Naase

Yihoowaynne Yesuusi nuuyyo oottidobaa nuuni muletoo hassayanaadan shiiqoti maaddoosona. Nuuni deꞌuwan ubba gallassi Yesuusa leemisuwaa kaallanawu baaxetiyoogan galatiyaageeta gidana bessees. (2 Qor. 5:14, 15) Qassi, Yihooway wozuwaa giigissido gishshawu nuuni A sabbanaadan nu wozanay nuna denttettees. Nu shiiqotun wozanappe zaariyoogee nuuni A sabbana danddayiyo issi oge. Nuuni nu goꞌꞌaa aggibayanawu eeno giyoogan Yihoowanne A Naꞌaa loytti siiqiyoogaa bessana danddayoos. Darotoo, nuuni shiiqotun shiiqanawu dumma dummabaa aggibayana bessees. Daro gubaaꞌeti issi shiiquwaa shiiqiyoy nuuni daafurana danddayiyo ooso gallassi omarssaana. Qassi hara shiiquwaa shiiqiyoy hara asay shemppiyo saaminttaa wurssetta gallassaana. Nuuni daafurikkonne, nu shiiqota shiiqiyoogaa Yihooway akeekii? Ee, akeekees! Nuuni shiiqanawu baaxetiyoogaa Yihooway akeekeesinne xoqqu ootti xeellees.—Mar. 12:41-44. w19.01 29 ¶12-13

Asaa bolli gakkiya metotuppe amaridaagee Yesuusa bollikka gakkiis. Leemisuwawu, Yesuusi hiyyeesa keettan diccennan aggenna. Bana dichchida aawaa Yooseefaara oottiyoogan, Yesuusi deexxiya wolqqa oosuwaa waatidi oottana danddayiyaakko tamaariis. (Maa. 13:55; Mar. 6:3) Yooseefi Yesuusi saꞌan ba haggaazuwaa wurssanaappe kase hayqqennan aggenna. Hegaa gishshawu Yesuusi I siiqiyo uri hayqqin seelettennan aggenna. Qassi ammanuwan issuwaa gidenna so asaara deꞌiyoogee ay malakko Yesuusi erees. (Yoh. 7:5) Hageetinne hara hanotati, Yesuusi asaa metuwaanne etawu siyettiyaabaa akeekanaadan maaddennan aggokkona. Yesuusi asawu qoppiyoogee I maalaalissiyaabata oottido wode qoncci beettiis. Yesuusi maalaalissiyaabata oottana koshshiyo gishsha xallawu oottibeenna. I metootidaageetuyyo “qarettiis.” (Maa. 20:29-34; Mar. 1:40-42) Yesuusi he asatuyyo siyettiyaabaa akeekiisinne eta maaddanawu koyiis.—Mar. 7:32-35; Luq. 7:12-15. w19.03 16 ¶10-11

Yesuusi saꞌan deꞌido wurssetta qammi I ay keena unꞌꞌettidaakko ane qoppa. I hayqqana gakkanawu polo ammanettidi deꞌaneeshsha? I ammanettennaba gidikko biilooniyan qoodettiya asaassi ayba hidootikka baawa giyoogaa. (Roo. 5:18, 19) Harabaappe aaruwan, I ammanettennaba gidikko, A Aawaa geeshsha sunttaykka moorettana danddayees. (Iyy. 2:4) I ba kiittido mata laggetuura wurssetta kahuwaa miishin, eti “bantta ubbaappe ooni gitakko bantta giddon palamettidosona.” Maalaalissiyaabay, Yesuusi he wode mulekka hanqqettibeenna. SHin, I ashkketettan eta haasayissiis. Yesuusi loꞌꞌo eeshshay etassi deꞌanaadan zaarettidikka kehatettan, qassi minttidinne qonccissidi tamaarissiis. Qassi kiitettidaageeti aara ammanettidi deꞌido gishshawu I eta nashshiis. (Luq. 22:24-28; Yoh. 13:1-5, 12-15) Nuuni ubbaykka haasayaaninne hanotan harata naaqqiyoogaa hassayoogee Yesuusa leemisuwaa kaalliyoogan unꞌꞌoy gakkikkokka woppu giidi deꞌana danddayoos. (Lee. 12:18; Yaaq. 3:2, 5) Qassi eta loꞌꞌo eeshshaa beꞌiyo wode harata nashsha.—Efi. 4:29. w19.02 11-12 ¶16-17

Muusee Higgee danobaa oottiis giidi issi ura wordduwan mootiyo daro hanotay merettennaadan naagees. Mootiyo uri bana ooni mootiyaakko eriyo maatay deꞌees. (Zaa. 19:16-19; 25:1) Qassi mooranchcha giidi A bolli pirddanaappe kase, baa giishin naaꞌꞌu markkati markkattana koshshees. (Zaa. 17:6; 19:15) Issi Israaꞌeela asi danobaa oottidoogaa beꞌiday issi markka xalla gidikko shin? I ba oottido balabaa gishshawu qaxxayettikke giidi mule qoppana koshshenna. I oottidobaa Yihooway beꞌiis. Yihooway wottiyoobi baynna leemiso; I suure gidennabaa aybanne oottenna. I kessido maarawu azazettiyaageeta I anjjees; shin bantta maataa bessenna ogiyan goꞌettiyaageeta I qaxxayees. (2 Sam. 22:21-23; Hiz. 9:9, 10) Issoti issoti iitabaa oottidi qixaatiyaappe attiyaaba milatikkonne, bessiya wodiyan eta bolli Yihooway pirddana. (Lee. 28:13) Eti bantta nagaraappe simmana xayikko, “de7o Xoossaa kushiyan kunddanaagee daro” yashshiyaaba gidiyoogaa eti takkennan akeekana.—Ibr. 10:30, 31. w19.02 23-24 ¶20-21

