Maayiyoobaynne Puulattiyoobay Tawu Xube Gidiis

BURUMBBA ILLEENA YOOTIDOOGAA

TAANI diccidoy beni Beni Wogaa Kaalliya Ishanttu Jarmane Bapttisttiya giyo haymaanootiyaa kaalliya keettaana. Hegee amishinne menonayte haymaanootiyaara issi mala. Beni wogaa kaalliya ishanttu haymaanootee doommido, 1708n Jarmane biittaana. Hegee Peytizim geetettiya ayyaanaaban beegotissiyoogaappe issuwaa. Ze Insaykiloppidiya of Rilijin giyo maxaafay Peytizimee asaa naatussi Kiristtoosa wonggalee koshshees giyo qofaana gidiyoogaa yootees. He qofaa kaalliyaageeti misoonawe gididi dumma dumma biittan muruta oosuwaa oottidosona.

Aleksandder Mak giyo bitanee kaalettin amarida asati 1719n Amarikkan ha wodiyan Penssilivaaniyaa giyo sohuwaa yiidosona. He wodeppe doommin, hara citati merettidosonanne issoy issuwaappe shaahettidosona. He citati ubbay Aleksandder Mak tamaarissidoogaa bantta qofaadan qofaadan kaallidosona. Guutta gidida nu woosa keettan 50 gidiya asay deꞌees. Geeshsha Maxaafaa nabbabaanaadaninne woosa keettaa yameti kuuyidobaa mintti kaallanaadan keehi odettees.

Nu soo asay, guuxxiis giishshin heezzu yeleta guyye qoodin he ammanuwaa ogiyaa kaalliis. Taani he woosa keettaa kaalliyoogaa doommada xammaqettiyo wode tawu layttay 13. Kaamiyaa, biittaa goyiya kaamiyaa, silkkiyaa, ubba eraadooniyaakka woy korinttiyan oottiya ay miishshanne haariyoogee woy goꞌettiyoogee bala gi tamaarissin diccaas. Macca asay yeda maayuwaa maayees; nu huuphiyaa qanxxettokko, awudekka shaashiyaa qacoos. Attuma asay buuchchaa meedettenna. Ha saꞌaassa gidennaagee wodiyaa maayuwaa maayennaagaa, loyttiyaabaa tiyettennaagaa, alleeqissiyaabaa wottennaagaa gujjees giidi qoppoos; hegaa ottorettiyooga bessiya nagaradan xeelloos.

Nuuni ayyaana qumadan xeelliyo Geeshsha Maxaafaa keehippe bonchchanaadan tamaarida. Ubba gallassi guuran qanꞌꞌiyaappe kase nuuni ubbay wuygen shiiqin ta aaway Geeshsha Maxaafaappe issi shemppuwaa nabbabidi hegaa qofaa qonccissees. Yaatin, nuuni ubbay gulbbatin ta aaway woossees. Kaallada ta aayyiyaa Nu Aawawu saluwan deꞌiyaagoo giya woosaa zaaretta zaaretta woossawusu. Nu soo asay ubbay issippe shiiqidi ayyaanaabaa qoppiyo gishshawu, nu guura goynuwaa ubbatoo yeemottada naagays.

Nuuni Amarkkan, Indiyaanan Delfi giyo katamaa heeran, nuuni dumma dummabaa tokkiyo issi goshsha gadeen deꞌida. He goshshaappe mokissidobaa paraaninne gaariyan caanidi katamaa efiidi ogiyaaninne asaa soo biidi bayzzoos. Minnidi oottiyoogee Xoossaayyo haggaaziyo issi oge giidi qoppida. Nuuni daafurssiyaa ooso oottenna Woggaa gallassaappe attin hara galla ubban minnidi oottoos. SHin, issi issitoo nu soo asay ayyaanabawu wode demmanawu metootana gakkanaashin goshshaa oosuwaa keehippe oottees.

Aqo Deꞌuwaanne So Asaa

Tawu layttay 17 gidin, 1963n nu haymaanootiyaa kaalliya Jemisa gelaas. Ayyo aawaa aawaa awaa wodiyaappe doommidi eta soo asay ha haymaanootiyaa kaalees. Nuuni naaꞌꞌaykka Xoossawu oottanawu keehippe koyda, qassi nu haymaanootiya xallay tuma giidi ammanida. 

