Yihoowawu Ammanettida Ashkkaratuppe Tamaara
“GODAI neeppe koyiyoogee aibee giikko, neeni suurebaa oottanaagaa, aggenna siiquwaa [“ammanettiyoogaa,” NW] bessanaagaanne ashkketettan ne Xoossaara hemettanaagaa.”—MIK. 6:8.
1, 2. Daawiti Xoossaayyo ammanettiyoogaa waati bessidee? (Doomettan deꞌiya misiliyaa xeella.)
SAKKANA XUMAN, Daawitinne Abishaayi xiskkida 3,000 wotaaddaratu giddo loddan gelidosona. Eti kambbiyaa giddon wolqqaama xiskkuwaa xiskkida Kawuwaa Saaꞌoola demmidosona. I Daawita demmidi woranawu Yihudaa bazzuwaa biis. Abishaayi Daawitayyo, “Taani ta tooran a [Saaꞌoola] issitoo biittaara gattada sikkais; taani a naa77utoo caddanau koshshenna” yaagidi saasukkidi yootiis. Daawita zaaroy garamissiyaaba! I, “Neeni a woroppa; GODAI tiyido kawuwaa bolli ba kushiyaa denttiya oonanne GODAI qaxxayana. . . . GODAI tiyido kawuwaa bolli taani kushiyaa denttennaadan tana GODAI teqqo” yaagiis.—1 Sam. 26:8-12.
2 Daawiti Xoossaayyo ammanettana bessiyoogaa akeekiis. I Saaꞌoola woranawu mule koyibeenna. Ayssi? Saaꞌooli Israaꞌeela bolli kawo gidanaadan tiyiday Xoossaa gidiyo gishshataassa. Yihoowayyo ammanettida ashkkaraati i sunttidoogeeta bonchoosona. Yihooway ba asay ubbay ‘aggenna siiquwaa bessanaadan’ woy ammanettanaadan koyees.—Mikiyaasa 6:8 nabbaba.
3. Abishaayi Daawitayyo ammanettiyoogaa waati bessidee?
3 Abishaayi Daawita bonchiyoogaa bessiis. Leemisuwawu, Daawiti Berssaabiira shaaramuxidoogee erettennaadan Abishaaya ishay Yooꞌaabi i azinaa, Ooriyoona, olan worissanaadan yootiis. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15; 1 Odi. 2:16) Abishaayi he yohuwaabaa guuttabaa erennan aggenna, shin Daawita Xoossay sunttido Kawuwaadan bonchiyoogaa aggibeenna. Qassi, Abishaayi olaa gadaawaa gidiyo gishshawu, ba wolqqaa goꞌettidi Israaꞌeelan kawotanawu mule koyibeenna. SHin i kaddiyaageetuppenne hara morkketuppe Daawita ashshiis.—2 Sam. 10:10; 20:6; 21:15-17.
4. (a) Xoossaayyo ammanettiyoogan Daawiti waanidi leemiso gidii? (b) Nuuni beꞌana hara leemisoti awugeetee?
4 Daawiti Kawuwaa Saaꞌoola woranawu koyibeennaagee i Yihoowawu ammanettida ashkkara gidiyoogaa bessees. I yelagatettan, wogga wolqqaama asa gidida Pilisxxeemiyaa Gooliyaadaara olettanawu biidi, “Xoossaa olanchchata naassiyaagee i oonee?” yaagiis. (1 Sam. 17:23, 26, 48-51) Daawiti kawo gidi simmidi, shaaramuxiyoogaaninne asa woriyoogan gita nagaraa oottido wode, hananabaa yootiya Naataani a seerin siyidi ba nagaraappe simmiis. (2 Sam. 12:1-5, 13) Daawiti cimidikka, Xoossaayyo ammanettidi deꞌiis. Leemisuwawu, Yihoowa beeta maqidasiyaa keexxanawu kehatettan daro imotaa immiis. (1 Odi. 29:1-5) Ee, Daawiti gita nagaraa oottiis; shin i Xoossaayyo ammanettiis. (Maz. 51:4, 10; 86:2) Daawitanne a wodiyan deꞌidaageeta xeelliyaagan odettida hara taariketa tobbiyo wode, kaallidi deꞌiya oyshatu zaaruwaa ane pilggoos: Ubbaappe aaruwan ammanettana bessiyoy oossee? Ammanettiyaageeta gidanawu koshshiya eeshshati awugeetee?
UBBAAPPE AARUWAN OOSSI AMMANETTANA BESSII?
