Sách Kinh Thánh quyển 18—Gióp

Người viết: Môi-se

Nơi viết: Nơi đồng vắng

Hoàn tất: Khoảng 1473 TCN

Giai đoạn: Hơn 140 năm từ 1657 đến 1473 TCN

MỘT trong những sách cổ nhất của Kinh Thánh được soi dẫn! Một sách được quý trọng nhất và thường được trích dẫn, nhưng nhiều người thấy khó hiểu. Tại sao sách này được viết ra và nó có giá trị gì cho chúng ta ngày nay? Tên của Gióp cho chúng ta câu trả lời. Tên này có nghĩa: “Đối tượng của sự thù nghịch”. Thật vậy, sách này bàn đến hai câu hỏi quan trọng: Tại sao người vô tội lại bị đau khổ? Tại sao Đức Chúa Trời để những sự gian ác xảy ra trên trái đất? Sách này ghi lại nỗi gian khổ của Gióp và sự chịu đựng bền bỉ của ông để chúng ta xem xét hầu có thể trả lời hai câu hỏi này. Mọi việc đều được ghi chép lại như Gióp yêu cầu.—Gióp 19:23, 24.

² Khi nghĩ đến Gióp, người ta nghĩ đến tính nhịn nhục và chịu đựng. Nhưng ông Gióp là người có thật không? Dù Ma-quỉ cố xóa bỏ gương trung kiên này trong các trang sử, nhưng câu trả lời thật rõ ràng: Gióp là một người có thật! Đức Giê-hô-va nêu tên ông cùng với hai nhân chứng của Ngài là Nô-ê và Đa-ni-ên, những người mà Chúa Giê-su Christ công nhận là đã từng sống. (Ê-xê 14:14, 20; so sánh Ma-thi-ơ 24:15, 37). Dân Hê-bơ-rơ xưa xem Gióp là một người có thật. Tín đồ Đấng Christ viết Kinh Thánh là Gia-cơ nói về gương chịu đựng của Gióp. (Gia 5:11) Chỉ gương có thật, chứ không phải bịa đặt mới có giá trị, thuyết phục được những người thờ phượng Đức Chúa Trời rằng họ có thể giữ được lòng trung kiên trong mọi tình huống. Ngoài ra, những lời đối đáp mạnh mẽ đầy cảm xúc ghi lại trong sách Gióp chứng tỏ tình huống có thật.

³ Một điều nữa chứng minh sách Gióp xác thực và được soi dẫn là người Hê-bơ-rơ xưa bao giờ cũng xem sách này là sách Kinh Thánh chính điển. Sự kiện này đáng chú ý vì Gióp không phải là người Y-sơ-ra-ên. Không chỉ Ê-xê-chi-ên và Gia-cơ nhắc đến sách Gióp, mà cả sứ đồ Phao-lô cũng trích dẫn sách đó nữa. (Gióp 5:13; 1 Cô 3:19) Sách phù hợp một cách lạ lùng với các sự kiện khoa học. Điều này là bằng chứng hùng hồn cho thấy Đức Chúa Trời soi dẫn. Làm sao có người biết được Đức Giê-hô-va “treo trái đất trong khoảng không-không”, trong khi giới văn minh thời xưa có những khái niệm vô cùng kỳ lạ về cách trái đất được đỡ lên? (Gióp 26:7) Theo một quan điểm thời xưa, trái đất nằm trên lưng những con voi và những con voi này đứng trên một con rùa biển to lớn. Tại sao sách Gióp không phản ánh điều vô lý như thế? Rõ ràng là vì Đức Giê-hô-va, Đấng Tạo Hóa, cho người ta biết sự thật qua sự soi dẫn. Trong sách cũng có nhiều lời miêu tả khác về trái đất và các kỳ quan trên đất, cũng như về loài dã thú cùng chim chóc trong môi trường sống của chúng. Những lời miêu tả này chính xác đến độ chỉ có Giê-hô-va Đức Chúa Trời mới có thể là Tác Giả và là Đấng Soi Dẫn sách Gióp.a

⁴ Gióp sống ở xứ Út-xơ. Theo một số nhà địa lý, xứ này nằm ở phía bắc A-ra-bi, gần vùng đất của dân Ê-đôm và ở phía đông của miền đất Đức Chúa Trời hứa cho con cháu Áp-ra-ham. Dân Sê-ba ở phía nam và dân Canh-đê ở phía đông. (1:1, 3, 15, 17) Gióp bị thử thách sau thời Áp-ra-ham rất lâu. Lúc đó “thế-gian chẳng có người nào giống như [Gióp], vốn trọn-vẹn và ngay-thẳng”. (1:8) Dường như đây là giai đoạn sau khi Giô-sép, một người có đức tin phi thường, qua đời (1657 TCN) và trước khi Môi-se bắt đầu cuộc sống trung kiên. Gióp xuất sắc trong sự thờ phượng thanh sạch vào thời kỳ dân Y-sơ-ra-ên bị nhiễm sự thờ phượng tà thần của Ê-díp-tô. Hơn nữa, những thực hành ghi nơi chương đầu sách Gióp và việc Gióp được Đức Chúa Trời chấp nhận là người thờ phượng thật, cho thấy đó là thời kỳ tộc trưởng chứ không phải thời kỳ từ năm 1513 TCN trở đi, khi Đức Chúa Trời chỉ có quan hệ riêng với dân Y-sơ-ra-ên qua giao ước Luật Pháp. (A-mốt 3:2; Ê-phê 2:12) Vì thế, tính cả sự trường thọ của Gióp, dường như sách được viết trong giai đoạn từ 1657 TCN đến 1473 TCN, là năm Môi-se qua đời. Môi-se hoàn tất sách sau khi Gióp qua đời và trong thời gian dân Y-sơ-ra-ên ở trong đồng vắng.—Gióp 1:8; 42:16, 17.

