“Tani Onrowa Okithukumeliha”?
‘Awanani aka yakituphela, nlelo kinomuroromela Muluku’.—ESAL. 27:3.
SOOLEPA IYA, SINROWA WOOKHALIHERYANI SAI OKHALA OOLIPA MURIMA?
1. Exeeni enrowa aya onikhaliherya osuwela Esaalimo 27?
EXEENI eniiriha muteko ahu woolaleerya ovikanihaka, nnaamwi mikhalelo sa elapo sihilonke? Xeeni vaniivahererya ahu orumeela okathi ahu ni ikuru sahu, nnaamwi atthu akina exankaka moota woophwanya musurukhu? Ninrowa owerya sai olipa murima, akina yoovaka itthu sa muhoolo? Nsipo nri mBiibiliyani na Mwene Davidi, muSalimo 27 ninnaakhula makoho awo.
2. Othukumela onikumiherya muxankiho xeeni, masi nroromelo xeeni nrina ahu?
2 Davidi onnipacerya esaalimo ela oriki: Yehova ‘ti warya waka ni ovuluxiwa waka, tani kinèraka kimòve? Owo tonàkiha ekum’aka, tani onrwa okithukumeliha?’ (Esal. 27:1, Biblya Exirima) Okhala wira woova onnikhulumula, nto othukumela ti wootepa otteettheiha. Masi khiivo etthu enithukumeliha enrowa waaxankiha ale animoova Yehova. (1 Ped. 3:14) Nampaka Yehova okhala ntthyawelo nahu, ‘nnokhala ni murettele, ophwanya witthyala, ni ohova etthu’. (Mir. 1:33; 3:25) Moota xeeni?
YEHOVA ‘TONIKIMWALELA NI TONIKOPOLA’
3. Yehova onnimwaleela sai, nto nipakeke exeeni?
3 Moolumo a nlikanyiho oowi: Yehova ‘tonikimwalela’, anooniherya wira owo tonnikumiha mweepiphini ya omunepani. (Esal. 27:1) Muthuko wekeekhai onnooniherya sowoopiha, muxankiho wala ephiro, masi khonikumiha muxankiho owo. Tivonto nikhalane ephoole ni itthu siniweha ahu. Ntoko muthuko, Yehova onnooniherya sootaphulela sa itthu siniiraneya sa olumwenku ola. Owo onninlopola wira nisyake sowoopiha sa elapo ela. Yehova onirumeela sooruma suulupale sa Biibiliya wira onikhaliherye; nto hiyo nihaana omwiiwelela. Opaka eyo, enooniiriha okhalana ankhili waavikana awanani ihu ni alipa owiixuttiha.—Esal. 119:98, 99, 130.
4. (a) Exeeni yaamwiiriha Davidi ohimya wira Yehova ‘t’onikopola’? (b) Okathi xeeni muulupale Yehova onrowa awe onoopola?
4 Masu ari muSalimo 27:1 anooniherya wira, waaniheryasa Davidi uupuwela okathi yoole Yehova aatonko awe omoopola. Mwa ntakiheryo, Yehova aahimoopola “mmakharukani mw’akharamu ni mw’ahavara”. Yehova aahimukhaliherya Davidi omuxintta Goliyathi. Muhoolo mwaya, Mwene Sawuli aheererya omwiiva Davidi nnivaka, masi Yehova aahimwaakiha. (1 Sam. 17:37, 49, 50; 18:11, 12; 19:10) Nto Davidi aahimya ekeekhai vaavo aalavunle awe wira Yehova ‘t’onikopola’! Yehova onrowa owoopola arumeyi awe ntoko aamooponle awe Davidi. Silini? Okathi onirwa, wa “maxakha malupale”.—Wis. 7:14; 2 Ped. 2:9.
MUUPUWELEKE KHUTA ITTHU SOOLOKA SIWIIRANENLENI
5, 6. (a) Wuupuwela itthu siiranen’ye onnikhaliherya sai olipiha murima? (b) Oweha moota Yehova aakhalihenrye awe saana arumeyi awe onoolipihani sai?
