Ireferensia sa Okumi ni Orummwa Ahu Ekaderno Enirumeeliwa Omuthukumanoni
3-9 YA AGOSTO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | OKHUMA 13-14
“Mwiilipihe Wira Moone Woopowa Onikhuma wa Yehova” (Okhuma 14:13, 14)
wp13 1/2 epax. 4 etti. 3
Moise—Mulopwana Owaamini
Moise aarowa opaka exeeni? Pooti wira Moise anuupuwela vakhaani wira Muluku aarowa okawanya Ephareya Yooxeerya ekhale ipantte piili, nto ekhumele ephiro wira aIsarayeli etthyawe. Hata ahaasuwela saana, Moise aanikupali wira Muluku ampaka etthu wira owaakiherye atthu Awe. Tivonto Moise aaphavela wira aIsarayeli akhwaawe akupaliki etthu emosaru yeeyo. Hiyo ninsoma so: “Moise ahiwakhula atthu wira: Muhòv’etthu! Mukurunuxe mirima sanyu. Munimona sotikiniha Apwiya sinrowaya owirelani olelo va, wira ewòpoleni”. (Okhuma 14:13) Niireke moolumo awo yaahilipiha waamini wa aIsarayeli ale? Aayo, okhala wira Biibiliya onnihimya, ohiya voohimya sa Moise paahi masi sa aIsarayeli otheene wira: “Mwaha wo wamini, aIsarayeli yahilapuwa Ephareya Yoxerya, ntoko yetta vatthayani yowuma”. (aHéberi 11:29) Waamini wa Moise waahikumiherya mureerelo ohiya wa yena paahi masi-tho wa khuta mutthu oniphavela wiixutta etthu.
Nanwerya Sotheene Onninthokorerya
13 Mmusome Okhuma 14:19-22. Nkahaya muupuwele vaakhanle wira muri vamosa ni aIsarayeli. Vano mookutteleliwa, maana ottuli wanyu muntthariwa nanakhotto a wExiitu, ohoolo eri Ephareya Yooxeerya. Nuumala-vo, Muluku khookhaliheryani. Nto, neeku nle naari ohoolo wanyu ninnitthikela ottuli wanyu, khukhala eriyari ya nyuwo ni anakhotto a wExiitu. Vano anakhotto ale yaahikhala weepiphini, masi mwa mwiiriirya aIsarayeli yaari nipuro nookokola! Moottharelana, munninweha Moise ookolelaka ntata nawe mphareya khupacerya woopa epheyo, yeeyo yaakawannye maasi eriyari. Nave, nyuwo, amusi anyu ni inama sanyu munneetta mootthokiheya mphareya moowuuma ni atthu akina. Nto munnitikinihiwa mwaha woowi etthaya khekhanle nttophe ni khenthererya. Vano munniwerya weetta saana. Hata ale yahaawerya weetta, yaahiphiya ekhopela ekina moovareleleya.
w09 15/3 epax. 7 itti. 2-3
Mwiipasoopeke Oratteene Wira Muhimuliyale Yehova
Okathi anakhotto a wExiitu yaaxankale aya mwaha wa ikaaro saya sa ekhotto saahononen’ye, aIsarayeli yaahilapuwela mpantta mukina wa ephareya. Nuumala-vo, Moise aahookola ntata nawe vasulu va Ephareya Yooxeerya. Nto Yehova aahiiriha maasi otthikela nipuro naya wala moota yaari aya. Maasi manceene, yaahimmirya Farawo ni anakhotto awe, khusama. Khuuvo mmosa a anakhotto ale ooponwe. Masi aIsarayeli yaahoopowa!—Okhum. 14:26-28; Esal. 136:13-15.
