe. O kanganyisa mmbi ya Vhaegipita, nahone a vhudza Mushe a ri: “Zwino imisa-ha tshanḓa tshau kha lwanzhe uri maḓi a humele kha Vha-Egipita na kha dzigoloi dzavho na kha vhanameli vha dzimbiḓi.” Ngauralo mmbi ya Farao yo fheliswa yoṱhe lwe hu sa sale na swole na ḽithihi ḽe ḽa vha ḽi tshi khou tshila!—Ekisodo 14:21-28; Psalme ya 136:15.
Gudani kha u Tshidzwa ha Vhaisiraele
13. Vhana vha Isiraele vho ita mini musi vho no tshidzwa?
13 U tshidzwa honoho nga lwa vhuṱolo ho kwama hani vho ponyokaho? Nga u ṱavhanya, Mushe na vhana vha Isiraele vho mbo ḓi imbela Yehova ngosha dza u mu renda. Vho ri: “Kha [ri] imbe lwa Yehova, we a takuwa a ima. . . . Yehova ndi Khosi ya lini na lini.” (Ekisodo 15:1, 18) Vhukuma, zwe vha zwi humbula u thoma ho vha hu u hulisa Mudzimu. Kha vhuimo honoho, ho sumbedzwa vhuvhusahoṱhe ha Yehova.
14. (a) Ndi mini zwine ra nga zwi guda kha zwe Yehova a zwi itela Vhaisiraele? (b) Ndimana ya ṅwaha wa 2008 i ri mini?
14 Zwiitea zwenezwi zwi takadzaho vhukuma zwi a ri funza, u ri fhembeledza, na u ri ṋea fulufhelo ḽifhio? Vhukuma ri nga vhona uri Yehova u a kona u thusa vhathu vhawe u sedzana na mulingo muṅwe na muṅwe une vha vha khawo. Ha kundwi nga vhuimo naho vhu vhufhio vhune vhathu vhawe vha nga sedzana naho. Lwanzhe Lutswuku a lwo ngo thivhela Vhaisiraele musi Yehova a tshi ḓisa muya wa maanḓa u bvaho vhubvaḓuvha. Nahone o kona u ita uri mmbi dza Farao dzi fele kha lwonolwo Lwanzhe Lutswuku. Musi ri tshi elekanya nga zwenezwi, ri nga kona u amba maipfi a mupsalme we a ri: “Yehova u na nṋe; a thi tsha ofha; vhathu vha ḓo nyita,ni?” (Psalme ya 118:6) Ri nga dovha ra fhembeledzwa nga maipfi a Paulo o ṅwalwaho kha Vha-Roma 8:31 ane a ri: “Arali Mudzimu a tshi ima na riṋe, ané a nga ri pikisa ndi nnyi?” Enea maipfi o hevhedzwaho a ri ṋea khwaṱhisedzo yavhuḓi lungafhani! A fhelisa nyofho na u timatima naho hu hufhio hune ra vha naho, nahone a ita uri ri vhe na fulufhelo. Nga zwenezwo, yo tea lungafhani ndimana yashu ya ṅwaha wa 2008 ine ya ri: “Imani no khwaṱha ni vhone Yehova a tshi ni tshidza”!—Ekisodo 14:13, NW.
15. U thetshelesa zwo vha zwi zwa ndeme lungafhani kha u tshidzwa ha Vhaisiraele ngei Egipita, nahone ndi zwa ndeme lungafhani ṋamusi?
15 Ndi zwifhio zwiṅwe zwine ra nga zwi guda kha Mupfuluwo wa Vhaisiraele ngei Egipita? Ndi zwa uri ri fanela u thetshelesa Yehova kha zwiṅwe na zwiṅwe zwine a ṱoḓa ri tshi zwi ita. Vhaisiraele vho tevhedza zwidodombedzwa zwoṱhe zwa u lugiselela Paseka. Vho dzula nga ngomu nḓuni vhusikuni ha ḽa 14 Nisan. Mafheleloni, musi vha tshi pfuluwa Egipita vho vha vho fanela u ṱuwa “vhó fara na mapfumo.” (Ekisodo 13:18) Ṋamusi, ndi zwa ndeme vhukuma u tevhedza vhulivhisi vhune ra vhu wana kha “mukoma a fulufhedzeaho na wa vhuṱali”! (Mateo 24:45) Ri fanela u thetshelesa nga vhuronwane ipfi ḽa Mudzimu ḽi re murahu hashu, ḽine ḽa ri: “Nḓila ngeino; farani yenei! Ni ḓo pfalwi ni tshi phambutshela thungo ya tsha u ḽa kana thungo ya tsha monde.” (Yesaya 30:21) Musi vhuṱungu vhuhulu vhu tsini, zwi nga itea uri ri wane dziṅwe ndaela dzo engedzeaho. U tshimbila hashu ro tsireledzea zwi ḓo ḓitika nga u tshimbidzana na vhaṅwe vhashumeli vha Yehova vha fulufhedzeaho.
