Saꞌan Merinaa Deꞌuwaa —Kiristtoosi Tamaarissido Hidootee?
‘Xoossay eta ayfiyaappe afutta ubbaa quccana. Hagaappe sinttanau hayqoy deꞌenna.’—AJJUUTAA 21:4.
1, 2. Koyro xeetu layttan deꞌida daro Ayhudati saꞌan merinau deꞌanau hidootaa wottidoogaa waatidi eriyoo?
ISSI durenne erettida yelaga bitanee woxxiiddi yiidi, Yesuusa sinttan gulbbatidi: “Lo77o tamaarissiyaagoo, merinaa de7uwaa laattanau taani ai oottoo?” yaagidi oychiis. (Marqqoosa 10:17) He yelaga bitanee oychidoy merinaa deꞌuwaa laattiyoogaa xeelliyaaba; shin hegee awaanee? Hagaappe kase deꞌiya huuphe yohuwan nuuni beꞌidoogaadan, xeetan qoodettiya layttaappe kase Xoossay Ayhudatuyyo dendduwaanne saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootaa immiis. He hidootay koyro xeetu layttan deꞌida Ayhudati keehippe eriyooba.
2 Yesuusa dabbiyaa Martta hayqqida ba ishaa xeelliyaagan: “[I] wurssettaa gallassi haiquwaappe denddanaagaa taani erais” giido wode, saꞌan hayquwaappe denddiyoogaa qoppidaba milatees. (Yohaannisa 11:24) He wode deꞌida Saaduqaaweti dendduwan ammanennaagee tuma. (Marqqoosa 12:18) Gidikkokka, Jorjj Fut Muuri, Judayzim in zi Feristt Sencheris of zi Kiristiyan Eraa giyo ba maxaafan: “Kiristtoosappe naaꞌꞌu xeetu laytta gidiyaagaa kasetidi xaafettida . . . xuufeti beni wode hayqqidaageeti sinttappe issi wode hayquwaappe denddanaagaa daro asay ammaniyoogaa yootoosona” yaagiis. Yesuusakko yiida dure bitanee saꞌan merinaa deꞌuwaa demmanau koyiis.
3. Ha huuphe yohuwan woygiya oyshata beꞌanee?
3 Ha wodiyan daro haymaanootetinne Geeshsha Maxaafaa eranchati, saꞌan merinau deꞌiyo hidootaa Yesuusi tamaarissibeenna yaagoosona. Daro asay hayqqi simmidi ayyaana alamiyan deꞌanau hidootan naagees. Yaatiyo gishshau, Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufeta nabbabiya daroti “merinaa deꞌuwaa” giya qaalaa nabbabiyo wode, hegee ubbatoo saluwaa deꞌuwaa malaatiyoobadan qoppoosona. Hegee tumee? Yesuusi merinaa deꞌuwaabaa yootidoogaa birshshettay aybee? I erissiyo ashkkarati hegaa xeelliyaagan woygidi ammanidonaa? Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufeti nuussi saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootay deꞌiyoogaa tamaarissiyoonaa?
“Ooratta Biittan” Demmiyo Merinaa Deꞌuwaa
4. “Ooratta biittan” hananabay aybee?
4 Tiyettida Kiristtaaneti saluwan uttidi saꞌaa haaranau hayquwaappe denddanaagaa Geeshsha Maxaafay tamaarissees. (Luqaasa 12:32; Ajjuutaa 5:9, 10; 14:1-3) Gidikkokka, Yesuusi merinaa deꞌuwaabaa yootido wode, i ubbatoo ba qofan wottidoy he citaa xalaala gidenna. Dure bitanee bayyo deꞌiyaabaa aggi bayidi Kiristtoosa kaallanaadan shoobbin ufayttennan aggidi bi simmin, Yesuusi ba erissiyo ashkkaratussi giidobaa qoppa. (Maatiyoosa 19:28, 29 nabbaba.) Yesuusi ba kiittidoogeeti “tammanne naa77u Israa7eela zaretu,” giishin saluwan haariyaageetuppe hara asaa ubbaa bolli pirddiyaageetunne kawo gididi haariyaageetu bagga gidanaagaa yootiis. (1 Qoronttoosa 6:2) I bana kaalliya “ooninne” demmiyo woytuwaabaakka yootiis. Hegaa mala asatikka ‘merinaa deꞌuwaa laattana.’ Hegee ubbay hananay ‘ooratta biittaana.’
