MURU 15
“Ahimoriwa Ikharari”
“Pwiya, maitho ahu etthukuwe!”
1-3. (a) Yesu onaakhula sai okathi anasimola anli ahinoona aninvekela aya wira aakhaliherye? (b) Nuulumo noowi “ahimoriwa ikharari”, nintaphulela exeeni? (Nwehe masu ari vathi va epaaxina.)
ALOPWANA anli ahinoona akilanthe mukerekhere mwa ephiro, waattamela oYerikho. Khuta nihiku alopwana awo annoorwa opuro ole anivira atthu anceene, wira avekeke esimola. Masi, nihiku nna, awo anrowa okhalana yookumanana enrowa orukunuxa okumi aya, mmukhalelo wootikiniha.
2 Mootutuxerya, anasimola ale anniiwa onyakula. Ahiweryaka oweha ele eniiraneya, mmosa onnikoha nthowa naya vaninyakuliwa aya, nto onnileeliwa wira “ti Yesu muNazarethi avira”. Yesu oneetta orowaka oYerusalemu ekwaha yookiserya. Masi khahiyo ori mekhawe; mittitthi sinceene sa atthu sinnimutthara. Nuumala osuwela tani onivira, anasimola ale annipacerya okhuwela yiiraka: “Pwiya, Mwana a Davidi, munimorele ikharari!” Atthu ale yaamutthara Yesu anninanariwa ni annaaleela anasimola ale wira amaale, masi anasimola awo aroovela-vela. Awo annikhootta omaala.
3 Yesu onniiwa okhuwela iwo, nnaamwi muttitthi ola onyakulaka. Exeeni enrowa awe opaka? Sookhala itthu sinceene sinimulemela mmuupuweleloni ni vamurimani vawe. Owo ohanle vakhaani okela esumana yookiserya ya okumi awe valaponi. Onnisuwela wira onrowa ohaawa vaalupale ni wiiviwa mmukhalelo wootepa owereya, oYerusalemu. Masi Yesu khonihiya ocalela okhuwela wookhanyererya wa anasimola ale. Onneemela ni onnivekela wira anasimola ale aruuhiwe vary’awe. Awo anninvekela ariki: “Pwiya, maitho ahu etthukuwe!” Yesu ‘onnimoriwa ikharari’ ni onnikwata maitho aya, nto annitthikela woona.a Moohipisa, awo annimutthara Yesu.—Luka 18:35-43; Matheyo 20:29-34.
4. Yesu aakhwanihenrye sai eprofesia yaahimya wira aarowa ‘wamorela ikharari alipa-òthanyiwa’?
4 Ela khahiyo ekwaha yoopacerya ni yookiserya Yesu oonihenry’awe omoriwa ikharari. Ikwaha sinceene ni mmikhalelo soovirikana, Yesu aanivareya murima vanceene wira ooniherye omoriwa ikharari. Biibiliya aahihimya vahinatthi wira Yesu aarowa ‘wamorela ikharari alipa-òthanyiwa’. (Esalimo 72:13) Aakhwaniheryaka eprofesia ela, Yesu aaniwoonela othunku atthu akina. Aanipacerya waakhaliherya atthu. Omoriwa wawe ikharari ti waamulipiha wira olaleeryeke. Nrowe niwehe moota Ihapari sa Matheyo, Marko, Luka ni Yohani sinihimya aya omoriwa ikharari wa Yesu, weiwo wooneya mmasu ni miteko sawe, ni moota xeeni onrowa ahu omutakiha.
Othokorerya Miyuupuwelelo sa Atthu Akina
5, 6. Matakiheryo xeeni anooniherya wira Yesu aari mutthu oomoriwa ikharari?