Muusee Yihooway azazanaadaaninne kaalettanaadan akko xeellidoogee qoncce. I “beettenna Xoossaa be7idabaadan, genccidi sinttau biis.” (Ibr. 11:24-27) Israaꞌeelati Gibxxeppe kiyoosappe naaꞌꞌu agina kumennan, eti ubba Siinaa Deriyaa gakkennan, wolqqaama metoy merettiis. Haatti baynna gishshawu asay zuuzummiyoogaa doommiis. Eti Muuse bolli zuuzummiyoogaa doommidosona, qassi yohoy keehi wolqqaamin Muusee, “Taani ha asaa waatoo? Eti tana shuchchan caddana hanoosona” yaagidi Yihoowakko waassiis. (Kes. 17:4) Yihooway qoncce kaaletuwaa yootiyoogan Muuseyyo zaariis. Muusee Kooreban deꞌiya zaallaa ba gatiman shocana koshshees; yaatin qassi haattay zulidi goggana. Geeshsha Maxaafay, “Muusee Israa7eela cimatu sinttan hegaadan oottiis” yaagees. Israaꞌeelati alana gakkanaashin uyidi he metuwaappe shemppidosona.—Kes. 17:5, 6. w18.07 13 ¶4-5

Yihooway nuna Kiristtaane gubaaꞌiyaa baggaarakka siiquwan minttettees. Nuuni nu ishanttanne michchontta siiqiyoogaaninne ayyaanaabaa xallan gidennan qofankka minttettiyoogan nuuni Yihoowa siiqiyoogaa bessana danddayoos. (1 Yoh. 4:19-21) Kiitettida PHawuloosi Kiristtaaneta hagaadan zoriis: “Intte qassi ha77i oottiyoogaadan, issoi issuwaa minttettitenne maaddite.” (1 Tas. 5:11) Ee, cimatu xalla gidennan, gubaaꞌiyan deꞌiya ubbay ishanttanne michchontta minttettiyoogan Yihoowanne Yesuusa leemisuwaa kaallana danddayees. (Roo. 15:1, 2) Gubaaꞌiyan deꞌiya keehi unꞌꞌettida issotu issotussi eranchchatu maadoynne xalee koshshana danddayees. (Luq. 5:31) Cimatinne gubaaꞌiyan deꞌiya harati eti akkamuwaara gayttidabaa loohida eranchcha gidennaagaa akeekoosona. Gidoppe attin, etinne gubaaꞌiyan deꞌiya harati ‘yayyiyaageeta [“unꞌꞌettidaageeta,” NW] minttettoosona, wolqqi baynnaageeta maaddoosona, qassi asa ubbaa danddayoosona.’—1 Tas. 5:14. w18.09 14 ¶10-11

Nuuni Yihoowa loytti eriyo wode, an keehi ammanettoos. Qassi nuuni Yihoowa loytti erana danddayiyo mexi issi ogee Geeshsha Maxaafaa loytti nabbabiyoogaanne nabbabidobaa wotti denttidi qoppiyoogaa. Yihooway beni wode ba asaa waati naagidaakko bessiya ammanttiyaabaa Geeshsha Maxaafay yootees. He maxaafay I ha wodiyankka nuussi qoppiyoogaa bessiya ammanttiyaabaa yootees. Yihooway ba asaa waati ashshiyaakko qonccissanawu Isiyaasi goꞌettido loꞌꞌo leemisuwaa qoppa. I Yihoowa henttanchchan, qassi Xoossawu oottiyaageeta dorssatun leemisiis. Isiyaasi Yihooway, “Ba dorssa maratakka ba qesiyan shiishshidi, ba kiyuwan idimmana” yaagiis. (Isi. 40:11) Yihoowa mino kushee nuna qoommidoogaa nuuni akeekiyo wode, naagetti uttidoogee nuuyyo siyettin nuuni woppu goos. Metoy gakkishinkka woppu gaanaadan nuna maaddana mala, hachchi gallassa xiqisiyan odettida ammanttiya qofaa wotti dentti qoppite. Sinttappe metoy gakkiyo wode hegeeti inttena minttana. w19.01 7 ¶17-18

Neeni ayyaanaabaa halchchada A polanawu baaxetiyo issibi woy unddennabi deꞌii? Neeni galla galla Geeshsha Maxaafaa nabbabanawu baaxetennan waaya aggana. Woy qassi neeni kaseegaappe loytta haasayanawunne tamaarissanawu baaxetana danddayaasa. Hanotay ay gidikkonne, neeni kaseegaappe loyttidobaa akeekiyo wode, woy harati hegaa akeekidi nena galatiyo wode, neeyyo aybi siyettii? Neeni ufayttennan waaya aggana. Qassi neeni keehi ufayttana bessees; ayssi giikko, neeni Yesuusa leemisuwaa kaallada ne koyiyoobaappe Xoossay koyiyoobaa sinttayaasa. (Maz. 40:8; Lee. 27:11) Neeni Yihoowawu haggaaziyoogaa ubbatoo ne qofan wottiyo wode, nena ufayssiyaanne ne deꞌuwan maaddiya ooso oottaasa. Kiitettida PHawuloosi, “Qaaxxennan minnidi eqqite. Intte daafurai Godaa baggaara mela gidennaagaa eridi, ubba wode Godaa oosuwaa azallennan oottite” yaagiis. (1 Qor. 15:58) SHin, duretiyoogaanne hayttatiyoogaa mala alamiyaabaa halchchiyo wode, asay tumu ufayssaa demmenna. Etawu ushachchikkonne, hada gididabadan etawu siyettees.—Luq. 9:25. w18.12 22 ¶12-13