5. Yesuusi “ooratta biittan” giidoogaa birshshettay aybee?
5 Yesuusi “ooratta biittan” giidoogaa birshshettay aybee? Yesuusi gujo qonccissoy baynnan he qaalaa goꞌettido gishshau, Ayhudati daro xeetu layttau hidootan naagiyoobaa i yootidoogee qoncce. Addaameenne Hewaana nagaraa oottanaappe kase Edene gannatiyan deꞌiyaagaadan saꞌaa hanotay ooraxxana. He ooraxissiyo hanotan, “ooratta salotanne ooratta sa7aa” medhanau Xoossay gelido qaalay polettees.—Isiyaasa 65:17.
6. Deeshshaanne dorssaa leemisoy merinaa deꞌuwaa hidootaabaa nuna ay tamaarissii?
6 Yesuusi wurssetta gallassaabaa yootido wodekka merinaa deꞌuwaabaa yootiis. (Maatiyoosa 24:1-3) I: “Taani, Asa Na7ai, kiitanchcha ubbatuura bonchchuwan yiyo wode, ta bonchcho kawotaa araatan uttana. Sa7an de7iya asai ubbai ta sintti shiiqana; heemmiyaagee dorssata deeshshatuppe shaakkiyoogaadan, taani he asaa naa77u kessada shaakkana” yaagiis. Pirddettiyaageeti “merinaa qaxxayuwau baana; shin xilloti merinaa de7uwau baana.” Merinaa deꞌuwaa demmiya “xilloti” Kiristtoosa ‘ishata’ gidida ayyaanan tiyettidaageeta ammanettidi kaafiyaageeta. (Maatiyoosa 25:31-34, 40, 41, 45, 46) Ayyaanan tiyettidaageeti saluwaa Kawotettan haaranau doorettido gishshau, “xilloti” saꞌan he Kawotettau haarettiyaageeta gidana bessees. Abbaappe abbaa gakkanaassi, qassi Efiraaxiisa SHaafaappe saꞌaa gaxaa gakkanaassi Yihooway sunttido Kawuwau haarettiyaageeti deꞌanaagaa Geeshsha Maxaafay kasetidi yootiis. (Mazamure 72:8) He haarettiyaageeti saꞌan merinaa deꞌuwaa demmana.
Yohaannisa Wonggelee Ay Qonccissii?
7, 8. Yesuusi Niqoodimoosassi yootido naaꞌꞌu hidootati awugeetee?
7 Maatiyoosa, Marqqoosanne Luqaasa wonggeliyan xaafettidaagaadan, ha qommoora beꞌido sohotun Yesuusi merinaa deꞌuwaa giya qaalaa goꞌettiis. Yohaannisa wonggeliyan Yesuusi merinaa deꞌuwaabaa yootidoogee 17 gidiya sohuwan xaafettiis. Yesuusi saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootaabaa woygidaakko beꞌanau hegeetuppe amaridaageeta ane pilggoos.
8 Yohaannisi xaafidoogaadan, Yesuusi merinaa deꞌuwaabaa koyro yootidoy Niqoodimoosa giyo issi Parisaawiyaassa. I Niqoodimoosayyo: “Ooninne naa77antto yelettana xayikko, Xoossaa kawotettaa be7anau danddayenna” yaagiis. Saluwaa Kawotettaa geliyaageeti “na77antto yelettana” bessees. (Yohaannisa 3:3-5) Yesuusi giidobay hegaa xalla gidenna. I hegaappe simmidi, ubba asay demmana danddayiyo hidootaa yootiis. (Yohaannisa 3:16 nabbaba.) Yesuusi yootidoy, bana kaalliya ayyaanan tiyettidaageetuyyo saluwan, qassi haratuyyo saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootay deꞌiyoogaa.