5 Yesu aari mutthu aamoriwa ikharari vanceene. Aanisuwela ohaawa waaphwanya ni aaniwoonela othunku atthu ale. Nnaamwi ahaarina sookumanana saya sotheene, owo tthiri aanoona owereya atthu awo yoona aya. (aHéberi 4:15) Okathi anvoniha awe muthiyana yoowo aamalinhe iyaakha 12 ephome awe eyiiheyaka, Yesu aahitthokiherya wira eretta eyo yaari “yoowooniha othunku”, nto eemereryaka wira eretta ela yaahimuxankiha vanceene ni onwereya. (Marko 5:25-34, NM) Okathi vanwehale awe Maria ni atthu akina amunlelaka Laazaro, Yesu aahivareya murima vanceene mwaha wa owereya woona aya, nto aahiriipiwa murima vanceene ni wiiniwa. Nnaamwi aasuwenle wira aarowa omuhihimuxa Laazaro, Yesu aahivareya murima mpakha wunla.—Yohani 11:33, 35.
6 Ekwaha ekina, namakokho mmosa aahimwaattamela Yesu, khunvekela wira: “Mwatthuná vale, munowerya okireriha!” Yesu, yoowo aari oohittheka ni ahaatonko owereiwa, aakhunle sai? Aahimoonela othunku namakokho ole. Mwekeekhai, Yesu “ahimoriwa ikharari”. (Marko 1:40-42) Moottharelana owo aahipaka etthu yootikiniha. Yesu aahisuwela saana wira anamakokho ale yaari oohiloka moovarihana ni Nlamulo, ni khiyaatthuneya otakaahana ni atthu akina. (Onamukuttho 13:45, 46) Tthiri Yesu anwerya onvoniha mulopwana ola ohimukwante. (Matheyo 8:5-13) Masi, owo aahithanla wookola moono awe, khumukwata namakokho ole, ahimyaka wira: “Kinnitthuna: murerihiwe!” Mowaakuveya, makokho yaahimmala. Tthiri, Yesu aahooniherya omoriwa ikharari vaalupale!
Mooniheryeke ‘othokorerya’
7. Exeeni enrowa onikhaliherya wira ninnuuherye omoriwa ikharari, ni mukhalelo ola onitthuneya wooniheriwaka sai?
7 Ntoko maKristau, hiyo ninnivekeliwa omutakiha Yesu mu wooniherya omoriwa ikharari. Biibiliya onnintumererya okhala “òkhupanyerya”.b (1 Pedru 3:8) Pooti ohikhala vookhweya osuwela miyuupuwelelo sa ale aniwereiwa eretta yuulupale aahiiso ariipiwe murima vanceene, vootepa akhala wira hiyo khanitonko okhalana muxankiho ntoko owo. Muupuweleke wira wooniherya omoriwa ikharari khahiyo mwaha wookhalana muxankiho mmosaru ni ole onimmorela anyu ikharari. Yesu aanaamorela ikharari aretta, nnaamwi owo ahaatonko owereiwa. Nto, ninrowa wunnuuherya sai omoriwa ikharari? Nnoowerya opaka eyo akhala wira ninnaawiriyana moopixa murima ale anihaawa, vaavo vannileela aya ele anuupuwela aya. Hiyo pooti wiikoha so: ‘Kaari mwa miyo, kaarowa woona sai?’ (1 aKorinto 12:26) Akhala wira nnimunnuuherya omoriwa wahu ikharari, hiyo nnoowerya ‘walipiha murima ale ahilimpe’. (1 aTesalonika 5:14) Ikwaha sikina, pooti wooniherya omoriwa ikharari, ohiya paahi ni moolumo, masi-tho ni maithori. Eliivuru ya aRoma 12:15, enihimya so: “Mujikuleke vamosá n’ale anìkhupanyerya”.
8, 9. Moota xeeni Yesu oonihenrye awe othokorerya miyuupuwelelo sa atthu akina?
8 Yesu aanaathokorerya akina, ni khuta etthu aavara awe aanithokorerya miyuupuwelelo sa atthu akina. Muupuwele okathi yoole mulopwana mmosa ahaiwa ni ahaalavula saana, aaruuhiwe awe vaari Yesu. Woonasa wene, Yesu aahiweha wira mulopwana ola aarowa wuuliwa muru, tivonto aahipaka etthu yahaatonko awe opaka okathi aavoniha awe atthu akina: “Yesu ahimurowana [mulopwana ole] okhwipi”. Oryeene opuro woomaaleleya, ni woohikhala atthu, aahinvoniha.—Marko 7:31-35.
