Watchtower EBIBLIOTEKA ONLAINE
Watchtower
EBIBLIOTEKA ONLAINE
Emakhuwa
  • BIIBILIYA
  • ILIIVURU
  • MITHUKUMANO
  • fy muru 14 ipaax. 163-172
  • Wuuluvala Hoothe

Mpantta ola khekhanle eviidiyu.

Muniswaamihe, khivaniweryaneya orumiha eviidiyu ela.

  • Wuuluvala Hoothe
  • Esiiri ya Etthoko Yoohakalala
  • Miru Saamukhaani
  • Mwaha Onlikana Nuula
  • MWIILIMALELIHE VAAVO ANIINYU ANIKHUMA AYA VATTHOKONI
  • MULIPIHE OTHELANA WANYU
  • MUHAKALALEKE NI AXISULWAANYU
  • MWIILIMALELIHEKE VAAVO MUNIPACERYA ANYU WUULUVALA
  • MOOTA WOOVILELA OKHWA WA OLE MWAATHELANNE ANYU
  • MULUKU ONNAATHOKORERYA ATTHU OOWUULUVALA
  • Mulipihe Etthoko Anyu Wira Ekhale Mahiku Otheene
    Esiiri ya Etthoko Yoohakalala
  • Mwaattittimiheke Ale Ari Owunnuwela Anikhala Eriyari Anyu
    Owehaweha Elaleyaka Omwene wa Yehova—2014
Esiiri ya Etthoko Yoohakalala
fy muru 14 ipaax. 163-172

MURU 14

Wuuluvala Hoothe

1, 2. (a) Mirukunuxo xeeni wuuluvala onikumiherya aya? (b) Moota xeeni atthu a khalai a Muluku anihimmwa mBiibiliyani yaaphwannye aya ohakalala okathi yuuluvanle aya?

VAAVO vanuuluvala ahu sinniiraneya mirukunuxo sinceene mookumini mwahu. Otteettheya wa erutthu onnivukula ikuru sahu. Nakuxa eloola ninniweha manyete eerutthu ahu ni ikharari sahu sinnirweela ipwi aahiiso omora vakhaani-vakhaani. Pooti opaceryaka waakuva oliyala. Amusi annincerereya vaavo anamwane anithela aya aahiiso otheliwa, ni vaavo vaniyariwa aya anamwane. Atthu akina, nthowa na oreformari omutekoni, onnirukunuwa mukhalelo aya wa okumi.

2 Mwekeekhai, wuuluvala pooti okumiherya mixankiho. (Musuweli 12:1-8) Nnaamwi vari siiso, nkahaya mwaathokorerye arumeyi a khalai a Muluku anihimmwa mBiibiliyani. Nnaamwi moovira wa okathi yaakhwiiye, awo yaahaaphwanya ankhili ni osuwela, weiwo waaphwanyinhe ohakalala wuulupale okathi yuuluvanle aya. (Maphattuwelo 25:8; 35:29; Yobi 12:12; 42:17) Exeeni yaakhalihenrye okhumela saana ni ohakalala mpakha wuuluvala? Nthowa noowi yaakhala moovariha ni malamulo yaawo olelo ari mBiibiliyani.​—Esalimo 119:105; 2 Timótheyo 3:16, 17.

3. Miruku xeeni Paulo aavanhe awe alopwana ni athiyana oowuuluvala?

3 Amulepelaka Tito, murummwa Paulo aahivaha malakiheryo oowiiwanyeya wa alipa-oowuuluvala. Owo aalempe so: “Atthu òwuluvala ekhaleke òwìphima, òttittimiheya, a miruku, elipiheryeke wamini n’uphenta n’uvilela. Siso-tho, athiyana òwuluvala yetteke ntoko simphwanelaya atthu òrera murima: ehiwapeké atthu akina, ehikhalé ipottha sa vinyu. Esuweleke ovaha miruku sorera”. (Tito 2:2, 3) Wiiwelela masu ala pooti wookhaliheryani wira muxintte mixankiho sinikhumelela nthowa na wuuluvala.

MWIILIMALELIHE VAAVO ANIINYU ANIKHUMA AYA VATTHOKONI

4, 5. Anamuyari anceene anoona sai waphiya okathi wa anamwane okhuma vate, nto anipaka-ni wira yiilokiherye mmukhalelo musya?