⁵ Tại sao chúng ta nói Môi-se là người viết sách này? Đó là vì điều này dựa theo truyền thống cổ nhất, trong cả giới học giả Do Thái lẫn tín đồ Đấng Christ thời ban đầu. Lối văn hùng hồn, đích thực của thơ Hê-bơ-rơ trong sách Gióp cho thấy rõ đó là nguyên tác tiếng Hê-bơ-rơ, tiếng của Môi-se. Nó không thể là một bản dịch từ một ngôn ngữ khác như Ả-rập. Ngoài ra, những đoạn văn xuôi giống Ngũ Thư hơn bất cứ sách nào khác trong Kinh Thánh. Người viết phải là người Y-sơ-ra-ên, như Môi-se, vì “lời phán của Đức Chúa Trời đã phó” cho dân Do Thái. (Rô 3:1, 2) Sau khi trưởng thành, Môi-se sống 40 năm ở Ma-đi-an, một nơi không xa Út-xơ. Tại đấy, ông có thể thu thập được những chi tiết mà chúng ta thấy ghi trong sách Gióp. Sau này, khi đi qua một nơi gần quê hương của Gióp trong cuộc hành trình dài 40 năm trong đồng vắng, Môi-se có thể biết và ghi lại những chi tiết cuối cùng trong sách.

⁶ Theo The New Encyclopædia Britannica (Tân bách khoa tự điển Anh Quốc), sách Gióp thường được “coi là một trong những kiệt tác của văn chương thế giới”.b Tuy nhiên, sách Gióp không chỉ là một kiệt tác văn chương mà thôi. Sách Gióp nổi bật hơn các sách khác của Kinh Thánh về việc đề cao đặc tính quyền năng, công bình, khôn ngoan và yêu thương của Đức Giê-hô-va. Sách cho thấy rõ vấn đề chính yếu trong khắp vũ trụ. Sách làm sáng tỏ nhiều điều ghi trong những sách khác của Kinh Thánh, đặc biệt là Sáng-thế Ký, Xuất Ê-díp-tô Ký, Truyền-đạo, Lu-ca, Rô-ma và Khải-huyền. (So sánh Gióp 1:6-12; 2:1-7 với Sáng-thế Ký 3:15; Xuất Ê-díp-tô Ký 9:16; Lu-ca 22:31, 32; Rô-ma 9:16-19 và Khải-huyền 12:9; cũng hãy so sánh từng câu Gióp 1:21; 24:15; 21:23-26; 28:28 với từng câu Truyền-đạo 5:15; 8:11; 9:2, 3; 12:13). Sách giải đáp nhiều thắc mắc về đời sống. Sách chắc chắn là một phần thiết yếu của Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn và góp phần rất nhiều vào việc giúp chúng ta hiểu Kinh Thánh và được lợi ích.

TẠI SAO HỮU ÍCH

³⁹ Sách Gióp tôn vinh Đức Giê-hô-va và chứng thực là Ngài khôn ngoan tột bậc và có quyền năng vô hạn. (12:12, 13; 37:23) Riêng trong sách này, Đức Chúa Trời được gọi là Đấng Toàn Năng đến 31 lần, nhiều hơn tất cả các sách khác của Kinh Thánh. Lời tường thuật ca ngợi Ngài là Đấng vĩnh hằng, có vị thế cao trọng (10:5; 36:4, 22; 36:26; 40:2 39:35; 42:2) và cũng có tính công bình, nhân từ và thương xót (36:5-7; 10:12; 42:12). Sách nhấn mạnh là việc biện minh cho uy quyền của Đức Giê-hô-va là điều quan trọng hơn việc nhân loại được cứu rỗi. (33:12; 34:10, 12; 35:2; 36:24; 40:3) Sách cho thấy Đức Giê-hô-va, Đức Chúa Trời của dân Y-sơ-ra-ên, cũng là Đức Chúa Trời của Gióp.