16. Ri nga guda mini kha nḓila ye Yehova a dzhenelela ngayo mafhungo u itela u tshidza Vhaisiraele?
16 Dovhani ni humbule uri Yehova o pambusela Vhaisiraele kha vhuimo he ha vha vhu tshi vhonala u nga vho khakhedzwa vhukati ha dzithavha na Lwanzhe Lutswuku. Zwo vha zwi tshi vhonala u nga a si vhukando havhuḓi. Fhedzi vhuimo hoṱhe ho vha vhu tshi khou langiwa nga Yehova, nahone zwoṱhe zwo bvelela, zwa ita uri a rendiwe nahone vhathu vhawe vha tshidzwa. Ṋamusi, zwi nga itea uri ri sa pfesese nḓila ine maṅwe mafhungo a ndangulo a dzudzanywa ngayo, fhedzi ri nga fulufhela nga ho fhelelaho vhulivhisi ha Yehova a tshi shumisa tshigwada tshawe tsha vhaḓodzwa vha fulufhedzeaho. Nga zwiṅwe zwifhinga, zwi nga vhonala u nga maswina ashu a khou bvelela. U ya nga mavhonele ashu o linganyiselwaho, zwi nga itea uri ri sa pfesese mafhungo nga vhuḓalo. Naho zwo ralo, Yehova u a kona u dzhenelela mafhungo nga tshifhinga tsho teaho, u fana na zwe a zwi ita tshifhingani tsho fhiraho kha vhana vha Isiraele.—Mirero 3:5.
Fulufhelani Yehova
17. Ndi ngani ri tshi nga fulufhela vhulivhisi ha Mudzimu nga ho khwaṱhaho?
17 Naa ni nga kona u humbula maḓipfele a u fulufhela e Vhaisiraele vha vha nao musi vha tshi elekanya nga ha gole ḽe ḽa vha ḽi tshi ima masiari na mulilo we wa vha u tshi vha hone vhusiku? Zwo vha zwi tshi tou vha khagala uri “muruṅwa wa Yehova” o vha a tshi khou vha livhisa lwendoni lwavho. (Ekisodo 13:21, 22; 14:19) Ṋamusi, ri nga fulufhela uri Yehova u na vhathu vhawe u itela u vha livhisa, u vha tsireledza na u vha tshidza. Ri nga vha na vhungoho kha fulufhedziso ḽine ḽa ri: “[Yehova] ha laṱedzi vhakhethwa vhawe. U ḓo vha londola lini na lini.” (Psalme ya 37:28) Ri songo vhuya ra hangwa uri dzenedzo mmbi dza vharuṅwa dzi re na maanḓa dzi khou tikedza vhashumeli vha Mudzimu ṋamusi. Nga thikhedzo yadzo, ri nga kona u ‘ima ro khwaṱha na u vhona Yehova a tshi ri tshidza.’—Ekisodo 14:13.
18. Ndi ngani ri tshi fanela u ‘ambara mafumo oṱhe a Mudzimu’?
18 Ndi mini tshine tsha ḓo ri thusa u ‘ima ro khwaṱha’ nḓilani ya mafhungo-ngoho? Ndi u ambara mafumo oṱhe a muya o ṱaluswaho nga Paulo kha vhurifhi hawe he a vhu ṅwalela Vhaefesa. Ṱhogomelani uri muapostola u ri ṱuṱuwedzela u ‘ambara mafumo oṱhe a Mudzimu.’ Naa ri khou ambara mafumo oṱhe a muya? Kha ṅwaha uno wa 2008, zwi ḓo vha zwavhuḓi arali muṅwe na muṅwe a ḓiṱolisisa u itela u vha na vhungoho ha uri o ambara mafumo oṱhe a muya nga nḓila yo teaho. Swina ḽashu, Sathane Diabolo, ḽi a ḓivha vhushayanungo hashu, nahone ḽi lingedza u ri fasha na u ri vutshela hune ra kundelwa hone. Ri khou “lwa” na mimuya mivhi. Naho zwo ralo, nga maanḓa a Yehova, ri nga kunda!—Vha-Efesa 6:11-18; Mirero 27:11.
19. Arali ra konḓelela, ri nga vha na ndugelo ya u ita mini?
19 Yesu o vhudza vhatevheli vhawe a ri: “Nga u konḓelela ha vhoiwe ni ḓo tshidzwa.” (Luka 21:19, NW) U nga ri ri nga vha vhukati ha vhane vha konḓelela nga u fulufhedzea vhuleme vhuṅwe na vhuṅwe vhune vha nga ṱangana naho na u vha na ndugelo ya u wana tshilidzi tsha Mudzimu tshi songo ri fanelaho u itela u ‘ima ro khwaṱha na u vhona Yehova a tshi ri tshidza.’
Ni Ḓo Fhindula Hani?
• Ndi zwiitea zwifhio zwa ndeme zwine zwa ḓo itea hu si kale?
• Yehova o sumbedza hani maanḓa awe a u tshidza nga 1513 B.C.E.?
• Ndi mini zwe na ḓiimisela u zwi ita?
[Maipfi o ṱumbulwaho]
Ndimana ya ṅwaha wa 2008 i ri: “Imani no khwaṱha ni vhone Yehova a tshi ni tshidza.” —Ekisodo 14:13, NW.
[Tshifanyiso]
“Zwo ṅwalwaho kale zwo ṅwalelwa u ri funza”
[Tshifanyiso]
U omisa ṱhoho ha Farao ho ḓisa khombo kha ḽa Egipita
[Tshifanyiso]
Vhaisiraele vho tshidzwa musi vho ita zwoṱhe zwe Yehova a vha laedza zwone