4 Olimalela ovara miteko misya onivekela wiimananiha. Tthiri eyo ekeekhai ni ennoonihereya vaavo mwaana muulupale onihiya awe etthoko wira athele aahiiso otheliwa! Wa anamuyari anceene, ela ethoonyeryo yoopacerya yoowi awo aapacerya wuuluvala. Nnaamwi anamuyari ahakalalaka waaweha anaaya yinnuwe ene, awo annixankiheya vaavo anuupuwela aya akhala wira aawiixuttiha oratteene wira akhumele saana yakhuma vate vale. Waaniheryasa pooti wunkheliwaka n’awo.

5 Anamuyari annivikaniha waathokorerya anaaya nnaamwi ekhumme ene vate. Maama mmosa ohimmye so: “Vaakhanle wira kinnaakhela mihupi okathi munceene wira kisuweleke yaari akumi, miyo kaarowa ohakalalaka”. Tiithi mmosa ohimmye so: “Okathi mwanihu muthiyana aakhumme awe vate vahu, hiyo naahixanka vanceene. Nto owo aahihiya nlaka nuulupale okhala wira okathi wotheene naavara itthu hoothe”. Vano anamuyari ala yaaxinttale sai muxankiho ola wa okhuma anamwane vate? Awo yaahixintta muxankiho owo, mu ikwaha sinceene yiivahereryaka waakhaliherya atthu akina.

6. Exeeni enikhaliherya wira wataana wa etthoko okhale wookhalela?

6 Okathi anamwane anithela aya aahiiso otheliwa, miritti sa anamuyari sinnirukunuwa. Maphattuwelo 2:24 onihimya so: “Tivó mulopwana onahiyawe atithi awe n’ame awe, anakhala vamosá ni mwar’awe: òwanli aya enakhala ntoko mutthu mmosaru pahi”. Osuwela malamulo a Muluku voohimya sa ohoolela ni olokiherya itthu saana, onrowa waakhaliherya anamuyari okhalana moonelo wooloka.​—1 aKorinto 11:3; 14:33, 40.

7. Moonelo xeeni wooloka tiithi mmosa aatthanre awe, okathi anaawe yaatheliwe aya ni khikhuma vate?

7 Nuumala anaaya anli otheliwa ni okhuma vate, anamathelana amosa yaahimmye wira waahaaphwanya omeekha. Wanipacerya tiithi ole khaasiveliwe ni axitthepa awe. Masi nuumala wuupuwelela malakiheryo a ohoolela wa vatthokoni, owo aahiweha wira axiiyaya anaawe ale, vano ti yaarina miritti sa ohoolela itthoko saya. Nto, okathi anaawe yaarw’aya ovekela malakiheryo, owo aanaakoha muupuwelo wa axiiyaya mmwaha ole, nuumala vo aanaatumererya okhaliherya muupuwelo aya. Vano, axitthepa awe yahaataana n’uwo ni annixukhurela miruku onaavaha awe.

8, 9. Moota xeeni anamuyari akina awenrye aya wiilimaleliha okhuma wa anaaya aalupale vatthokoni?

8 Sai akhala wira ale athelanne niinano, annooceela opaka ele anamuyari aya anoona aya okhala yooloka, nnaamwi ahitthekelaka masu a Biibiliya? Anamathelana arina anamwane atheliwe wala athenle, yaatthokihenrye so: “Okathi wotheene ninnaakhaliherya oweha moonelo wa Yehova voohimya sa mwaha mmosa, masi nnaamwi nihikupaliki yoothanla aya, hiyo ninneemererya etthu eyo ni ninnaavaha nikhaliheryo ni waalipiha”.

9 Mu ilapo sa wAsia, aximaama akina annoona okhala etthu yoolipa waahiya anaaya alopwana akhumaka vatthokoni. Masi akhala wira annittittimiha ohoolela wa eKristau vatthokoni, annoona wira onyakulihana ni axaara a anaaya onnivukuwa. Muthiyana mmosa muKristau onihimya wira “onnixukhurela vanceene” mwaha wa anaawe axilopwana okhuma vatthokoni. Ola onnisiveliwa waaweha vaavo vaniwerya aya weettiha saana itthoko saya. Nave-tho, eyo ennivukula muritti awe ni wa iyawe mmukhalelo wa werutthuni ni wa mmuupuweloni, yoowo yaarowa aya okuxa okathi anuuluvala aya.