Maloko otheene yiiwale ihapari iye yaahoova vanceene. (Okhum. 15:14-16) Nuuvira iyaakha 40, Rahabi a oYerikho, aahaaleela aIsarayeli anli wira: “Ovelavela wonimorela hiyo, . . . Hiyo nihìwa wira Apwiya yahiweleliha màsi èphareya y’etthere wira nyuwo mulapuwe, okathi wakhumalyanyu mulaponi mwa wEjitu”. (Yox. 2:9, 10) Hata maloko yaale yahaamurumeela Yehova khiyaaliyanle moota Yehova aawooponle awe arumeyi awe. Tthiri, aIsarayeli yaahikhalana mathowa manceene omuupuwelela yena.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
it-2 epax. 51 etti. 11
Iphiro Suulupale ni Iphiro Saamukhaani
Okhuma khalai, iphiro suulupale ni iphiro saamukhaani, ohela muhina iphiro soovirikana saaviriwa ni alipa a nakoso, sotheene saanivira ipooma ni mittetthe suulupale sa oPalestina. (Mot 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Yox 2:22; Mak 21:19; 1 Sa 6:9, 12; 13:17, 18; nwehe nuulumo noowi ESTRADA REAL.) Eyo ti ephiro yooniwa okhala yuulupale yaakhuma wExiitu erowaka epooma ya aFilisti a oGaza ni wAxikeloni, erukureryaka vakhaani mpantta onikhuma nsuwa oMegito. Erowaka mpakha oHazor, mpantta Onikela nsuwa wa oGalileia, nuumala-vo yaanirowa mpakha oDamasiko. Ephiro yaavira oFilistia yaari yookhuveya okhuma wExiitu erowaka Elapo Yooleiheriwa. Masi mooreerela murima, Yehova aahaviriha ephiro ekina, wira ahikhulumuwe mwaha wootupheliwa ni aFilisti.—Okh 13:17.
it-2 epax. 77 itti. 5-6
Okhuma
Opuro xeeni yaakawanyiwe aya Ephareya Yooxeerya woonasa wene wira aIsarayeli avire? Ninniweha wira, nuumala aIsarayeli ophiya mukwaha aya wa nenli, wEtami, “okherekhere wa wothakoni”, Muluku aahimuruma Moise wira ‘ahapuwele ephiro ya ophareya ni amake oluluwana ni oPi-Hairothi, okerekhere wa ephareya’. Yoowiiraneya ela yammwiiriha Farawo wuupuwelaka wira aIsarayeli ‘aroothweelela’. (Okh 13:20; 14:1-3) Asomi, anikupali wira el Haj ephiro yaavinre aya aIsarayeli, mwa nuulumo na eHeeberi noowi “otthika” naamulipiherya paahi masi khinintaphulela wira “yaaroohapuwa” aahiiso “ohokolowa”, masi moota yeetta aya yaakhala ntoko wira yaatthikela ottuli. Asomi awo anihimya wira nuumala ophiya mpantta onikela epheyo ya ephareya ya oSuez, aIsarayeli yaahitthika ephiro yaatthara aya anarowa mpantta onikhuma nsuwa wa Jebel ʽAtaqah, nipuro noowaatta myaako waattamela mpantta onikela nsuwa ya ephareya eyo. Atthu anceene, sintoko aIsarayeli, khiyaarowa owerya okhuma moowakuveya vaakhanle wira yaahitthimakeliwa ni awanani aya akhumaka mpantta onikela epheyo, nto siiso ephareya yaamwaattiyelela ephiro aya maana khiyaarowa woona moota wootupha ephareya yaari ohoolo waya.
Yoolema ya aYuda a eseekulu yoopacerya Nuumala Kristu Orwa, ennooniherya moota itthu iyo saakhumelenle aya. (Nwehe nuulumo noowi PI-HAIROTE.) Mwekeekhai, etthu ninreerela ahu osuwela okhala wira sowiiraneya sotheene sinihimmwa ni aYuda ale sinnivarihana ni Biibiliya, moovirikana niiye asomi akina anihimya aya sihinivarihana ni Biibiliya. (Okh 14:9-16) Vanikhala ntoko wira aIsarayeli yaalapunwe ottaiwene ni opuro yaamalenle aya ephareya, (wala waattamela eriyari ya Ephareya Yooxeerya) wira anakhotto a Farawo ahiwerye moowaakuveya otupha okerekhere wa ephareya ele ni waavara aIsarayeli mpantta mukina.—Okh 14:22, 23.
Omusoma Biibiliya
10-16 YA AGOSTO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | OKHUMA 15-16
“Munvuwiheke Yehova ni Masipo”
w95 15/10 epax. 11 etti. 11
Vano, Xeeni Ninreerela Ahu Omoova Muluku Ekeekhai?
