Ichchashe

Yesuusi ba wodiyan deꞌiya haymaanootiyaa kaalettiyaageeti asay Yihoowayyo suure goynnanaadan tamaarissenna gishshawu, eta eqettiis. Leemisuwawu, Parisaaweti cimmiyaageeta gidiyoogaa I qonccissiis; ayssi giikko, eti bantta kushiyaa meecettanawu qoppiyoogaa keena banttana yelidaageetuyyo koshshiyaabaa kunttanawu qoppokkona. (Maa. 15:1-11) Haymaanootiyaa kaalettiyaageeti Yesuusi haasayidobaa gishshawu hanqqettiyaaba gidikkonne, I tumaa yootiyoogaa aggibeenna. Issi issi haymaanooteti tamaarissiyoobay worddo gidiyoogaakka Yesuusi qonccissiis. I haymaanooteti tamaarissiyo ubbabay Xoossaa ufayssees gibeenna. Bashshawu efiya aaho ogiyan daro asay baanaagaanne deꞌuwawu efiya xuntta ogiyan amaridaageetu xallay baanaagaakka yootiis. (Maa. 7: 13, 14) Amarida asay Xoossaayyo oottoos giikkonne, Xoossawu eti oottennaagaa I qonccissiis. I hagaadan giis: “Bolla baggaara dorssa milatidi, inttekko yiya wordduwaa hananabaa yootiyaageetuppe naagettite; shin tumaappe eti garssa baggaara wanggireellotu mala. Eti aifiyo aifiyan intte eta erana.”—Maa. 7:15-20. w21.05 9 ¶7-8

Haanna Leewa zare gidida Elqqaana gelaasu, I O keehi siiqees. SHin Elqqaanassi Piniino giyo hara machchiyaa deꞌawusu. Elqqaani Piniinippe aaruwan Haanno siiqiyaaba gidikkonne, “Piniinissi naati de7oosona; shin Haannissi issi na7ikka baawa.” Hegaa gaasuwan, Piniina Haanno ‘hanqqetissanawu’ ubbatoo cayawusu. Haanna keehi hanqqettaasu! ‘A yeekkaasunne qumaa meennan ixxaasu.’ SHin Haanna aybinkka haluwaa kiyanawu malidoogaa Geeshsha Maxaafay yootenna. A bawu siyettiyaabaa Yihoowawu yootido gishshawu I bana maaddanaagaa ammanettaasu. (1 Sam. 1:2, 6, 7, 10) Haanni hanotaappe ay tamaarana danddayiyoo? Issi uri issi issiban nenaara annaacettanawu malikko, he hanotay laamettanaadan neeni oottana danddayiyoogaa hassaya. Neeni annaacettana koshshenna. Iitabaa iitaban zaariyoogaappe, he uraara sigettanawu mala. (Roo. 12:17-21) I laamettana xayikkonne, neeni woppu gaananne ufayttana. w21.07 17 ¶13-14

Asqqorootu Yihuday yaaretiyaagaa gidido gishshawu, keehi iitabaa oottiisinne Yesuusa aattidi immiis. SHin Yihuday kase ubbatoo iita asa gidenna. (Luq. 6:13, 16) Yesuusi A ammanettiyo gishshawu, miishshaa saaxiniyaa oyqqiyo aawatettaa awu immiis. SHin asay yaaretennaadan Yesuusi darotoo yootidoogaa Yihuday siyidaba gidikkonne, guyyeppe wuuqqiyoogaa doommiis. (Mar. 7:22, 23; Luq. 11:39) Yesuusi hayqqanaappe guuttaa kasetidi Yihuday yaaretiyaagaa gidiyoogaa bessiis. Mayraamonne I michchiyo Martto gujjin, Yesuusinne A kaalliyaageeti inchchirichchay oyqqido Simoona son imatuwaa shoobettidosona. Qumaa miishin, Mayraama denddada daro miishshan bayzettiya geeshsha shittuwaa Yesuusa huuphiyan tigaasu. Hegan Yihudaynne Yesuusa kaalliya harati keehi hanqqettidosona. Yesuusa kaalliya harati he miishshaa haggaazuwawu goꞌettiyaakko loꞌꞌo giidi qoppennan waayi aggana. SHin Yihuday hanqqettido gaasoy dummatees. I “kaiso” gidiyo gishshawu saaxiniyaappe miishshaa wuuqqana koyiis.—Yoh. 12:2-6; Maa. 26:6-16; Luq. 22:3-6. w21.06 18 ¶12-13

Neessi keehi daro aawatettay deꞌiyo gishshawu, oottana koshshiya ubbabaa oottana danddayennabadan issi issitoo qoppay? Yaatikko, PHawuloosa hanotaa neeni akeekana. I issuwaa xallawu gidennan, “woosa keetta ubbau” hirggiis. (2 Qor. 11:23-28) Ufayssaa diggiya harggee nena sakkii? Issi metoy PHawuloosa keehi wayssiis. Hegee saho gidennan aggenna, qassi hegee agganaadan I keehi koyiis. (2 Qor. 12:7-10) Neeni baliyooban hidootaa qanxxay? PHawuloosikka issi issitoo hegaadan haniis. I suurebaa oottanawu ubbatoo baaxetana koshshido gishshawu, bana ‘ufayssi baynna asa’ yaagiis. (Roo. 7:21-24) PHawuloosi ha meto ubbay gakkishin genccana koshshikkonne, I aggennan Yihoowawu oottiis. Yaatanawu I wolqqaa awuppe demmidee? I ba balaa loytti erikkonne, wozuwaa mintti ammanees. w21.04 22 ¶7-8