9. Yesuusi Samaariyaa biittaa maccaaseeyyo ayba hidootaabaa yootidee?
9 Yesuusi Yerusalaamen Niqoodimoosaara haasayi simmidi, huuphessa baggan deꞌiya Galiila biis. Biiddi ogiyan, Samaariyan Sikaara giyo katamaa matan deꞌiya Yaaqooba haatta ollaa matan issi maccaaseera gayttiis. Yesuusi iyyo: “Taani immana haattaa uyiya ooninne mulekka saamettenna. Taani immana haattai he aawu giddon merinaa de7uwau pulttiya pultto gidana” yaagiis. (Yohaannisa 4:5, 6, 14) He haattay saꞌan deꞌanaageeta gujjin, asaa naati ubbay merinaa deꞌuwaa demmanaadan Xoossay giigissido giigissota malaatees. Ajjuutaa maxaafan, Xoossay ba huuphe: “Saamettida oonanne taani de7uwaa haattaa pulttuwaappe coo ushshana” yaagidoogee qoncciis. (Ajj. 21:5, 6; 22:17) Yaatiyo gishshau, Yesuusi saluwaa Kawotettaa laattiya tiyettidaageetu merinaa deꞌuwaabaa xalaala gidennan, saꞌan hidootay deꞌiyo ammaniya asaa naatuugaakka Samaariyaa biittaa maccaaseeyyo yootiis.
10. Beetasaida giyo dagattida haattaa matan issi sahettida bitaniyaa patti simmidi, Yesuusi haymaanootiyaa kaalettiya bana ixxiyaageetussi merinaa deꞌuwaabaa ay yootidee?
10 Kaalliya layttan Yesuusi zaarettidi Yerusalaame biis. Yan Beetasaida giyo dagattida haattaa matan i issi sahettida bitaniyaa pattiis. Bana boriyoobaa koyiya Ayhudatuyyo Yesuusi: “Na7ai barkka ainne oottenna. I ba Aawai oottishin be7iyoogaa xalaalaa oottees” yaagidi qonccissiis. “Aawai pirdda ubbaa Na7au” immidoogaa etau yooti simmidi, Yesuusi: “Ta qaalaa siyiyaagaunne tana kiittidaagan ammaniyaagau merinaa de7oi de7ees” yaagiis. Yesuusi gujjidikka yaagiis: “Duufuwan de7iyaageeti a [asaa Naꞌaa] cenggurssaa siyiyo wodee yees. Siyidi eti duufuwaappe gaxi kiyana; lo77obaa oottidaageeti de7anau denddana; qassi iitabaa oottidaageeti pirddettanau denddana.” (Yohaannisa 5:1-9, 19, 22, 24-29) Yesuusi, Ayhudati naagiyo, saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootaa polanau Xoossan sunttettidaagee a gidiyoogaanne hayqqidaageeta denttidi hegaa i polanaagaa bana yedettiya Ayhudatuyyo yootiis.
11. Yesuusi yootido, Yohaannisa 6:48-51n xaafettidaagee saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootaa gujjiyoogaa aybin eriyoo?
11 Maalaalissiya ogiyan Yesuusi banttana qumaa mizanaadan koyida, shaꞌan qoodettiya asay Galiilan Yesuusa kaalliyoogaa doommiis. Yesuusi etau hara qumaabaa—‘deꞌo oyttaabaa’ yootiis. (Yohaannisa 6:40, 48-51 nabbaba.) I, “Taani immana oittai ta ashuwaa” yaagiis. Yesuusi saluwaa Kawotettan banaara haaranaageetu xalaalaassi gidennan, wozoy koshshiyo asaa naati woykko “sa7ai de7ana mala” ba shemppuwaa immiis. “Ooninne ha oittaappe miikko,” hegeekka Yesuusa yarshshoy wozana danddayiyoogaa ammaniyoogaa oosuwan bessikko, ayyo merinaa deꞌuwaa hidootay deꞌana. ‘Merinau deꞌiyoogaa’ yootiya qofay, Ayhudati daro wodiyau naagido, Masiyaa haaruwaa wode saꞌan merinaa deꞌuwaa demmiyo hidootaa gujjiyoogee tuma.
