MWAHA ONITHOKORERIWA 25
NSIPO 96 Nivaheke Efaita Eliivuru ya Muluku
Eprofesia Yakobe Aalavunle Awe Ohalaka Okhwa — Mpantta 2
“Avahaka khula nloko oreriwa waya”. — MAPH. 49:28.
ELE NINROWA AHU WIIXUTTA
Mwaha ola, nnooweha etthu nniixutta ahu ni eprofesia Yakobe aalavunle awe ohalaka okhwa, aahimyaka anaawe akina 8.
1. Epantta xeeni ya eprofesia Yakobe aalavunle awe ohalaka okhwa, ninrowa ahu othokorerya mwaha ola?
ANAMWANE a Yakobe yaahithukumana amurukurenrye ene paapa aya, anwiriyanaka vaavo aamureeliha awe khula mwaana. Ntoko niwenha ahu mwaha ovinre, itthu Yakobe aalavunle awe omuhimyaka Rubeni, Simeyoni, Levi ni Yuda, saahaatikiniha anaawe. Nto awo yaanikohana itthu Yakobe aarowa awe olavula, aahimyaka anaawe akina 8. Vano, nrowe niwehe itthu nniixutta ahu ni moolumo Yakobe aalavunle awe omuhimyaka Zabuloni, Isakari, Dani, Gadi, Axeri, Nefetali, Yosefe ni Beniyamini.a
ZABULONI
2. Itthu xeeni Yakobe aamuleelale awe Zabuloni, nto eyo yiiraneyale sai? (Maphattuwelo 49:13) (Nwehe ekaaxa.)
2 Musome Maphattuwelo 49:13. Yakobe aahihimya wiira nihimo na Zabuloni naarowa okhalaka waattamela ophareya, mpantta wa onorti wa Elapo Yooleiheriwa. Nuuvira iyaakha 200, nihimo na Zabuloni naahaakhela muttetthe yoowo yaavahiwa aya. Muttetthe owo, waari eriyari wa ephareya ya oGalileya ni ephareya Mediterrâneo. Moise aahihimya khalai ene wiira: “Nyuwo Zabuloni, mureriwe mmarottani mwanyu”. (Otum. 33:18) Nto eyo enooniherya wiira vaamukhweyaka nihimo na Zabuloni omwiira nakoso. Maana awo yaakhala eriyari ya iphareya piili ni vaamukhweyaka othuma ni otumiha marotta aya ni atthu a ilapo sikina. Hata vari siiso, nihimo na Zabuloni naahikhalana itthu sinceene saawiiriha ohakalala.
3. Exeeni enrowa onikhaliherya ohihiya okhala oohakalala?
3 Etthu xeeni nniixutta ahu? Sookhala itthu sinceene sinniiriha ohakalala, moohicikha opuro ninkhala ahu aahiiso makhalelo ahu. Wiira nihihiye okhala atthu oohakalala, nihaana oxukhurela itthu sirina ahu. (Esal. 16:6; 24:5) Ikwaha sikina, pooti okhala vookhweya owehexexa itthu sihirina ahu, nihinaweha itthu sooloka sirina ahu. Tivonto, mmananiheke wuupuwela itthu sooloka murina anyu. — aKal. 6:4.
ISAKARI
4. Etthu xeeni Yakobe aamuleelale awe Isakari, ni yiiraneyale sai? (Maphattuwelo 49:14, 15) (Nwehe ekaaxa.)
4 Musome Maphattuwelo 49:14, 15. Yakobe aahimuttottopela Isakari mwaha wa wiimananiha wawe ovara muteko. Owo aahimulikanyiha ni mwaamunama oniihaniwa puuru, yoowo a ikuru ni oniwerya oteexa miritti soolemela. Yakobe aahihimya wiira Isakari aarowa ovahiwa elapo yooreera. Moolumo Yakobe aalavunle awe yaahiiraneya, okathi nihimo na Isakari naakhenle aya elapo yooruwerya, waattamela muro Yordani. (Yox. 19:22) Moohaanyiherya, awo yaaniimananiha wiira alime imatta saya ni yaanaakhaliherya atthu akina. (1Mam. 4:7, 17) Mwa ntakiheryo, okathi Baraki ni profeta Deebora yaavekenle aya nikhaliheryo aisarayeli wiira arowe owana ni Siisera, nihimo na Isakari naahiivahererya wiira namukhaliherye Baraki ni Deebora. — Aph. 5:15.
