Sách Kinh Thánh quyển 29—Giô-ên

Người viết: Giô-ên

Nơi viết: Giu-đa

Hoàn tất: Khoảng 820 TCN (?)

TỪNG đàn côn trùng ùn ùn kéo đến tàn phá xứ. Phía trước là lửa, phía sau lửa bừng bừng thiêu rụi mọi thứ. Cả xứ đói kém. Mặt trời trở nên tối tăm và mặt trăng hóa ra máu, vì ngày lớn và kinh khiếp của Đức Giê-hô-va gần kề. Ngài ra lệnh tra lưỡi hái và nhóm các dân lại để hủy diệt họ. Tuy nhiên, sẽ có những người “được cứu”. (Giô-ên 2:32) Khi xem xét những biến cố thảm khốc này, chúng ta sẽ thấy lời tiên tri của Giô-ên vô cùng thu hút và hữu ích.

² Lời mở đầu của sách như sau: “Nầy là lời Đức Giê-hô-va phán cùng Giô-ên, con trai của Phê-thu-ên”. Ngoài chi tiết này, Kinh Thánh không nói gì thêm về Giô-ên. Sách nhấn mạnh thông điệp tiên tri chứ không phải về người viết. Người ta nghĩ tên của “Giô-ên” (theo tiếng Hê-bơ-rơ là Yoh·ʼelʹ) có nghĩa “Giê-hô-va là Đức Chúa Trời”. Giô-ên hiểu rất rõ về thành Giê-ru-sa-lem, đền thờ và những công việc phục vụ tại đền thờ. Điều đó cho thấy có lẽ ông viết sách này ở Giê-ru-sa-lem hoặc Giu-đa.—Giô-ên 1:1, 9, 13, 14; 2:1, 15, 16, 32.

³ Giô-ên viết sách khi nào? Không có câu trả lời chắc chắn. Các học giả đã đưa ra nhiều thời điểm khác nhau, từ trước năm 800 TCN đến khoảng năm 400 TCN. Qua lời miêu tả sự kiện Đức Giê-hô-va phán xét các nước tại trũng Giô-sa-phát, có thể nói rằng Giô-ên viết sách sau khi Đức Giê-hô-va giúp Vua Giô-sa-phát của nước Giu-đa chiến thắng vẻ vang, nghĩa là sau khi Giô-sa-phát lên ngôi vào năm 936 TCN. (Giô-ên 3:2, 12; 2 Sử 20:22-26) Dường như tiên tri A-mốt—người bắt đầu thi hành sứ mạng khoảng từ năm 829 TCN đến năm 804 TCN—đã trích lời trong sách Giô-ên. Nếu thế, sách Giô-ên hẳn phải được viết trước sách A-mốt. (Giô-ên 3:16; A-mốt 1:2) Trong quy điển phần Kinh Thánh tiếng Hê-bơ-rơ, sách Giô-ên được xếp giữa Ô-sê và A-mốt. Vị trí này cũng cho thấy sách có lẽ được viết vào thời gian trên. Vì vậy, có thể kết luận rằng sách Giô-ên được viết vào khoảng năm 820 TCN.

⁴ Phần Kinh Thánh tiếng Hy Lạp có đề cập và trích dẫn lời Giô-ên, qua đó, khẳng định tính xác thực của sách. Vào ngày Lễ Ngũ Tuần năm 33 CN, sứ đồ Phi-e-rơ đã nhắc đến “đấng tiên-tri Giô-ên” và giải thích sự ứng nghiệm một lời tiên tri của ông. Sứ đồ Phao-lô cũng trích lời tiên tri đó và áp dụng cho cả người Do Thái lẫn dân ngoại. (Giô-ên 2:28-32; Công 2:16-21; Rô 10:13) Những điều Giô-ên tiên tri về các nước láng giềng đều đã xảy ra. Nê-bu-cát-nết-sa vây hãm thành lớn Ty-rơ, và sau đó A-léc-xan-đơ Đại Đế hủy diệt thành Ty-rơ trên đảo. Cũng thế, Phi-li-tin bị diệt vong. Ê-đôm thành bình địa. (Giô-ên 3:4, 19) Người Do Thái không hề nghi ngờ về tính chính điển của sách Giô-ên, và họ xếp sách này vào vị trí thứ hai trong số các tiên tri nhỏ.