Nuuni 1975 gakkanashin usuppun naata yelida, nu wurssetta naꞌay laappunttoy 1983n yelettiis. Nu macca naꞌiya, bayraappe kaalla yelettida, Rebekki xalla. Nuuni minnidi oottida, guuttabaa shammida qassi sima deꞌo deꞌida. Nu soo asaappenne nu haymaanootiyaa kaalliya haraatuppe nuuni tamaarido Geeshsha Maxaafaa maaraa nu naata tamaarissida.

Maayiyoobaynne alleeqettiyoobay nu haymaanootiyan keehi xoqqu ootti xeelliyoobaa. Ooninne asa wozanan deꞌiyaabaa erana danddayenna gishshawu, maayiyoobaynne alleeqettiyoobay issi ura wozanan deꞌiyaabaa qonccissees giidi qoppoos. Nu haymaanootiya kaalliya issi maccaasiyaa huuphiyaa dumma dumma ogiyan pixada yeddabayoogee otorettiyoogaa bessiyaaba giidi qoppoos. Nu qamisiyan keehi gita yessa malabay deꞌikko hegeekka otorettiyoogaa bessiya harabaa. Issi issitoo hegaa Geeshsha Maxaafaappe aaruwan xeelloos.

Ta Keettaawaa Ishay Qasho Keettan Aattido Wodiyaa

Ikka nu haymaanootiyan diccida, ta keettaawaa ishaa Jeesi, wottaadaretettaa oosuwaa ixxis giido gishshawu 1960 wurssettaa heeran qashettiis. I qasho keettan deꞌiiddi, hegaadan olaa olettiyoogee Geeshsha Maxaafaa maaraara maayettenna giidi ammaniya Yihoowa Markkatuura gayttiis. (Isiyaasa 2:4; Maatiyoosa 26:52) Jeesi Yihoowa Markkatuura Geeshsha Maxaafaappe darobaa tamaariis, ubbaappe aaruwan eta eeshshaa loyttidi akeekiis. I Geeshsha Maxaafaappe darobaa tamaaridi, Yihoowa Markkatuppe issuwaa gidid xammaqettiis; hegan nuuni keehi azzanida.

Jeesi i tamaaridobaa ta keettaawaayyo yootiis. Qassi Jemisi Wochchiyo Keelaanne Beegottite! Maxeeteta ubbatoo ekkanaadan hanotaa giigissiis. He maxeeteta nabbabiyoogee Jemisi Geeshsha Maxaafaa loytti eranawu koyanaadan oottiis. Jemisi ubbatoo Xoossawu oottanawu koyikkokka Appe haakkidabadan qoppiyo gishshawu, Xoossaakko shiiqanaadan maaddana danddayiyaabaa aybanne oottiyoogan keehippe ufayttiis.

Nuuni amishinne menonayte haymaanootee, qassi nuugaappe dummatiya Beni Wogaa Kaalliya Ishanttu haymaanootee saꞌaassa giidi qoppiyaaba gidikkokka, nu woosa keettaa cimati he haymaanootetu maxeeteta nabbabanaadan minttettoosona. SHin nu soo aaway Yihoowa Markkata keehippe ixxees. I nuuni Wochiyo Keelaanne Beegottite maxeeteta mule nabbabana koshshenna giidi qoppees. Yaatiyo gishshawu, Jemisi he maxeeteta nabbabiyoogaa beꞌada keehippe azzanaas. I worddo timirttiyaa kaallana gaada yayyaas.

SHin, Jemisi nu woosa keettay tamaarissiyo, Woggaa galla oosuwaa oottiyoogee nagara giyoogaa mala issi issi timirttiyaa kasekka maayenna. Leemisuwau nu haymaanootee, Woggaa galla mehiyaa haattaa ushshiyoogee danddayettees shin sharafaa shoddiyoogee danddayettenna giidi tamaarissees. Cimati hegaabaa yootiya issi xiqisekka Geeshsha Maxaafaappe A bessana danddayibookkona. Guyyeppe taanikka hegaa mala timirttiyaa siriyoogaa doommaas.