Daawiti saꞌan deꞌiya asay Xoossay kessido xillotettaa maaraa kaallana wodiyaabaa yootiis. (2 PHe. 3:13) Isiyaasa 65:22n deꞌiya hiraagay, “Ta asaa laittai mittaa laittaadan aduqqana” yaagees. Hagee asay shaꞌan qoodettiya layttawu daanaagaa bessees. Ajjuutaa 21:1-4y yootiyoogaadan, Xoossay asaakko xeellana, qassi geeshshatettay deꞌana ooratta alamiyan Xoossawu oottiyaageetussi ‘hayqoy deꞌennaagee’ I qaalaa gelidobaappe issuwaa. Beni Edenen Addaameppenne Hewaanippe Gannatee halidaba gidikkonne, hegee merinawu xayi attenna. Xoossay qaalaa gelidoogaadan, saꞌan deꞌiya asay sinttappe anjjettana. Ayyaanay kaalettin Daawiti ashkketi biittaa laattanaagaanne an merinawu daanaagaa yootiis. (Maz. 37:11) Qassi nuuni saꞌan loꞌꞌiya gannatiyan deꞌana wodiyaa yeemuwan naaganaadan Isiyaasa maxaafay yootiyo hiraagati maaddoosona. (Isi. 11:6-9; 35:5-10; 65:21-23) Hegee awude hananee? Danobaa oottida Ayhuda bitaniyawu Yesuusi gelido qaalay polettiyo wodiyaana. (Luq. 23:43) Neenikka he Gannatiyan deꞌana danddayaasa. w18.12 7 ¶22-23

Nuuni alamiyaa qofaappe muleera naagettana danddayiyoo? CHii, nuuni alamiyaappe kiyana danddayokko. Ha alamiyaa qofaa nuuni guuttaa siyiyoogee attenna. (1 Qor. 5:9, 10) Sabbakiyo oosoy nuuni worddo ammanuwaabaa siyanaadan oottees. SHin, Xoossay dosenna qofaa siyiyoogee attana xayikkonne, nuuni hegaa qoppana woy ammanana bessenna. Yesuusaagaadan, nuuni Seexaanaa halchchuwaa poliya qofaa sohuwaara eqettana bessees. Hegaa bollikka, nuuni alamiyaa qofaa koshshennan siyenna mala naagettana danddayoos. Leemisuwawu, nuuni mata lagge dooriyo wode naagettana koshshees. Nuuni Yihoowawu goynnennaageetuura laggetikko, etaagaadan qoppanaagaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Lee. 13:20; 1 Qor. 15:12, 32, 33) Qassi lodda laamiyaara, danobaara, woy pokkobaara gayttida allaaxiyoobaappe haakkiyoogan, ‘Xoossaa eratettaa bolli denddiya’ qofay nu qofaa moorennaadan naagettoos.—2 Qor. 10:5. w18.11 21 ¶16-17

Tuman hemettanawu nuuni kaseegaappe aaruwan waani murttana danddayiyoo? Yaatiyo issi ogee Geeshsha Maxaafaa tumaa haratuyyo tamaarissanawu danddayettida ubbabaa oottiyoogaa. Neeni yaatiyoogan, ayyaanaa biso gidida “Xoossaa qaalaa” ubbatoo mintta oyqqana. (Efi. 6:17) Nuuni ubbay “tumatettaa qaalaa suuretettan” goꞌettiya gooba asttamaare gidanawu baaxetana danddayoos. (2 Xim. 2:15) Harati tumaa shammanaadaaninne worddo timirttiyaa eqettanaadan maaddanawu nuuni Geeshsha Maxaafaa goꞌettiyo wode, Xoossay yootiyoobaa nu qofaaninne nu wozanan wottoos. Yaatiyoogan, nuuni aggennan tuman hemettanawu kaseegaappe yaa murttoos. Tumay Yihooway immiyo alꞌꞌo imota. He imotaa baggaara, nuuyyo deꞌiya ubbabaappe keehi alꞌꞌobaa demmida; hegeekka saluwan deꞌiya nu Aawaayyo mata dabbo gidida. I nuna hanno gakkanawu tamaarissidobay doometta xalla! Nuuni shammido tumaa bolli gujjana mala, merinaa deꞌuwaa nuussi immanawu Xoossay qaalaa geliis. Yaatiyo gishshawu, nuuni loꞌꞌo inqquwaadan tumaa nashshana koshshees. Aggennan ‘tumaa shamma, qassi mulekka bayzzoppa.’—Lee. 23:23. w18.11 8 ¶2; 12 ¶15-17