5. Xeeni ninreerela ahu wiimananiha ovara muteko?
5 Etthu xeeni nniixutta ahu? Yehova onnivaha efaita muteko nninvarela ahu olelo-va, ntoko siisaale aavaha awe efaita muteko waavariwa ni nihimo na Isakari. (Mus. 2:24) Mwa ntakiheryo, nwuupuwele anna yaale aniimananiha vanceene wiira akhapelele muloko. (1Tim. 3:1) Ekeekhai wiira anna awo khahiyo aniwana ekhotto, masi anniimananiha waakhapelela anna ni arokora wiira ehaakhumelele etthu yaarowa ohohona waataana waya ni Yehova. (1aKor. 5:1, 5; Yuda 17-23) Nave, anniimananiha olokiherya saana myaha saya wiira yaalipihe anna ni arokora a mmulokoni. — 1Tim. 5:17.
DANI
6. Muteko xeeni nihimo na Dani naavahiwe aya? (Maphattuwelo 49:17, 18) (Nwehe ekaaxa.)
6 Musome Maphattuwelo 49:17, 18. Yakobe aahimulikanyiha Dani ni enowa eniluma inama suulupale, ntoko ekhavalo enirumeeliwa okhottoni. Awanani a aisarayeli yaaniwoova vanceene atthu a nihimo na Dani. Nihimo na Dani, naakhala ottuli wa mahimo ootheene a aisarayeli. Okathi yaarowa aya Elapo Yooleiheriwa, awo “yanetta ethatiwaka siso”. (Mmr. 10:25) Nnaamwi aisarayeli akina yahaawerya oweha itthu sootheene nihimo na Dani naapaka aya, muteko aya waahikhalana efaita yinceene.
7. Nooneleke sai khula muteko ninvahiwa ahu mmutthenkesoni mwa Yehova?
7 Etthu xeeni nniixutta ahu? Niireke mootoko ovara muteko nweha wiira atthu akina khawehale etthu evanre anyu? Woonasa wene, mootoko orattela ni olimpari empa ya Omwene, wiivahererya wiira mukhaliherye waasembeleyani aahiiso okonkereesuni wala ovara muteko mukina. Vakhala wiira mootoko, nyuwo munnireerela ottottopeliwa! Muhiliyale wiira Yehova onniweha ni onnivaha efaita khula etthu munivara anyu mmutthenkesoni mwawe. Yehova onnihakalala okathi munivara anyu itthu iyo, mwaha woowi khahiyo muniphavela ottottopeliwa ni atthu akina, masi munivara miteko iyo okhala wiira munnimphenta vanceene. — Math. 6:1-4.
GADI
8. Xeeni awanani a aisarayeli vaakhweela aya otuphela nihimo na Gadi? (Maphattuwelo 49:19) (Nwehe ekaaxa.)
8 Musome Maphattuwelo 49:19. Yakobe aahihimya khalai ene wiira alavilavi yammutuphela Gadi. Nuuvira iyaakha 200, nihimo na Gadi naahivahiwa elapo yaari mpantta mukina wa muro Yordani. Elapo eyo yaavahana mukano ni awanani a nloko na Isarayeli. Opuro ole waakhala aya, waari vookhweya otupheliwa ni awanani aya. Atthu a nihimo na Gadi yaaniphavela okhala opuro ole, okhala wiira waari wooreera para olyiha inama saya. (Mmr. 32:1, 5) Atthu a nihimo na Gadi yaari oolipa murima. Ohiya-vo, awo yaaniroromela wiira Yehova aamwaakhaliherya wiira elapo ele yaavahiwa aya ehikuxiwe ni alavilavi. Mwa iyaakha sinceene, awo yaahaaruma anakhotto aya orowa okhaliherya maloko makina okuxa Elapo Yooleiheriwa, yeeyo yaari mpantta mukina mwa muro Yordani. (Mmr. 32:16-19) Awo yaaniroromela wiira Yehova aamwaakhapelela axaaraya vamosa ni anaaya, okathi yaakhuma aya owaani. Yehova aahireeliha olipa waya murima ni wiivahererya waya wiira yaakhaliherye atthu akina, hata vaavila opaka eyo. — Yox. 22:1-4.