Wottiyoobi baynna asa gidida Addaamee nagaraa oottido wode, merinawu deꞌiyo hidootay A xallaappe gidennan, A zariyaappekka haliis. Addaame oottidobawu gaasoyiyoobi baawa. I nagaraa oottanawu dooriis. SHin A zerettay ay balanne oottibeenna; qassi Addaamee nagaraa oottanaadan eti gaaso gidokkona. (Roo. 5:12, 14) Addaamee ba oottido nagaraa gishshawu hayqqana koshshiis. Gidoppe attin, Addaamee naati merinawu deꞌanaadan Yihooway oottana danddayiyoobay deꞌii? Ee, deꞌees! Addaamee nagaraa ootti simmin takkennan, Yihooway miilooniyan qoodettiya Addaame zerettata nagaraappenne hayquwaappe laꞌa waati kessanaakko bessiis. (Doo. 3:15) Nuuni nagaranchcha gidikkonne, wozuwaa gaasuwan Yihoowaara dabbotaa minttana danddayoos. Wozoy Dabloosa oosoy muleera xayanaadan oottana. (1 Yoh. 3:8) Wozuwaa gaasuwan, saꞌawu Yihooway koyro halchchidobay polettana. Kumetta saꞌay gannate gidana. w21.04 14 ¶1; 19 ¶17

Keehi cora attumaageetinne maccaageeti Yerusalaame biidosona. Eti dumma dumma gidida daro biittaa asanne dumma dumma daro doonaa haasayoosona. He gallassi maalaalissiyaabay haniis. Amarida Ayhudati qoppennan hara biittaappe yiidaageetu doonaa haasayidosona! Hegee shiiqida cora asay maalaalettanaadan oottikkonne, Ayhudatinne kiitettida PHeexiroosi asa ubbawu yootidobay hegaappe aaruwan maalaaliyaaba. He cora asay Yesuus Kiristtoosan ammaniyoogaa bessikko eti attana danddayiyoogaa tamaaridosona. Siyidobay eta wozanaa keehi denttettiis. Hegaa gishshawu asay hagaadan oychchiis: “Yaanin nuuni ai oottanee?” PHeexiroosi hagaadan giidi zaariis: “Intte huuphiyan huuphiyan . . . xammaqettite.” (Oos. 2:37, 38) Kaallidi hanidabay keehi maalaalissiyaaba. He galla 3,000 gidiya asay xammaqettidi Kiristtoosi erissiyo ashkkara gidiis. Hegee Yesuusi bana kaalliyaageeti oottanaadan azazido erissiyo ashkkara oottiyo gita oosuwawu doometta. A kaalliyaageeti ha wodiyankka he oosuwaa oottoosona. w21.06 2 ¶1-2

Nuuni sabbakiyoy Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissiyoogaa doomissanawu metiya moottaana gidana danddayees. Issi issi asay nu yootiyoobaa siyanawu koyenna woy hegaa eqettees. Geeshsha Maxaafaappe yootiyoobaa hegaa mala asay siyana danddayees giidi nuuni ubbatoo qoppanaadan nuna aybi maaddana danddayii? Ha waayissiya alamiyan asaa deꞌoy eesuwan laamettana danddayiyoogaanne siyanawu koyibeennaageeti banttassi Xoossaa kaaletoy koshshiyoogaa wurssettan akeekana danddayiyoogaa hassaya. (Maa. 5:3) Kase ubbatoo nu xuufeta ekkennan ixxiya amaridaageeti guyyeppe Geeshsha Maxaafaa xannaꞌanawu eeno giidosona. Qassi Yihooway kattaa Godaa gidiyoogaa nuuni eroos. (Maa. 9:38) I nuuni puutiyaa tokkanaadaaninne haattaa ushshanaadan koyiyaaba gidikkonne, dichchiyaagee A. Nuuyyo Geeshsha Maxaafaa xinaatee haꞌꞌi baynnaba gidikkonne, Yihooway nuna anjjiyoy nuuni asawu daro xuufiyaa immiyo gishshataassa woy Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissiyo gishshataassa gidennan, asaa maaddanawu baaxetiyo gishshataassa gidiyoogaa hassayiyoogee keehi minttettiyaaba! w21.07 6 ¶14

Yihooway asay naata yelidi eti A siiqanaadaaninne awu haggaazanaadan eta tamaarissana mala aawatettaa immiis. Yihooway kiitanchchatussi maalaalissiya daro eray deꞌanaadan oottidaba gidikkonne, naata yelanaadan oottidi eta medhdhibeenna. Naata dichchiyaageeti hegaa hassayidi naata dichchiyo maataa xoqqu ootti xeellana koshshees. Yelidaageeti bantta naata “Godaa seeraaninne zoriyan” dichchiyo gita aawatettay etawu imettiis. (Efi. 6:4; Zaa. 6:5-7) Yelidaageeta maaddanawu Xoossaa dirijjitee Geeshsha Maxaafaa qofay deꞌiyo xuufeta, biidota, muuziqaanne hegaa mala darobata giigissiis. Saluwan deꞌiya nu Aawaynne A Naꞌay nu naata siiqiyoogee qoncce. (Luq. 18:15-17) Yelidaageeti Yihoowan ammanettiyo wodenne bantta naatussi koshshiyaabaa kunttanawu banttawu danddayettida ubbabaa oottiyo wode Yihooway ufayttees. Yelidaageeti bantta naati merinawu Yihoowa soo asa gidanaadankka maaddoosona! w21.08 5 ¶9