Nohee Bashshaa Haattaappe kase yaana bashshaabaa asawu seeraa yootidoogee erettidaagaa. Yesuusi yootidobaa akeeka: “Aissi giikko, bashshiya haattaa yuussaappe kase wode, Nohee markkabiyan gelido gallassai gakkanaashin, asai meesinne uyees; qassi, attumaasai machcheesinne maccaasai azinaa gelees. Bashsha haattai yiidi, eta ubbaa efaana gakkanaashin, eti akeekibookkona; taani, Asa Na7ai, yiyo wode, hegaa mala gidana.” (Maa. 24:38, 39) Asay siyana xayikkonne, Nohee etawu yootanaadan odettida seeraa ammanettidi yootiis. Ha wodiyan, Xoossay asawu halchchidobaa eranaadan nuuni Kawotettaabaa asawu yootoos. Nuuni Yihoowaagaadan, asay siyidi ‘paxa deꞌanaadan’ wozanappe koyoos. (Hiz. 18:23) Hegaadankka, nuuni sooppe soonne dabaaban markkattiyo wode, Xoossaa Kawotettay yiidi Xoossawu azazettenna alamiyaa xayssanaagaa danddayettida keenan daro asawu seeraa yootoos.—Hiz. 3:18, 19; Dane. 2:44; Ajj. 14:6, 7. w18.05 19 ¶8-9

Leemisuwawu, ne biittan sunttati Kawotettaa oosuwaa teqqidi ne ishanttubaa nena oychchanawu xeesikko ne ay oottana koshshii? Neeni eriyo ubbabaa etawu yootana bessii? Biittaa haariya Rooma bitanee oychchido wode Yesuusi waatidee? Geeshsha Maxaafay, “Co77u gaanau wodee de7ees; qassi haasayanaukka wodee de7ees” giyo maaraadan, issi issitoo Yesuusi aybanne haasayibeenna! (Era. 3:1, 7; Maa. 27:11-14) Hegaa mala hanotan, nu ishantti qohettenna mala, nuuni akeekanchcha gidiyoogee keehi loꞌꞌo. (Lee. 10:19; 11:12) Ne mata dabboy gita nagaraa oottidaba, qassi hegaa neeni eriyaaba gidikko waatuutee? ‘Tumaa haasaya.’ Neeni cimatuyyo tumaa wurssa yootana koshshees; qassi hegaa geellayana bessenna. Moorida uri zaarettidi Yihoowaara dabbotana mala, eti A loytti maaddiyo ogiyaa kuuyanawu ubbabaa erana koshshees.—Yaaq. 5:14, 15. w18.10 10 ¶17-18

Harata siiquwan waati mintettana danddayiyoo? Yaatiyo issi ogee eta loytti siyiyoogaa. (Yaaq. 1:19) Qarettidi siyiyoogee siiquwaa bessiyaaba. Unꞌꞌettida urawu siyettiyaabaa akeekanawu qaretaaninne hiillan oychchana danddayaasa. Yaatada neeni ne mala Kiristtaaniyawu qarettananne A minttettana danddayaasa. Neeni wozanappe siiqiyoogaanne qoppiyoogaa ne sinttay besso. Darobaa yootanawu koshshiyaabadan awu siyettikko, danddayan ezgga, qassi kelttiyaa geloppa. Danddayan ezggiyoogan awu siyettiyaabaa akeekana danddayaasa. Hegee unꞌꞌettiya ishay woy michchiyaa nenan ammanettanaadan maaddananne neeni minttettanawu koyada yootiyoobaa I woy A siyanaadan oottana danddayees. Neeni wozanappe qoppiyoogaa harati eriyo wode, hegee eta keehi minttettana danddayees. w18.09 14 ¶10; 15 ¶13

Wodee miishsha gidiyoogaadan, tumaa shammiya ooninne qanxxana bessiyaaba. Kawotettaa mishiraachchuwaa siyanawu, Geeshsha Maxaafaanne Geeshsha Maxaafaa qofay deꞌiyo xuufeta nabbabanawu, Geeshsha Maxaafaa xannaꞌanawunne gubaaꞌe shiiquwawu giigettidi shiiqanawu wode koshshees. Nuuni keehi koshshenna harabawu goꞌettana danddayiyo wodiyaa hegawu goꞌettana koshshees. (Efi. 5:15, 16) Geeshsha Maxaafan koyro erana koshshiyo timirttiyaa eranawu nuussi ay keena wodiyaa koshshii? Hegee nu hanotaadaana. Yihoowa aadhdhida eratettaabaa, A ogiyaabaanne A oosuwaabaa nuuni erana danddayiyoobawu zaway baawa. (Roo. 11:33) Koyro kiyida Wochiyo Keelay tumaa “guutta ciishshan” leemisidi hagaadan giis: “Tumaa ciishshaa issuwaa xallaa demmada gidees gooppa. Issuwaa xallay gidiyaakko, haray daana koshshenna. SHiishshiyoogaa aggoppa; qassi haraakka gujjada koya.” Nuuni merinawu deꞌiyo wodekka, Yihoowabaa ubbatoo gujji gujji tamaarana danddayoos. Ha wodiyan keehi koshshiyaabay, nu hanotaadan, shammana danddayiyo tuma ubbaa shammanawu nu wodiyaa loytti goꞌettiyoogaa. w18.11 4 ¶7