11 Opwetexiwa wa anakhotto a wExiitu ni Yehova, waahiiriha ovuwihiwa ni olaleiwa nsina nawe ohoolo wa arumeyi awe. (Yoxuwa 2:9, 10; 4:23, 24) Nsina nawe naahivuwihiwa, waavikana amuluku ethiru ni oohiwerya a wExiitu, yaawo yahaarina owerya wowoopola anamakokhorela aya. Nroromelo yaarina aya wa amuluku aya, wa Farawo ni owerya wa anakhotto aya waamalamanle ni okhulumuwa vanceene. (Esalimo 146:3) Moohaanyiherya eyo ti etthu yaawiirinhe aIsarayeli omwiipela masipo anvuwihaka Yehova, yooniheryaka wira yaanimoova mwa ekeekhai Muluku mukumi, orina owerya wowoopola arumeyi awe!
w95 15/10 ipax. 11-12 itti. 15-16
Vano, Xeeni Ninreerela Ahu Omoova Muluku Ekeekhai?
15 Vakhanle wira naahoopoliwa vamosa ni Moise, veekeekhai naamukhalana mathowa omwiipela Yehova: “Mulupale ti pani, muhikhanle nyuwo, Nápwiya[Yehova]? Òrera murima ti pani, muhikhanle nyuwo, Muluku ahu? Miteko sanyu sinnovuwihani: sotikiniha sothene ti nyuwo mpanke”. (Okhuma 15:11) Muupuwelo owo voohimya sa Muluku onnooneya okhuma okathi ole mpakha mahiku ahu ala. Eliivuru yookiserya ya mBiibiliyani, murummwa Yohani onnilavula sa egrupu ya arumeyi oothanliwa ni oororomeleya a Muluku: “Awo yanìpa nsipo na Moise, murumeyi Àpwiya, ni nsipo na mwapwittipwitthi”. Nsipo nlo niipiwa sai? “Apwiya, Muluku òwerya sothene, miteko sanyu ti sulupale ni sotikiniha! Nyuwo mwené àtthu othene, iphiro sanyu ti sa exariya ni s’ekekhai. T’ani ohinrowa owovani, Apwiya? T’ani ohinrowa olaleya wunnuwa wanyu? Tthiri nyuwo pahi muri òrera murima”.—Wisupulula 15:2-4.
16 Nave olelo-va aakhala arumeyi a Muluku yoopoliwe ni anixukhurela, ohiya paahi mwaha wa soopattuxiwa sa Muluku, masi tho annixukhurela malamulo Awe. Atthu a maloko otheene annoopoliwa muthinto wa omunepani, ahiyaka wiirela mpantta olumwenku ola wootakhala, mwaha woweemererya ni weettela malamulo a xariya a Muluku. Khula mwaakha, imilyau sinceene sa atthu annikhuma olumwenku ola wootakhala arowaka wiirela mpantta nikhuuru nootthokiheya ni noowaarya na arumeyi a Yehova. Moohipisa, nuumala ophukeliwa etiini yoowootha vamosa ni olumwenku ola wootakhala, atthu awo anrowa okhalaka voohimala elapo esya ni ya xariya.
it-3 epax. 47 etti. 4
Muusika
Masipo manceene yiipiwa ni aIsarayeli, vanikhala ntoko wira yiipiwa ni nsu nimosa, nnaamwi isipo iyo siipiwa ni ikooru piili sootuphana ni iliinya soolikana, wala iipa mutthu mmosa, vannooneya wira yiipa vamosa yaakhulelihanaka. MBiibiliyani, enamuna eyo yoowiipa eniitthaniwa ‘waakhulelihana’. (Okh 15:21; 1 Sa 18:6, 7) Moota siipiwa aya isipo iyo ennooneya saana ni enamuna saalempwale aya Isalimo sikina, mwa ntakiheryo Esalimo 136. Moota silempwale aya isipo piili suulupale sooxukhurela, okathi wa Nehemiya, ni okathi wiirenle awe mpantta ovahereriwa wa ixiri sa oYerusalemu, enooniherya wira yiipa mwa enamuna emosaru.—Ne 12:31, 38, 40-42; nwehe nuulumo noowi CÂNTICO.