Ammano giyoogee naqaashi baynnan issibaa coo ammaniyoogaa giidi issi issi asay qoppees. SHin Geeshsha Maxaafaa maaran hegee tumu ammano gidenna. Geeshsha Maxaafay ammanuwawu naqaashay denddo gidiyoogaa yootees. Hegaa gishshawu, nuuni Yihoowa, Yesuusanne Kawotettaa beꞌana xayikkonne, eti beettiyaagaa keena qoncce gidiyoogaa bessiya naqaashay deꞌees. (Ibr. 11:3) Yihoowa Markka gidida saynisiyaa eranchchay hagaadan giis: “Yihoowa Markkati ammaniyoobawu naqaashay deꞌees. Eti saynisee yootiyo tumubaa ammanoosona.” ‘Deꞌuwan deꞌiya ubbabaa Xoossay medhdhidoogaa bessiya keehi daro naqaashay deꞌiyaaba gidikkonne, he ubbabaa I medhdhidoogaa daro asay ammanennay aybissee?’ Amaridaageeti hegaabaa bantta huuphen mule pilggi erokkona. Yihoowa Markka gidida Roberti hagaadan gees: “Timirtte keettan meretaabaa aybanne tamaarissenna gishshawu, hegee tuma gidenna gaada qoppaas. Tawu layttay 22 gidin Xoossay ubbabaa medhdhidoogaa ammananaadan oottiyaabaa Geeshsha Maxaafaappe erana gakkanaashin hegaadan qoppiyoogaa aggabeykke.” w21.08 15 ¶4-5

Nuuni Geeshsha Maxaafaanne nu xuufeta nabbabiyoogan, banttawu Yihooway oottido loꞌꞌobaa xeelliyaagan harati haasayiyoobaa siyiyoogan Yihooway loꞌꞌo gidiyoogaa erana danddayoos. Nuuni Yihoowa loꞌꞌotettaa ‘xeelli beꞌiyo’ wode I keehi loꞌꞌo gidiyoogaa loytti akeekana. Nuuni yaatana danddayiyo issi hanotaa ane beꞌa. Nuuni aqinye gididi Yihoowawu haggaazanawu koyana danddayoos; shin qoppidobaa polanawu nu deꞌuwaa sima oottana koshshees. Nuuni Kawotettaabaa kaseyikko, nuussi koshshiyaabaa Yihooway kunttanaagaa Yesuusi qaalaa gelidoogaa darotoo nabbabennan waayi aggana; gidikkonne Yihooway hegaa nuussi oottishin mule beꞌi erokko. (Maa. 6:33) SHin, Yesuusi qaalaa gelidobaa nuuni ammaniyo gishshawu, daro miishshaa kessennan agganawu, oosuwaa oottiyo hanotaa laammanawunne mishiraachchuwaa yootanawu nuussi danddayettida ubbabaa oottanawu baaxetoos. Nuuni yaatiyo wode, Yihooway nuussi koshshiyaabaa kunttiyoogaa akeekoos. Yihooway nuussi loꞌꞌo gidiyoogaa ‘xeelli beꞌoos.’ w21.08 26 ¶2

Ha wodiyan hegaa mala metoy deꞌiyoogaa akeekiyoo? Ee. Erettida asati, duretinne aadhdhida eranchchadan alamiyaa asay xeelliyoogeeti bantta woosa keetti yiyo wode haymaanootiyaa kaalettiya daroti ufayttoosona. He asati Yihooway ixxiyoobaa oottikkonne, bantta woosa keettatun eti deꞌanaadan haymaanootiyaa kaalettiyaageeti paqqadoosona. SHin, Yihoowawu minnidi oottiya, kandduwan geeshsha gididaageeta alamiyan daro asay xoqqu ootti xeellenna gishshawu, haymaanootiyaa kaalettiyaageeti eta bonchchokkona. PHawuloosi yootidoogaadan, asay ‘karidoogeeta’ Xoossay dooriis. (1 Qor. 1:26-29) Qassi, Yihoowawu ammanettidi oottiya ashkkarati ubbay awu alꞌꞌo. Nu ammanoy xayennaadan nuna aybi maaddanee? (Maa. 11:25, 26) Alamee Xoossaa asaa xeelliyo xeelay nena qohanaadan oottoppa. Yihooway ba sheniyaa polissanawu banttana ziqqi oottiyaageetu xallaa goꞌettiyoogaa hassaya. (Maz. 138:6) Eranchcha gidenna woy tamaaribeenna asadan alamee xeelliyoogeeta goꞌettidi I oottido darobaa qoppa. w21.05 8 ¶1; 9 ¶5-6

Kiitettida PHawuloosi ishantti A maaddido gishshawu galatiis. I bana ziqqi oottidi ishanttinne michchontti immiyo maaduwaa ekkiis. (Pili. 2:19-22) Cimidaageetoo, intte gubaaꞌiyan yelagata galatiyoogaa daro ogetun bessana danddayeeta. Eti transpporttiyaa giigissiyoogan, giyaappe issi issibaa shammiyoogan woy koshshiya haraban inttena maaddana koyikko, ufayttidi eta maaduwaa ekkite. Eti inttena maaddiyoogee Yihooway inttena siiqiyoogaa bessiyo ogetuppe issuwaa gidiyoogaa hassayite. Inttena maaddiyaageetuura mata lagge gidana danddayeeta. Intte yelaga laggeti Yihoowaara dabbotaa minttanaadan maaddanawu malite, qassi yelagati gubaaꞌiyaa maaddanawu loytti oottiyoogaa beꞌiyoogee inttena keehi ufayssiyoogaa etawu yootite. Qassi etaara wodiyaa aattiyoogan intte deꞌuwan hanidabaa etawu yootite. Intte yaatiyo wode, Yihooway yelagata gubaaꞌiyaa ehiido gishshawu A ‘galateta.’—Qol. 3:15; Yoh. 6:44; 1 Tas. 5:18. w21.09 11-12 ¶12-13