Geeshsha Maxaafay azinati bantta machchotussi qoppananne eta hanotaa akeekana bessiyoogaa yootees. (1 PHe. 3:7, NW; tohossa qofaa) Issi urabaa akeekiyoogee he urassi qoppiyoogaara gayttidaba. Leemisuwawu, akeekanchcha azinay ayyo miyye gidida A machchiyaa appe daroban dummatikkonne, A aybinkka appe laafennaagaa I erees. (Doo. 2:18) Yaatiyo gishshawu, azinay O bonchchiyoogan iyyo siyettiyaabaa qoppiyoogaa bessees. Akeekanchcha azinay I hara maccaasaara haasayiyo wodekka ba machcheessi siyettiyaabaa qoppees. I eta mule lambbeechchenna woy eta amottidi xeellenna; woy qassi Interneettiyan daro asaara gayttiyooban woy hegaa mala hara websaytiyan I hegaadan oottenna. (Iyy. 31:1) Ee, I ba maccaasiyo siiqiyo gishsha xallaassi gidennan, Xoossaa siiqiyo gishshawunne iitabaa ixxiyo gishshawu I ba maccaaseessi ammanettidi deꞌees.—Maz. 19:14; Amo. 5:15. w18.09 29 ¶3-4

Nuuni Xoossaa Qaalaappe tamaaridobaa oosuwan peeshshiyoogee metiyoy aybissee? Suurebaa oottanawu nuna ziqqi oottana koshshiyoogee hegawu issi gaaso; qassi nuna ziqqi oottidi deꞌiyoogee metiyaaba. Nuuni ha “wurssetta gallassi” daro asati “miishshaa siiqiyaageeta, ceeqettiyaageeta, ayyiyaageeta, cayiyaageeta,” qassi “banttana naagennaageeta” gidido wodiyan deꞌoos. (2 Xim. 3:1-3) Hegaadan haniyoogee iita gidiyoogaa nuuni Xoossaa ashkkarati eroos; shin nuuyyo issi issitoo hegaadan haniya asaayyo injjetidabanne eti tumuppe bantta deꞌuwan ufayttiyaaba milatana danddayees. (Maz. 37:1; 73:3) Issi uri hagaadan giidi qoppana danddayees: ‘Tawu koshshiyaabaappe haratussi koshshiyaabaa kaseyiyoogee maaddii? Taani haratuppe “guuxxiyaabadan” hanikko, asay tana bonchchiyoogaa agganeeshsha?’ Ba xallaa siiqiya ha alamiyaa asaa eeshshay nuna qohanaadan oottiyoogee gubaaꞌiyan nuussi deꞌiya loꞌꞌo dabbotaanne nuuni Kiristtaane gidiyoogaa erissiya malaataa moorana danddayees. SHin, Geeshsha Maxaafan eta loꞌꞌo eeshshay odettido asatubaa xannaꞌidi eta leemisuwaa kaalliyo wode nuuni anjjettoos. w18.09 3 ¶1

Yihooway medhdhiyoogaa doommanaappe kase barkka deꞌikkonne, I he wode ba xallaabaa qoppenna. SHin I ayyaana meretatussikka asaassikka deꞌuwaa immiis. “Ufayttiya Xoossay” Yihooway loꞌꞌobaa immiyoogaa dosees. (1 Xim. 1:11, NW; Yaaq. 1:17) I nuunikka ufayttanaadan koyiyo gishshawu, kehatettan immanaadan nuna tamaarissees. (Roo. 1:20) Xoossay asaa ba leemisuwan medhdhiis. (Doo. 1:27) Hegee Yihooway nuuni aagaa mala eeshshaa bessanaadan oottidi nuna medhdhiis giyoogaa. Nuuni ufayssaanne Yihoowa anjjuwaa demmanawu, haratussi qoppiyoogaaninne kehatettan immiyoogan Yihoowa leemisuwaa kaallana koshshees. (Pili. 2:3, 4; Yaaq. 1:5) Aybissi? Yihooway asaa hegaadan siiquwan medhdhido gishshataassa. Nuuni nagaranchcha gidikkonne, kehatettan immiyoogan Yihoowa mala gidana danddayoos. Yihooway asay A mala gidanaadan koyiyo gishshawu, nuuni kehatettan immiyoogee A ufayssees.—Efi. 5:1. w18.08 18 ¶1-2; 19 ¶4

Kiristtoosa kaalliyaageeti A qaalaa hayttan siyiyoogaa xalla gidennan, I giidoogadan oottiyoogankka siyiyoogaa bessoosona. Qassi ‘Aqossi hirggiyoogan’ eta qofay shaahettenna. (Luq. 21:34) Ubba eti wolqqaama metoy gakkiyo wodekka, Yesuusi azazidobaa oottiyoogaa bantta deꞌuwan kaseyoosona. Ayba metoy gakkikkokka, eti Yihoowayyo ammanettidi deꞌoosona. Yesuusi giyoobaa nuuni siyiyoogaa bessana danddayiyo hara ogee qassi, nuussi kaaletuwaa immanaadan I sunttido asatuura hashetidi oottiyoogaa. (Ibr. 13:7, 17) Mata layttatun Xoossaa dirijjitee darobaa laammiis; haggaazuwan ooratta miishshatanne ogeta goꞌettiyoogee, saaminttawu gidduwaa shiiquwaa shiiqiyo maaray, SHiiquwaa Addaraashaa keexxiyo, bottokoniyoonne keexettida Addaraashaa oyqqiyo ogee hegeetuppe amaridaageeta. Siiquwaanne nuussi qoppiyoogaa bessiya kaaletotu gishshawu keehi galatoos. Dirijjitee immiyo kaaletuwaa kaallanawu nuuni baaxetiyo wode Yihooway anjjanaagaa ammanettoos. w19.03 10-11 ¶11-12