it-3 epax. 339 etti. 5
Profeta Muthiyana
Miryamu, muthiyana oopacerya onihimmwa mBiibiliyani ntoko profeta. Mwekeekhai Muluku aahimuruma muthiyana owo olaleya muhupi awe ekwaha emosa wala ikwaha sikina, woonasa wene mwa enamuna ya masipo oowuupuxeriwa. (Okh 15:20, 21) Siiso, Miryamu ni Aroni yaahimuleela Moise wira: “Khino Apwiya amulavulinhe Moise pahi? Khanlavulinhe-tho hiyo?” (Mot 12:2) Yehova omurumeelaka profeta Mikeya, aahihimya wira aahimuruma ‘Moise, Aroni ni Miryamu’ ohoolo wa aIsarayeli wira yaakhaliherye okhuma wExiitu. (Mik 6:4) Nnaamwi Miryamu aarina eparakha eyo yoorumeeliwa wira ohimye muhupi wa Muluku, waataana wawe ni Muluku waari vakhaani ovikana waataana aarina awe murokora awe Moise. Okathi Miryamu aahiiye awe wiikasoopa onapacerya omwaapa Moise, Muluku aahimukumiherya ehasara yuulupale.—Moth 12:1-15.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
w11 1/9 epax. 14 itti. 1-4
Niireke Mwaanisuwela?
Exeeni yaamwiirinhe Yehova waavaha aIsarayeli axipalame sintoko eyoolya moothakoni?
Nuumala aIsarayeli okhuma wExiitu, Muluku aahaavaha ikwaha piili enama yinceene ya axipalame.—Okhuma 16:13; Mothakoni 11:31.
Anapiri wala iphera axipalame acikhaani anikhalana isentiimeetro 18 erakamelo aya, nave olemela waya onikhala igrama 100. Anitotholana ipantta sinceene sa wAsia ni wEuropa. Axipalame awo waasivela weetta mukwaha, eyiita aniviriha ari ene mpantta onikhuma epheyo ya wAfrika ni wArábia. Okathi aneetta aya mukwaha aya axipalame awo anceene annivira mukerekhere mwa ephareya ya oMediterrâneo arowaka mpantta wa Osinai.
Moovarihana ni Novo Dicionário Bíblico a Westminster, anapiri “axipalame anvava moowakuveya ni anikhaliheriwa ni epheyo; masi epheyo yarukunuwa wala akhala wira axipalame awo annikhulumuwa mwaha wooviriha okathi munceene avavaka, otheene aya pooti omorela vathi ahinakhalana ikuru soovava”. Ahinathi otthikela mukwaha aya awo ahaana oviriha nihiku nimosa wala manli amumulaka, nto vo vannikhweya ovariwa ni atthu. Wanipacerya wa eseekulu 20, khula mwaakha atthu a wExiitu yanaavara axipalame awo imilyau 3 wira yaakhuureke.
Nto ikwaha soopiili aIsarayeli yaakhuurale aya axipalame ale yaari elimwe. Nnaamwi axipalame ale yaavava arowaka mpantta wa oSinai, okathi ole aari Yehova akumihenrye epheyo yinceene wira axipalame ale yamorele mmaxaxani yaakhala aya aIsarayeli.—Mothakoni 11:31.
w06 15/1 epax. 31 etti. 3
Makoho Anikohiwa ni Ale Anisoma Irevista Sahu
Nuuvira okathi vakhaani aIsarayeli akhumme ene wExiitu, yaahipacerya wiixinliha mwaha wa eyoolya. Tivonto, Yehova aavanhe awe emana. (Okhuma 12:17, 18; 16:1-5) Okathi ole Moise aahimuruma Aroni iiraka: “Mukuxe mwapu, muhele-mo emaná mphimo mmosá. Mwixathi oholo w’Apwiya: emaná eyo ekhalé mùpuxeryo w’osùlu wothene ontthuna orwa”. Yowiiraneya eyo enihimya so: “Àroni ahixathi mphimo mmosá w’emaná munivukuni m’o watàna, oholo wa mapawe yalempwe ikano s’Apwiya[Yehova], wira ekhalé mùpuxeryo, ntoko Apwiya samurummyaya Moise”. (Okhuma 16:33, 34) Moohaanyiherya waari okathi yoole, Aroni aahenle awe emana mmwaapuni, masi owo aapwenhe ohoolo wa Nivuku na Waataana nuumala Moise opaka nivuku nle ni ohela mapawe muhina.
