THERO I GUDWAHO 8
LUIMBO 123 U Ḓiṱukufhadzela Nzudzanyo Ya Ṱaḓulu
Dzulani Ni Tshi Tevhela Vhulivhisi Ha Yehova
‘Ndi nṋe Yehova ane a khou ni livhisa.’—YES. 48:17.
ZWINE RA ḒO ZWI GUDA
Kha ino thero ri ḓo guda uri Yehova u livhisa hani vhathu vhawe na uri ndi phaṱhutshedzo dzifhio dzine ra ḓo dzi wana musi ri tshi tevhela vhulivhisi hawe.
1. Fanyisani uri ndi ngani ri tshi ṱoḓa u livhiswa nga Yehova.
HUMBULANI ni ḓakani ḽihulu ḽi ofhisaho. Henefho hu na phukha dza ḓaka, zwikhokhonono zwine zwa nga ita uri ni lwale arali zwa ni luma, zwimela zwi re na mulimo na matombo a re na mabako a ofhisaho. Ni nga pfa no vhofholowa arali ni tshi khou tshimbila na muthu ane a ḓivha henefho fhethu zwavhuḓi, ane a ḓivha fhethu hu re na khombo na uri ndi ngafhi ho tsireledzeaho. Ḽino shango ḽi fana na ḽeneḽo ḓaka. Ḽo ḓala zwithu zwi re na khombo zwine zwa nga tshinya vhushaka hashu na Yehova. Yehova ndi ene fhedzi ane a nga ri livhisa nga nḓila ya khwine. U a ri ranga phanḓa a ri isa fhethu hu re kule na khombo uri ri kone u swika hune ra khou ya hone, vhutshiloni vhu sa fheli shangoni ḽiswa.
2. Yehova u ri livhisa hani?
2 Yehova u ri livhisa hani? U ri livhisa a tshi shumisa Ipfi ḽawe Bivhili. Naho zwo ralo, u dovha a ri livhisa a tshi shumisa vhathu. Sa tsumbo, u shumisa “mulanda a fhulufhedzeaho na wa vhuṱali” u ri ṋea zwiḽiwa zwa muya, zwine zwa ri thusa uri ri dzhie phetho dza vhuṱali. (Mat. 24:45) Yehova u dovha a shumisa vhanna vha re na vhukoni u itela u ri livhisa. Sa tsumbo, vhalavhelesi vhane vha dalela zwivhidzo na vhahulwane vha zwivhidzo vha a ri ṱuṱuwedza na u ri funza uri ri kone u imedzana na zwifhinga zwi konḓaho. Ri a livhuwa uri Yehova u khou ri livhisa zwavhuḓi kha enea maḓuvha a vhufhelo a konḓaho. Zwi ri thusa uri ri dzule ri tshi takalelwa nga Yehova musi ri kha yeneyi nḓila i yaho vhutshiloni vhu sa fheli.
3. Ndi zwifhio zwine ra ḓo zwi haseledza kha ino thero?
3 Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga ri nga wana u tevhela vhulivhisi ha Yehova zwi tshi ri konḓela, zwihuluhulu ngauri ri vha ri tshi khou vhu ṋewa nga vhathu vha re na tshivhi. Ndi ngani? Zwi nga itea ra vha ri sa takaleli vhulivhisi vhune vha ri ṋea hone. Kana ri nga pfa u nga vhulivhisi he vha ri ṋea a si ha vhuṱali, ra ita na u humbula uri a vhu bvi kha Yehova. Nga zwifhinga zwo raloho, ri tea u vha na vhungoho ha uri Yehova ndi ene ane a khou livhisa vhathu vhawe na uri u tevhela vhulivhisi hawe zwi ḓisa phaṱhutshedzo. U itela u ri thusa uri ri vhe na vhungoho hazwo, kha ino thero ri ḓo haseledza nga ha (1) nḓila ye a livhisa ngayo vhathu vhawe vha tshifhingani tsha Bivhili, (2) nḓila ine a livhisa ngayo vhathu vhawe ṋamusi na uri (3) ri vhuyelwa hani musi ri tshi dzula ri tshi tevhela vhulivhisi vhune a ri ṋea.
U bva kale u swika na ṋamusi, Yehova u shumisa vhathu u itela u livhisa vhathu vhawe (Sedzani phara 3)
YEHOVA O LIVHISA HANI LUSHAKA LWA ISIRAELE?
