Hidootaa Awuppe Demmana Danddayay?
DAANEELI tammu laytta naꞌa, shin I issi laytta kumettaa kansseriyaa harggiyan waayettiiddi takkiis. A akkamiya dottoretuugaadan mata laggetikka I paxennaagaa eridi hidootaa qanxxidosona. SHin Daaneeli hidootaa qanxxibeenna. I diccidi, pilggiyaagaa gididi issi wode kansseriyaa harggiyawu xaliyaa demmanaagaa qoppees. I ba kanssere harggiyaa malaa akkamiyoogan dumma eray deꞌiyo gooba dottoree A akkamanawu yaanaagaa siyidi he gallassaa hidootan naagiis. SHin carkkuwaa hanotaappe denddidaagan dottoree he gallassi yaana danddayibeenna. Daaneeli hidootaa qanxxiis. He saatiyaappe simmin azzaniyoogaa doommiis. Yaatidi, naaꞌꞌu gallassa giddon hayqqiis.
Daaneela hanotay, hidootaynne hidootaa xayihoogee payyatettaa bolli gattiyoobaa xannaꞌida issi aakimiyaa qofaara maayees. Neenikka hegaa mala taariketa siyennan aggakka. Leemisuwawu, hayqqanawu matida issi cimay, issibaa, hegeekka siiqiyo uraara gayttiyo gallassaa woy aqo oyqqido gallassaa baala bonchchiyo gallassaa yeemotti naagees. He gallassay gakkidi aadhdhin, ikka hayqqees. Hegaadan oottiyaabay aybee? Issoti issoti qoppiyoogaadan tumuppe hidootawu gita wolqqay deꞌii?
Akkamuwaabaa xannaꞌiya daro asati issibaa ufayssan naagiyoogee, hidootaynne loꞌꞌo qofay deꞌuwunne payyatettawu keehi maaddiyoogaa yootoosona. SHin ha qofaa maayyiyay ubba asaa gidenna. Pilggiya issoti issoti hegee saynissee kaafenna hayse giidi toochchoosona. Eti bollaa harggiyawu gaasoy bolli deꞌiyooba giidi qoppana koyoosona.
Hidootay koshshiyaaba gidiyoogaa siriyoogee haꞌꞌi doommidaba gidenna. SHaꞌan qoodettiya layttappe kase, Giriike biittaa eranchchay Aristtootili, hidootay aybakko oyshettido wode, “Hidootay gallassa aymo” yaagidi zaariis. Mata wode qassi, Amarkkaa biittaa polotika asa gidida Benjjamin Franklini, “Hidootan deꞌanawu qoppiya asi namisan hayqqana” yaagidi yootiis.
Yaatin, hidootay tumuppe aybee? Hidootay asi bana minttettanawu mela amottiyoobee, qassi baynnabaa coo aymottiyoobee? Woy hidootay aymo gidennan, nu ubbaa payyatettawunne ufayssawu keehi koshshiyaanne maaddiya eeshshee, qassi hegaadan qoppanaadan oottiya gaasoy deꞌii?