5. Abishaayi oottido balaappe nuuni ay tamaariyoo?
5 Abishaayi Saaꞌoola woranawu koyiyoogan, Daawitayyo ammanettiyaagaa gidanawu baaxetiis. SHin Daawiti “GODAI tiyido kawuwaa bolli” kushiyaa denttiyoogee bala gidiyoogaa akeekidi Abishaayi kawuwaa worennaadan diggiis. (1 Sam. 26:8-11) He hanotaappe keehi koshshiyaabaa tamaaroos: Nuuni ubbaappe aaruwan oossi ammanettana koshshiyaakko kuuyana bessiyo wode, nu hanotaara gayttidaagan nuna maaddana danddayiya Geeshsha Maxaafaa maaraa qoppana koshshees.
6. Nuuni nu soo asawunne nu laggetuyyo ammanettiyoogee erettidaagaa gidikkokka, naagettana koshshiyoy aybissee?
6 Ammanettiyoogee wozanaappe pulttiyaaba; shin asaa wozanay cimmiyaagaa. (Erm. 17:9) Yaatiyo gishshawu, Xoossaayyo ammanettidi deꞌiya uri bawu mata laggee woy so asi iitabaa oottikkokka, ayyo ammanettanawu paacettana danddayees. Hegaa gishshawu, nuuni siiqiyo uri iitabaa oottidi tumaa aggikko, ubbappe aaruwan nuuni Yihoowawu ammanettana bessiyoogaa hassaya.—Maatiyoosa 22:37 nabbaba.
7. Issi michiyaa metiya hanotan deꞌaydda Xoossaayyo waana ammanettadee?
7 Nu so asi bohettiyo wode nuuni ooyyo ammanettanaakko paacettana danddayoos. Leemisuwawu, Ana[1] geetettiya micheessi bohettida i aayyiyaa iyyo silkkiyaa dawalaasu. Aayyiyaa so asaappe shaahettidoogan keehi azzanido gishshawu, Ano oychanawu koyiyoogaa yootaasu. He oyshan Ana keehi azzanido gishshawu, hegaa dabddaabbiyan zaaranaagaa yootaasu. Dabddaabbiyaa xaafanaappe kase a Geeshsha Maxaafa maaraa pilggaasu. (1 Qor. 5:11; 2 Yoh. 9-11) Ana ba aayyiyaa nagaraa oottada hegaappe simmennan ixxidoogan, so asaara deꞌiya dabbotay duuxxidoogaa dabddaabbiyan kehatettan hassayissaasu. Ana ba aayyiyaa Yihoowakko simmiyoogaa xallan zaarettada ufayttana danddayiyoogaa yootaasu.—Yaaq. 4:8.
8. Nuuni Xoossaayyo ammanettanaadan maaddiya eeshshati awugeetee?
8 Daawita wodiyan deꞌida, Xoossawu ammanettida ashkkarati ba huuphiyaa kawushshiyaageeta, kehanne xala. He eeshshati nuuni Yihoowayyo ammanettanaadan waati maaddana danddayiyaakko ane beꞌoos.
XOOSSAAYYO AMMANETTANAWU NU HUUPHIYAA KAWUSHSHANA KOSHSHEES
9. Abaneeri Daawita woranawu koyidoy aybissee?
9 Daawiti muucido Gooliyaada huuphiyaa ba kushiyan oyqqidi Kawuwaa Saaꞌoolaara haasayiyo wode, guuxxiis giishshin naaꞌꞌu asati he hanotaa beꞌidoosona. Hegeetuppe issoy Daawitaara maacettida Saaꞌoola naꞌaa Yonaataana. Haray qassi olaa gadaawaa Abaneera. (1 Sam. 17:57–18:3) Guyyeppe, Saaꞌooli Daawitaa woranawu koyido wode Abaneeri Saaꞌoola maaddiis. Daawiti, “Daganttiya asati tana woranau koyoosona” yaagiis. (Maz. 54:3; 1 Sam. 26:1-5) Daawita xeelliyaagan Yonaataana xeelaynne Abaneera xeelay dummatidoy aybissee? Yonaataanaagaadan, Daawiti Israaꞌeela kawo gidanaadan Xoossay dooridoogaa Abaneeri erees. Saaꞌooli hayqqi simmin, Abaneeri Saaꞌoola naꞌaa Yaabustta gidennan, Daawita maaddiyoogan ba huuphiyaa kawushshidi Xoossaayyo ammanettiyoogaa bessana danddayees. Guyyeppe Abaneeri Kawuwaa Saaꞌoola baakkeera aqidoogee, kawo gidanawu koyidi gidennan aggenna.—2 Sam. 2:8-10; 3:6-11.