⁴⁰ Lời tường thuật sách Gióp ca ngợi và giải thích công việc sáng tạo của Đức Chúa Trời. (Gióp 38:4–39:30; 40:10, 14; 40:20; 35:10) Sách phù hợp với lời ghi nơi Sáng-thế Ký là con người được tạo ra từ bụi đất và sẽ trở về bụi đất. (Gióp 10:8, 9; Sáng 2:7; 3:19) Sách dùng những từ “Đấng cứu-chuộc”, “giá cứu-chuộc” và “sống lại”, như thế cho thấy trước đại cương những sự dạy dỗ quan trọng trong phần Kinh Thánh tiếng Hy Lạp. (Gióp 19:25; 33:24; 14:13, 14) Các tiên tri và những tín đồ Đấng Christ viết Kinh Thánh đã phỏng theo nhiều từ ngữ trong sách Gióp. Thí dụ, hãy so sánh Gióp 7:17—Thi-thiên 8:4; Gióp 9:24—1 Giăng 5:19; Gióp 10:8—Thi-thiên 119:73; Gióp 12:25—Phục-truyền Luật-lệ Ký 28:29; Gióp 24:23—Châm-ngôn 15:3; Gióp 26:8—Châm-ngôn 30:4; Gióp 28:12, 13, 15-19—Châm-ngôn 3:13-15; Gióp 39:30—Ma-thi-ơ 24:28.c

⁴¹ Nhiều đoạn trong sách đưa ra những tiêu chuẩn công bình của Đức Giê-hô-va về đời sống. Sách lên án gắt gao chủ nghĩa vật chất (Gióp 31:24, 25), thờ hình tượng (31:26-28), ngoại tình (31:9-12), vui trên sự đau khổ của người khác (31:29), bất công và thiên vị (31:13; 32:21), ích kỷ (31:16-21), bất lương và dối trá (31:5). Sách cho thấy người nào thực hành những điều này không thể được Đức Chúa Trời ban cho ân phước và sự sống vĩnh cửu. Ê-li-hu là một gương tốt về lòng tôn kính, tính khiêm tốn cùng với lòng dạn dĩ, can đảm, đề cao Đức Chúa Trời. (32:2, 6, 7, 9, 10, 18-20; 33:6, 33) Gióp cũng là một gương tốt về việc hành sử quyền làm đầu, quan tâm đến gia đình và tỏ ra hiếu khách. (1:5; 2:9, 10; 31:32) Tuy nhiên, điều làm người ta nhớ đến ông Gióp nhiều nhất là ông có lòng trung kiên và có tính kiên nhẫn chịu đựng. Gương tốt ông để lại giúp củng cố đức tin của tôi tớ Đức Chúa Trời qua nhiều thời đại, đặc biệt trong thời đầy thử thách này. “Anh em đã nghe nói về sự nhịn-nhục của Gióp, và thấy cái kết-cuộc mà Chúa ban cho người; vì Chúa đầy lòng thương-xót và nhân-từ”.—Gia 5:11.

⁴² Tuy Gióp không thuộc dòng dõi của Áp-ra-ham, người được ban cho những lời hứa về Nước Trời, nhưng lời tường thuật về lòng trung kiên của Gióp giúp ích rất nhiều trong việc làm sáng tỏ ý định của Đức Giê-hô-va về Nước Trời. Sách Gióp là một phần thiết yếu của Kinh Thánh vì nó cho thấy rõ vấn đề chính yếu giữa Đức Chúa Trời và Sa-tan. Vấn đề này liên quan đến sự trung kiên của con người đối với Đức Giê-hô-va, Đấng Tối Thượng. Sách cho thấy thiên sứ hiện hữu trước trái đất và loài người, nên đã chứng kiến mọi chuyện và rất quan tâm đến trái đất và kết cục của cuộc tranh chấp này. (Gióp 1:6-12; 2:1-5; 38:6, 7) Sách cho biết cuộc tranh chấp diễn ra trước thời Gióp và Sa-tan là một thần linh có thật. Nếu Môi-se là người viết sách Gióp thì đây là lần đầu tiên chữ has·Sa·tanʹ xuất hiện trong phần Kinh Thánh tiếng Hê-bơ-rơ, cho biết thêm danh tánh “con rắn xưa”. (Gióp 1:6, cước chú NW; Khải 12:9) Sách cũng chứng minh là Đức Chúa Trời không gây đau khổ, bệnh tật và chết chóc cho nhân loại và còn cho biết lý do tại sao người công bình bị ngược đãi trong khi kẻ ác và sự gian ác vẫn tồn tại. Sách cho thấy Đức Giê-hô-va muốn giải quyết dứt khoát vấn đề tranh chấp.

⁴³ Bây giờ là lúc mà tất cả những ai muốn sống dưới sự cai trị của Nước Đức Chúa Trời phải sống trung kiên để trả lời “kẻ kiện-cáo” là Sa-tan. (Khải 12:10, 11) Ngay cả trong ‘thử-thách lấy làm lạ’, những người giữ lòng trung kiên phải tiếp tục cầu xin cho danh Đức Chúa Trời được thánh, Nước Trời được đến để loại trừ Sa-tan cùng tất cả dòng dõi bất kính theo hắn. Đó sẽ là “ngày chiến-trận và giặc-giã” của Đức Chúa Trời và tiếp theo đó là sự giải thoát và ân phước mà Gióp hy vọng nhận được.—1 Phi 4:12; Mat 6:9, 10; Gióp 38:23; 14:13-15.

[Chú thích]