Daro layttawu nuugee Xoossaa woosa keettaa giidi ammanidonne hegaa aggiyoogee kaalettanabaa akeekido gishshawu, nu haymaanootiyaa kaalliyoogaa agganawu keehi metootida. Gidoppe attin, tamaarissiyoobay Geeshsha Maxaafaara ubbaban maayettennaagaa eriyo haymaanootiyaa kaallanawu nu kahay eeno gibeenna. Yaatiyo gishshawu, 1983 nuuni he haymaanootiyaa yeddiyo gaasuwaa dabddaabbiyan qonccissi xaafidi, hegee shiiqida asawu nabbabettanaadan oychida. Hegaappe simmin he woosa keettaappe bohettida.

Tumu Haymaanootiyaa Koyiyoogaa

Hegaappe simmin, tumu haymaanootiyaa demmanawu koyiyoogaa doommida. Nuuni koyiyoy harata tamaarissiyoobaa ubbatoo bantta deꞌuwan oosuwan peeshshiyaageeti deꞌiyo haymaanootiyaa. Nuuni koyenna waannabay olaa olettanaadan paqqadiya haymaanootiyaa. Nuuni sima deꞌo deꞌiyoogeenne yeda maayo maayiyoogee issi haymaanootee alamiyaa bagga gidennaagaa bessees giidi qoppiyo gishshawu, haꞌikka hegaadan oottiya haymaanootiyaa koyida. Nuuni 1983 biidi 1985 gakkanaashin Amarkkan issisaappe harasaa biidi, Meenoonaytiyaanne hegaa mala dumma dumma haymaanooteta pilggida.

He wodiyan nuuni Inddiyaanan, Kamdden giyo katamaa heeran nu goshsha gaden deꞌiyo wode Yihoowa markkati nuna haasayissidosona. King Jemis giyo Geeshsha Maxaafaa birshshettaa xallaappe yootikko siyanaagaa etawu yootida. Yihoowa Markkati olaa olettennaagaa nashshaas. SHin yeda maayo maayiyoogan alamiyaassa gidennaagee koshshiyoogaa tamaarissana xayikko, eta haymaanoote tuma gidenna gaada qoppido gishshawu, eti yootiyoobaa siyanawu metootaas. Asay nuugaappe dumma ogiyan maayanaadan oottiyay otoruwaa gaada qoppaas. Aqoy woy issibay asay otorettanaadan oottees gaada qoppaas.

Jemisi nu attuma naatuppe issota issota ekkidi Yihoowa Markkatu Kawotettaa Addaraashaa biyoogaa doommiis. Hegan taani keehi yiillotaas. Ta keettaaway taani aara baanaadan oychchiis shin taani ixxaas. Guyyeppe issi gallassi, “Neeni eti tamaarissiyo ubbabaa maayennaba gidikkokka, eti issoy issuwawu ay keena qoppiyaakko baada ayssi beꞌikkii?” yaagiis. I hegan keehippe maalaalettiis.

Wurssettan aara biyaaba gidikkokka, eti yootiyoobaa aybanne siyennan agganawu qofaa qachchaas. Nu haymaanootiyan macca asay maayiyoogaadan maayada SHiiquwaa Adaraashaa baas. Nu attuma naatuppe issoti issoti caammaa wottennan, etikka yeda maayo maayidi biidosona. Gidikkokka, Yihoowa Markkati nuna siiquwan mokki ekkidosona. Taani, “Nuuni dumma gidikkokka eti nuna mokki ekkidosona” gaada qoppaas.

