Bài học 9
Tiếp xúc với cử tọa và dùng giấy ghi chép
1 Tiếp xúc tốt với cử tọa sẽ giúp bạn rất nhiều trong việc dạy dỗ. Bạn được họ kính trọng và bạn có thể dạy dỗ hữu hiệu hơn. Tiếp xúc với cử tọa sẽ khiến bạn gần gũi với họ đến nỗi bạn nhận ra tức khắc mọi phản ứng của họ. Cách bạn dùng giấy ghi chép đóng một vai trò quan trọng trong việc bạn có tiếp xúc tốt với cử tọa hay không. Ghi chép quá nhiều có thể là một trở ngại; nhưng khéo dùng giấy ghi chép thì không gây phiền nhiễu, ngay cả khi hoàn cảnh đòi hỏi các ghi chép phải dài hơn bình thường. Đó là bởi vì một diễn giả thuần thục không để mất sự tiếp xúc với cử tọa vì nhìn giấy ghi chép quá nhiều hoặc không đúng lúc. Điểm này được xem xét trong Phiếu Phê Bình Bài Giảng của bạn dưới đề mục “Tiếp xúc với cử tọa, dùng giấy ghi chép”.
2 Tiếp xúc với cử tọa qua thị giác. Điều này có nghĩa là thấy cử tọa của bạn, không phải chỉ nhìn về phía cử tọa, nhưng nhìn từng người trong cử tọa. Điều này có nghĩa quan sát nét mặt họ và phản ứng tùy nghi.
3 Nhìn cử tọa không có nghĩa nhịp nhàng đưa mắt từ bên này sang bên kia để không sót một ai. Hãy nhìn một người nào đó và nói với người ấy một vài câu. Rồi nhìn một người khác và nói với người ấy thêm một vài câu nữa. Nhưng đừng nhìn chằm chằm một người nào quá lâu đến độ làm cho người ấy ngượng, và cũng đừng nhìn chỉ một số ít người trong cả cử tọa. Hãy tiếp tục nhìn khắp cử tọa như thế, nhưng khi nói với một người nào, hãy thực sự nói với người ấy và quan sát phản ứng, trước khi nhìn và nói với một người khác. Nên đặt giấy ghi chép trên bàn giảng, hoặc cầm trong tay hay để trong cuốn Kinh-thánh, sao cho bạn chỉ cần liếc qua là có thể đọc được. Nếu bạn phải cúi xuống để nhìn giấy ghi chép, thì bạn sẽ mất sự tiếp xúc với cử tọa.
4 Anh phụ trách phê bình sẽ quan sát không những số lần bạn nhìn giấy ghi chép mà còn cả khi nào bạn nhìn giấy. Nếu bạn nhìn vào giấy ghi chép đang khi bạn đến một cao điểm, thì bạn sẽ không thấy được phản ứng của cử tọa. Nếu bạn cứ nhìn mãi vào giấy ghi chép, bạn sẽ mất sự tiếp xúc với cử tọa. Điều này thường chứng tỏ bạn thiếu bình tĩnh hoặc thiếu sửa soạn để trình bày bài giảng.
5 Nhiều khi các diễn giả có kinh nghiệm được mời nói cả một bài giảng được viết sẵn, và dĩ nhiên điều này giới hạn phần nào sự tiếp xúc với cử tọa qua thị giác. Nhưng nếu họ quen thuộc với tài liệu nhờ sửa soạn kỹ, thì họ sẽ có thể thỉnh thoảng nhìn cử tọa mà không bị lạc chỗ trong bài giảng. Điều này có tác dụng làm cho việc đọc có ý nghĩa thêm.
6 Tiếp xúc bằng lời nói trực tiếp. Điều này cũng quan trọng như tiếp xúc qua thị giác. Nó liên quan đến các từ bạn dùng để xưng hô với cử tọa.
7 Khi bạn nói riêng với một người nào đó, thì bạn dùng những chữ “bạn” và “của bạn” hay “chúng ta” và “của chúng ta”. Khi thích hợp, bạn có thể nói với một cử tọa như vậy. Hãy coi bài giảng của bạn như là cuộc nói chuyện với một hay hai người một lúc. Hãy chăm chú nhìn họ để có thể trả lời họ như thể họ thực sự đã nói chuyện với bạn. Như thế, cách bạn trình bày bài giảng sẽ có tính cách cá nhân hơn.
8 Nhưng phải cẩn thận. Đừng thân mật quá trớn với cử tọa. Không cần thiết phải thân tình với họ hơn là khi bạn nói chuyện với một hay hai người lúc đi rao giảng từng nhà. Tuy nhiên, bạn có thể và cũng nên nói trực tiếp giống như vậy.
9 Một nguy cơ khác. Bạn phải sáng suốt khi dùng đại từ để không gán tiếng xấu cho cử tọa. Thí dụ, khi nói về sự phạm pháp, bạn sẽ không dùng hình thức xưng hô nào ám chỉ rằng cử tọa là hạng người phạm pháp. Hoặc khi trong Buổi Họp Công Tác, bạn thảo luận về số giờ rao giảng thấp, thì bạn có thể gộp luôn mình vào bài giảng, và dùng đại từ “chúng ta” thay vì luôn luôn nói “các bạn”. Sự ân cần và tôn trọng người khác sẽ giúp tránh được các mối nguy cơ thuộc loại này.