Yihooway nu ishanttanne michchontta siiqees. SHin nuuni eta siiqiyoogeenne eta siiqiyoogaa bessiyoogee issi issitoo metana danddayees. Nu wogay woy nu diccido hanotay dumma gidiyo gishshawu yaatiyoogee issi issitoo metees. Qassi nuuni ubbay harata hanqqetissiyaabaanne azzanttiyaabaa oottana danddayoos. SHin ayyaanaaban nu so asa gididaageeta kaseegaappe aaruwan siiqanawu nuuni ubbay baaxetana danddayoos. Waatidi? Nu Aawaa leemisuwaa kaalliyoogan nu ishanttanne michchontta siiqiyoogaa bessoos. (Efi. 5:1, 2; 1 Yoh. 4:19) Qarettiya uri hara asi waayettiyoogaa beꞌiyo wode azzanees; qassi I maaddanawunne minttettanawu koyees. Yesuusi asaa siiqiyoogan Yihoowa leemisuwaa kaalliis. (Yoh. 5:19) Yesuusi daro asaa beꞌidi, “heemmiya asi bainna dorssadan asai hirggiyo gishshaunne asaa maaddiyaabi bainna gishshau, asaayyo qarettiis.” (Maa. 9:36) Yesuusi eta siiqiyoogaappe aadhdhiyaaba oottiis; I eta maaddiyaabaa oottiis. I hargganchchata pattiis; qassi ‘daafuranchchatanne deexuwaa tookkidaageeta’ maaddiis.—Maa. 11:28-30; 14:14. w21.09 22 ¶10-11

Maariyoogaa Yihooway dosees. Xoossay ‘maarotettay daridoogaa’ gidiyoogaa kiitettida PHawuloosi yootiis. PHawuloosi ha sohuwan Xoossay maariyaagaa gidiyo gishshawu nagaranchcha gidida tiyettida ba ashkkaratussi saluwaa biyo hidootaa immidoogaa yootiis. (Efi. 2:4-7) Gidoppe attin, Yihooway maarotettaa bessiyoy tiyettida ba ashkkaratu xallaassa gidenna. Mazamuraawee Daawiti hagaadan giis: “Yihooway ubbawu loꞌꞌo; qassi A maarotettay I medhdhido ubbaban qoncciis.” (Maz.145:9, NW) Yihooway asaa siiqiyo gishshawu, maaranaadan oottiyaabay deꞌiyo wode awudenne maarees. Yihooway maariyoogaa keehi dosiyoogaa oogaappenne aaruwan Yesuusi erees. Yesuusi saꞌaa yaanaappe daro wodiyaappe kase Yihoowaynne Yesuusi saluwan issippe deꞌidosona. (Lee. 8:30, 31) Yesuusi ba Aaway nagaranchcha asawu maarotettaa bessidoogaa darotoo beꞌiis. (Maz. 78: 37-42) Yesuusi tamaarissido timirttiyan ha ufayssiya ba Aawaa eeshshaa darotoo qonccissiis. w21.10 8-9 ¶4-5

Yihooway ba sunttaa bonchchanaagaa saluwaappe gita cenggurssan yootiyoogan he woosaa zaariis. (Yoh. 12:28) Yesuusi haggaaziyo wode ubban ba Aawaa sunttaa bonchchiis. (Yoh. 17:26) Yaatiyo gishshawu, tumu Kiristtaaneti Xoossaa sunttaa goꞌettiyoogaanne harati hegaa eranaadan oottiyoogaa gita maatadan xeelloosona. Kiristtaane gubaaꞌee eqqi simmin takkennan, Yihooway ‘Ayhuda gidennaageetu giddoppe bawu woy ba sunttawu haniya asaa ekiis.’ (Oos. 15:14) He Kiristtaaneti Xoossaa sunttaa goꞌettiyoogaaninne hegaa harati eranaadan oottiyoogan keehi ufayttidosona. Kiitettidaageetinne erissiyo ashkkarati sabbakiyo wodenne Geeshsha Maxaafaa xaafiyo wode Xoossaa sunttaa goꞌettidosona. Yaatiyoogan Xoossaa sunttaa erissiyay eta xalaala gidiyoogaa bessidosona. (Oos. 2:14, 21, NW.) Hegaadankka, ha wodiyan deꞌiya Yihoowa Markkati, Yihoowa sunttawu haniya asa. w21.10 20-21 ¶8-10

Aggenna Xoossaa siiqoy merinaagaa. Mazamure 136n hegee 26too odettiis. Doomettan deꞌiya paydoy hagaadan gees: “GODAA galatite! Aissi giikko, i keha, aggenna a siiqoi merinaagaa.” (Maz. 136:1) Paydo 2ppe 26 gakkanaassi deꞌiya ubba paydotun “aggenna a siiqoi merinaagaa” giya qaalay deꞌees. Nuuni ha mazamuriyaa nabbabiyo wode, Yihooway ba aggenna siiquwaa muletoo daro ogiyan bessidoogee nuna maalaalissees. “Aggenna a siiqoi merinaagaa” giya zaari zaari odettida qaalati Xoossay ba ashkkarata siiqiyo siiqoy mule laamettennaagaa qonccissoosona. Yihooway ba ashkkarata siiqiyoogaa sohuwaara aggennaagaa eriyoogee keehi minttettiyaaba! Ayyo haggaaziya issi ura I siiqiyoogaa doommiyo wode, ubba qassi A metoy gakkiyo wode Yihooway mule aggibayenna. Yihooway nuna aggibayennaagaa eriyoogee nuuni ufayttanaadan, metuwaa genccanawu koshshiya wolqqaa demmanaadaaninne ubbatoo ayyo haggaazanaadan maaddees.—Maz. 31:7. w21.11 4 ¶9-10