Eti siiquwan oottiyooban maalaalettikkokka, eta hanotaa xomoosiyoogaappe attin harabaa oottennaadan murttaas. Eti eqqiyo wode eqqabeykke, eta mazamuriyaakka yexxabeykke. SHiiqoy wuri simmin, taani eti oottiyoobay likke gidenna gaada qoppiyoobaanne issi issi xiqisiyaa qofaa xeelliyaagan daro oyshaa eta oychaas. Taani oychiyoy keehippe akeekaana gidana xayikkokka, ta oychido ubbati tana wozanappe ezggidosona. Taani dumma dumma asaa issi mala oyshaa oychchin, eta ubbaa zaaroy issi mala gidiyoogankka maalaalettaas. Eti issi issitoo zaaruwaa xaafidi tawu immoosona; hegee he huuphe yohuwaa guyyeppe taani tarkka xannaꞌanaadan keehippe maaddiis.

Nu soo asay issippe 1985 boniyan, Tennissen, Memfise kataman Yihoowa Markkatu gita shiiquwaa beꞌanau biida. Jemisi ba buuchchaa haꞌꞌikka meedibeenna; nuunikka nu yeda maayuwaa maayida. SHemppo saatiyan nuna yiidi haasayissiya asi xayenna. Eta siiqoy, eti nuna haasayssidoogeenne mokki ekkidoogee nuuni etakko shiiqanaadan oottiis. Nuuni biido shiiqo ubban eti tamaarissiyoobay issi mala gidiyo gishshawu, eta issippetettankka maalaalettida.

Jemisi Yihoowa Markkatu siiqoy A denttettin Geeshsha Maxaafaa xannaꞌanawu eeno giis. I ba tamaariyoobay likkekkonne eranawu ubbabaa pilggiis. (Oosuwaa 17:11; 1 Tasalonqqe 5:21) Guyyeppe, Jemisi tumaa demmidoogaa eriis. Gidoppe attin, ta qofay naaꞌꞌawu shaahettiis. Likke gididabaa oottanawu koyikkokka, nu haymaanootiyan deꞌiyaageeti nuna “wodiyaa asadan” qassi “saꞌaasadan” xeellanaadan koyabeykke. Taani Geeshsha Maxaafaa xannaꞌanawu koyro maayido wode, issi baggaara King Jemis Birshshetta oyqqada hara baggaara Ooratta Alamiyaa Birshshettaa oyqqada kaallaas. Tana balettennaadan ubba xiqisiyaa naaꞌꞌu Geeshsha Maxaafankka xeellaas.

Taani Ammananaadan Oottidabaa

Nuuni Yihoowa Markkatuura xinaatiyaa sugiyo wode, saluwan deꞌiya nu Aaway heezzay issuwaa gidida Sillaase gidennan, issi Xoossaa gidiyoogaa erida; qassi nuuni nu huuphen shemppo gidiyoogaa erida. (Doomettaabaa 2:7; Zaarettido Wogaa 6:4; Hizqqeela 18:4; 1 Qoronttoosa 8:5, 6) Siꞌoolee asay qaxxayettiyo tama gidennan, hayqqida asay ubbay biyo duufo gidiyoogaakka erida (Iyyooba 14:13; Mazamure 16:10; Eranchchaa 9:5, 10; Oosuwaa 2:31) Nuuni kaalliyo haymaanootiyan siꞌooliyaa xeelliyaagan deꞌiya qofay dumma dumma gidiyo gishshawu, siꞌooliyaabaa tumaa eridoogee taani qofaa laammanaadan oottiis.

Shin, taani Yihoowa Markkati alamiyaa bagga gaada qoppiyo gishshawu, eta haymaanootee waanidi tuma gidana danddayii gaada qoppiyoogaa aggabeykke. Eti taani keehippe koshshees gaada qoppiyo “sima” deꞌo deꞌokkona. Gidikkokka, Kawotettaa mishiraachuwaa asaa ubbawu sabbakanaadan Yesuusi azazidoogaa eti poliyoogaa qassi akeekaas. Ta qofay naaꞌꞌawu shaahettiis!—Maatiyoosa 24:14; 28:19, 20.

