Sách Kinh Thánh quyển 37—A-ghê
Người viết: A-ghê
Nơi viết: Giê-ru-sa-lem
Hoàn tất: 520 TCN
Giai đoạn: 112 ngày (520 TCN)
TÊN ông là A-ghê; vai trò của ông là làm tiên tri và “sứ-giả của Đức Giê-hô-va”. (A-ghê 1:13) Nhưng ông từ đâu đến? Ông là ai? A-ghê là người thứ mười trong số những nhà tiên tri nhỏ. Ông cũng là người đầu tiên trong ba nhà tiên tri đang phụng sự sau khi dân Do Thái trở về quê hương năm 537 TCN, hai người còn lại là Xa-cha-ri và Ma-la-chi. Tên A-ghê (tiếng Hê-bơ-rơ là Chag·gaiʹ ) mang ý nghĩa “[Sinh ra trong] ngày lễ”, nên có thể ông sinh ra trong một ngày lễ lớn.
2 Như tục truyền mà người Do Thái vẫn tin, điều hợp lý là A-ghê sinh ra ở Ba-by-lôn, rồi ông trở về Giê-ru-sa-lem cùng với Xô-rô-ba-bên và Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Giê-hô-sua. Ông cùng chung vai sát cánh phục vụ với nhà tiên tri Xa-cha-ri. Theo E-xơ-ra 5:1 và E-xơ-ra 6:14, cả hai đều khuyến khích con cháu những người phu tù bắt tay lại vào việc xây dựng đền thờ. Ông là nhà tiên tri của Đức Giê-hô-va trong hai phương diện: một là thôi thúc dân Do Thái hoàn thành nhiệm vụ với Đức Chúa Trời, và hai là báo trước về việc rúng động hết thảy các nước cùng những sự kiện khác.—A-ghê 2:6, 7.
3 Tại sao Đức Giê-hô-va phái A-ghê đến với dân Ngài? Lý do là vì vào năm 537 TCN, Si-ru ban chiếu chỉ cho phép người Do Thái trở về quê hương xây dựng lại đền của Đức Giê-hô-va. Nhưng bấy giờ đã là năm 520 TCN mà công trình tái thiết đền thờ vẫn còn dở dang. Trong suốt những năm đó, người Do Thái đã không hoàn thành được mục đích chính của chuyến trở về. Họ chùn bước trước sự chống đối của kẻ thù, xao lãng nhiệm vụ vì chính sự thờ ơ của mình và vì bị lôi cuốn vào chủ nghĩa vật chất.—E-xơ-ra 1:1-4; 3:10-13; 4:1-24; A-ghê 1:4.
4 Lời tường thuật cho biết không lâu sau khi nền đền thờ được lập lại (năm 536 TCN), “dân của xứ xui cho dân Giu-đa ngã lòng nhát-sợ, trong khi họ xây-cất;. . . chúng đem hối-lộ cho những mưu-sĩ chống với dân Giu-đa, đặng phá việc họ lo-toan”. (E-xơ-ra 4:4, 5) Cuối cùng, vào năm 522 TCN, các dân ngoại chống đối đã đạt được mục đích của mình khi lệnh cấm chính thức về việc xây cất đền thờ được ban ra. Mãi đến năm thứ hai triều đại Vua Đa-ri-út Hystaspis của Phe-rơ-sơ, tức năm 520 TCN, là năm A-ghê bắt đầu tiên tri, dân Do Thái được ông động viên mới tiếp tục công việc xây dựng đền thờ. Biết được điều này, các quan tổng đốc các nước xung quanh viết thư đệ trình lên Đa-ri-út, xin vua phán quyết về vấn đề này. Đa-ri-út cho thi hành lại chiếu chỉ của Si-ru bấy lâu nay bị bỏ quên, và ủng hộ dân Do Thái chống lại kẻ thù của họ.
5 Người Do Thái hoàn toàn chấp nhận sách tiên tri A-ghê thuộc quy điển phần Kinh Thánh tiếng Hê-bơ-rơ. E-xơ-ra 5:1 ủng hộ điểm này bằng cách gọi A-ghê là người nói tiên tri “nhân danh Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên”, và E-xơ-ra 6:14 cũng nhắc đến ông. Bằng chứng khác cho thấy lời tiên tri A-ghê cũng là một phần của ‘cả Kinh Thánh bởi Đức Chúa Trời soi dẫn’ là việc Phao-lô trích lời A-ghê trong Hê-bơ-rơ 12:26: “Hiện nay [Đấng ấy] phán hứa rằng: Còn một lần nữa, ta sẽ chẳng những rúng-động đất mà thôi, nhưng cũng rúng-động trời nữa”.—A-ghê 2:6.
6 Lời tiên tri của A-ghê bao gồm bốn thông điệp được loan báo trong một khoảng thời gian dài 112 ngày. Phong cách ông viết đơn giản, thẳng thắn. Và điều đặc biệt đáng lưu ý là cách nhấn mạnh về danh Đức Giê-hô-va. Chỉ trong 38 câu mà ông đã lặp lại danh Đức Giê-hô-va đến 35 lần, trong đó 14 lần là “Đức Giê-hô-va vạn-quân”. Ông khẳng định thông điệp của mình đến từ Đức Giê-hô-va: “A-ghê, sứ-giả của Đức Giê-hô-va bèn nói cùng dân-sự theo lịnh truyền của Đức Giê-hô-va, mà rằng: Ta ở cùng các ngươi, Đức Giê-hô-va phán vậy”.—1:13.