MULIPIHE OTHELANA WANYU

Ilatarato epaaxina 166

Vaavo vanuuluvala anyu, mutepeke olipiha ophentana wanyu

10, 11. Miruku xeeni sinivaha Biibiliya sinrowa waakhaliherya atthu osyaka soweeha sinikhumelela okathi mutthu onikhalana awe iyaakha 40 mpakha 60?

10 Moonelo wa atthu onnivirikana, vaavo anikhalana aya iyaakha 40 mpakha 60. Alopwana akina annihiya iwarelo saya sa khalai nto khiyapacerya owara ntoko amiravo. Athiyana anceene annixankiheya voohimya sa mirukunuxo sinikhumelela okathi anihiya aya okela mmweerini. Mooriipiha murima, atthu akina arina iyaakha iyo, anninwereiha murima ole othelanne aya vaavo anipacerya aya osiveliwa ni mutthu mukina ori mmiravo, nto khiyakumiherya ehace wa ole athelanne aya. Alopwana oowuuluvala animoova Muluku, anikhala ‘owisumàliha’ ni annikhoottela soophavela soohiloka. (1 Pedru 4:7) Nave-tho, athiyana oottokotthela annilipiha ekasamento aya, vaavo animphenta aya iyaya ni ophavela omuhakalaliha Yehova.

11 Mowuupuxeriwa, Mwene Lemuweli aahilepa amuttottopelaka “muthiyana òkhomala” yoowo onaatthuvela aiyawe ni ‘sorera, ohiya sotakhala, mahiku othene èkumi awe’. Mulopwana ori muKristau khanihiya omuxukhurela mwaarawe wiimananiha onipaka awe wira oxintte itthu sinxankiha muupuwelelo awe, seiyo sinikhumelela okathi wa iyaakha 40 mpakha 60. Ophenta mulopwana orina awe ni mwaarawe onrowa omwiiriha ‘onvuwiha’.​—Miruku 31:10, 12, 28.

12. Moota xeeni anamathelana aniwerya aya wiiraanaka moovira ya iyaakha?

12 Okathi owo wooxankiha wa waahuwa anamwane, waaniheryasa oowanli anyu pooti ohiya soophavela sanyu wira muhele nipuro noopacerya soophavela sa aniinyu. Nuumala awo okhuma vate, nyuwo muhaana okhapelelaka okumi anyu ntoko anamathelana. Mulopwana mmosa onihimya so: “Nuumala anaaka anli athiyana okhuma vate, miyo kaahipacerya owuurya vasya amwaaraka”. Mulopwana mukina ohimmye so: “Khuta mmosa aanithokorerya ekumi ya mukhw’awe, ni naanuupuxeryana wira nahaana wiiniha nikuruta erutthu ahu”. Wira ahooneke omeekha, awo anniwaakhela vatthokoni vaya anna a mmulokoni. Aayo, waathokorerya akina onnikumiherya mareeliho. Ohiya-tho vo, eyo ennimuhakalaliha Yehova.​—aFilipi 2:4; aHéberi 13:2, 16.

13. Nthowa xeeni ororomeleya ni olavula mootaphuwa, onaakhaliherya aya anamathelana anuuluvala hoothe?

13 Muheemererye wira ovireke okathi munceene muhivaanelaka n’ule othelanne anyu. Otheene anyu nvaaneleke mootaphuwa. (Miruku 17:27) Mulopwana mmosa oothela onihimya so: “Ninnisuwelana oratteenexa ni othokoreryana”. Amwaarawe annaakhulela ariki: “Vaavo nnuuluvala ahu, noopacerya osiveliwa owurya exa vamosa, ovaanela ni okhaliheryana”. Ororomeleya ni olavula mootaphuwa, pooti olipiha ekasamento anyu, wira ehinyaanyiwe ni Satana, yoowo ori namahonona ikasamento.