He keehippe metiya wodiyan, Yihoowa Markkatu siiqoy taani Geeshsha Maxaafaa pilggiyoogaa aggennaadan maaddiis. Kumetta gubaaꞌee nu soo asaa siiqiyoogaa bessiis. Gubaaꞌiyaappe dumma dumma asay nuna oychchanawu yiyo wode eti tumuppe dumma asa gidiyoogaa akeekida; issitoo issitoo maattaanne phuuphulliyaa nuuppe shammiyoogaa gaasoyidi nuna oychchanawu yoosona. Nuna xannaꞌissiyaageetu xalla gidennan haratikka nuna oychchanawu yoosona. Gubaaꞌiyaa asay nu heera yiyo wode awudenne nuna oychchees. Nuuni Yihoowa Markkata loyttidi eranawu hegee keehippe maaddiis; qassi wozanappe gidida eta siiquwaa nashshiyoogaa doommida.

Hegaa mala siiquwaa bessidaageeti nu heeran deꞌiya gubaaꞌiyan deꞌiya Yihoowa Markkatu xala gidokkona. Bessiya maayuwaanne alleeqettiyoobaa xeelliyaagan ta qofay shaahettido wode, nu heeran hara gubaaꞌiyan deꞌiya, sima maayuwaa maayiya, qassi alleeqettiyoobaa tisttenna, Key Birigiz giyo Yihoowa Markkiya tana oychchanawu yaasu. Pashikki gaada iira haasayanawu yayyabeykke. Hegaappe simmin issi gallassi, kase nuuni kaalliyo haymaanootiyan diccida, Lowus Filoori tana oychchanawu yiis. I tawu siree deꞌiyoogaa ta somꞌꞌuwan beꞌidi, ta guuggiyaa siriyaappe shemppissanawu tammu sinttay deꞌiyo dabddaabbiya tawu kiittiis. A keehatettay taani yeekkanaadan oottiis, qassi a dabddaabbiyaa zaaretta zaaretta darotoo nabbabaas.

Bollaara xomoosiya Ishaa Odeeli Isiyaasa 3:18-23​nne 1 PHeexiroosa 3:3, 4 tawu qonccissi yootanaadan oychchaas. “Xoossaa ufayssanawu yeda maayuwaa maayana koshshiyoogaa ha xiqiseti bessokkonaa?” yaagada oychchaas. I “kofiyiyaa wottiyoogan ayba nagari deꞌii? Huuphphiyaa daddiyoogee balee?” yaagidi tana oychchiis. Nu kase haymaanootiyan macca naatu huuphphiya daddeettees, qassi macca asay kofiyaa wottees. Nu ammaniyoobay issoy issuwaara maayettennaagaa akeekaas; qassi bollaara xomoosiya ishaa eeshshaa, danddayaaninne keehatettan malaalettaas.

Guyyeppe, qofaa ammanada ekkidaba gidikkokka, issiban siriyoogaa aggabeykke, hegeekka maccaasay huuphiyaa qanxxettiyoogaa. Issi issi maccaasaa huuphee keehi diccennaagaa, haraatuugee qassi diccidi aduqqiyoogaa gubaaꞌiyaa cimati tawu qonccissidosona. Hegee issinni huuphee haranniigaappe loꞌꞌo giyoogee? Qassi maayiyoobaaranne aleeqettiyoobaara gayttidaagan asaa kahay dumma dumma gidiyoogaa akeekanaadan tana maaddidosona; hegaa qonccissiya xuufiyaa so efaada nabbabanaadan tawu immidosona.

Nuuni Tamaaridobaa Oosuwan peeshshiyoogaa

Nuuni loꞌꞌo ayfiyaa koyiiddi takkidi haꞌꞌi demmida. Yesuusi, “Intte issoi issuwaara siiqettikko, ta erissiyo ashkkarata gidiyoogaa asai ubbai erana” yaagiis. (Yohaannisa 13:35) Yihoowa Markkati tumu siiquwaa bessiyaageeta gidiyoogaa erida. Gidikkokka, bayratiya nu naati Naataaninne Rebekka, naaꞌꞌaykka nu haymaanootiyan ammanidi xammaqettido gishshawu, hegaa ammanidi ekkanawu metootidosona. Guyyeppe, nuuni etawu yootiyo Geeshsha Maxaafaa tumaynne Yihoowa Markkatu siiqoy denttettin maayi ekkidosona.