9. Soothanla xeeni ninrowa ahu opaka vakhala wiira nnoomuroromela Yehova?
9 Etthu xeeni nniixutta ahu? Wiira nihihiye omurumeela Yehova okathi wooxankiha, nihaana omuroromela vanceene. (Esal. 37:3) Hata vahikhweyaka, atthu akina anniivahererya wiira akhaliherye muteko wooteka ipa sa omwene, oteka mapuro makina anirumeeliwa ni mutthenkeso ahu, olaleerya mapuro oothowa anamalaleerya, aahiiso okhaliherya miteko sikina sinivariwa mmutthenkesoni mwa Yehova. Awo annivara miteko iyo, okhala wiira annikupali wiira Yehova onimwaakhaliheryeka khula okathi. — Esal. 23:1.
AXERI
10. Nihimo na Axeri naakhoottale opaka exeeni? (Maphattuwelo 49:20) (Nwehe ekaaxa.)
10 Musome Maphattuwelo 49:20. Yakobe aahihimya wiira nihimo na Axeri naarowa okhala noothaaciri, nto ti yeeyo yiiraneyale. Mwa nloko nootheene na aisareyeli, nihimo na Axeri naakhenle mpantta wootepa oruwerya wa elapo. (Otum. 33:24) Nave-tho, elapo aya yaattamenle ephareya ya oMediterrâneo, ni yaahela muhina eporto yaakhaliherya omweetta nakoso ya oFeniisia, muttetthe wa oSidoni. Masi nihimo na Axeri khinaawenrye owoomola akanaani elapo ele. (Aph. 1:31, 32) Vanikhala ntoko wiira nihimo na Axeri, khinaakhalela nthiti miteko sa Yehova mwaha wa othaaciri ni ohapuxiwa ni mweettelo woohiloka wa akanaani. Mwa ntakiheryo, okathi mukhulupale Baraki aavekenle awe aisarayeli omukhaliherya orowa owana ni akanaani, nihimo na Axeri, khinaaronwe okhaliherya. Tivonto, awo khiyaawenrye oweha itthu sootikiniha Yehova aapanke awe wiira aakhaliherye aisarayeli oxintta ekhotto yaawaniwa ‘wattamela màsi a òMegido’. (Aph. 5:19-21) Nto Axeri yaahuuliwa muru vaavo yiiwale aya nsipo na Baraki ni Débora, nenlo naahimya so: “Axeri ahanle okherekhere w’ephareya”. — Aph. 5:17.
11. Xeeni nihinreerela ahu otepa ovaha efaita musurukhu mookumini mwahu?
11 Etthu xeeni nniixutta ahu? Nihaana wiimananiha ovara muteko wa Yehova. Wiira niwerye opaka eyo, nihaana okhootta muupuwelo wa olumwenku woowi okhalana musurukhu ni othuma khula etthu nnoona ahu, teri etthu ya faita mookumi. (Mir. 18:11) Nnaamwi nipirisariki musurukhu, khannoona wiira okhalana musurukhu owo, teri etthu ya faita ovikana omurumeela Yehova. (Mus. 7:12; aHep. 13:5) Nihikastariki okathi ni ikuru sahu niimananihaka waavya itthu sihirina efaita, seiyo saarowa onikhoottiherya okhalela nthiti miteko sa Yehova. Ohiya-vo, hiyo ninnipaka khula etthu ninwerya ahu mmutekoni wa Yehova. Noosuwela wiira naahihiye ororomeleya, Yehova onoorowa onitthuvela muhoolo onivahaka itthu sooreera elapo esya. — Esal. 4:8.