Worddo haymaanootee xayiyoogaa, Maagooga Googi gattiyo qohuwaanne Armmageedoona olaa mala mata wode gakkanabaa xeelliyaagan issi issitoo neeni hirggaa eray? ‘He yashshiyaabati gakkiyo wode taani ammanettada deꞌanee,’ gaada nena oychcha eray? Neeni he oyshatubaa qoppikko, hachchi gallassa xiqisiyan Yesuusi yootidobaa pilggiyoogee nena maaddees. Yesuusi ba erissiyo ashkkaratussi hagaadan giis: “Intte wozanai hirggoppo; . . . ammanite.” Sinttappe gakkanabay ayba gidikkonne nuuni woppu gaanaadan mino ammanoy nuna maaddana. Nu ammanuwaa paacciyaabati nuna gakkiyo wode nuuni waatanaakko haꞌꞌi qoppikko, nu ammanuwaa minttanawu ay oottana koshshiyaakko erana. Nuuni hegaabaa qoppikko, nu ammanuwaa minttana koshshiyo ginaa akeekoos. Nuuni paaciyaa gencciyo wode ubban, nu ammanoy minni minni bees. Hegee sinttappe nuna gakkana paaceta nuuni genccanaadan maaddana. w21.11 20 ¶1-2

Ximootiyoosi baassi danddayettida ubban sabbakiyo oosuwaa minnidi oottanaadan kiitettida PHawuloosi A minttettiis. (2 Xim 4:5) SHin hegee issi issitoo deexxana danddayees. Leemisuwawu, nu oosuwaappe amaridaagee teqettido woy muleera digettido biittatun deꞌiya ishanttubaa qoppa. Yihoowa asata hidootaa qanxxissana danddayiya daro metoy gakkees. Leemisuwawu daroti bantta soo asawu koshshiyaabaa kunttana xallawu daro saatiyaa oottoosona. Eti loytti haggaazanawu koyoosona; shin saaminttaa wurssettan hitti goosona. Harati caddi oyqqiya harggiyaa gaasuwan woy cimatettaa gaasuwan kaseegaadan oottana danddayokkona. Harati qassi eti Yihoowayyo aynne pattennabadan ubbatoo qoppoosona. Nuna ayba metoy gakkikkokka, danddayettida keenan nuuni aggennan haggaazanaadan koshshiya wolqqaa nuussi Yihooway immana danddayees. w21.05 20 ¶1-3

Harati Yihooway koyiyo ogiyan ayyo goynnennaadan diggiyaabaa oottanaadan issi issitoo nuna denttettana danddayoosona. Eti hegaadan oottiyo wode, nuuni keehi koshshiyaabaa kuuyana bessees. Wogaabaa 19:19n deꞌiya ufayssiya maaray hagaadan giyoogaa akeeka: “Naa77u qommobaappe dadettida maayo maayoppa.” He higgee Israaꞌeelati bantta yuushuwan deꞌiya deretuppe dummatanaadan maaddiis. Nuuni Muuse Higgiyaa kaallenna gishshawu, puuttuwaa, carqqiyaa woy suufiyaanne qacina malabaappe walakkidi giigissido maayuwaa issi Kiristtaanee maayiyoogee bala gidenna. SHin eti ammaniyoobaynne oottiyoobay Geeshsha Maxaafay tamaarissiyoobaara maayettennaba gidikko, nuuni he asata milatanawu koyokko. Nuuni nu dabbotanne hara asaa siiqoos. SHin, nuuni nu deꞌuwan kuuyiyoobay nu heeran deꞌiya asaappe nuuni dummatanaadan oottiyaaba gidikkonne, hegee nuuni Yihoowawu azazettiyoogaa bessees. Nuuni geeshsha gidanawu koyikko, Xoossawu dummatana bessiyo gishshawu hegee keehi koshshiyaaba.—2 Qor. 6:14-16; 1 PHe. 4:3, 4. w21.12 5 ¶14; 6 ¶16

Deꞌuwawu efiya ogiyaa demmana danddayoos. Yesuusi hagaadan giis: “Intte taani tamaarissiyoogau azazettikko, tumu tana kaalliyaageeta. Intte tumatettaakka erana; qassi tumatettai inttena ailletettaappe kessana.” (Yoh. 8:31, 32) Neeni hara daroti oottiyoobaa kaalliyoogaappe tumaa koyiyoogee loꞌꞌoba. Xoossay nuuppe koyiyoobaa eranawu A Qaalaa loytta xannaꞌiyoogaaninne Yesuusi tamaarissidobaa azazettiyoogan yaatiyoogaa doomma. Qassi nuuni worddo haymaanootee tamaarissiyo timirtteta eqettanaadaaninne worddo haymaanootiyaara gayttida baalata bonchchennaadan Yihooway nuuppe koyiyoogaa neeni eradasa. Yihooway koyiyoobaa oottiyoogeenne A ufayssenna meezetuppe laꞌa kiyiyoogee metana danddayiyaabaa gidiyoogaakka eradasa. (Maa. 10:34-36) Hegaa mala meezeta aggiyoogee nena deexxana danddayiyoogee qoncce. Gidoppe attin, neeni saluwan deꞌiya ne Aawaa siiqiyo gishshawu laamettanawu ubbatoo baaxetaasa. I nenan keehi ufayttees!—Lee. 27:11. w21.12 22 ¶3; 23 ¶5