Xeetaappe 10 kushee tuma gidido odoy muleera balettiyaaba. Yaasu wode, Yorddaanoosa SHaafaappe arggo baggan deꞌiya Israaꞌeelata gakkidabaa qoppa. (Yaas. 22:9-34) Eti Yorddaanoosappe arshsho baggan deꞌiya Israaꞌeelati yarshshuwaa yarshshiyo gita sohuwaa gimbbidoogaa oduwaa siyidosona. Odettidabaappe hegee tuma. Eti bantta ishantti Yihoowa bolli makkalidosona giidi qoppidosona (Yaa. 22:9-12) Eti olettanaappe kasetidi, tumubaa muleera siyanaadan ammanettiya asata kiittidoogee ufayssiyaaba. He asati ay akeekidonaa? SHin he yarshshiyoosaa yarshshuwaassa gidennan hassayuwawu keexxidosona. Etikka Yihoowayyo ammanettida ashkkarata gidiyoogaa sinttappe ubbay eranaadan hegaa keexxidosona. He Israaꞌeelati kumetta gidenna qofaa siyidi bantta ishantta busakkiyoogaappe, tumubaa wurssi eranawu takki giidoogee ufayssiyaaba! w18.08 5 ¶9-10

PHawuloosi yootidoogaadan, Yihoowawu goynniyaageetikka iitabaa oottana danddayoosona. Paaciyan xoonettiyaageeti Yihoowaara loꞌꞌo dabbotan deꞌoos giidi qoppana danddayoosona. SHin, Yihoowa dabbo gidanawu koyiyoogaa woy ayyo ammanettays giyoogaa xallay issi uri ubbatoo Yihoowan sabettanaadan oottenna. (1 Qor. 10:1-5) Muusee Siinaa Deriyaappe wodhdhennan gamꞌꞌidoogee Israaꞌeelata qofissidoogaadan, Yihoowa pirddaa gallassaynne ooratta alamee yaana wodee gamꞌꞌidaba milatiyoogee Kiristtaaneta ha wodiyan qofissana danddayees. He qaalaa gelidobati hagaappe simmin keehi daro gamꞌꞌidi polettiyaaba woy ammananawu metiyaaba milatana danddayoosona. Nuuni naagettana xayikko, hegaa malabaa qoppiyoogee Yihoowa sheniyaa kaseyiyoogaa aggidi asatettaabaa kaseyanaadan nuna oottana danddayees. Guyyeppe, nuuni Yihoowappe haakkananne ayyaanaaban mino gidido wode mule qoppennabaa wurssettan oottana danddayoos. w18.07 21 ¶17-18

Yihooway nuna eriyo wode, nuunikka hegaadan gita anjjuwaa demmana danddayoos. SHin nuuni waanidi Yihoowan erettana danddayiyoo? Nuuni A siiqiyoonne nu deꞌuwan A xallawu aqiyo wode, hegaadan erettoos. (1 Qor. 8:3) SHin, nuuni saluwan deꞌiya nu Aawaara dabbotidi deꞌana koshshees. Ha alamiyan nashettiyoogaa gujjin, “laafanne qassi karettida” A qofawu aylle gidenna mala, PHawuloosi etawu xaafido Galaatiyaa Kiristtaanetudan nuunikka naagettana koshshees. (Gal. 4:9) He koyro xeetu layttaa Kiristtaaneti Xoossan erettidosona. SHin PHawuloosi he ishati pattennabawu “simmidoogaaa” yootiis. PHawuloosi etawu giidobay, “Intte hagaa keenaa yi simmidi, kase aggido pattennabawu ayssi guyye simmeetii?” giyoogaa mala. w18.07 8 ¶5-6

Nuuni goꞌꞌiyaabaa tamaaranawu Xoossaa higgiyaa kanttiyoogee kaalettiyoobaa nu deꞌuwan beꞌana koshshennaagee ufayssiyaaba. Eti oottido nagaray Geeshsha Maxaafan xaafettido asatu mooruwaappe tamaarana danddayoos. Geeshsha Maxaafan odettida asatu deꞌuwaabaa nabbabiyoogaa mala wodiyan, Xoossay nuussi aybippenne aadhdhiya eraa woy kaaletuwaa immees. Leemisuwawu, Kawuwaa Daawiti Yihoowa azazuwaa kanttidi Berssaabiira wodiraa laammido wode ay keena azzanidaakko qoppa. (2 Sam. 12:7-14) He taarikiyaa nabbabiiddinne qoppiiddi hagaadan nuna oychchana danddayoos: ‘Kawuwaa Daawiti Berssaabiira wodiraa laammidoogee kaalettiyo azzanuwaappe waani haakkana danddayiiddi attidee? Hegaa mala paacee gakkiyaakko, taani appe baqatana danddayiyaanaa? Taani Yooseefaagaadan woxxaneeyye Daawitaagaadan xoonettanee?’ (Doo. 39:11-15) Nuuni nagaray kaalettiyo iitabaa loytti qoppiyo wode, wozanappe ‘iitabaa ixxana’ danddayoos.—Amo 5:15. w18.06 17 ¶5, 7