Omusoma Biibiliya
17-23 YA AGOSTO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | OKHUMA 17-18
“Anna Oowiiyeviha Anniwiixuttiha ni Annaavaha Miritti Atthu Akina”
wp13 1/2 epax. 6 etti. 2
Moise—Mulopwana Oophenta
Ohiya-vo, Moise anaaphenta vanceene aIsarayeli akhwaawe. Awo yaanisuwela wira Moise aarummwale ni Muluku wira oweettiheke, tivo awo yaanimuroihela milattu saya wira ophuke. Hiyo ninsoma so: ‘Moise ahikilathi wira aphuke milattu, khuphuka okhuma vosisu mpakha ohiyu’. (Okhuma 18:13-16) Nkuupuwelani moota Moise aakhulumunwe awe nuumala owiriyana milattu saaruuhiwa ni aIsarayeli wira ophuke! Nlelo, Moise aanihakalala mwaha woophavela waakhaliherya atthu yaaphenta awe.
w03 1/11 epax. 6 etti. 2
Ororomeleya Etthu ya Faita Wira Nikhale Oohakalala
Alopwana ale yahooniherya mikhalelo sooloka ahinatthi othanliwa wira avahiwe miritti seiyo yaaroromeliwe aya. Tthiri awo yahooniherya wira yaanimoova Muluku, yaanimuttittimiha Mpattuxa aya ni yaanoova opaka etthu yaarowa omunyoonyiha. Atthu otheene yaanisuwela wira alopwana ale yaanipaka sotheene yaawerya aya wira akhaliherye wiiraneya sooruma sa Yehova. Awo yaaninyokha waakhela makhwankwa, eyo yooniherya wira awo yaahikhalana yowuupuxerya ya murima yooloka yaarowa waakhoottiherya owokiwa ni owerya wa okhulupale yaarina aya. Awo khiyarowa waapuheryaka atthu akina aphavelaka mureerelo aya paahi wala wa amusi aya ni apatthani aya.
w02 15/5 epax. 25 etti. 5
Atthu Oowiiyeviha Aneettihiwa ni Ororomeleya
Moise nave aari mutthu oowiiyeviha ni oomaala. Okathi oonale awe wira anikhulumuwa mwaha woothokorerya myaha sa atthu akina, atatawe yiihaniwa Yeethoro yaahimuleela etthu yaareerela awe opaka ariki: Mwaavahe miritti alopwana akina oophwanelela. Moise aaheemererya wira khaawerya ovara miteko iye mekhawe, nto aaheemererya miruku saavahiwe awe ni atatawe. (Okhuma 18:17-26; Mothakoni 12:3) Mutthu oowiiyeviha khivaninwereya waavaha miritti atthu akina, nnakhala khonoova oyeleela iparakha sawe mwaha woowaavaha miritti atthu akina aniphwanelela. (Mothakoni 11:16, 17, 26-29) Ohiya-vo, owo onniimananiha waakhaliherya orowa vahoolo mwa omunepani. (1 Timótheyo 4:15) Khahiyo yeeyo ninreerela ahu opaka otheene ahu?
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
“Muhoolowihe Miyoono Sanyu”
14 Aroni ni Huri yaahimukhaliherya Moise olipiha miyoono sawe, okathi aIsarayeli yaawana aya ni Amaleeki. Nave, olelo-va ninnoona inamuna sa waakhaliherya atthu akina. Anna akina annixanka mwaha wa wuuluvala, owereyasiwa, olupatthiwa ni amusi aya, omeekha aahiiso okhweliwa. Hiyo pooti waalipiha amiravo yaawo ikwaha sinceene anikhanyereriwa opaka itthu soohiloka ni waakhaliherya wira akhumele saana olumwenku ola. (1 aTes. 3:1-3; 5:11, 14) Niphavelaseke inamuna sowaathokorerya atthu akina omuthukumanoni, naalaleeryaka, okathi ninlya ahu vamosa aahiiso naavaanelaka nimurumeelaka telefoni.