4-5. Yehova o sumbedza hani uri o vha a tshi khou shumisa Mushe u livhisa Vhaisiraele? (Sedzani tshifanyiso.)
4 Yehova o vhea Mushe uri a range phanḓa Vhaisiraele musi vha tshi bva Egipita. Nahone a ṋea Vhaisiraele zwiga u itela u sumbedza uri o vha a tshi khou vha livhisa a tshi shumisa Mushe. Sa tsumbo, nga masiari o vha a tshi vha ranga phanḓa nga gole nahone nga madekwana a tshi vha ranga phanḓa nga mulilo. (Ek. 13:21) Mushe o tevhela ḽeneḽo gole ḽe ḽa livhisa ene na Vhaisiraele Lwanzheni Lutswuku. Vhathu vho vha vho tshuwa musi vha tshi humbula uri a vha na vhuyo ngauri phanḓa havho ho vha hu na lwanzhe, ngeno nga murahu havho vha tshi khou pandamedzwa nga maswole a Vhaegipita. Vho humbula uri Mushe a nga vha o ita vhukhakhi nga u vha ḓisa Lwanzheni Lutswuku. Fhedzi ho vha vhu si vhukhakhi. Yehova o shumisa Mushe uri a ise vhathu vhawe henefho. (Ek. 14:2) Mudzimu o vha tshidza nga nḓila i akhamadzaho vhukuma.—Ek. 14:26-28.
Mushe o vha a tshi tevhela gole u itela u livhisa vhathu vha Mudzimu sogani (Sedzani dziphara 4-5)
5 Na kha miṅwaha ya 40 vho no bva Egipita, Mushe o bvela phanḓa a tshi tevhela gole u itela u livhisa vhathu vha Mudzimu sogani.a Nga tshiṅwe tshifhinga, Yehova o vha a tshi vhea gole nṱha ha dennde ḽa Mushe he Vhaisiraele vha vha vha tshi kona u ḽi vhona. (Ek. 33:7, 9, 10) Yehova o vha a tshi amba na Mushe e kha gole nahone Mushe a vhudza vhathu zwe Yehova a mu vhudza. (Ps. 99:7) Vhaisiraele vho vha vhe na vhuṱanzi ha uri Yehova u khou vha livhisa a tshi shumisa Mushe.
Mushe na Yoshua (Sedzani dziphara 5, 7)
6. Naa Vhaisiraele vhoṱhe vho tenda u livhiswa nga Yehova? Ṱalutshedzani. (Numeri 14:2, 10, 11)
6 Zwi pfisaho vhuṱungu ndi uri naho ho vha hu na vhuṱanzi, Vhaisiraele vhanzhi a vho ngo tenda uri ndi Yehova we a vha a tshi khou vha livhisa a tshi shumisa Mushe. (Vhalani Numeri 14:2, 10, 11.) A vho ngo tenda uri Mushe o vha o vhewa nga Yehova. Nga nṱhani ha zwenezwo, wonoyo murafho wa Vhaisiraele a wo ngo tendelwa u dzhena Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho.—Num. 14:30.
7. Ṋeani tsumbo dza vhathu vhe vha tevhela vhulivhisi ha Yehova. (Numeri 14:24) (Sedzani tshifanyiso.)
7 Naho zwo ralo, vhaṅwe Vhaisiraele vho tenda u livhiswa nga Yehova. Sa tsumbo, Yehova o ri: “Kalebe . . . [o] bvela phanḓa a tshi ntevhela nga mbilu yoṱhe.” (Vhalani Numeri 14:24.) Yehova o fhaṱutshedza Kalebe a ita na u mu tendela uri a khethe hune a ṱoḓa u dzula hone shangoni ḽa Kanana. (Yosh. 14:12-14) Vhaisiraele vhe vha tendelwa u dzhena Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho na vhone vho vhea tsumbo yavhuḓi ya u tevhela vhulivhisi ha Yehova. Musi Yoshua a tshi vho ranga phanḓa vhathu vha Mudzimu, Vhaisiraele vho “thoma u mu ṱhonifha nga ho dzikaho maḓuvha oṱhe a vhutshilo hawe.” (Yosh. 4:14) Nga zwenezwo, Yehova o vha fhaṱutshedza nga u ita uri vha dzhene shangoni ḽe a vha fhulufhedzisa.—Yosh. 21:43, 44.