NEFETALI
12. Moolumo Yakobe aalavunle awe omuhimyaka Nefetali, yiiraneyale sai? (Maphattuwelo 49:21) (Nwehe ekaaxa.)
12 Musome Maphattuwelo 49:21. Yakobe aahihimya wiira Nefetali aarowa olavula masu “òrerexa”. Eyo yaathoonyerya moota Yesu aalavula awe okathi aalaleerya awe. Yesu aahikhala okathi munceene epooma ya oKafarnawu, weiwo waari muttetthe wa nihimo na Nefetali. Ti maana aya oKafarnawu oniitthaniwa aya okhala “epooma awe”. (Math. 4:13; 9:1; Yoh. 7:46) Olavulaka sa Yesu, profeta Yesaya aahihimya wiira atthu a oZabuloni ni oNefetali, yaarowa woona “warya wulupale”. (Yes. 8:23; 9:1) Orumeelaka enamuna aixuttiha awe, Yesu aari “muthuko weekeekhai, yoowo onaamwaleela atthu otheene”. — Yoh. 1:9.
13. Moolumo ahu anrowa omuhakalaliha sai Yehova?
13 Etthu xeeni nniixutta ahu? Yehova onnivaha efaita etthu ninhimya ahu ni moota ninlavula ahu. Ninrowa olavula sai moolumo “òrerexa” wiira nimuhakalalihe Yehova? Nihaana olavula mooreerela murima. (Esal. 15:1, 2) Hiyo nnoowerya waalipiha akina naakuvelaka waattottopela, nihiwehexexaka ifaalya saya ni nihinlaseyaka. (aEef. 4:29) Hiyo pooti weererya opaceriha ovaanela ni atthu naaleelaka ihapari sooreera.
YOSEFE
14. Eprofesia yaamuhimya Yosefe, yiiraneyale sai? (Maphattuwelo 49:22, 26) (Nwehe ekaaxa.)
14 Musome Maphattuwelo 49:22, 26. Yakobe aanisiveliwa vanceene ni mwanawe aihaniwa Yosefe. Nto Yehova aahimuthanla Yosefe “eriyari y’axinn’awe” ni aahimurumeela mwa enamuna ya vameekhaaya. Yakobe aahimmye wiira: “Yosefe t’iritta yowìma”. Yakobe aari mwiri, vano Yosefe aari eritta ya mwiri owo. Yakobe aanimphenta vanceene mwaarawe Rakeli. Yosefe aari mwaana, Rakeli ampacenrye awe omuyara. Yakobe aahihimya wiira Yosefe taarowa waakhela itthu saavahiwa mwaana oopacerya oyariwa. Itthu seiyo aarowa awe waakhela Rubeni, yoowo Yakobe ampacenrye awe omuyara ni Liya. (Maph. 48:5, 6; 1Wah. 5:1, 2) Eprofesia ela yaahiiraneya, vaavo anamwane anli a Yosefe, eyo piiyo, Efrayimi ni Manase, yaakhanle aya mahimo manli a wIsarayeli. Nave yaahiiraneya okathi yoole mahimu ala manli, yaakhenle aya muttetthe aya. — Maph. 49:25; Yox. 14:4.
15. Yosefe oonenle sai okathi aathokoreriwa awe moohixariya?
15 Yakobe aahihimya wiira alipa-yaavonya mattheere, yaawo yaari “awanani awe [Yosefe] yahimpaja, yahimutuphela”. (Maph. 49:23) Awanani awo, yaahela muhina axinnawe, yaawo yaamukhalela nrima, ni yaamuthokorerya moohixariya ni ti yaawo yaamukumihenrye mixankiho sinceene mookumi mwawe. Masi Yosefe khaanyokha axinnawe. Nave khanvahale nthowa Yehova mwaha wa itthu soohiloka saamukhumelenle. Ntoko Yakobe aahimmye awe, “mur’awe [Yosefe] ti wolipa nlelo: miyono sawe solipihiwa n’ikuru”. (Maph. 49:24) Yosefe aahimuroromela Yehova okathi ole wootheene aarina awe mixankiho, ni aahaalevelela axinnawe ni anaathokorerya mooreera murima. (Maph. 47:11, 12) Mixankiho samphwannye Yosefe, saahimukhaliherya okhala mutthu ooloka. (Esal. 105:17-19) Mwaha waivaavo, Yehova aahimurumeela wiira opake itthu sa faita.