7 Đây là thời kỳ rất quan trọng trong lịch sử dân Đức Chúa Trời, và công việc của A-ghê đã mang lại rất nhiều lợi ích. Ông dạn dĩ thi hành sứ mạng tiên tri của mình, và không nói vòng vo với dân Do Thái. A-ghê thẳng thắn cho họ biết đây không phải là lúc để trì hoãn mà phải bắt tay vào việc. Đã đến lúc xây lại đền Đức Giê-hô-va và phục hưng sự thờ phượng thanh sạch, nếu họ muốn vui hưởng sự thịnh vượng từ Đức Giê-hô-va. Ý nghĩa chính của thông điệp của A-ghê là: Nếu một người muốn nhận được ân phước từ Đức Giê-hô-va, người đó phải thờ phượng Đức Chúa Trời thật và làm công việc Ngài giao phó.
TẠI SAO HỮU ÍCH
13 Qua A-ghê, Đức Giê-hô-va truyền bốn thông điệp mang lại lợi ích cho dân Giu-đa thời bấy giờ. Họ được thúc đẩy bắt tay làm việc ngay lập tức, và kết quả là sau bốn năm rưỡi, đền thờ được hoàn tất để đẩy mạnh sự thờ phượng thật trong xứ Y-sơ-ra-ên. (E-xơ-ra 6:14, 15) Đức Giê-hô-va ban phước cho việc làm hăng hái của họ. Chính trong thời gian xây dựng đền thờ, Vua Đa-ri-út của Phe-rơ-sơ đã cho tìm kiếm trong các văn kiện và xác định lại chiếu chỉ của Si-ru. Công việc đền thờ được hoàn tất với sự hỗ trợ chính thức của ông.—E-xơ-ra 6:1-13.
14 Sách tiên tri A-ghê cũng chứa đựng lời khuyên khôn ngoan cho chúng ta ngày nay. Như thế nào? Trước hết, sách nhấn mạnh việc các tạo vật của Đức Chúa Trời phải đặt việc phụng sự Ngài lên trên quyền lợi riêng. (A-ghê 1:2-8; Mat 6:33) Sách cũng nhấn mạnh tính ích kỷ sẽ dẫn đến thất vọng, theo đuổi chủ nghĩa vật chất là phù du; chỉ có sự bình an và phước lành đến từ Đức Giê-hô-va mới làm cho giàu có. (A-ghê 1:9-11; 2:9; Châm 10:22) Ngoài ra, việc thờ phượng Đức Chúa Trời tự nó không thể làm một người trở nên trong sạch, mà còn cần phải thờ phượng Ngài một cách thanh sạch, hết lòng và không bị tiêm nhiễm các thực hành ô uế. (A-ghê 2:10-14; Cô 3:23; Rô 6:19) Sách cũng cho thấy các tôi tớ Đức Chúa Trời không được bi quan, không nên tiếc nuối quá khứ, nhưng phải hướng đến tương lai, “xem-xét đường-lối mình” và cố gắng làm vinh hiển danh Đức Giê-hô-va. Rồi Đức Giê-hô-va sẽ ở cùng họ.—A-ghê 2:3, 4; 1:7, 8, 13; Phi-líp 3:13, 14; Rô 8:31.
15 Một khi dân Do Thái bận rộn trong việc xây dựng đền thờ, họ được Đức Giê-hô-va ban phước và trở nên thịnh vượng. Các khó khăn tiêu tan. Công việc được hoàn tất suôn sẻ và nhanh chóng. Đức Giê-hô-va luôn tưởng thưởng cho những ai phụng sự Ngài cách sốt sắng, dạn dĩ. Khi can đảm thực hành đức tin, chúng ta có thể vượt qua được những khó khăn, dù có thật hoặc chỉ trong tưởng tượng. Vâng theo ‘lời Đức Giê-hô-va’ sẽ có kết quả tốt.—A-ghê 1:1.
16 Còn về lời tiên tri nói rằng Đức Giê-hô-va sẽ “làm rúng-động các từng trời và đất” thì sao? Sứ đồ Phao-lô cho biết A-ghê 2:6 được áp dụng như sau: “Hiện nay [Đức Chúa Trời] phán hứa rằng: Còn một lần nữa, ta sẽ chẳng những rúng-động đất mà thôi, nhưng cũng rúng-động trời nữa. Vả, trong những chữ: Còn một lần nữa, tỏ ra rằng các vật hay bị rúng-động, vì là những vật đã chịu dựng nên, sẽ bị cất đi, hầu cho những vật không hề rúng-động được còn lại. Như vậy, vì chúng ta có phần trong một nước không hay rúng-động, nên hãy cảm ơn, hầu cho lấy lòng kính-sợ hầu việc Đức Chúa Trời một cách đẹp lòng Ngài; vì Đức Chúa Trời chúng ta là đám lửa hay thiêu-đốt”. (Hê 12:26-29) A-ghê cho thấy việc rúng động đó là nhằm “lật-đổ ngôi của các nước, diệt quyền-thế các nước của các dân”. (A-ghê 2:21, 22) Trái lại, khi trích lời tiên tri này, Phao-lô nói về Nước Đức Chúa Trời là một nước “không hay rúng-động”. Trong khi trông chờ Nước Trời, chúng ta ‘hãy can-đảm và làm việc’, tức thờ phượng Đức Chúa Trời một cách thánh sạch. Chúng ta cũng hãy nhớ rằng trước khi Đức Giê-hô-va lật đổ các nước trên đất, điều quý báu sẽ nổi lên và ra từ các nước, để được sống sót: “Ta cũng làm rúng-động hết thảy các nước, và những sự ao-ước của các nước hầu đến; rồi ta sẽ làm cho vinh-quang đầy-dẫy nhà nầy, Đức Giê-hô-va vạn-quân phán vậy”.—2:4, 7.