8. Ṱalutshedzani uri Yehova o livhisa hani vhathu vhawe tshifhingani tsha mahosi. (Sedzani tshifanyiso.)
8 Nga murahu ha miṅwaha, Yehova o vhea vhahaṱuli u itela u livhisa vhathu vhawe. Nga tshifhinga tsha mahosi, Yehova o vhea vhaporofita uri vha livhise vhathu vhawe. Khosi dzi fhulufhedzeaho dzo vha tshi thetshelesa vhulivhisi vhune dza ṋewa nga vhaporofita. Sa tsumbo, Khosi Davida o thetshelesa musi muporofita Nathani a tshi mu kaidza. (2 Sam. 12:7, 13; 1 Koron. 17:3, 4) Khosi Yehoshafati o thetshelesa vhulivhisi he a vhu ṋewa nga muporofita Yahasiele nahone a ṱuṱuwedza vhathu vha Yuda uri vha ‘fhulufhele vhaporofita vha Mudzimu.’ (2 Koron. 20:14, 15, 20) Musi Khosi Hiskia o tsikeledzea, o humbela muporofita Yesaya uri a mu thuse. (Yes. 37:1-6) Tshifhinga tshoṱhe musi mahosi vha tshi tevhedza vhulivhisi vhu bvaho kha Yehova, vho fhaṱutshedzwa nahone lushaka lwa tsireledzwa. (2 Koron. 20:29, 30; 32:22) Vhathu vhoṱhe vha fanela u vha vho zwi vhona uri Yehova o vha a tshi khou livhisa vhathu vhawe a tshi shumisa vhaporofita. Naho zwo ralo, vhunzhi ha mahosi na vhathu a vho ngo thetshelesa vhaporofita vha Yehova.—Yer. 35:12-15.
Khosi Hiskia na muporofita Yesaya (Sedzani phara 8)
YEHOVA O LIVHISA HANI VHAKRISTE VHA U THOMA?
9. Yehova o shumisa vhonnyi u itela u livhisa Vhakriste vha u thoma? (Sedzani tshifanyiso.)
9 Musi Yesu o no vuswa, Yehova o thoma tshivhidzo tsha Vhukriste. Yehova o livhisa hani vhenevho Vhakriste vha u thoma? O vhea Yesu uri a vhe ṱhoho ya tshivhidzo. (Vhaef. 5:23) Fhedzi Yesu ho ngo amba na mufunziwa muṅwe na muṅwe nga tshavhukoma a tshi mu vhudza uri a ite mini. O shumisa vhaapostola na vhahulwane vha Yerusalema u itela u ranga phanḓa. (Mish. 15:1, 2) O dovha a vhea na vhahulwane u itela u livhisa zwivhidzo.—1 Vhathes. 5:12; Tito 1:5.
Vhaapostola na vhahulwane vha Yerusalema (Sedzani phara 9)
10. (a) Naa vhunzhi ha Vhakriste vha u thoma vho tenda u livhiswa nga Yehova? (Mishumo 15:30, 31) (b) Ndi ngani vhaṅwe vhathu zwifhingani zwa Bivhili vho kundelwa u tevhela vhulivhisi vhu bvaho kha vhathu vhe Yehova a vha a tshi khou vha shumisa? (Sedzani bogisi “Ndi Ngani Vhaṅwe Vha Tshi Hana Uri Yehova U Shumisa Vhathu U Itela U Livhisa Vhathu Vhawe?”)
10 Naa Vhakriste vha u thoma vho tevhedza vhulivhisi he Yehova a vha a tshi khou vha ṋea? Vhunzhi havho vho takalela vhulivhisi he vha vha vha tshi khou vhu ṋewa na u vhu tevhedza. Zwavhuḓi-vhuḓi ‘vho takala ngauri vhulivhisi he vha ṋewa ho vha ṱuṱuwedza.’ (Vhalani Mishumo 15:30, 31.) Yehova u khou livhisa hani vhathu vhawe tshifhingani tshashu?
YEHOVA U RI LIVHISA HANI ṊAMUSI?
11. Ṋeani tsumbo ya nḓila ye Yehova a livhisa ngayo vhathu vhe vha vha vha tshi khou ranga phanḓa zwifhingani zwa zwenezwino.