16. Ninrowa otthara sai ntakiheryo na Yosefe, okathi sinniphwanya aya mixankiho?
16 Etthu xeeni nniixutta ahu? Niheemererye wiira mixankiho siniiriheke ohiya omphenta Yehova vamosa ni anna ni arokora. Muhiliyale wiira Yehova pooti oniixuttiha vaavo nihinihiya ahu omurumeela okathi sinniphwanya aya mixankiho. (aHep. 12:7, enoota) Wiixuttihiwa iwo, onoonikhaliherya okhalana mikhalelo sinikhuma wa Muluku, ntoko omoriwa ikharari ni olevelela. (aHep. 12:11) Nikupaliki wiira, ntoko siisaale Yehova aamureelinha awe Yosefe, nave hiyo onoonireeliha naahihiye omuroromela.
BENIYAMINI
17. Eprofesia yaamuhimya Beniyamini, yiiraneyale sai? (Maphattuwelo 49:27) (Nwehe ekaaxa.)
17 Musome Maphattuwelo 49:27. Yakobe aahimmye wiira nihimo na Beniyamini naarowa okhala ntoko mwiici. Nave, yaarowa okhala anakhotto ootupa. (Aph. 20:15, 16; 1Wah. 12:2) Waari “vasisu”, vaavo nloko na Isarayeli aakhumelenle awe mwene oopacerya aihaniwa Sawuli, yoowo aari a nihimo na Beniyamini. Owo aahiwana moolipa murima ni afilisti. (1Sam. 9:15-17, 21) Vaari “makáripi” pwiyamene Esteri ni Mordekayi, yaawo yaari a nihimo na Beniyamini, yaawoponle aya aisrayeli, okathi yaaphavela ya wiiviwa moomweneni mwa oPersia. — Est. 2:5-7; 8:3; 10:3.
18. Ninrowa otakiha sai ororomeleya wa nihimo na Beniyamini?
18 Etthu xeeni nniixutta ahu? Atthu a nihimo na Beniyamini, yaahihakalala vanceene nuumala onweha Sawuli, yoowo aari a nihimo naya okhalaka mwene. Muhoolo mwaya, Yehova aahimwiiriha Davidi okhala mwene, yoowo aari a nihimo na Yuda. Hata vaari siiso, atthu a nihimo na Beniyamini yaahimukhaliherya Davidi. (2Sam. 3:17-19) Nuuvira iyaakha sinceene, okathi maloko 10 yaahiyale aya wiiwelela nihimo na Yuda, nihimo na Beniyamini naahivikaniha okhala noororomeleya wa nihimo na Yuda ni mwene, yoowo aathanliwe ni Yehova, ni aari a nloko na Davidi. (1Mam. 11:31, 32; 12:19, 21) Nave-tho, hiyo nihaana waakhaliherya ale Yehova aathanlale awe wiira anihooleleke olelo-va. — 1aTes. 5:12.
19. Eprofesia Yakobe aalavunle awe ohalaka okhwa, ninttottela sai mureerelo?
19 Eprofesia Yakobe aalavunle awe ohalaka okhwa, enniniphwanyiha mureerelo. Oweha moota eprofesia Yakobe aalavunle awe yiiraneyale aya, eyo enninikupaliha wiira iprofesia sootheene siri mbiibiliyani sinimwiiraneya. Wuupuwelela moota anamwane a Yakobe yaareelihiwaya aya, onninikhaliherya osuwela moota nikhanle ahu oomusiveliha Yehova.
NSIPO 128 Nivilele Mpakha Wanikisa
a Okathi Yakobe aareelihale awe anaawe oopacerya 4, owo aarelihale ompaceryaka oopacerya oyariwa ni ookiserya oyariwa. Masi okathi Yakobe aareelihale awe anaawe akina 8, owo khaatthanre enamuna eyo.