9 Yesu ahooniherya othokorerya omosaru okathi aaruuheliwe awe mulopwana ahoona ni khivekeliwa onvoniha. Yesu “ahivarela ntata na mulopwan’owo ahona” ni “khurowana otá wa muttetthe”. Yesu aahinvoniha mulopwana ole vakhaani-vakhaani. Waaniheryasa, ela yaahimukhaliherya mulopwana ole wira vakhaani-vakhaani ottoopare ni maitho awe alimaleleke oweha mapuro ooreera, ni mapuro ookokola aattamenle awe. (Marko 8:22-26) Tthiri, Yesu aahooniherya othokorerya!
10. Mu iphiro xeeni ninrowa ahu wooniherya othokorerya miyuupuwelelo sa atthu akina?
10 Okhala atthareli a Yesu onivekela wira hiyo nithokoreryeke miyuupuwelelo sa atthu akina. Nohaana ovaha ephoole moolumo ahu, nuupuwelelaka wira orumeela nlumi moohuupuwelela pooti waariipiha murima akina. (Miruku 12:18; 18:21) MaKristau yaawo anithokorerya miyuupuwelelo sa atthu akina, khantthuneya olavula moolumo ooveeha, ooramusa ni ooruwana. (aÉfeso 4:31) Nyuwo axitokweene a mmulokoni, munrowa wooniherya sai othokorerya miyuupuwelelo sa akina? Okathi onivaha anyu miruku, moolumo anyu akhaleke ooreerela murima, amwiirihaka ole oniwiriyana ovikaniha okhalana nttittimiho nawe. (aGalasia 6:1) Nyuwo axitiithi, munrowa wooniherya sai othokorerya miyuupuwelelo sa aniinyu? Okathi onaalaka anyu, mwiimananiheke opaka eyo mmukhalelo yoowo aniinyu ahinrowa aya wuuliwa muru.—aKolosi 3:21.
Ophavela Opacerya Waakhaliherya Akina
11, 12. Soohimmwa xeeni siri mBiibiliyani sinooniherya wira Yesu khaalipelela ovekeliwa wira owoonele othunku akina?
11 Yesu khahiyo ooniherya omoriwa ikharari mwaha woowi aanivekeliwa opaka eyo. Mwa sotheene, omoriwa ikharari ori mukhalelo onimwiiriha mutthu opaka etthu wira okhaliherye. Tivonto nihintikhina ahu wira omoriwa ikharari wuulupale wa Yesu, waahimwiiriha ophavela opacerya waakhaliherya akina. Mwa ntakiheryo, okathi muttitthi muulupale w’atthu waakhanle aya ni Yesu mahiku mararu ahirina yoolya, khuuvo aamuhimenrye Yesu wira kharina yoolya, aahiiso aamuhimenrye wira aahaana opaka etthu. Biibiliya onihimya so: “Yesu ahiwihana awixutti awe, khwahimerya wira: Atthu ala annikimoriha ikharari, mana àkhala ni miyo mahiku mararú, vano kharina-tho yolya. Nkintthuna owìrela orowa owani evoliwene: ehimoré etala mphironi”. Nto, moolakela mmensawe, owo aahaavaha yoolya atthu ale, mwa mwiiriirya.—Matheyo 15:32-38.