5 Wira nilipihe murima, nihaana ovarerya saana masu ari muSalimo 27:2, 3. (Musome.) Davidi olempe itthu simwiiranenle sinooniherya moota aakhaliheriwe awe ni Yehova. (1 Sam. 17:34-37) Wuupuwelela itthu iyo, saanimwiiriha omuroromela Yehova okathi wa mixankiho suulupale. Ntoko Davidi, niireke nyuwo munnoona nikhaliheryo na Muluku? Mwa ntakiheryo, mootoko onvekela Yehova ni murima wotheene wira oovaheeni miruku ni ikuru wira muxintte muxankiho, nto nyuwo khiweha nikhaliheryo nno? Wala muhuupuwela moota simanle aya mixankiho seiye saavukula ohakalala wanyu mmuteko wa Muluku, aahiiso moota muncereriwe anyu miteko sa Muluku? (1 aKor. 16:9) Munoona sai muupuwelaka itthu iyo? Nto khamunikupali wira Yehova onimookhaliheryani oxintta wala ovilela mixankiho suulupale?—aRom. 5:3-5.
6 Nipakeke exeeni akhala wira ekuvernu yuulupale ya mulaponi eniphavela omaliha mulokiheryo wa Anamoona a Yehova? Atthu anceene mahiku ala, aheererya opaka eyo, masi yoceela. Nto, wuupuwelela moota Yehova aakhaliherye awe arumeyi awe khalai, onoolipiha ohoova mixankiho sa muhoolo.—Dan. 3:28.
NVAHEKE EFAITA OKOKHORELA WOOLOKA
7, 8. (a) Musalimuni 27:4, Davidi anvekenle exeeni Yehova? (b) Empa yuulupale ya Yehova ti xeeni, nto onikokhoreliwa sai mpaani mmo?
7 Etthu ekina ennikhaliherya olipiha murima, ori ophenta okokhorela wekeekhai. (Musome Esalimo 27:4.) Okathi wa Davidi, ‘empa’ ya Yehova, aari tabernaakulu. Davidi aahipaka eprokrama ya moota wooteka empa ya Muluku, yeeyo yaarowa otekiwa ni mwanawe Davidi, Salomoni. Nuuvira iseekulu, Yesu aahooniherya wira okokhorela wekeekhai khiwaarowa ovikaniha okhalana nipuro nimosa nuulupale nitekiwe ntoko empa yaareelihiwe ni Muluku. (Yoh. 4:21-23) Murummwa Paulo onnooniherya mwa yoolepa ya aHéberi ikapiitulu 8-10, wira empa yuulupale ya Muluku yaahipacerya okhala okathi aabatiziwa awe Yesu, 29 E.C., vaavo iivaherenrye awe wa altari, wira opake yootthuna ya Yehova. (aHéb. 10:10) Empa ela yuulupale yomunepani, enitaphulela malokiheryo Yehova opanke awe, orweela mwa waamini woopola wa Yesu ntoko mukuttho onnaataaniha ni Muluku. Nto nimmukokhorela sai mpaani mmo? Nihaana ovekela “ni murima worera nisareiyene wamini”, ni waalaleerya atthu otheene mohooceya, naathokoreryaka ni waalipiha annihu okathi woothukumana mmulokoni, wala okathi wa omulompa Muluku vatthokoni. (aHéb. 10:22-25) Ovaha efaita okokhorela wekeekhai, onninlipiha okathi wa mixankiho.
8 Olumwenku wotheene, arumeyi oowaamini a Yehova annincererya olaleerya waya, yiixuttaka mattaava makina ni othaamela opuro woothowa anamalaleerya a Omwene. Miteko saya, sinooniherya wira ntoko Davidi, aninvekela Yehova etthu emosa paahi. Aniphavela ottottela mureerelo oreera murima wa Yehova ni ovara muteko wooreera pooti sikhumelelaka mixankiho.—Musome Esalimo 27:6.
MUROROMELEKE NIKHALIHERYO NA MULUKU
9, 10. Antaphulela exeeni moolumo oolipiha a Esalimo 27:10?
9 Davidi ahooniherya saana omuroromela wawe Yehova oriki: ‘Atithi n’amama yakinyanyala, nyuwo [Yehova] munokakhelela’. (Esal. 27:10) Naweha yoolepa ya 1 Samuweli ekapiitulu 22, nimphwanya wira Davidi khaanyanyaliwe ni anamuyari awe. Masi olelo-va, akina annihaawa mwaha woonyanyaliwa tthiri ni amusi aya. Nto, anamunceene anyanyaliwe ni amusi aya, aakhaliheriwa ni okhapeleliwa ni muloko woophenta wa eKristau.