11 Na ṋamusi Yehova u khou bvela phanḓa a tshi livhisa vhathu vhawe. U vha livhisa a tshi shumisa Ipfi ḽawe Bivhili na nga Murwa wawe Yesu Kristo, ane a vha ṱhoho ya tshivhidzo. Naa hu na vhuṱanzi vhu sumbedzaho uri Yehova u khou bvela phanḓa a tshi shumisa vhathu u itela livhisa vhathu vhawe? Ee. Ṱhogomelani zwe zwa itea nga murahu ha ṅwaha wa 1870. Vho Charles Taze Russell na khonani dzavho vho thoma u pfesesa uri ṅwaha wa 1914 wo vha u tshi ḓo vha ṅwaha wa ndeme kha Muvhuso wa Mudzimu. (Dan. 4:25, 26) Vhuporofita vhu re Bivhilini ndi hone he ha vha thusa u zwi pfesesa. Naa Yehova o vha a tshi khou vha livhisa musi vha tshi khou ita ṱhoḓisiso yavho ya Bivhili? Zwi tou vha khagala uri o vha a tshi khou vha livhisa. Zwiitea zwe zwa itea nga ṅwaha wa 1914 zwo khwaṱhisedza uri Muvhuso wa Mudzimu wo thoma u vhusa. Ho vha na Nndwa ya Shango ya u Thoma, ha vha na malwadze, midzinginyo na ṱhahelelo ya zwiḽiwa. (Luka 21:10, 11) Yehova o vha a tshi khou shumisa vhenevho vhanna vha mbilu dzavhuḓi u itela u thusa vhathu vhawe.
12-13. Nga tshifhinga tsha Nndwa ya Shango ya Vhuvhili ho itwa nzudzanyo dzifhio dza uri mushumo wa u huwelela na u funza u itwe nga ho engedzeaho?
12 Ṱhogomelani na zwe zwa itea kha Nndwa ya Shango ya Vhuvhili. Vhahashu vha ofisini khulwane vhane vha ranga phanḓa vho guda Nzumbululo 17:8. Musi vha tshi khou guda vho pfesesa uri nndwa ya shango ya vhuvhili yo vha i sa ḓo ita uri hu ḓe Haramagedo, ngauralo vho vha vha tshi zwi ḓivha uri hu ḓo vha na tshifhinga tshine ha ḓo vha na mulalo nga murahu ha yeneyo nndwa nahone tshenetsho tsho vha tshi tshi ḓo vha tshibuli tsha uri Ṱhanzi dza Yehova vha huwelele mafhungo maḓifha kha vhathu vhanzhi. Naho zwo vha zwi tshi vhonala zwi si vhuṱali, vho mbo ḓi thoma Tshikolo tsha Gileada u itela u gudisa vharumiwa uri vha kone u ya u huwelela ḽifhasini ḽoṱhe. Vharumiwa vho rumiwa uri vha ye u ita mushumo wa u huwelela naho ho vha hu tshi kha ḓi vha na nndwa. Zwiṅwe hafhu, mulanda a fhulufhedzeaho o thoma Tshikolo tsha Vhuḓinḓab zwivhidzoni u itela u thusa vhahuweleli u khwinisa kha u huwelela na u funza. Nga dzenedzi nḓila, vhathu vha Mudzimu vho vha vha tshi khou lugiselwa mushumo wa u huwelela we wa vha u tshi kha ḓi tea u itwa.
13 Musi ri tshi humbula nga hazwo, ri a kona u vhona uri Yehova o vha a tshi khou livhisa vhathu vhawe nga tshenetsho tshifhinga tshi konḓaho. U bva tshe Nndwa ya Shango ya Vhuvhili ya fhela, vhashumeli vha Mudzimu mashangoni manzhi vho ḓiphiṋa nga mulalo na mbofholowo vha tshi khou bvela phanḓa na mushumo wa u huwelela. Vhathu vhanzhi vho guda nga ha Yehova nahone mushumo wa u huwelela u khou itwa ḽifhasini ḽoṱhe.
14. Ndi ngani ri tshi nga fhulufhela vhulivhisi vhu bvaho kha ndangulo ya Yehova na kha vhahulwane vha tshivhidzo? (Nzumbululo 2:1) (Sedzani tshifanyiso.)