**********
10 Dùng dàn bài. Ít diễn giả mới nào nói theo dàn bài. Thường thường họ viết nguyên cả bài giảng ra rồi đọc hay nói theo trí nhớ. Ban đầu, anh phụ trách phê bình sẽ bỏ qua vấn đề này, nhưng khi bạn đến đề mục “Dùng dàn bài” trong Phiếu Phê Bình, thì anh sẽ khuyến khích bạn nói theo các ghi chép thôi. Khi bạn làm điều này thành thạo, bạn sẽ nhận thấy là bạn đã tiến được một bước dài với tư cách diễn giả trước công chúng.
11 Có những trẻ em và người lớn thậm chí không biết đọc, nhưng nói được bài giảng bằng cách dùng chuyện ví dụ để gợi ý. Bạn cũng có thể sửa soạn bài giảng với một dàn bài giản dị, giống như các dàn bài để trình bày Kinh-thánh trong tờ Thánh Chức Nước Trời. Trong công tác rao giảng, bạn thường nói mà không cần bài viết sẵn. Bạn có thể làm được như thế ở Trường Thánh Chức Thần Quyền một khi bạn quyết tâm.
12 Luyện tập phẩm chất này cốt để giúp bạn tránh bài viết sẵn, cả khi sửa soạn lẫn lúc trình bày. Vậy đừng học thuộc lòng bài giảng vì điều ấy đi ngược lại mục tiêu của bài học này.
13 Nếu bạn dùng những câu Kinh-thánh, bạn có thể tự đặt những câu hỏi này: Thế nào? Ai? Lúc nào? Ở đâu? v.v... Rồi khi nào thích hợp với tài liệu thì dùng những câu hỏi này trong các ghi chép của bạn. Khi nói bài giảng, bạn chỉ cần đọc lên câu Kinh-thánh, đặt những câu hỏi đó cho bạn hay cho người nghe, và trả lời. Vấn đề có thể giản dị như thế thôi!
14 Diễn giả mới thường sợ mình sẽ quên điều gì. Nhưng nếu bạn khai triển hợp lý bài giảng, thì không ai sẽ thấy thiếu một ý tưởng nào dù bạn có quên đi nữa. Dù sao, vào giai đoạn này thì mối quan tâm chính không phải là sự khai triển đề tài; lúc này điều quan trọng hơn là bạn tập nói bài giảng theo dàn bài.
15 Có thể khi tập nói bài giảng theo dàn bài, bạn cảm thấy mất đi một số phẩm chất mà bạn đã học được. Đừng lo về điều này. Các phẩm chất ấy sẽ trở lại, và bạn sẽ thấy bạn còn tinh thông hơn nữa một khi bạn có thể học được cách nói không cần đến văn bản.
16 Thêm một lời nữa về giấy ghi chép dùng trong Trường Thánh Chức Thần Quyền. Chúng có mục đích là để nhắc lại các ý tưởng, chứ không để đọc ra nguyên văn. Những lời ghi chép phải ngắn đồng thời cũng phải gọn gàng, có thứ tự và dễ đọc. Nếu bối cảnh là viếng thăm lại, thì giấy ghi chép phải kín đáo, có lẽ để trong cuốn Kinh-thánh. Nếu là bài giảng nói trên bục và bạn biết sẽ dùng một cái bàn giảng, thì giấy ghi chép của bạn không gây nên vấn đề nào. Nhưng nếu bạn không biết chắc, thì hãy chuẩn bị phù hợp với hoàn cảnh.
17 Một điều lợi ích khác là viết chủ đề bài giảng trên đầu các ghi chép của bạn. Các điểm chính cũng phải nổi bật để bạn thấy rõ. Hãy viết các điểm ấy bằng chữ hoa hay gạch dưới.
18 Chỉ dùng một ít ghi chép để trình bày không có nghĩa bạn có thể sửa soạn qua loa. Trước tiên hãy soạn bài giảng chi tiết, làm một dàn bài thật đầy đủ như ý bạn. Rồi sau đó làm một dàn bài thứ hai sơ lược hơn nhiều. Đây là dàn bài bạn sẽ dùng để nói bài giảng.
19 Bây giờ hãy đặt cả hai dàn bài trước mặt bạn, rồi chỉ nhìn vào dàn bài sơ lược và nói tất cả những gì bạn có thể nói về điểm chính thứ nhất. Kế đó, hãy liếc qua dàn bài chi tiết để xem bạn đã bỏ sót điều gì. Tiếp tục điểm chính thứ hai của dàn bài sơ lược, và làm y vậy. Với thời gian, dàn bài sơ lược sẽ trở nên quen thuộc đến nỗi chỉ cần nhìn các ghi chép ngắn gọn, bạn có thể nhớ lại mọi điều trong dàn bài chi tiết. Với sự thực hành và kinh nghiệm, bạn sẽ thấy rõ các ưu điểm của cách nói ứng khẩu có chuẩn bị, và bạn sẽ dùng bản viết sẵn chỉ khi nào tuyệt đối cần thiết mà thôi. Bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi nói bài giảng và cử tọa sẽ nghe bạn với nhiều sự kính trọng hơn.
[Câu hỏi thảo luận]
1. Hãy cắt nghĩa tầm quan trọng của sự tiếp xúc với cử tọa và vai trò của việc dùng các ghi chép trong lãnh vực này.
2-5. Điều gì làm cho việc tiếp xúc với cử tọa qua thị giác được hữu hiệu?
6-9. Có cách nào khác giúp tiếp xúc với cử tọa, và phải đề phòng tránh những nguy cơ nào?
10, 11. Điều gì nên khuyến khích chúng ta tập dùng một dàn bài?
12, 13. Hãy đề nghị cách làm một dàn bài?
14, 15. Các yếu tố gì không nên làm chúng ta nản chí?
16, 17. Khi ghi chép, chúng ta phải nhớ điều gì?
18, 19. Chúng ta có thể luyện tập dùng một dàn bài như thế nào?