10 Okhala wira Yehova toolikaneene waakhaliherya arumeyi awe anihaaxiwa, niireke owo khonrowa waakhaliherya okathi wa mixankiho sikina? Mwa ntakiheryo, naxankiheya ni moota woophwanya yoolya ya emusi ahu, niireke ninnikupali wira Yehova onoonikhaliherya? (aHéb. 13:5, 6) Yehova onnisuwela mixankiho sinaaphwanya arumeyi awe oororomeleya, ni itthu sinaathowa.
11. Omwaamini wahu Yehova oniwooniherya exeeni atthu akina? Muhimye ntakiheryo.
11 Nwehe yowiiraneya ya Victoria, onisomihiwa Biibiliya oLibéria. Owo aakhala ni mulopwana ahilepinhe ekasamento aya, okathi aaphavela awe obatiziwa, mulopwana ole aahimuhiya Victoria ni anamwane araru. Nnaamwi ahaarina empa wala muteko, aahivikaniha weettela sooruma sa Biibiliya. Nuumala Victoria obatiziwa, mwanawe muthiyana orina iyaakha 13, aahittotta murupa waarina musurukhu munci. Wira esyake ottehattehiwa ni musurukhu ole, awo khiyaakontanri musurukhu ene. Mowaakuveya yaahimwaavya toropa aari muneene murupa ole wira envahererye. Nto toropa ole aahimmye so: vaakhanle wira atthu otheene mulaponi ari ntoko Anamoona a Yehova, elapo yaarowa okhala ya murettele. Victoria aahimooniherya mBiibiliyani natiri a Yehova voohimya sa elapo esya. Atikinihen’ye ene mwaha wa ororomeleya wa Victoria, toropa ole aahihavula musurukhu khunvaha ntoko ntthuvelo. Tthiri, omwaamini waya Yehova, onniwiiriha atthu anceene owoona Anamoona a Yehova okhala oororomeleya vanceene.
12. Nnooniherya exeeni vaavo vanivikaniha ahu omurumeela Yehova pooti nipweteiwaka mihakhu? Muhimye ntakiheryo.
12 Nwehe ntakiheryo na Thomas, namalaleerya oohibatiziwa oSerra Leoa. Owo aaphwannye muteko wa opurusoore exikola sekundaria, masi aahivira mwaakha ntero ohaakhenle musurukhu awe mpakha omalelihiwa idukumento sa muteko. Munnisuwela etthu yookiserya yaavekeliwa awe opaka wira oliviwe? Aahaana waakhula makoho a mukhulupale a exikola, yoowo aari muhooleli a ekerexa. Muhooleli ole aahimyale wira malamulo a exikola ele khiyaavarihana ni sookupali sa Anamoona a Yehova. Nto khumwiirela Thomas wira othanle etthu emosa: opurusoore wala sookupali sawe sa Biibiliya. Thomas aahihiya muteko ole hata ahaaliviwe musurukhu wa eyaakha ntero, aahiphwanya muteko mukina wa waareherya araadio ni atelefoni. Ntakiheryo nna ni makina, anooniherya wira woova othoiwa, pooti onithukumeliha, masi omuroromela saana Mpattuxa a itthu sotheene ni Moopoli a apinaatamu, khiivo enlikana aya.
13. Moota xeeni muteko woolaleerya Omwene onincerereya aya ilapo soothowa musurukhu?
13 Ilapo sinceene soothowa musurukhu, ikwaha sikina muteko woolaleerya Omwene onnincerereya. Sai-sai? Efiliyaali emosa enihimya so: “Anamunceene aneemererya omusoma Biibiliya, atthu yaale ahinivara muteko, okhala wira vano aakhalana okathi munceene. Ohiya vo anna aakhalana-tho okathi munci woolaleerya”. Vanceenexa atthu yaale anikhala mapuro ari ikhotto ni ohaawiwa, awo annisuwela mekhaya wira ninkhala wanikisa, mwaha wa mixankiho sirina aya. Missionaario onirumeela iyaakha 12 elapo yeeyo khula namalaleerya onaasomiha awe atthu anivikana araru, onihimya so: “Okhala wira anamalaleerya anceene kharina miteko sinci, awosa aakhalana okathi woolaleerya ni waasomiha atthu Biibiliya”.