it-1 epax. 422 etti. 10
Biibiliya Kanoniko
Okhala wira soolempwa iyo sa Moise saakhumme wa Muluku, suupuxeriwaka ni Yoowo, Biibiliya kanoniko, aahikhalana malakiheryo ookhalela a okokhorela wa ekeekhai, tivo nihinaanyiherya ahu muhupi aalempe awe. Khahiyo yaari yoolakela ya Moise wira okhale muhooleli a nloko na Isarayeli; okhala wira woopaceryani owo aahikhootta. (Okh 3:10, 11; 4:10-14) Vahinatthi, Muluku aahimulipiha Moise ni khunvaha owerya woopaka miiriirya sinceene, mpakha anamaxitta a Farawo okupali wira miiriirya Moise aapaka awe saakhuma wa Muluku. (Okh 4:1-9; 8:16-19) Nave Moise, khahiyo wira yaari yoothanla awe okhala profeta wala mulipa oolepa. Vahinatthi, iiwelelaka yooruma ya Muluku, ni ottharaka malakiheryo a munepa wootteela, wanipacerya Moise arummwale olaleya nuumala-vo onapacerya olepa mpantta mukina wa Biibiliya kanoni.—Okh 17:14.
Omusoma Biibiliya
24-30 YA AGOSTO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | OKHUMA 19-20
“Sooruma Muloko Seiyo Muniheliwa Anyu Muhina”
w89 15/11 epax. 6 etti. 1
Sooruma Muloko Sintaphulela Exeeni wa Nyuwo?
Sooruma soopacerya xexe sinttittimiherya muritti nrina ahu voohimya sa Yehova. (Yoopacerya) Nlelo, Muluku oniphavela wira okokhoreliweke mekhawe paahi. (Matheyo 4:10) (Yanenli) Owo khoniphavela wira arumeyi awe yaakokhoreleke amuluku eethiru. (1 Yohani 5:21) (Yaneeraru) Enamuna ninrumeela ahu nsina nawe ohaana okhala wookhalela ni wa nttittimiho, nihikhala-khale nirumeelaka moonyohola. (Yohani 17:26; aRoma 10:13) (Yaneexexe) Okumi ahu wotheene ohaana ovarihana ni myaha sa omunepani. Eyo enniniiriha omumula, weiwo onlikana ni ‘wa esabadu’, mweettelo yoowo onniiriha wiikhaliha anaxariya.—aHéberi 4:9, 10.
w89 15/11 epax. 6 itti. 2-3
Sooruma Muloko Sintaphulela Exeeni wa Nyuwo?
(Yaneethanu) Vakhala wira anamwane anoowiiwelela anamuyari aya eyo enimwiiriha etthoko okhala yowiiraana, nave anookumiherya mareeliho a Yehova. Tthiri ela “yoruma yopajerya erina natiri” enikumiherya nlipelelo noohakalaliha! Ohiya ophavela ‘weetta ni murettele’ paahi, masi nimphavela wira nikhaleke mahiku “manjene vathí-va”. (aÉfeso 6:1-3) Okhala wira ninkhala “okathi wokiserya” wa olumwenku ola wootakhala, nto wiiwelela iwo onnaavaha amiravo nlipelelo na ohikhwa-tho.—2 Timótheyo 3:1; Yohani 11:26.
Waaphenta atthu akina onooniiriha ohaakumiherya itthu sootakhala orweela wa miteko sahu, ntoko (Yaneethanu mmosa) ohimwiiva mutthu, (Yaneethanu nenli) ohiraruwa, (Yaneethanu neeraru) wiiya, ni (Yaneethanu neexexe) wootherya. (1 Yohani 3:10-12; aHéberi 13:4; aÉfeso 4:28; Matheyo 5:37; Miruku 6:16-19) Masi, ankhi voohimya sa soophavela sahu? Yooruma ya (Yanamuloko), yeeyo enikhoottiherya okhalana nrima, ennuupuxerya wira Yehova khula okathi omphavela wira soophavela sahu sikhaleke sooloka ohoolo wawe.—Miruku 21:2.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
it-3 epax. 488 itti. 3-4
Mulipa a Mukuttho
Onamukuttho wa eKristau. Yehova aahaaleiherya aIsarayeli wira, akhala wira yaamweettela nivarihano Nawe, owo aamwaakhaliha “omwene w’alipa a mukuttho”. (Okh 19:6) Masi onamukuttho wa nloko na Aroni waamukhala mpakha orwa wa onamukuttho wuulupale yoowo yaamuthoonyerya aya. (aHé 8:4, 5) Waamukhala mpakha wanikisa wa nivarihano na Nlamulo ni wanipacerya wa nivarihano nsya. (aHé 7:11-14; 8:6, 7, 13) Wanipacerya, eparakha eyo yaavahiwe yaari aIsarayeli paahi, wira amurumeeleke Yehova ntoko anamukuttho, yiirelaka mpantta mareheryo a Omwene waaleiheriwe ni Muluku; nto nuuvira okathi, eparakha eyo yaahivahiwa amalapo.—Mit 10:34, 35; 15:14; aRo 10:21.