Gita mooruwaa moori simmin imettida zoriyaa ekkiyoogan Muuse loꞌꞌo leemiso. Issi wode, I keehi hanqqettidi Yihoowa bonchchibeenna. Hegaa gaasuwan Muusee Hidootaa Biitti gelennan attiis. (Qoo. 20:1-13) Muusee hegan azzanidoogaa yootido wode, Yihooway ayyo hagaadan giis: “Ha yohuwaa denttada naa77antto taayyo haasayoppa.” (Zaa. 3:23-27) Muusee hegan hanqqettibeenna. I Yihooway kuuyidoban maayettido gishshawu, Israaꞌeela kaalettanaadan Yihooway A goꞌettiyoogaa aggibeenna. (Zaa. 4:1) Muusee zoriyaa siyiyoogan nuuni kaallana bessiya loꞌꞌo leemiso. Muusee I xoqqu ootti xeelliyo maatay appe hali simminkka ammanettidi deꞌiyoogan I Yihoowa zoriyaa ekkidoogaa bessiis. Muuse mala ammanettida asa leemisuwaa kaalliyo wode nuuni goꞌettoos. (Lee. 4:11-13) Nu ishanttuppenne michchonttuppe daroti eta leemisuwaa kaallidosonanne zoriyaa ekkidosona. w22.02 11 ¶9-10

Yesuusawu loꞌꞌo laggee Alꞌꞌaazari 32 M.Ln, balggo wodiyan sahettidi hayqqiis. (Yoh. 11:3, 14) Alꞌꞌaazarawu Mayraamonne Martto giyo naaꞌꞌu michchontti deꞌoosona; qassi Yesuusi he soo asaa keehi siiqees. Martta Yesuusi yiidoogaa siyada aara gayttanawu eesuwan kiyaasu. A hagaadan giido wode ay keena azzanidaakko qoppa: “Godau, neeni hagan de7idabaa gidiyaakko, ta ishai haiqqenna.” (Yoh. 11:21, 32, 33) Yesuusi Mayraamanne Martta bantta ishay hayqqidoogaa gaasuwan keehi kayyottidoogaa akeekidi afuxxidoogee qoncce. Neeni siiqiyo uri hayqqidaba gidikko, neeyyo siyettiyaabaa Yihooway akeekees. Yesuusi ‘muleera ba Aawaa meretaa ekkiis.’ (Ibr. 1:3) Yesuusi yeekkido wode, siiqiyo uri hayqqiyo wode Yihoowawu aybi siyettiyaakko qonccissiis. (Yoh. 14:9) Neeni siiqiyo uri hayqqiyo wode, Yihooway neeni kayyottidoogaa akeekiyoogaa xalla gidennan, I neeyyo qarettiyoogaakka ammanettana danddayaasa. I meqqida ne wozanaa pattanawu koyees.—Maz. 34:18; 147:3. w22.01 15 ¶5-7

Neeni takki gaada Yihoowaara haasayiyaabanne abaa qoppiyaaba gidikko, keehi goꞌettana. Koyruwan, neeni loꞌꞌobaa kuuyana. Geeshsha Maxaafay “aadhdhida eranchcha asatuura hemettiya asi aadhdhida eranchcha” gidanaagaa yootees. (Lee. 13:20) Naaꞌꞌanttuwan, neeni loꞌꞌo asttamaare gidana. Nuuni issi ura Geeshsha Maxaafaa xannaꞌissiyo wode, izaawu Yihoowaara dabbotaa minttanaadan maaddiyoogee waannatiya halchchotuppe issuwaa. Nuuni saluwan deꞌiya nu Aawaara loytti haasayiyo wode, A wozanappe siiqoosinne nuuni tamaarissiyo urikka A siiqanaadan loytti maaddana danddayoos. Yesuusa hanotaa qoppa. I Yihoowabaa yootidobay A keehi siiqiyoogaa qonccissiyoogee, A kaalliyaageetikka Yihoowa siiqanaadan maaddiis. (Yoh. 17:25, 26) Heezzanttuwan, ne ammanoy minnana. Neeni Xoossay nena kaalettanaadan, minttettanaadaaninne maaddanaadan woossiyo wode haniyaabaa qoppa. Ne woosaa Yihooway zaarido payduwan, neeni A mintta ammanana.—1 Yoh. 5:15. w22.01 30 ¶15-17

Yihooway nuna keehi siiqiyo gishshawunne nuuni ufayttanaadan koyiyo gishshawu, bala qofaanne iita meezeta xayssanaadan I nuna zorees. (Isi. 48:17, 18) Iita amuwaa amottiyaageeti banttananne harata qohiyoogaa Yihooway erees. Nuuni nunanne harata qohiyoogaa beꞌiyoogee A azzanttees. Nuuni nu eeshshaa laammanawu baaxetiyo wode nu laggetuppenne dabbotuppe amaridaageeti nu bolli qilliiccana danddayoosona. (1 PHe. 4:3, 4) Eti nuuni koyiyo ubbabaa oottiyo maatay nuussi deꞌees, qassi nu oottanabaa hara uri nuussi yootanaadan paqqadana koshshenna gaana danddayoosona. SHin Yihooway kessido maarawu azazettennaageetussi tumu laꞌatettay deꞌenna. Eti Seexaanaa alamee banttana laammanaadan eeno goosona. (Roo. 12: 1, 2) Nu ubbawu dooriyo maatay deꞌees: Ceega asatettaara deꞌanawu doorikko, nagaraa oosuwawunne Seexaanaa alamiyawu haarettoos; woy Yihooway nuna laammanaadan eeno gaanawu doorikko, nuuni ha wodiyan keehi loꞌꞌo asa gidoos.—Isi. 64:8. w22.03 3 ¶6-7