14 Ṋamusi Tshigwada Tshi Langaho tshi khou bvela phanḓa na u ṱoḓa vhulivhisi vhune vha vhu ṋewa nga Yesu Kristo. Vha khou ṱoḓa uri vhulivhisi vhune vha vhu ṋea vhahashu vhu vhe vhu tshi tshimbidzana na mavhonele a Yehova. Nahone vha shumisa vhalavhelesi na vhahulwane vha zwivhidzo u itela u livhisa zwivhidzo.c Vhahulwane vha tshivhidzo vhane vha vha vhaḓodzwa vha ‘tshanḓani tsha Yesu tsha u ḽa.’ (Vhalani Nzumbululo 2:1.) Ngoho ndi uri vhenevha vhahulwane vha na tshivhi na uri vha a ita vhukhakhi. Mushe na Yoshua na vhaapostola na vhone vho vha vha tshi ita vha tshi khakhela Yehova nga zwiṅwe zwifhinga. (Num. 20:12; Yosh. 9:14, 15; Vharoma 3:23) Naho zwo ralo, Kristo u khou bvela phanḓa a tshi livhisa mulanda a fhulufhedzeaho na vhahulwane vha tshivhidzo nahone u ḓo bvela phanḓa a tshi ita nga u ralo “misi yoṱhe u swika vhufheloni ha shango.” (Mat. 28:20) Ri na tshiitisi tshi pfalaho tsha u fhulufhela vhulivhisi vhune a ri ṋea a tshi shumisa vhenevho vhanna vho vhewaho.
Tshigwada Tshi Langaho ṋamusi (Sedzani phara 14)
RI A VHUYELWA MUSI RI TSHI DZULA RI TSHI TEVHEDZA VHULIVHISI HA YEHOVA
15-16. Ndi mini zwine na zwi guda kha tshenzhelo dza vhe vha tevhela vhulivhisi ha Yehova?
15 U dzula ri tshi tevhedza vhulivhisi ha Yehova zwi a ri vhuyedza. Sa tsumbo Vho Andy na Vho Robyn vho tevhedza nyeletshedzo i bvaho kha mulanda a fhulufhedzeaho ya u sa vha na thundu nnzhi. (Vhahev. 13:5) Nga nṱhani ha zwenezwo, vho kona u thusa nga u ḓifunela kha mushumo wa u fhaṱa zwifhaṱo zwa ndangulo. Vho Robyn vha ri: “Nga zwiṅwe zwifhinga ro vha ri tshi dzula fhethu huṱuku kanzhi hu si na na fhethu ha u bikela. Nahone ndo vha ndo tea u rengisa zwiṅwe zwa zwishumiswa zwe nda vha ndi tshi zwi shumisa u foda naho u foda ndo vha ndi tshi zwi funa. Ndo lila musi ndi tshi zwi rengisa. Fhedzi u fana na Sara mufumakadzi wa Abrahamu, ndo vha ndo ḓiimisela u sedza zwi re phanḓa hu si zwe nda zwi sia murahu.” (Vhahev. 11:15) Vhenevho vhavhingani ndi mini zwe vha vhuyelwa ngazwo kha tshenzhelo yavho? Vho Robyn vha ri: “Ro takala ngauri ri a zwi ḓivha uri ri khou ṋea Yehova zwoṱhe zwine ra vha nazwo. Musi nṋe na mukalaha wanga ri tshi ita mushumo we Yehova a ri ṋea, ri a vha na luvhonela lwa uri vhutshilo vhu ḓo vha vhu hani shangoni ḽiswa.” Vho Andy vha tendelana navho, vha ri: “Ro takala ngauri ri shumisa tshifhinga tshashu tshoṱhe na maanḓa ashu oṱhe ri tshi itela Yehova.”