Naaqoy darotoo asay polotikaaban seelettanaadan oottees. Giiray Yesuusa wode polotikaaban asay keehi oychchiyo yoho. Leemisuwawu, asay Rooma kawotettawu giiriyakkonne shaakkanawu eta mazggafiyoogee qommoora denttido Galiila Yihuday makkalanaadan denttettiis. Yesuusa timirttiyaa siyiyaageeta gujjin, Rooma haaruwan deꞌiyaageeti biittaanne keettaa mala dumma dummabawu qaraxaa qanxxana koshshees. Qassi giiraa shiishshiyaageeti balibakkiyoogee asawu deexoy daranaadan oottiis. Giiraa shiishshiyaageeti carataa kessiyoosan banttassi maatay imettanaadan miishshan shammana danddayoosona; yaatidi shiishshiyo miishshaappe woriyaa ekkoosona. Yarkkon giiraa shiishshiyaageetu halaqay Zakkiyoosi asaappe wolqqan miishshaa ekkidi duretiis. (Luq. 19:2, 8) He wode daroti aagaadan oottennan aggokkona. Yesuusa morkketi I giiraaban issi baggawu exatanaadan oottidi A piriyan gelissanawu malidosona. Eti denttido giiray Rooma haaruwan deꞌiyaageeti ubbay issi dinaariyaa dinaariyaa qanxxiyo giiraa. (Maa. 22:16-18.) Ayhudati he giiraa keehi ixxoosona. Hegee eti Rooma kawotettawu haarettiyoogaa bessiyaaba. w18.06 5-6 ¶8-10

Seexaanawu exatiyoogee ubbatoo iitabaa kaalettees. Hegee tumu goꞌꞌaa demissenna! (Iyy. 21:7-17; Gal. 6:8) Seexaanay qohiyoy ay keenakko eriyoogee nuna waati maaddii? Hegee nuuni kawotettaa sunttata bessiyaagaadan xeellanaadan maaddees; qassi haggaazuwawu nuna denttettees. Kawotettaa sunttata nuuni bonchchanaadan Yihooway koyiyoogaa eroos. (1 PHe. 2:17) Qassi kawotettatu higgee I kessido maaraa phalqqana xayikko, nuuni he higgiyaa azazettanaadan I koyees. (Roo. 13:1-4) SHin nuuni issi polotikaa dirijjitiyaa woy haariya issi ura haraappe aatti xeellennan, oossinne exatennan deꞌana bessiyoogaa eroos. (Yoh. 17:15, 16; 18:36) Seexaanay Yihoowa sunttaanne bonchchuwaa waatanawu koyiyaakko nuuni akeekiyo gishshawu, nu Xoossaabaa tumaa haratussi tamaarissanawu kaseegaappe aaruwan mishettoos. Xoossaa siiqiyoogee miishshaa woy harabaa siiqiyoogaappe aaruwan keehi maaddiyoogaa nuuni akeekiyo gishshawu, A sunttan xeesettiyoogeenne he sunttaa goꞌettiyoogee nuna keehi ufayssees.—Isi. 43:10; 1 Xim. 6:6-10. w18.05 24 ¶8-9

Aqo deꞌuwan metoy merettiyo wode shaahettiyoogee bessiyaabee? Geeshsha Maxaafay shaahettanawu gaaso gidiya dumma dummabaa yootenna. PHawuloosi, “Ammanenna azinai de7iyo ammaniya machchiyaa de7ikko, i azinai iira issippe de7iyoogaa a dosikko, appe shaahettuppu” yaagiis. (1 Qor. 7:12, 13) Hegee ha wodiyankka oosuwan peꞌees. ‘Ammanenna azinati’ issi issi hanotatun bantta machchotuura ‘issippe deꞌanawu dosennaagaa’ bessidosona. Ammanenna azinay A ba payyatettawu woy ba shemppuwaa hirggana gakkanaassi, O asatettan keehi qohana danddayees. I iyyoonne ba soo asawu koshshiyaabaa kunttennan ixxana danddayees, woy ayyaanaaban A keehi qohettanaadan oottana danddayees. Hegaa mala hanotatun, issi issi Kiristtaaneti azinay ay giikkonne, eti I ‘issippe deꞌanawu dosenna’ giidi, shaahettana koshshiyaabadan kuuyidosona. SHin hegaa mala hanotatun hara Kiristtaaneti bantta aqo laggiyaara issippe deꞌanawu kuuyidosona. Eti genccidosona; qassi bantta aqo deꞌuwaa giigissanawu baaxetidosona. w18.12 13 ¶14, 16; 14 ¶17

Zerettaa zeriyaagaabaa qonccissiya Luqaasa 8: 5-8, 11-15n deꞌiya leemisuwan odettida zerettay “Xoossaa qaalaa” woykko Kawotettaa mishiraachchuwaa. Biittay asaa wozanawu leemiso. Aradda biittan wodhdhida zerettay xaphuwaa yeddidi, mokkidi gistte dala gidiis. Hegee guyyeppe “xeetu kushiyaa aifiis.” Yesuusa leemisuwan aradda biittay zerettaa ekkidoogaadan nuunikka tumaa ekkidi mintti oyqqida. Hegaa gishshawu, zeretta mala gidida Kawotettaa tumay xaphuwaa yeddidi gisttiyaa dalaadan dicciis; qassi guyyeppe ayfanawu giigettiis. Qassi gisttiyaa dalay hara dala gidennan, hara zerettaa ayfiyoogaadan, nuuni hara erissiyo ashkkarata gidennan, Kawotettaabaa hara ayfiyaa ayfoos. Nuuni waatidi Kawotettaabaa hara ayfiyaa ayfiyoo? Nuuni Kawotettaabaa sabbakiyo wode ubbatoo nu wozanan zerettidaagaa mala zerettaa zeroos. (Luq. 6:45; 8:1) Hegaa gishshawu, nuuni Kawotettaa mishiraachchuwaa ubbatoo yootido peeshshan ‘danddayaara naagidi ayfiyoogaa’ ha leemisuwaappe tamaaroos. w18.05 14 ¶10-11