MUHAKALALEKE NI AXISULWAANYU

14. Muteko xeeni apiipi awe Timootheyo yaavanre aya, voohimya sa ohuiwa wa Timootheyo ntoko Kristau?

14 Osuulu, “ovuwa” wa alipa-oowuuluvala. (Miruku 17:6) Wataana ni axisulwaawe, tthiri pooti okhala etthu yoohakalaliha vanceene. Biibiliya onnilavula saana voohimya sa piipi Loide, yoowo vamosa ni mwanawe, aitthaniwa Eunisi, aamwiixuttinhe musulwaawe, Timootheyo. Mmiravo ola annunwe asuwelaka wira amamawe vamosa ni apiipi awe yaanivaha efaita sowiixuttiha sa Biibiliya.​—2 Timótheyo 1:5; 3:14, 15.

15. Voohimya sa axisulwaaya, okhaliherya xeeni wooloka axitaata ni axipiipi aniwerya aya ovaha, masi ahaana osyaka exeeni?

15 Nto, ola tokhanle moota wooloka, yoowo axitaata ni axipiipi anireerela aya okhaliherya vanceenexa. Nyuwo axitaata ni axipiipi, mwekeekhai mowiixuttiha aniinyu osuwela orina anyu wa soolakela sa Yehova. Nave-tho muhaana ovikaniha opaka eyo ni nloko ninttharelana! Anamwane anceene ari amiravo annihakalala vanceene okathi aniwiriyana aya myaha sa mBiibiliyani, seiyo sinihimmwa ni axitaata aya aahiiso axipiipi aya. Aayo, ela khentaphulela wira muniwaakha anamuyari muritti orina aya wa owiixuttiha anaaya ikeekhai sa Biibiliya. (Otumererya 6:7) Masi, nyuwo munikhaliherya muritti wa anamuyari aya. Waaniheryasa nyuwo pooti ovekelaka ntoko nasalimo: “Vano kùluvanleru, sikimelá ipwi, Muluku aka, muhikinyanyalé! Kalalèrye amiravo miteko sanyu sovuwa: kalalèrye owerya wanyu an’ihu othene”.​—Esalimo 71:18; 78:5, 6.

16. Moota xeeni axitaata ni axipiipi anrowa aya osyaka okumiherya mixankiho mweemusini mwaya?

16 Mooriipiha murima, axitaata ni axipiipi akina annaalemeiha mootepexa axisulwaaya acikhaani, nto eyo khiyakumiherya onyakulihana ni anaaya. Masi, mwaha wa axitaata ni axipiipi waareerelaka murima axisulwaaya, awo vannaakhweela waaleela isiiri saya, seiyo saarowa waavila waaleela anamuyari aya. Ikwaha sikina, amiravo annilipelela wira axitaata aya ni axipiipi aya ooreerela murima, anrowa waakhaliherya okathi anivaanyihana aya ni anamuyari aya. Nto exeeni enireerela opaka? Mooniherye miruku ni mwaatumererye axisulwaanyu wira ahaana ovaanelaka ni anamuyari aya mootaphuwa. Mwaatthokiherye wira eyo etthu enimuhakalaliha Yehova. (aÉfeso 6:1-3) Akhala wira ti vootthuneya, axitaata ni axipiipi pooti wiivahererya wira yaakhaliherye anamwane moota woovaanela ni anamuyari aya. Mwaaleeleke oratteene axisulwaanyu itthu mwiixuntte anyu moovira wa iyaakha. Ororomeleya ni olavula wanyu mootaphuwa onrowa waakhaliherya.

MWIILIMALELIHEKE VAAVO MUNIPACERYA ANYU WUULUVALA

17. Ntakiheryo xeeni nooloka na nasalimo ninreerela maKristau oowuuluvala otthara?

17 Vaavo munuuluvala anyu, nyuwo pooti oweha wira khimunwerya opaka itthu sotheene mwaalimalenle anyu khalai aahiiso muniphavela anyu opaka. Nto munrowa weettiherya sai muxankiho owo? Mmuupuweloni mwanyu pooti wiiwehaka ntoko mutthu orina iyaakha 30, masi mwaiweha valoolani munoona mukhalelo woovirikana ni ele muupuwela anyu. Muhixanke. Nasalimo aahinvekela Yehova oriki: “Vavo vuluvanlyaka, muhikikhotté: ikuru saka sivukuwaka, muhikinyanyalé”. Mwiimananihe otthara muupuwelo wa nasalimo. Owo aahimmye: “Vano miyo kinotepa wororomelani: kinotepa wottottopelani n’utthapa”.​—Esalimo 71:9, 14.