16 Ndi ifhio iṅwe nḓila ine ra vhuyelwa ngayo musi ri tshi tevhedza vhulivhisi ha Yehova? Musi Marcia a tshi phasa sekondari, o vha a tshi khou ṱoḓa u tevhela nyeletshedzo ye a i wana ya u vha muvulanḓila. (Mat. 6:33; Vharoma 12:11) U ri: “Ndo vha ndo ṋewa basari ya miṅwaha miṋa yunivesithi. Fhedzi ndo vha ndi tshi khou ṱoḓa u swikelela tshipikwa tshanga tsha u shumela Yehova. Nṱhani ha u i ṱanganedza, ndo khetha u guda mushumo wa zwanḓa we wa vha u tshi ḓo nthusa u wana tshelede yo eḓanaho musi ndi tshi khou vulanḓila. Yeneyo yo vha iṅwe ya phetho yavhuḓisa ye nda vhuya nda i ita vhutshiloni hanga hoṱhe. Zwazwino ndi muvulanḓila nahone nga nṱhani ha uri ndi a kona u khetha uri ndi ṱoḓa u shuma tshifhinga tshingafhani mushumoni wanga, zwi ita uri ndi kone na u ya u thusa Bethele na u ita zwiṅwe zwithu zwavhuḓi ndi tshi itela Yehova.”
17. Ndi dzifhio dziṅwe phaṱhutshedzo dzine ra dzi wana musi ri tshi tevhedza vhulivhisi ha Yehova? (Yesaya 48:17, 18)
17 Nga zwiṅwe zwifhinga vhulivhisi vhune ra vhu ṋewa vhu a ri tsireledza kha zwithu zwi ngaho u funesa thundu na zwithu zwine zwa nga ita uri ri pfuke milayo ya Yehova. Ri a vhuyelwa musi ri tshi tevhedza vhulivhisi ha Yehova kha zwenezwi zwiimo. Ri dzula ri na luvalo lwo kunaho na u ḓitsireledza kha mitsiko. (1 Tim. 6:9, 10) Nga nṱhani ha zwenezwo, ri gwadamela Yehova zwi tshi bva mbiluni nahone zwi ita uri ri takale, uri ri vhe na mulalo na u fushea.—Vhalani Yesaya 48:17, 18.
18. Ndi ngani no ḓiimisela u dzula ni tshi tevhela vhulivhisi ha Yehova?
18 Zwi tou pfala uri Yehova u ḓo bvela phanḓa na u shumisa vhathu u itela u ri ṋea vhulivhisi nga tshifhinga tsha maṱungu mahulu na nga miṅwaha ya tshigidi ya u vhusa ha Yesu Kristo. (Ps. 45:16) Naa ri ḓo bvela phanḓa ri tshi tevhedza vhulivhisi vhune Yehova a ri ṋea hone naho vhu sa tshimbidzani na zwine riṋe ra zwi takalela? Zwi ḓitika nga uri ri dzhia hani vhulivhisi vhune Yehova a ri ṋea hone zwino. Nga zwenezwo, kha ri tevhedze vhulivhisi vhune Yehova a ri ṋea u katela na vhune a ri ṋea a tshi shumisa vhanna vho vhewaho uri vha ri ṱhogomele. (Yes. 32:1, 2; Vhahev. 13:17) Musi ri tshi ita nga u ralo, ri ḓo vha ri tshi khou tevhedza vhulivhisi ha Yehova ri na fhulufhelo ngauri u ri tsireledza kha zwithu zwine zwa nga tshinya vhushaka hashu nae nahone u ri livhisa vhutshiloni vhu sa fheli shangoni ḽiswa.
NI NGA FHINDULA HANI?
Yehova o livhisa hani lushaka lwa Isiraele?
Yehova o livhisa hani Vhakriste vha u thoma?
Ri vhuyelwa hani nga vhulivhisi vhune ra vhu ṋewa nga Yehova ṋamusi?
LUIMBO 48 U Tshimbila Na Yehova Ḓuvha Na Ḓuvha
a Yehova o vhea muruṅwa “we a vha a tshi khou tshimbila phanḓa ha Vhaisiraele” a tshi khou vha livhisa Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho. Zwi vhonala uri onoyo muruṅwa o vha e Mikaele, dzina ḽa Yesu Kristo musi a sa athu u ḓa kha ḽifhasi.—Ek. 14:19; 32:34.
b Nga murahu, tshenetsho tshikolo tsho vhidzwa Tshikolo Tsha Vhuḓinḓa Ha Lwa Ṱaḓulu. Ṋamusi honoho u gudiswa ndi tshipiḓa tsha muṱangano washu wa vhukati ha vhege.
c Sedzani bogisi “Tshigwada Tshi Langaho Tshi Na Vhuḓifhinduleli Vhufhio?” kha Tshiingamo tsha February 2021, siaṱ. 18.