AYuda vakhaani paahi ti yaamwaamini Kristu, siiso nloko nne naahihiya waakumiherya atthu yaarowa wiirela mpantta omwene wekeekhai wa anamukuttho ni okhala nloko noowaarya. (aRo 11:7, 20) Mwaha woohiroromeleya waya aIsarayeli, Muluku omurumelaka profeta Hoseya aahaalopola oriki: “Ntoko nyuwo sikhottalyanyu osuwela, ni miyo-tho kinimokhottani: khamunkhala-tho anamukuttho. Ntoko nyuwo siliyanlyanyu wixuttihiwa ni Muluku, ni miyo-tho kinimwaliyala an’inyu”. (Ho 4:6) Mwa enamuna emosaru, Yesu ahaalela ahooleli aYuda wira: “munimwakhiwa omwene wa Muluku. Anovahiwa atthu a nloko nikina, antthuna wimiha mihokorokho s’omwene yola”. (Mat 21:43) Nlamulo nle naanivara muteko okathi Yesu aari awe valaponi, nave anikupali wira onamukuttho wa Aroni waanivara muteko, eyo yaahooneya okathi aarumme awe orowa wiixooniherya ohoolo wa alipa a mukuttho atthu aavoninhe awe makuttula ntoko nlamulo naavekela aya.—Mat 8:4; Mir 1:44; Luk 17:14.
w04 15/3 epax. 27 etti. 1
Iponto Suulupale sa Eliivuru ya Okhuma
20:5—Mwa enamuna xeeni Yehova aarowa awe waattaruxa axitiithi “n’an’aya n’osulu aya” waarowa okhumelela muhoolo? Nuumala wunnuwa, khula mutthu oniphukeliwa moovarihana ni mweettelo awe ni miteko sawe. Masi okathi nloko na aIsarayeli naapacenrye aya waakokhorela amuluku eethiru sahaaphwanya mixankiho sinceene awo ni osuulu aya waarowa okhumelela muhoolo. Hata aIsarayeli oororomeleya sahaaphwanya mixankiho iyo, okhala wira khivaakhweya okhala oororomeleya mwaha wa mweettelo wa atthu yaakhala eriyari aya.
Omusoma Biibiliya
31 A AGOSTO–6 A SETEMBRO
MIHAKHU SINIKHUMA MBIIBILIYANI | OKHUMA 21-22
“Mukhalaneke Moonelo wa Yehova Voohimya sa Okumi”
it-2 epax. 18 etti. 1
Omaniwa
MuHeeberi aneemereriwa omana epottha awe ni ekopo, akhala wira khiyaamwiiwelela pwiya aya. Nto akhala wira epottha eyo yaamookhwa mwaha wa omaniwa, mwaneene epottha eyo ahaana ohukhummwa. Masi akhala wira yaaniviriha nihiku nimosa wala manli ehikhwiiye mwaha woomaniwa, eyo yaamooniherya wira mwaneene epottha ele khaalakenle wiiva vamurimani vawe. Owo aahikhalana ehakhi yoohukhumu epottha awe, okhala wira eyo yaari “musurukhu awe”. Vekeekhai khuuvo mutthu aarowa ophavela opwetexa muhakhu awe wa faita, iikumiheryaka mixankiho. Nave, akhala wira epottha eyo yaamookhwa nuuvira nihiku nimosa aahiiso mahiku manceene, khivaarowa osuwanyeya akhala wira ekhwiiye mwaha woomaniwa wala etthu ekina. Tivo, akhala wira epottha eyo yaamukhala ekumi nihiku nimosa wala manli, mwaneene epottha khaahukhummwa.—Okh 21:20, 21.
Niireke Munnivaha Efaita Okumi Ntoko Muluku Onivaha Awe?