Nuuni Xoossaa Qaalaa wotti denttidi qoppiyoogee, nuna gakkiya metuwaa xeelliyaagan suurebaa qoppanaadan nuna maaddees. Kayyottida amꞌꞌiyo Geeshshaa Maxaafay waati maaddidaakko qoppa. Iyyooba maxaafaa nabbabiyaakko maaddiyaabaa tamaarana danddayiyoogaa issi cimay iyyo yootiis. A nabbabaydda, koyro heeran Iyyoobi balabaa qoppido gishshawu A boraasu. A ba qofan Iyyoobayyo hagaadan gaasu: “Iyyoobaa! Ne meto xallaa qoppoppa!” SHin I eeshshaykka Iyyoobaagaa mala gidiyoogaa A guyyeppe akeekaasu. Hegee A ba xeelaa laammanaadaaninne ba keettaaway hayqqidoogaa gaasuwan kayyottiyoogaappe minettanaadan O maaddiis. Yihooway Kiristtaaneta eta mala Kiristtaanetu baggaarakka minttettees. PHawuloosi ba mala Kiristtaanetuura ‘minettanawu’ laamotiyoogaa yootiis.—Roo. 1:11, 12. w21.05 22 ¶10-11; 24 ¶12

Beni Israaꞌeelatussi hagaadan odettiis: “Intte biittan attuma asa gidida ubbai laittan heezzutoo, . . . GODAA intte Xoossaa sinttan i dooriyo sohuwan beetto.” (Zaa. 16:16) Eti bantta keettaanne bantta gadiyaa naagiyaabi baynnan aggi baana koshshiis. SHin Yihooway etawu hagaadan qaalaa geliis: “GODAA intte Xoossaa sinttan intte laittan heezzutoo beettanau pude kiyiyo wode, ooninne intte biittaa amottenna.” (Kes. 34:24) Israaꞌeelati Yihoowan wozanappe ammanettido gishshawu, layttan layttan baalata bonchchidosona. Hegaa gishshawu eti daro ogetun goꞌettidosona. Leemisuwawu, eti Xoossaa higgiyaabaa loytti tamaaridosona, Xoossay etayyo keehi loꞌꞌo gidiyoogaa loytti qoppidosonanne Yihoowa siiqiyaageetuura issippe shiiqiyoogan ufayttidosona. Nuuni Kiristtaane shiiqota shiiqanawu nuussi danddayettida ubbabaa oottiyo wode, hegaa mala anjjota demmoos. Qassi nuuni loytti giigettidi qantta qofaa yootiyo wode, Yihooway keehi ufayttiyoogaa hassaya. w22.03 22 ¶9

Yesuusi Qeese Ubbatu Halaqaa gidanaadan Yihooway loohissiis. Wolqqaama paacee gakkishin Xoossawu azazettiyoogee ay keena metiyaabakko Yesuusi beꞌiis. I keehippe unꞌꞌettido gishshawu, Xoossay maaddana mala “keehi yeekkidinne afuxxidi” woossiis. Yesuusi keehi unꞌꞌetido gishshawu, nuuyyo koshshiyaabaa akeekees; qassi nuuni “paacettiyo” wode “[nuna] maaddanau danddayees.” “Nuuni daafuriyo wode nuuyyo qarettanau” danddayiya maariya Qeese Ubbatu Halaqay nuna haaranaadan Yihooway sunttido gishshawu keehi galatoos! (Ibr. 2:17; 4:14-16; 5:7-10) Keehi koshshiya oyshaa zaaranawu Yesuusi keehi waayettanaadan Yihooway paqqadiis: Wolqqaama paacee gakkishinkka asi Yihoowawu ammanettidi deꞌana danddayii? Seexaanay ay asinne ammanettidi deꞌana danddayenna gees! I asay Yihoowawu oottiyoy A siiqidi gidennan, bantta goꞌꞌaassa giidi yootees. (Iyy. 1:9-11; 2:4, 5) Yesuusi ammanettidi deꞌiyoogan Seexaanay worddanchcha gidiyoogaa bessiis. w21.04 16-17 ¶7-8

Geeshsha Maxaafaa xinaatee xammaqettanaappe kase, Geeshsha Maxaafay tamaarissiyoobaa oosuwan peeshshana koshshees. Xinaateti tamaariyoobaa oosuwan peeshshiyo wode, Yesuusi leemisuwan yootido, ba keettaa shuchchaa bolli keexxanawu loytti bookkida “wozannaama asa” mala gidoosona. (Maa. 7:24, 25; Luq. 6:47, 48) Ne xinaatee ba deꞌuwan gitabaa laammanaadan maadda. (Mar. 10:17-22) Issi dure bitanee ba aqo ubbaa bayzziyoogee ayyo deexxiyaaba gidiyoogaa Yesuusi erees. (Mar. 10:23) SHin, Yesuusi he bitanee ba deꞌuwan gitabaa laammanaadan yootiis. Aybissi? Yesuusi A siiqido gishshaassa. Xinaatee koshshiyaaban laamettana danddayenna giidi nuuni qoppiyo gishshawu, tamaariyoobaa I oosuwan peeshshanaadan issi issitoo A minttettennan aggana danddayoos. (Qol. 3:9, 10) SHin xinaatee laammana koshshiyaabaa neeni sohuwaara aara haasayikko, I laammiyoogaa sohuwaara doommana danddayees. Hegaadan haasayiyoogee neeni awu qoppiyoogaa bessees.—Maz. 141:5; Lee. 27:17. w21.06 3 ¶3, 5