12. Yesuusi ‘ba dorssatussi merinaa deꞌuwaa immanaagaa’ bana ixxiyaageetussi yootido wode ayba hidootaabaa yootidee?
12 Guyyeppe, Beeta Maqidasiyaa Ooraxissiyo Baalan, Yerusalaamen Yesuusi bana ixxiyaageetussi: “Intte ta dorssa gidenna gishshau ammanekketa. Ta dorssati ta qaalaa siyoosona; taani eta erais; etikka tana kaalloosona. Taani etayyo merinaa de7uwaa immais” yaagiis. (Yohaannisa 10:26-28) Yesuusi yootidoy saluwaa deꞌuwaabaa xalleeyye, gannate saꞌan sinttappe yaana merinaa deꞌuwaabaakka ba qofan wottidee? Yesuusi guutta wodiyaa kasetidi, bana kaalliyaageeta: “Amarida dorssa wudiyau, intte Aawai ba kawotettaa inttessi immanau ufaittiyo gishshau yayyoppite” yaagidi minttettiis. (Luqaasa 12:32) Gidikkokka, Beeta Maqidasiyaa Ooraxissiyo he Baalaa wode, Yesuusi: “Ha wudiyan bainna hara dorssatikka tau de7oosona. Taani etakka ehaanau bessees” yaagiis. (Yohaannisa 10:16) Yaatiyo gishshau, Yesuusi bana ixxiya he asatussi yootidobay, “amarida dorssa wudiyau” deꞌiya saluwaa deꞌuwaa hidootaanne miilooniyan qoodettiya ‘hara dorssatussi’ deꞌiya saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootaa gujjees.
Qonccisso Koshshibeenna Hidootaa
13. Yesuusi: “Neeni tanaara Gannatiyan deꞌana” giidoogau birshshettay aybee?
13 Yesuusi barchiyaa mittaa bolli waayiyaa beꞌiiddi, asaa naatu hidootaabaa ammanttiyaabaa yootiis. Iitabaa oottidi Yesuusa miyyiyan kaqettida issoy, Yesuusi ba kawotettaa wolqqan yiyo wode bana hassayanaadan oychido wode, Yesuusi ayyo: “Hachi taani neessi tumaa odays; neeni tanaara Gannatiyan deꞌana” yaagidi qaalaa geliis. (Luqaasa 23:43, NW) He bitanee Ayhuda gidiyo gishshau, Gannatiyaabaa ayyo qonccissana koshshenna. Sinttappe yaana alamiyan saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootay deꞌiyoogaa i erees.
14. (a) Saluwaa hidootaabaa yootidobay kiitettidaageeti akeekanau wayssidaba gidiyoogaa bessiyaabi aybee? (b) Yesuusa kaalliyaageeti saluwaa hidootaabaa loyttidi akeekidoy awudee?
14 SHin, Yesuusi saluwaa hidootaabaa yootidoogau qonccisso koshshiis. I ba erissiyo ashkkaratussi sohuwaa giigissanau saluwaa biyoogaa xeelliyaagan yootido wode, i woygana koyidaakko eti akeekibookkona. (Yohaannisa 14:2-5 nabbaba.) I guyyeppe etayyo: “Taani intteyyo odiyoobai darobai de7ees; shin ha77i intteyyo gelenna. Tumatettaa Ayyaanai yiyo wode, inttena tumatetta ubbaakko efaana” yaagiis. (Yohaannisa 16:12, 13) Yesuusa kaalliyaageeti sinttappe kawo gidanau, PHenxxaqosxxe gallassi 33 M.Ln Xoossaa ayyaanan tiyettana gakkanaashin bantta araatay saluwaana gidiyoogaa akeekibookkona. (1 Qoronttoosa 15:49; Qolasiyaasa 1:5; 1 PHeexiroosa 1:3, 4) Saluwaa laataa hidootay ooratta qonccidaba; qassi Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufetun deꞌiya dabddaabbetun keehippe qonccidaba.