18. MuKristau oottokotthela onrowa orumeela sai okathi onreformari awe?

18 Atthu anceene anniitthokiha vahinatthi wira yinnuuherye onvuwiha Yehova nuumala oreformari omutekoni. Tiithi mmosa vano oreformanri onihimya so: “Miyo kaahimpaka palano voohimya sa etthu kaarowaka opaka nuumala mwanaka okhuma oxikola. Kaahilakela wira kaarowa orumeelaka ntoko pioneero, nto koomutumiha nakoso aka wira kimurumeeleke Yehova mootaphuwa. Kaahinvekela Muluku wira akilakiherye”. Akhala wira nyuwo muhanle oreformari, mulipiheye ni masu a Mpattuxa Muulupale ani: “Kinimokhapelelani-tho mpakha vanùluvalanyu: kinimokuxani-tho mpakha mahiku othene”.​—Yesaya 46:4.

19. Miruku xeeni anivahiwa aya atthu yaale anuuluvala?

19 Wiilimaleliha okhala mutthu oreformanri, khahiyo etthu yookhweya. Murummwa Paulo aahaavaha miruku alopwana oowuuluvala wira akhaleke “òwìphima”. Ela entaphulela wiihiiha itthu sikina, ohiya ophavela otthara okumi wookhweya. Nto nuumala oreformari vannitthuneya wiimananiha vanceene wira mulimalele mukhalelo musya. Nto “mutepeke okelela oholo mmutekoni mw’Apwiya vohihiyererya, musuwelaka wira wilipiherya wanyu khahiyó w’ethiru vamaithoni v’Apwiya”. (1 aKorinto15:58) Munnuuherye miteko sanyu wira mwaakhaliherye akina. (2 aKorinto 6:13) MaKristau anceene annipaka ela elaleeryaka mooluttuweliwa ihapari sooreera moovarihana ni owerya waya. Vaavo nyuwo munuuluvala anyu, mulipiheryeke “wamini n’uphenta n’uvilela”.​—Tito 2:2.

MOOTA WOOVILELA OKHWA WA OLE MWAATHELANNE ANYU

20, 21. (a) Exeeni eniwerya waavalaanya anamathelana olelo va? (b) Ntakiheryo xeeni nooloka Ana onaavaha awe ale akhweliwe ole yaathelanne aya?

20 Etthu yooriipiha murima olelo va, ti yoowi anamathelana annivalaanyiwa ni naakhwa. MaKristau akhweliwe annikupali wira amusi aya anoorupa vano, ni anniroromela wira muhoolo anrowa waaweha. (Yohani 11:11, 25) Nnaamwi vari siiso, okhweliwa eri etthu yoowereya vanceenexa. Nto ale ahanle anrowa ovilela sai muxankiho ola?a

21 Wuupuwelela moota mutthu mmosa onihimmwa mBiibiliyani eettihenrye awe mwaha ntoko ola, pooti onikhaliherya. Ana aahikhala naamukhweli nuuvira iyaakha thanu ni piili otheliwe ene, ni vaavo vanisoma ahu voohimya sa okumi awe, owo aarina iyaakha 84. Tthiri Ana aahiriipiwa murima vanceene mwaha wa okhwa iyawe. Aavilenle sai muxankiho ola? Ana aavara muteko wa Yehova Muluku ohiyu ni othana mpaani mwa Muluku. (Luka 2:36-38) Wiivahererya wa Ana wira avareke muteko wa Muluku, waanimukhaliherya omaliha oriipiwa murima mwaha wa okhala naamukhweli.