12 Muthokorerye yoohimmwa ekina. Mwaakha wa 31 Nuumala Kristu Orwa, vaavo Yesu aattamela awe muttetthe wa oNayini, aahikumana etthu yooriipiha murima. Atthu anceene yaakhuma muttetthe ole emuhoolaka naakhwa, waaniheryasa arowaka mahiye oowaattamela wira yanvithe “mwana mmosene a namukhweli”. Munniwerya wuupuwela owereya wamphwanya maama ole? Owo aarowa onvitha mwanawe mmoseene, ni khaarina iyawe wira yinleke hoothe. Eriyari y’atthu otheene ale, Yesu ‘ahimona’ naamukhweli ole vano aakhweliwe mwanawe. Ele yoonale awe yaahinvara murima, aayo, “ahimonela othunku”. Khuuvo anvarenle metto Yesu. Othunku aarina awe waahimwiiriha ophavela opaka etthu. Vano, “ahattamela, khutannya nrepa”, nto khimuhihimuxa mmiravo ole. Exeeni yiiranen’ye moottharelana? Yesu khanvekenle mmiravo ole wira otakaahane ni muttitthi ole waamutthara. Ohiya vo, Yesu “ahiwinnya mmirav’owo ame awe”, omwiirihaka naamukhweli ole okhala ni mwanawe, wira nto okhapeleliweke n’ule.—Luka 7:11-15.
Mpaceryeke waakhaliherya atthu akina anitthuneya okhaliheriwa
13. Ninrowa omutakiha sai Yesu voohimya sa olakela opaka etthu yooreerela wira naakhaliherye ale anitthuneya okhaliheriwa?
13 Ninrowa otthara sai ntakiheryo na Yesu? Ekeekhai wira hiyo khaninwerya waavaha atthu yoolya mwa mwiiriirya, aahiiso waahihimuxa. Masi, hiyo pooti omutakiha Yesu nipaceryaka waakhaliherya ale anitthuneya okhaliheriwa. Munnihu eeKristau pooti opweteiwa vaalupale musurukhu awe aahiiso opweteiwa muteko. (1 Yohani 3:17) Empa ya murokora okhweliwe iyawe pooti ophaveleyaka olokiheriwa mowaakuveya. (Yakobo 1:27) Hiyo pooti osuwela emusi ekhweliwe ni enitthuneya olipihiwa aahiiso okhaliheriwa. (1 aTesalonika 5:11) Okathi onitthuneya aya tthiri okhaliherya, hiyo nihilipeleleke ovekeliwa wira nikhaliherye. (Miruku 3:27) Omoriwa ikharari onooniiriha olakela opaka etthu yooreerela wira nikhaliherye, moovarihana ni mikhalelo sahu. Nihiliyaleke wira muteko mwaamukhaani onooniherya oreera murima, aahiiso masu vakhaani oolipiha anikhuma vamurimani, pooti okhala moolumo oowerya anooniherya othunku.—aKolosi 3:12.
Omoriwa Ikharari Waahimwiiriha Yesu Olaleerya
14. Nthowa xeeni Yesu aahela awe nipuro noopacerya muteko woolaleerya ihapari sooreera?
14 Ntoko niwenhe ahu Mpantta 2 wa eliivuru ela, Yesu oohiya ntakiheryo nuulupale na olaleerya ihapari sooreera sa omwene. Owo aahimmye so: “Kihana olaleya Ehapari Yorera y’omwene wa Muluku mittetthe sikina-tho: p’itthu kirwenlyaka”. (Luka 4:43) Nthowa xeeni aahela awe muteko ola nipuro noopacerya? Etthu yoopacerya, yaari mwaha wa omphenta Muluku. Masi Yesu aahikhalana nthowa nikina: Omoriwa ikharari wekeekhai waanimwiiriha waakhaliherya momunepani ale yaatthuneya okhaliheriwa. Mu iphiro sotheene oonihenrye awe omoriwa ikharari, khiivo yaari yootthuneyexa ovikana waakhaliherya akina yaarina etala yomunepani. Nrowe nthokorerye sowiiraneya piili sinooniherya moota Yesu aawoonela awe atthu aalaleerya awe. Othokorerya sowiiraneya iyo, onoonikhaliherya oweha oratteene mathowa anniiriha olaleerya.
15, 16. Mutthokiherye sowiiraneya piili sinooniherya moota Yesu aawoonela awe atthu aalaleerya awe.