Kiitettida PHeexiroosi Yesuusi waayiyaa gencciyoogan loꞌꞌo leemiso gidiyoogaa yootiis; shin, nuuni A milatana danddayiyo hara daro ogeti deꞌoosona. (1 PHe. 2:18-25) Yesuusi ba deꞌo ubban, hegeekka I haasayidobaaninne oottidoban nuuni kaallana bessiya leemiso gidiis. SHin, nuuni nagaranchcha gidikkokka, Yesuusa leemisuwaa kaallana danddayiyoo? Ee, kaallana danddayoos. PHeexiroosi nuuni Yesuusa wottiyoobi baynna ogiyan kaallanaadan yootibeenna. SHin, nuuni Yesuusa “kottiyaa loytti kaallanaadan” yootiis. Nuuni nagaranchcha gidiyoogaadan, A kottiyaa loytti kaallanawu nuussi danddayettida ubbaa oottikko, kiitettida Yohaannisi yootido kaallidi deꞌiyaabaa azazettoos: “Kiristtoosi de7idoogaadan de7anau bessees.” (1 Yoh. 2:6) Yesuusa kottiyaa kaalliyoogee nuuni Yihoowakko shiiqanaadan oottana. Nuuni hegaadan gaana danddayiyoy aybissee? Xoossaa ufayssiya ogiyan deꞌiyoogaa xeelliyaagan Yesuusi keehi loꞌꞌo leemiso. (Yoh. 8:29) Hegaa gishshawu, nuuni Yesuusa kottiyaa kaalliyoogan Yihoowa ufayssana. Qassi saluwan deꞌiya nu Aaway ba dabbo gidanawu baaxetiyaageetukko shiiqanaagaa ammanettana danddayoos.—Yaaq. 4:8. w21.04 3 ¶4-6

Yihooway nu loꞌꞌo eeshshaa erees; nuuni ay mala loꞌꞌo asa gidanaakko I akeekees, qassi aara dabbotanaadan nuna maaddees. Nuuni ayyo ammanettidi deꞌikko, I merinawu nu dabbo gidana! (Yoh. 6:44) Siiqoy oosuwawu denttettiya wolqqaamaba. Yihooway nuna siiqiyoogaanne maaddiyoogaa ammanettiyoogee, nuuni deꞌuwan metoy gakkishinkka ayyo kumetta wozanaappe haggaazanaadan denttettees. SHin Xoossay nuussi qoppiyoogaa nuuni sirikko, nu “wolqqai guutta” gidana. (Lee. 24:10) Qassi nuuni hidootaa qanxxiyo wodenne Xoossay nuna siiqenna giidi qoppiyoogaa doommiyo wode, Seexaanay nuna qohennaadan eqettana danddayokko. (Efi. 6:16) Ha wodiyan, amarida Kiristtaaneti siriyoogaa doommidi, ayyaanaaban shuggidosona. Xoossay nuna siiqiyoogaa nuuni siriyoogaa doommikko, ay oottana koshshii? Hegaadan qoppiyoogaa sohuwaara aggana koshshees! He ‘woppaa diggiya qofaa’ aggada ‘ne wozanaanne ne qofaa nagana Xoossaa sarotettaa’ demmanaadan Yihooway maaddana mala oychcha. (Maz. 139:23, NW; tohossa qofaa; Pili. 4:6, 7) Qassi hegaadan qoppiyay ne xalla gidennaagaa hassaya. w21.04 20 ¶1; 21 ¶4-6

Neeni Yihoowa Markka waana gidadii? Neeni ‘mishiraachchuwaa’ nena yelidaageetuppe, nenaara oottiyaageetuppe woy nenaara tamaariyaageetuppe woy qassi Yihoowa Markkati sabbakiiddi ne soo yin koyro siyennan waayi aggana. (Mar. 13:10) Guyyeppe, issi uri nena Geeshsha Maxaafaa daro wodiyawu xannaꞌissiisinne baaxetiis. Xannaꞌiyo wode, neeni Yihoowa siiqadasanne I nena siiqiyoogaa tamaaradasa. Neeni tumaa siyanaadan Yihooway oottiis; qassi haꞌꞌi neeni Yesuus Kiristtoosa kaalliyaagaa gidiyo gishshawu merinawu deꞌiyo hidootay neessi deꞌees. (Yoh. 6:44) Issi uri nena tumaa tamaarissanaadan Yihooway oottido gishshawunne I ba ashkkaradan nena ekkido gishshawu neeni A galatiyoogee qoncce. Haꞌꞌi nuuni tumaa eriyo gishshawu, deꞌuwawu efiya ogiyan nunaara baanaadan harata maaddiyo maatay nuuyyo deꞌees. Sooppe soo biidi sabbakiyoogee nuna metennaba gidikkonne, issi uri nunaara Geeshsha Maxaafaa xannaꞌanaadan oychchiyoogeenne xannaꞌissiyoogee metiyaaba gidana danddayees. w21.07 2 ¶1-2