⁵ Văn phong của Giô-ên vừa sống động vừa gợi tả. Ông lặp lại ý tưởng để nhấn mạnh và dùng những hình ảnh so sánh thật ấn tượng. Cào cào được ví như một nước, một dân và một đạo quân. Răng chúng sắc như răng sư tử, thân hình giống ngựa, và tiếng của chúng như thể đoàn xe ngựa trên đường ra trận. Trích một nguồn tài liệu có uy tín viết về phòng chống dịch châu chấu, cuốn The Interpreter’s Bible (Thông giải Kinh Thánh) nói: “Về sự xâm lăng của cào cào, chưa có lời tường thuật nào miêu tả sống động và chính xác bằng sách Giô-ên”.a Bây giờ hãy nghe Giô-ên tiên tri về ngày kinh khiếp của Đức Giê-hô-va.

TẠI SAO HỮU ÍCH

¹² Một số bình luận gia cho rằng Giô-ên là nhà tiên tri chuyên báo hung tin. Tuy nhiên, theo quan điểm của dân Đức Chúa Trời, ông là người loan báo tin vui về sự cứu rỗi. Sứ đồ Phao-lô cho thấy rõ điều này nơi Rô-ma 10:13: “Vì ai kêu-cầu danh Chúa [Đức Giê-hô-va] thì sẽ được cứu”. (Giô-ên 2:32) Vào ngày Lễ Ngũ Tuần năm 33 CN, một lời tiên tri của Giô-ên đã ứng nghiệm cách đáng kinh ngạc. Vào dịp đó, nhờ được soi dẫn, sứ đồ Phi-e-rơ giải thích rằng việc Đức Chúa Trời đổ thánh linh trên các môn đồ Đấng Christ đã làm ứng nghiệm lời tiên tri của Giô-ên. (Công 2:1-21; Giô-ên 2:28, 29, 32) Phi-e-rơ nhấn mạnh ý nghĩa tiên tri trong lời sau đây của Giô-ên: “Ai cầu-khẩn danh Chúa thì sẽ được cứu”.—Công 2:21, 39, 40.

¹³ Chúng ta có thể thấy nhiều điểm tương đồng rõ rệt giữa lời miêu tả về dịch cào cào trong sách Giô-ên và dịch châu chấu nơi sách Khải-huyền chương 9. Một lần nữa lại thấy hình ảnh mặt trời tối tăm. Cào cào hay châu chấu tựa như đoàn chiến mã sẵn sàng ra trận, tiếng của chúng như tiếng xe ngựa kéo, răng của chúng như răng sư tử. (Giô-ên 2:4, 5, 10; 1:6; Khải 9:2, 7-9) Lời tiên tri nơi Giô-ên 2:31 nói rằng mặt trời trở nên tối tăm, tương tự với Ê-sai 13:9, 10, Khải-huyền 6:12-17 và cả Ma-thi-ơ 24:29, 30. Qua câu Kinh Thánh nơi Ma-thi-ơ, Chúa Giê-su cho thấy lời tiên tri này áp dụng khi ngài đến với tư cách Con người trong đại quyền đại vinh. Giô-ên 2:11 nói rằng: “Ngày của Đức Giê-hô-va là lớn và đáng khiếp”. Dường như lời đó cũng được nhắc lại nơi Ma-la-chi 4:5. Những lời miêu tả tương tự về ‘ngày mờ-mịt và sương-mù’ cũng xuất hiện nơi Giô-ên 2:2 và Sô-phô-ni 1:14, 15.

¹⁴ Sách Khải-huyền có tiên tri về “ngày thạnh-nộ lớn” của Đức Chúa Trời. (Khải 6:17) Sách Giô-ên cũng nói về ngày này, miêu tả rằng khi “ngày của Đức Giê-hô-va” đến trên các nước, những ai cầu xin Ngài che chở và giải cứu thì “sẽ được cứu”. “Đức Giê-hô-va là nơi ẩn-náu cho dân mình”. Sự hưng thịnh như vườn Ê-đen sẽ được khôi phục: “Trong ngày đó, các núi nhỏ rượu ngọt ra; sữa chảy ra từ các đồi, hết thảy các khe Giu-đa sẽ có nước chảy. Một cái suối sẽ ra từ nhà Đức Giê-hô-va”. Khi nói đến lời hứa về sự phục hưng đầy phấn khởi này, Giô-ên cũng tôn vinh quyền tối cao của Giê-hô-va Đức Chúa Trời. Và nói về lòng thương xót cao cả của Ngài, ông kêu gọi những người có lòng thành thật: “Khá trở lại cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi; vì Ngài là nhân-từ và hay thương xót, chậm giận và giàu ơn”. Tất cả những ai hưởng ứng lời kêu gọi này sẽ được nhận ân phước đời đời.—Giô-ên 2:1, 32; 3:16, 18; 2:13.

[Chú thích]