15 Mwaakha wa 31 Nuumala Kristu Orwa, nuuvira etthu yowiiraka iyaakha piili aivahereryaka moomalela mmuteko woolaleerya, Yesu aahiilipiherya vanceene eetteettaka ‘ilapo sothene’ sa oGalileya. Itthu aawenhe awe saahinvara murima. Murummwa Matheyo onihimya so: “Vano, ònaka mittitthi s’atthu, ahakhupanyerya n’uthunku, okhala wira yari òthwelela ni ònyanyaliwa, ntoko ipwittipwitthi sihikhalanne makampusi aya”. (Matheyo 9:35, 36) Yesu aaniwoonela othunku atthu yahaathokoreriwa. Aanisuwela saana wira yaari amasikhini mmukhalelo womunepani. Aanisuwela wira atthu ale yaanihaaxiwa tthiri ni yaanikhoottiwa n’ale yaatthuneya waakhapelelaka, eyo piiyo, ahooleli a itiini. Mwaha woomoriwa ikharari vanceene, Yesu aahiilipiha mmuteko awe wira aalaleerye atthu muhupi onivaha nlipelelo. Etthu yaatthuneya wa atthu ale, yaari olaleeriwa ihapari sooreera sa Omwene wa Muluku.
16 Yahiiraneya etthu emosaru, nuuvira myeeri sikina, waattamela Paasikha a 32 Nuumala Kristu Orwa. Okathi ola Yesu ni awiixutti awe yaahiwela ekalawa khilapuwela ephareya ya oGalileya, aphavelaka nipuro noomaaleleya wira amumule. Masi muttitthi ole w’atthu waahitthimaka mwentto ovirelaka ekalawa, ni waahiphiya okhopela ekalawa ehinatthi ophiya. Yesu aapanke exeeni? “Yesu ahikhuma mukalawani, ahòna muttitthi ule mulupale w’atthu, khwamorela ikharari, okhala wira yari ntoko ipwittipwitthi sihina makampusi. Vano ahipajerya owixuttiha itthu sinjene”. (Marko 6:31-34) Vano-tho, Yesu “ahimoriwa ikharari” mwaha wa etala yomunepani atthu ale yaarina aya. Ntoko “ipwittipwitthi sihina makampusi”, atthu ale yaanivoliwa etala yomunepani ni yaahaana wiikhapelela mmensaya. Etthu yaamwiiriha Yesu olaleerya waari omoriwa ikharari, ohiya okhanyereriwa.
Mulaleeryeke n’umoriwa ikharari
17, 18. (a) Exeeni enniiriha olaleerya? (b) Ninrowa wunnuuherya sai waamorela ikharari atthu akina?
17 Ntoko atthareli a Yesu, exeeni enniiriha olaleerya? Ntoko niwenhe ahu mMuru 9 wa eliivuru ela, hiyo nookhalana muteko ni muritti wa olaleerya ni waapaka awiixutti. (Matheyo 28:19, 20; 1 aKorinto 9:16) Masi mathowa anniiriha ovara muteko ola ahikhaleke paahi ophavela waakhwaniherya aahiiso mwaha wookhanyereriwa. Mwa sotheene, etthu enniiriha olaleerya ihapari sooreera sa Omwene ti omphenta Yehova. Nave-tho hiyo ninnilaleerya mwaha wa waamorela ikharari atthu a itiini sikina. (Marko 12:28-31) Nto ninrowa wunnuuherya sai waamorela ikharari akina?