PHawuloosi ba ishanttuyyo ‘baayyo deꞌiyaabaa banaara gattidi ufayssan immiis.’ I etayyo aybanne oottanawu koyiyoogaa I oottidobay bessees. (2 Qor. 12:15) Hegaadan, cimati bantta ishantta qaalan minttettiyoogaa xalla gidennan, etassi wozanappe qoppiyoogaa bessiyoogankka eti minnanaadan oottana koshshees. (1 Qor. 14:3) Harati minnanaadan oottiyoogee zoriyoogaa gujjana danddayees; shin minttettiya ogiyan waati zoranaakko Geeshsha Maxaafay yootiyoobaa cimati kaallana koshshees. Hegaa xeelliyaagan, hayquwaappe denddi simmidi Yesuusi leemiso gidiyaaba oottiis. I Qeeri Isiyan deꞌiya amarida gubaaꞌeta mino zoriyaa zorana koshshido wode, I waatidaakko ane beꞌoos. Etayyo zoriyaa immanaappe kase, I Efisoona, PHerggaamoonanne Tiyaaxiroona gubaaꞌeta wozanappe galatiis. (Ajj. 2:1-5, 12, 13, 18, 19) Cimati zoriyaa immana koshshiyo wode Kiristtoosa leemisuwaa kaalliyoogee bessiyaaba. w18.04 22 ¶8-9

Yelidaageetoo, intte naata harggiyaappe naaganawu intteyyo danddayettida ubbabaa oottiyoogee qoncce. Intte keettaa ubbatoo geeshsheeta; qassi intte woy intte naati sahettanaadan oottiya aybanne diggeeta. Hegaadankka, Seexaanaa qofan intte naatu qofay moorettanaadan oottana danddayiya pilmetuppe, televizhiiniyaa prograametuppe, elektronike kaassatuppenne Intterneetiyaappe intte naata naagana koshshees. Intte naati Yihoowaara dabbotanaadan maaddiyo aawatettaa Yihooway intteyyo immiis. (Lee. 1:8) Hegaa gishshawu Geeshsha Maxaafay yootiyo maaraara maayiya higgiyaa intte soo asawu kessanawu yayyoppite. Intte naatussi eti beꞌana danddayiyoobaanne danddayennabaa yootite; qassi intte hegaadan kuuyidoy aybissakko eti akeekanaadan maaddite. (Maa. 5:37) Intte naati dicciyo wode, Yihooway kessido maaraadan likke gididabaa woy likke gidennabaa banttarkka shaakki eranaadan eta loohissite. (Ibr. 5:14) Qassi intte naati intte oottiyoobaappe tamaariyoogaa hassayite.—Zaa. 6:6, 7; Roo. 2:21. w19.01 16 ¶8

Neeni yelaga Kiristtaane gidikko, cimatussi qoppanawu halchchiyoogee loꞌꞌoba. Eti daro laytti haggaaziyoogan demmidobaa yootana mala bonchchuwan oychchana danddayaasa. Hegee nena minttettana, qassi intte pooꞌuwaa kaseegaappe aatti pooꞌissanaadan nenakka etakka denttettana. Hegaa bollikka, nuuni ubbay SHiiquwaa Addaraashan shiiqiyaageeta mokkanawu halchchoos. Haggaazuwaa shiiquwaa kaalettiyo maatay neessi imettikko, cimidaageeti haggaazanaadan loytta maaddana danddayaasa. Eta hanotaara giigiya mootti etawu deꞌii? Issi issi hanotan, eti asatettan banttana maaddana danddayiya yelagaara haggaazanaadan oottana danddayaasa. Qassi sahoy darobaa ootissenna ishatu woy michchotu hanotaa akeekiyoogaa bessana danddayaasa. Ee, neeni akeekan qoppiyoogee meezee deꞌin xayin, yelagikka cimikka mishiraachchuwaa mishettidi yootanaadan maaddana danddayees.—Wog. 19:32. w18.06 23-24 ¶10-12

Nuuni Yihooway nuna nagaraanne hayquwaa aylletettaappe kessidoogaa mule xaasayana bessenna. Nuuni wozuwaa baggaara geeshsha kahan nu Xoossawu haggaazana danddayoos; yaatiyoogan qassi tumu ufayssaa demmoos. (Maz. 40:8) SHin nuuni galatiyoogaa bolli, nu alꞌꞌo laꞌatettaa bessennabawu mule goꞌettennaadan ubbatoo naagettana koshshees. Kiitettida PHeexiroosi nu laꞌatettaa ashuwaa amuwaa polanawu gaaso oottennaadan mintti zoriis. Hegee Israaꞌeelata bazzuwan gakkidabaa nena hassayissennee? Qassi he daafabay nuna ubba etaagaappe aaruwan gakkana danddayees. Seexaanaynne A alamee maayuwaaninne alleeqettiyooban, miyoobaaninne uyiyooban, allaxxiyoobaaninne wodiyaa aattiyooban, qassi hara daroban keehi cimmiyaabaa giigissiis. Zalꞌꞌiyaaban erissiya cincca asati nuussi koshshenna darobaa loꞌꞌiya asatuura gattidi darotoo keehi koshshiyaabadan qonccissoosona. Hegan cimettidi nu laꞌatettaa maari baynna ogiyan goꞌettana danddayoos. w18.04 10 ¶7-8