10. Abeseloomi Xoossaayyo ammanettibeennay aybissee?
10 Daawita naꞌay Abeseloomi ba huuphiyaa kawushshibeennaagee Xoossaayyo ammanettennaadan oottiis. Ayssi, “Abeseloomi para gaariyaa, paratanne ba sinttan woxxanau ishatamu asata giigissiis”! (2 Sam. 15:1) I qassi daro Israaꞌeelati bayyo ammanettanaadan cimmiis. Abaneeraagaadan, Abeseloomi Yihooway Israaꞌeela kawo gidanaadan Daawita sunttidoogaa erikkokka, Daawita woranawu maliis.—2 Sam. 15:13, 14; 17:1-4.
11. Geeshsha Maxaafay Abaneerabaa, Abeseloomabaanne Baarukabaa yootiyo taarikiyaappe waani goꞌettana danddayiyoo?
11 Abaneeranne Abeselooma hanotay aawatettaa maataa demmanawu bessiyaagaappe aattidi amottiyoogee issi uri Xoossaayyo ammanettennaadan oottana danddayiyoogaa qonccissees. Yihoowawu ammanettida ashkkaray hegaadan bana siiqennaageenne iita ogiyaa kaallennaagee qonccee. SHin, ha alamiyan miishshaa woy bonchissiya oosuwaa koyiyoogee issi Kiristtaanee ayyaanaaban qohettanaadankka oottana danddayees. Issi qonccibeenna hanotan, hananabaa yootiya Ermmaasa xaafee Baaruki amarida wodiyawu Xoossaayyo ammanettiyoogaa aggiis. Yihooway Baaruka, “Taani keexxidoogaa taani qolana; taani tokkidoogaakka taani shoddana. Hegaakka qassi taani biittan sa7an ubban oottana. Yaatin, neeni neeyyo gitabaa koyaiyye? Hegaa koyoppa” yaagiis. (Erm. 45:4, 5) Baaruki he zoriyaa siyiis. Nuuni ha iita alamee xayiyoogaa naagiiddi ha xiqisiyan deꞌiya qofaa hassayiyoogee loꞌꞌo!
12. Nuuni nu goꞌꞌaa koyiyo wode Xoossaayyo ammanettennan aggiyoy aybissakko yoota.
12 Mekisiikon deꞌiya Daaneela giyo ishay oossi ammanettanaakko kuuyana koshshiis. I ammanenna naꞌiyo ekkanawu koyiis. Daaneeli hagaadan giis: “Taani aqinye gidadakka iyyo dabddaabbiyaa xaafiyoogaa aggabeykke. SHin wurssettan, taani ooyyo ammanettana bessiyaakko metootido wode, ta huuphiyaa kawushshada issi gubaaꞌe cimaayyo hegaa yootaas. I taani Xoossaayyo ammanettanawu dabddaabbiyaa iyyo xaafiyoogaa agganaadan maaddiis. Darotoo yeekkada woossaas, hegaappe guyyiyan iyyo xaafiyoogaa aggaas. Sohuwaara, haggaazuwaappe taani demmiyo ufayssay gujjiis.” Guyyeppe, Daaneeli loꞌꞌo Kiristtaane michiyo ekkiis; qassi haꞌꞌi woradaa xomoosees.
XOOSSAAYYO AMMANETTIYOOGEE NUUNI KEHANAADAN MAADDEES
Ne mala Kiristtaanee gita nagaraa oottidoogaa erikko, ne laggee ayyaanaaban maaduwaa demmanaadan oottay? (Mentto 14 xeella)
13. Daawiti nagaraa oottido wode Naataani Xoossaayyookka Daawitayyookka waani ammanettidee?
13 Nuuni Yihoowayyo ammanettiyo wode, haratuyyookka ammanettana danddayoos; qassi eta loytti maaddoos. Hananabaa yootiya Naataani Xoossaayyookka, Daawitayyookka ammanettiis. Naataani Daawiti shaaramuxidoogaanne Berssaabi azinay olan hayqqanaadan oottidoogaa eriis. Daawita seeranaadan Naataana Yihooway kiittido wode, hananabaa yootiyaagee Daawitayyo ammanettikkokka, azazettiisinne xalatettan hegaa oottiis. Naataani Akeekaaninne kehatettan a seeriis. Daawiti oottido nagaray gita gidiyoogaa akeekanaadan, issi dure bitanee qareta xayidi manqqo bitaniyaa dorssa mariyo ekkidoogaa qonccissiya leemisuwaa Naataani yootiis. Daawiti dure bitanee oottidobaa siyidi hanqquwaa eexxi kiyin, Naataani, “He bitanee nena!” yaagiis. Yaagin, Daawiti he yohuwaa akeekiis!—2 Sam. 12:1-7, 13.
