SINTTA HUUPHE YOHUWAA | AMMANETTANA KOSHSHIYOY AYBISSEE?
Ammanettiyoogee Attidabee?
Hitoshi Japaanen oosuwawu asaa qaxarissiya ooso keettan hisaabiyaara gayttidabaa oottiis. Hitoshi ba alaafiyaaraa hisaabiyaa mazggafaa maraamariyo wode, i worddo irpporttiyaa xaafanaadan alaafee ayyo yootiis. SHin hegaa mala balbakkobaa oottanaadan ba kahay paqqadennaagaa Hitoshi qonccissiis. Hegaappe denddidaagan, alaafee Hitosha oosuwaappe yedettanaagaa yootidi yashissiis; qassi guyyeppe Hitoshi oosuwaappe yedetettiis.
Hegaappe simmin deꞌiya aginatun, Hitoshi hara oosuwaa waaya demmana giidi unꞌꞌettiis. Leemisuwawu, issitoo oosuwawu qaxaranawu a oychiyo wode, Hitoshi worddobaa aybanne oottennaagaa yootiis. A oychiyaagee, “Neeni hara asaagaappe dumma gididabaa qoppaasa!” yaagiis. Hitosha so asaynne laggeti i ubbatoo ammanettidi deꞌanaadan minttettidosona; shin i issi issibaa siriyoogaa doommiis. Leemisuwawu i, “Taani ammaniyoobaa aynne qottennan yootiyoogee loꞌꞌokkonne siraas” yaagiis.
Hitosha gakkidabay ammanettiyoogaa ubba asay xoqqu oottidi xeellennaagaa bessiya azzanttiyaaba. Ubba issoti issoti, ubba qassi zalꞌꞌe oosuwaa oottiyaageeti ammanettiyoogee meton yeggiyaaba giidi qoppana danddayoosona. Tohossa Afirkkan oottiya issi maccaasiyaa, “Ta yuushuwan ammanettenna asay kumiis; ubba eti issi issitoo taakka etadan hananaadan denttettoosona” yaagaasu.
Ha wodiyan daro asay ammanettennaagaa bessiya harabay worddotiyoogaa. Gastta asatuppe xeetaappe 60 kushe gidiyaageeti issoy issuwaara haasayiyo wode tammu daqiiqan baa giishin issitoo worddotiyoogaa Massashusetts Amherst Yuniversttiyaa eranchay Robert Feldmani amarida layttappe kase xannaꞌidobay qonccissiis. Feldmani, “Hegee keehi daganttiyaaba. Daro asay ba deꞌuwan galla galla hegaadan darotoo worddotees giidi qoppibookko” yaagiis. Daro asay hara uri bawu worddotanaadan koyenna; shin ha wodiyan worddotiyoogaa keena keehi meeze gididabi darenna.
Worddotiyoogee, wuuqqiyoogeenne ammanettennaagaa bessiya hegaa malabay ha wodiyan meeze gididoy aybissee? Ammanettennan aggiyoogee kumetta deriyaa waati qohii? Qassi nuuni balbakkiyoobaa oottennaadan waani naagettana danddayiyoo?