18 Nohaana owoonela atthu ntoko Yesu aawoonela awe, okhalaka ntoko “òthwelela ni ònyanyaliwa, ntoko ipwittipwitthi sihikhalanne makampusi”. Nkahaya muupuwelele omphwanya mwaapwittipwitthi yoowo aarimenle. Owo khorina makampusi wira omuroihe mapuro ari malaxi makithi ni maasi, nto mwaamunama ole oowooniha othunku onnivoliwa etala ni ntthona. Niireke wira khimwaammorela ikharari mwaapwittipwitthi ole? Niireke wira khimwaarowa wiimananiha ophavela yoolya ni maasi wira munvahe mwaamunama ole? Mwaapwittipwitthi ole onlikana ni atthu anceene yaawo nlelo ahisuwenle ihapari sooreera. Akhoottiwaka ni amakampusi a itiini soowoka, awo annivoliwa etala ni ntthona nomunepani, ni kharina nlipelelo neekeekhai na muhoolo. Hiyo nookhalana etthu aniphavela aya, eyo piiyo, yoolya yomunepani yooneneviha ni maasi ooriiriha eekeekhai, aniphwanyaneya mBiibiliyani. (Yesaya 55:1, 2) Wuupuwelela sootthuneya somunepani sa atthu akina, onniniiriha waamorela ikharari. Akhala wira nnootakiha omoriwa ikharari wa Yesu, ninrowa wiimananiha vanceene wira naaleele atthu yoolipelela ya Omwene.
19. Exeeni enrowa ahu opaka wira nimulipihe ole onimusoma Biibiliya, yoowo oniphwanelela opacerya olaleerya vamosa ni muloko?
19 Ninrowa waakhaliherya sai atthu akina otthara ntakiheryo na Yesu? Nkahaya muupuwelele wira nimphavela omulipiha ole onimusomiha ahu Biibiliya, yoowo oniphwanelela opacerya olaleerya vamosa ni muloko. Aahiiso nimphavela omukhaliherya mutthu aahiiye olaleerya wira atthikeleke olaleerya. Moota xeeni ninrowa ahu waakhaliherya atthu awo? Hiyo nohaana ophavela ovara murima aya. Muupuweleke wira wanipacerya Yesu “ahimoriwa ikharari”, nto moottharelana aahiwiixuttiha. (Marko 6:34) Akhala wira nnoowerya waakhaliherya wunnuuherya omoriwa ikharari, mirima saya sohaana owiirihaka okhala ntoko Yesu ni waalaleeryaka ihapari sooreera atthu akina. Hiyo pooti waakoha so: “Waakhulela muhupi wa Omwene olokihenrye sai okumi anyu? Sai voohimya sa atthu ale ahisuwenle muhupi ola, niireke wira awo-tho khantthuneya osuwela ihapari sooreera? Exeeni enrowa anyu opaka wira mwaakhaliherye?” Tthiri nthowa nuulupale nnimwiiriha mutthu olaleerya ti omphenta Muluku ni ophavela omurumeela.
20. (a) Exeeni eniheliwa muhina okhala mutthareli a Yesu? (b) Exeeni enrowa othokoreriwa mmuru onittharelana?
20 Okhala mutthareli a Yesu onihela muhina itthu sikina, ohiya paahi waaleela atthu akina moolumo awe ni otakiha soovara sawe. Nohaana okhalana “mupuwelo” mmosaru aarina Kristu. (aFilipi 2:5) Hiyo ninnixukhurela vanceene okhala wira Biibiliya onninleela miyuupuwelelo ni moonelo waakhaliherya moolumo ni miteko sa Yesu! Naasuwela oratteene “ankhili [“muupuwelelo”, NM] a Kristu”, hiyo nnoowerya wunnuuherya omoriwa ikharari ntoko Yesu, vanonto nnimwaathokoreryaka atthu ntoko siisaale Yesu aathokorerya awe atthu otheene. (1 aKorinto 2:16) Mmuru onittharelana, ninrowa othokorerya iphiro sinceene Yesu oonihenrye awe waaphenta atthareli awe mwa vameekh’aya.
a Nuulumo na eKriki nintaphuleliwa wira “ahimoriwa ikharari”, nnooniherya muupuwelelo muulupale wa woona othunku mu elavulelo ya eKriki. Eliivuru emosa enihimya wira nuulumo nna nnooniherya “ohiya paahi moonelo wa woona othunku, masi-tho ophavela wuulupale omaliha muxankiho owo”.
b Nuulumo na eKriki nitaphuleliwe wira ‘okhupanyerya’ nintaphulela “ohaawa hoothe”.