22. Moota xeeni anaamukhweli akina, alopwana ni athiyana anivilela aya okhala mekhaya?

22 Muthiyana mmosa orina iyaakha 72, yoowo okhweliwe iyawe iyaakha muloko ottuli, onitthokiherya so: Etthu enixankiha vanceene ti ohimoona oovaanelana. Iyaka, aari mutthu aakiwiriyana oratteene. Naanivaanela voohimya sa muloko, ni muteko ahu wa oKristau”. Naamukhweli mukina onihimya so: “Nnaamwi okathi okhaliheryaka, miyo kinoona okhala ekeekhai ohimya wira etthu enikhaliherya ti moota onirumeela ahu okathi owo. Mutthu onniwerya waakhaliherya atthu akina”. Mulopwana mmosa orina iyaakha 67 okhweliwe amwaarawe, onnaakhulela oriki: “Mukhalelo mmosa wooloka wira mutthu ovilele okhweliwa ori wiivahererya waakhaliherya akina”.

MULUKU ONNAATHOKORERYA ATTHU OOWUULUVALA

23, 24. Yoomaaliha xeeni yuulupale, Biibiliya onaavaha awe atthu oowuuluvala, vanceenexa anaamukhweli?

23 Nnaamwi naakhwa omukuxaka ole othelanne ahu ni onimphenta ahu, Yehova onnivikaniha okhala oororomeleya. Mwene Davidi iipale so: “Kihavekela Apwiya etthu emosa pahi, entthunaka ni murim’aka wothene: kikhaleke w’Apwiya mahiku othene, kipuheke mwaha w’ orera waya murima, kisukiwaka mpani mwaya”.​—Esalimo 27:4.

24 Murummwa Paulo onitumererya oriki: “Mwattittimiheke athiyana anamukhweli”. (1 Timótheyo 5:3) Miruku sinittharelana nuumala yoolakiherya ela, sinooniherya wira anaamukhweli oophwanelela ahirina amusi anaakhaliherya, pooti otthuneyaka okhaliheriwa ni muloko. Nto, yoolakiherya yoowi “mwattittimiheke”, eniphavela ohimya wira ahaana ovahiwaka efaita yuulupale. Tthiri, ela yoomaaliha yuulupale wa anaamukhweli alopwana ni athiyana, osuwela wira Yehova onnaathokorerya, ni wira onrowa waakhaliherya!​—Yakobo 1:27.

25. Alipa-oowuuluvala avikaniheke opaka exeeni?

25 Nuulumo nowuupuxeriwa na Muluku nnihimya so: “Ipwí nthonyeryo nottittimiheya: naxariya onnitthuveliwa n’ikumi yinjene”. (Miruku 16:31; 20:29) Nnaamwi muthenle ene aahiiso muhithenle wala otheliwa nuumala okhweliwa, nvikaniheke opweha nipuro noopacerya muteko wa Yehova mookumini mwanyu. Wira siiso, onoowiirihani opaka nsina nooloka ohoolo wa Muluku, ni munookhalana nlipelelo na okumi woohimala mu elapo esya, memmo muhinrowa okhala-tho mixankiho sa wuuluvala.​—Esalimo 37:3-5; Yesaya 65:20.

a Mwaphavela soohimmwa sikina, nwehe ebroxura eni Vaavo Vankhw’awe Ole Onimphenta Anyu, yoolaleiwa ni Anamoona a Yehova.

MOOTA XEENI MALAMULO ALA A BIIBILIYA ANIWERYA AYA WAAKHALIHERYA . . . ANAMATHELANA VAAVO ANUULUVALA AYA?

Osuulu, “ovuwa” wa axitaata ni axipiipi.​—Miruku 17:6.

Wuuluvala pooti okumiherya okathi munceene wa omurumeela Yehova.​—Esalimo 71:9, 14.

Atthu oowuuluvala annitumereriwa okhalaka “òwìphima”.​—Tito 2:2.

Anaamukhweli nnaamwi ariipiwe ene murima mwaha wookhweliwa, pooti ophwanya yoomaaliha mBiibiliyani.​—Yohani 11:11, 25.

Yehova onnaavaha efaita alipa-oowuuluvala oororomeleya.​—Miruku 16:31.

    Watchtower EBIBILIOTEKA ONLAINE (1982-2025)
    Okhuma
    Okela
    • Emakhuwa
    • Ovaha
    • Siniphavela Anyu
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malamulo Oorumeela
    • Mwaha Woosuka Isiiri
    • Definições de Segurança
    • JW.ORG
    • Okela
    Ovaha