14. Yihoowayyoonne ne laggiyawu woy ne dabbuwaa waana ammanettana danddayay?
14 Kehatettay neeni ooyyo ammanettana bessiyaakko akeekanaadan maaddana danddayees. Leemisuwawu, neeni ne mala Kiristtaanee gita nagaraa oottidoogaa geeshshada erana danddayaasa. Ubba qassi i mata lagge woy so asa gidikko, ayyo ammanettana bessiyaabadan neeyyo siyettana danddayees. SHin neeni i oottido nagaraa qosikko, neeni Xoossaayyo ammanettakka. Ubbaappe aaruwan Yihoowayyo ammanettana bessiyoogee qoncce. Hegaa gishshawu, Naataanaagaadan Yihoowayyo azazetta; shin ne ishaayyo keha gida. Ne laggee woy so asay gubaaꞌe cimatu maaduwaa oychanaadan yoota. A woy i amarida wodiyan yootana xayikko, Xoossaayyo ammanettiyoogee neeni gubaaꞌe cimatussi he yohuwaa yootanaadan denttettees. Hegaadan oottiyoogan, neeni Yihoowayyo ammanettaasanne ne laggiyawu woy so asassi keha gidaasa; nagaraa oottidaagaa gubaaꞌe cimati ashkketettan suurissanawu baaxetoosona.—Wogaabaa 5:1; Galaatiyaa 6:1 nabbaba.
XOOSSAAYYO AMMANETTANAWU XALANA KOSHSHEES
15, 16. Hushaayi Xoossaayyo ammanettanawu xala gidana koshshidoy aybissee?
15 Hushaayi giyo bitanee Xoossaayyo ammanettanawu xala gidana koshshiis. Hushaayi Kawuwaa Daawitayyo ammanettida lagge. SHin, Daawita naꞌay Abeseloomi Yerusalaama oyqqidi kawotanawu koyin daro asaa wozanay Abeseloomakko simmido wode, Hushaayi ooyyo ammanettana bessiyaakko paacettiis. (2 Sam. 15:13; 16:15) Daawiti he katamaappe baqatiis, shin Hushaayi ay oottanee? I Daawita aggidi Abeselooma maaddidee? Akkay. Daawiti cimanne daro asay a woranawu koyiyaaba gidikkonne, Yihooway Daawiti kawo gidanaadan sunttido gishshawu, Hushaayi Daawitawu ammanettidi deꞌiis. Hegaa gishshawu, Hushaayi Daawitaara gayttanawu Dabira Zayte Deriyaa biis.—2 Sam. 15:30, 32.
16 Hushaayi Abeselooma lagge milatidi Akixoofeela zoriyaa halissanawu Yerusalaame guyye simmanaadan Daawiti yootiis. Hushaayi ba shemppuwaa daafaban yeggidi, Yihoowayyo ammanettiyoogaa bessiis; qassi i oottanaadan Daawiti oychidoogaa oottiis. Daawiti Xoossaayyo woossidoogaadan, Hushaayi xalidi zorido zoree Akixoofeela zoriyaa halissiis.—2 Sam. 15:31; 17:14.
17. Ammanettanawu nuuni xala gidanawu koshshiyoy aybissee?
17 Nu so asay, nunaara oottiyaageeti woy kawotettaa sunttati nuuni oottanaadan koyiyoobaappe, Yihoowayyo ammanettidi ayyo azazettanawu xala gidana koshshees. Leemisuwawu, Jaappaane biittan deꞌiya Taroy naatettaappe doommidi ba aawaassinne aayeessi ubbatoo ammanetteessinne azazettees. I hegaa oottidoogee oottana bessiyo gishshataassa xalla gidenna. I eta wozanappe ufayssanawu koyees. Hegaa gishshawu, eti i Yihoowa Markkatuura gayttiyoogaa eqettin gubaaꞌe shiiquwaa baanawu kuuyidoogaa etayyo yootanawu keehi metootiis. Taroy hagaadan giis: “Eti keehi hanqqettidi taani so yaada eta oychennaadan daro layttawu diggidosona. Taani kuuyidoogaadan deꞌanawu xalatettaa demmana mala woossaas. Haꞌꞌi eta xeelay laamettiis; qassi darotoo so baada eta oychana danddayays.”—Leemiso 29:25 nabbaba.
18. Ha huuphe yohuwaappe neeni ay goꞌettadii?
18 Daawita, Yonaataana, Naataananne, Hushaayagaadan nuuni Yihoowayyo ammanettiyoogaa bessiyoogan keehi ufayttana danddayoos. Ammanettibeenna, Abaneeranne Abeselooma mala gidanawu mule koyokko. Daawitaagaadan, nuuni Yihoowa baxuuxana koyiyoogee erettidaba. Nuuni nagarancha gidiyo gishshawu, balabaa oottiyoogee qoncce. SHin, ubbaappe aaruwan Yihoowayyo ammanettiyoogaa bessana danddayoos.
^ [1] (mentto 7) Issi issi asatu sunttay laamettiis.