Leemisuwawu, Rebekka Xoossaara mata dabbotan deꞌanawu ubbatoo koyaydda deꞌaasu. A Xoossay issi uri sinttappe oottanabaa woy he ura sinttanaabaa kasetidi kuuyibeennaagaa erido wode, akko woossanawu metootabeykku. Qassi a, Xoossay issi erettenna Sillaasiyaa shaaho gidennan, nuuni a milatana danddayiyo bolli deꞌiyoogaa gidiyooogaa erido wode, kaseegaappe aaruwan Xossaakko shiiqaasu. (Efisoona 5:1) A Xoossaa haasayissiyo wode Kinggi Jemis Vershiniyan deꞌiyaagaa qaalata goꞌettana koshshennaagan keehi ufayttaasu. A woosaa xeelliyaagan Xoossay koyiyoobaa, hegaadankka asaa naati gannate saꞌan merinawu deꞌanaadan i halchchido koyro halchchuwaa erido wode bana Medhdhidaagaakko kaseegaappe aaruwan shiiqaasu.—Mazamure 37:29; Ajjuutaa 21:3, 4.

Nuuni Ubbay Demmido Maataa

Jemtisinne taani, qassi nu bayratiya naati ichchashati—Naataani, Rebekka, Jorjji, Daaneelinne Jooni 1987 boniyan Yihoowa Markka gididi xammaqettida. Harili 1989n xammaqettiis; qassi Saymoni 1994n xammaqettiis. Nu soo asay ubbay Yesuusi bana kaalliyaageeti oottanaadan azazido oosuwaa, hegeekka Xoossaa Kawotettaa mishiraachchuwaa sabbakkiyoogaa minnidi oottiis.

Nu bayratiya ichchashu attuma naati—Naataani, Jorjji, Daaneeli, Jooninne Harili, qassi nu naꞌiya Rebekkanne ubbaykka Amarikka Yihoowa Markkatu macara biiruwan haggaazidosona. Jorjji 14 layttappe guyyiyan haꞌꞌikka yan oottiiddi deꞌees; qassi Saymoni 2001 timirttiya wurssidi, mata wode he macara biiruwan oottiyoogaa doommiis. Nu attuma naati ubbaykka Yihoowa Markkatu gubaaꞌiyan cima woy gubaaꞌiyawu oottiyaageeta gididi haggaazoosona. Ta keettaaway Miuzuurin, Tayere Gubaaꞌiyan cima gidid haggaazees; taanikka minnada sabbakays.

Haꞌꞌi nuuyyo naatu naati, Jesikka, Latishanne Kaaleebi heezzay deꞌoosona; eta yelidaageeti eti Yihoowa siiqanaadan naatettaappe doommidi tamaarissiyoogaa beꞌiyoogee nuna keehi ufayssees. Yihooway nu soo asaa baakko ehiidoogan qassi Xoossaa eeshsha gidida siiquwan erettiya, a sunttan xeesettiya asaa shaakki eranaadan nuna maaddidoogan keehi ufayttoos.

Xoossaa ufayssanawu keehippe koyiyaaba gidikkokka, Geeshsha Maxaafaa gidennan bantta diccido wogaa kaalliya asawu keehippe qarettoos. Nu goshshan mokkidabaa bayzzanawu gidennan, Xoossaa Kawotettaabaanne he Kawotettay polana ufayssiyaabaa yootanawu nuuni sooppe soo biidi haꞌꞌi ufayttiyo ufayssaa he asati demmanaadan amottoos. Yihoowa sunttan xeesettiiya asay nuna siiqido siiquwaanne danddayido danddayaa ubbaa qoppiyo wode, galatan ta ayfiyan afuttay kumees!

[Misiliyaa]

Tawu layttay laappunaa heeraaninne guyyeppe gasttido wode

[Misiliyaa]

Jemisi, Jorjjee, Harileenne Saymeni yeda maayuwaa maayidi

[Misiliyaa]

Mokissidobaa giya efiyo ta pootoy hagee heeran xaafettiya gaazeexan kiyiis

[Misilee ekettidosaa]

Jorinala and Koriyeer, Lafayette, Indiyaana

[Misiliyaa]

Ha wodiyan nu soo asaara