16 Yehova onnivaha efaita okumi wa khula mutthu ohela muhina okumi wa mwaana orupaliwe. Nlamulo na Moise naahimya wira mutthu anvulaliha moohilakelela muthiyana oorupala, muthiyana owo wala mwanawe khukhwa, Yehova aaninvaha nthowa mutthu owo. Hata opanke ene eyo moohilakela, mutthu owo aahaana wiiviwa. Maana nlamulo naahimya wira ekumi eliviwe ni ekumi. (Mmusome Okhuma 21:22, 23.) Muluku onnimuthokorerya mwaana orupaliwe ntoko mutthu mukumi. Eyo ennooniherya wira Muluku omunanara vaavo mutthu onikumiha awe erukulu. Muluku onoonela sai vaavo aniiviwa aya anamwane imilyau sinceene khula mwaakha mwaha wa okumihiwa irukulu?
w10 15/4 epax. 29 etti. 4
Yehova Oniphavela Wira Mukhaleke ni Murettele
Nlamulo nle naanivareleya muteko nave okathi inama sa vate sanvulaliha aya mutthu. Mwa ntakiheryo, akhala wira enyompe yaanimwiiva mutthu ni inyaka saya, mwaneene enyompe eyo ahaana ovahererya wira evonyakasiwe maluku, mwa mureerelo wa atthu akina. Akhala wira mwaneene aamwiiva enama eyo ampweteiwa vanceene, okhala wira khiyaareerela okhuuriwa nnakhala otumihiwa enama aya. Masi etthu xeeni yaarowa okhumelela akhala wira enyompe ele yaaninvulaliha mutthu nto mwaneene ohinapaka etthu? Akhala wira enyompe eyo muhoolo mwaya yaanimwiiva mutthu, enyompe eyo yaahaana wiiviwa vamosa ni mwaneene. Nlamulo nlo naaninvaha muritti khula mutthu aarina inama wira aahaana okhapelela saana inama sawe.—Okhum. 21:28, 29.
Otokosa Itthu sa Efaita Soomunepani
w10 15/1 epax. 4 itti. 4-5
Xeeni Ninreerela Ahu Wiivahererya wa Yehova?
4 Wiivahererya wa eKristau mwaha muulupale. Onnivikana ni oleiherya etthu. Moota xeeni wiivahererya onnikhaliherya aya? Wira nilikanyihe, nrowe niwehe mureerelo onikhumelela akhala wira ninnivarihana opaka etthu ni mutthu mukina. Ntakiheryo nimosa waapaka apatthani. Naaphavelaka okhalana eparakha yookhalana mpatthani ahu, nihaana weemererya muritti wookhala mpatthani. Eyo enihela muhina ovarihana—nave nookhalana muritti woomuthokorerya mpatthani ahu. Ntakiheryo nimosa na opatthani woolipa ninromoliwa mBiibiliyani ti na Davidi ni Yonathani. Awo yaahipaka nivarihano na opatthani. (Mmusome 1 Samuweli 17:57; 18:1, 3.) Nnaamwi vavilaka okhalana mpatthani mwa enamuna eyo, apatthani anceene annikhumela saana akhala wira annivarihana wala annithokoreryana saana mukina ni mukhwaawe.—Mir. 17:17; 18:24.
5 Nlamulo Muluku aavanhe awe aIsarayeli, ninnihimya enamuna ekina ya waapaka apatthani, yeeyo anamunceene anittottela aya mureerelo mwaha woweemererya ovarihana waya. Mwa ntakiheryo akhala wira epottha yaaniphavela okhala mwa mahiku otheene ni pwiya aya, yaahaana opaka nivarihano na okhala mahiku otheene ni yena. Nlamulo nlo naahimya so: “Vano, epotth’eyo yahimyá wira: ‘Miyo onnikisivela mpewe n’amwar’aka n’àn’aka: nkintthuna wòpoliwa’, mpewe aroihe epotth’aw’eyo oholo wa Muluku: vavo attamelihe vamukhora walá vanripuni, attemule niyaru n’epotth’awe: siso epotth’eyo enokhala yawawe mahiku othene”.—Okhum. 21:5, 6.
it-1 epax. 497 etti. 8
Nnyaka
Moolumo ari eliivuru ya Okhuma 21:14 woonasa wene antaphulela wira hata mulipa a mukuttho aamwiiva mutthu ahaana wiiviwa, nave hata mutthu owo orowaka ovara manyaka waltari khiyamukhoottiherya wiiviwa, mwaha woomwiiva mukhwaawe moolakelela.—Mulikanyihe ni 1 Ma 2:28-34.
Omusoma Biibiliya