Ayyaanay Denttettin Xaafettida Dabddaabbeti Woygiyoonaa?
15, 16. Ayyaanaa kaaletuwan Ibraawetuyyo xaafettida dabddaabbeenne PHeexiroosi yootidobay, saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootaa malaatiyoy ayba ogiyaanee?
15 Kiitettida PHauloosi Ibraawetuyyo xaafido dabddaabbiyan ba mala Kiristtaaneta, Xoossay saluwau “xeesido geeshsha ishatoo” yaagiis. Gidikkonne, Xoossay “sinttappe yaana sa7aa” Yesuusau haarissidoogaakka i yootiis. (Ibraawe 2:3, 5; 3:1) “Sinttappe yaana sa7aa” geetettidi birshshettida qaalay [“Giriike qaalay”], Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufeti xaafettido koyro doonan ubbatoo asay deꞌiyo saꞌaa malaatees. Hegaa gishshau, ‘sinttappe yaana saꞌay,’ Yesuus Kiristtoosa haaruwan asay deꞌana saꞌan wodeppe yaana siraataa. Yesuusi he wode, Xoossay: “Xilloti biittaa laattananne yan merinau de7ana” yaagidi gelido qaalaa polana.—Mazamure 37:29.
16 Kiitettida PHeexiroosikka ayyaanay denttettin asaa naatu sinttanaabaa xaafiis. I: “Ha77i de7iya saloinne sa7ai, Xoossau goinnenna asati pirddettiyo gallassainne xayiyo gallassai gakkanaassi takkidi, he qaalan tamaa naagoosona” yaagidi xaafiis. (2 PHeexiroosa 3:7) Ha wodiyan deꞌiya, saluwan leemisettida haariyaageetinne iita asaa maabaray aybin laamettanee? (2 PHeexiroosa 3:13 nabbaba.) Eti ‘ooratta saluwan,’ giishin Xoossaa Masiyaa Kawotettaaninne ‘ooratta saꞌan,’ giishin tumatettan goynniya xillo asaa naatu maabaran laamettana.
17. Ajjuutaa 21:1-4n asaa naatu hidootay ayba ogiyan qonccidee?
17 Geeshsha Maxaafan wurssetta maxaafay asaa naati zaarettidi polo gidanaagaa bessiya ajjuutan nu wozanay ufayssan kumanaadan oottees. (Ajjuutaa 21:1-4 nabbaba.) Koyro asati Edene gannatiyan nagaran kunddoosappe doommidi hegee ammaniya asaa naatu hidoota. Xillo asay Gannate saꞌan ceeggennan merinau deꞌana. Ha hidootay Ibraysxxe Geeshsha Maxaafaa Xuufetuuninne Kiristtaane Giriike Geeshsha Maxaafaa Xuufetun mino naqaashay deꞌiyooba; hegee ha wode gakkanaashin Yihoowau ammanettidi oottiyaageeta ubbatoo minttettees.—Ajjuutaa 22:1, 2.
Qonccissana Danddayay?
• Yesuusi “ooratta biittan” giidoogaa birshshettay aybee?
• Yesuusi Niqoodimoosayyo ay xeelliyaagan yootidee?
• Yesuusi ba miyyiyan kaqettida iitabaa oottidaagaayyo woygidi qaalaa gelidee?
• Ibraawetuyyo xaafettida dabddaabbeenne PHeexiroosi yootidobay saꞌan merinaa deꞌuwaa hidootay deꞌiyoogaa waatidi boxooxissii?
[Sinttaa 16n deꞌiya misiliyaa]
Dorssan leemisettidaageeti saꞌan merinaa deꞌuwaa demmana
[Sinttaa 18n deꞌiya misiliyaa]
Yesuusi haratussi merinaa deꞌuwaabaa yootiis