14. Muttitthi muulupale onikhaliheriwa sai ni Muluku?
14 Nihaana okupali, okhala wira Yehova ooniroromeliha wira onookhapelela ni waakiherya nikhuuru na atthu awe mmixankiho sa werutthuni ni omunepani. (Esal. 37:28; 91:1-3) Muttitthi muulupale yoowo onrowa woopowa “maxakha malupale” onoohakalala vanci. (Wis. 7:9, 14) Ekrupu ya muttitthi uwo muulupale, enimoopoliwa mmixankiho sa mahiku ala ookiserya. Awo anookhaliheriwa ovilela soweeha sotheene wira ekhapelele wataana waya ni Yehova. Wanikisa wa maxakha maalupale, Yehova onoowaakiha atthu awe.
YEHOVA, ‘MUKONIHERYE IPHIRO’ SANYU
15, 16. Ninttottela sai mureerelo weettela wahu sooruma sa Muluku? Muhimye Ntakiheryo.
15 Wira nivikanihe olipa murima, nihaana wiiwelela iphiro sa Muluku. Eyo ennooneya mmasu ala a Davidi: ‘[Yehova,] mukoniherye iphiro sinkiroiha wa nyuwo: mukiholele, mukisuke mphironi-mmo okhala wira awanani aka kharère’. (Esal. 27:11) Okhala moovarihana ni nivekelo nna, onitaphulela wiiwelela malakiheryo otheene a Biibiliya anaakhela ahu mmuloko wa Yehova. Atthu anceene yaattela othuma itthu soohitthuneya, ahoona wira wiiwelela miruku iya, sa ohiixaattiherya itthu ohaakhaliherya okathi ola woothowa musurukhu. Ohiya wiixaattiherya itthu, awo aavukula mihakhu saya wira ephwanye okathi munceene woolaleerya. Khula mmosa a hiyo iikoheke so: ‘Hata vahikhweyaka, kinnaakuva wiiwelela itthu sotheene sinisoma aka mBiibiliyani ni muliivuruni sa nikhuuru noororomeleya ni ankhili?’—Math. 24:45.
16 Akhala wira nnimweemya wira Yehova oniixuttihe ni weettela iphiro sawe sekeekhai, khaninrowa woova etthu. Okathi pioneero ookilaatheya mmosa a Estados Unidos aaphavela awe muteko waarowa omukhaliherya ovikaniha opioneero ni emusi awe, muhooleli a muteko aahimyale wira khaarowa okela muteko ole ahironwe oniversidade. Vakhanle wira etthu eyo ewiiranenleni nyuwo, niireke mwaamuthanana mwaha wookhala pioneero muhironwe oniversidade? Nuumala isumana piili, muhooleli ole aahihiihiwa muteko, nto muhooleli mukina aahimukoha munna ole soolukama sawe. Owo aahimutthokiherya wira oniphavela ovikaniha opioneero wookilaatheya, eyo piiyo, Namoona a Yehova onilaleerya iwoora sinceene khuta mweeri. Nto munna ole ahinatthi ohimya itthu sinci, mukhulupale aahilavula oriki: “Kaanoona wira nyuwo mutthu oovirikana ni akina! Okathi apaapa yaawereiwa aya, anamoona anli yaanirwa owaani enamusoma Biibiliya khula nihiku, okathi owo kaahilavula wira vanihikuni vaweryaneya kinoomukhaliherya Namoona a Yehova”. Mmeeloni mwaya, pioneero ole aahiphwanya muteko yoole aakhoottiheriwe awe ni muhooleli ole oopacerya. Tthiri, napaceriha Omwene, Yehova onninlipiherya wira khanrowa onihiya nithoiwaka.—Math. 6:33.
NROROMELO NI NLIPELELO ITTHU SOOTTHUNEYA
17. Exeeni enrowa onikhaliherya ovilela mpakha wanikisa?
17 Davidi aahoona wira nroromelo ni nlipelelo itthu sootthuneya, nto aahilavula wira: “Kinniroromela wira kinrowa wona oreriwa,. . . mulaponi-mu mw’atthu akumi”. (Esal. 27:13) Tthiri naarowa olipa sai, Muluku ahaanivanhe nlipelelo na okumi ni efaita sirina aya itthu nisomme ahu muSalimo 27? Tivonto, nivikaniheke ovekela ni ororomela ikuru sowoopola sa Muluku, vaavo ninweha ahu wira ninnaattamela ekhotto ya Harmagedoni.—Musome Esalimo 27:14.
[Elatarato epaaxina 23]
Wuupuwela moota Yehova aamooponle awe, waanimulipiha Davidi
[Elatarato epaaxina 25]
Ninnirumeela okathi woothowa musurukhu wira nilaleeryeke vanceene?