Xoossay Immana Giidobaa Eti “Beꞌidosona”

1. Nuuni beꞌibeennabaa qoppana danddayiyoogee nuna waati maaddana danddayii? (Ha huuphe yohuwaa doomettan deꞌiya misiliyaa xeella.)

NUUNI beꞌibeennabaa qoppana danddayiyoogee Xoossaa imota. Hegee nuuni loꞌꞌobaa halchanaadaaninne loꞌꞌobaa hidootan naaganaadan maaddees. Yihooway sinttanaabaa kasetidi beꞌana danddayees; qassi Geeshsha Maxaafan darotoo i sinttappe hananabaa kasetidi nuussi yootees. Nuuni sinttappe hananabaa qoppana danddayoos. Nuuni beettennabaa akeekana danddayiyoogee ammanuwan minnanaadan maaddees.—2 Qor. 4:18.

2, 3. (a) Sinttanaabaa qoppiyoogee nuna waati maaddana danddayii? (b) Ha huuphe yohuwan nuuni beꞌana oyshati awugeetee?

² Nuuni kase beꞌibeennabaa qoppiyoobay issi issitoo deꞌiyaaba gidennan aggana danddayees. Leemisuwawu, issi guutta naꞌiyaa muquwaa toggada biyaabadan qoppikko, hegee aymo. SHin Haanna ba naꞌay Sameeli gayttiyo dunkkaaniyan haggaazanaadan a efaana gallassabaa wotta denttada qoppiyo wode, coo mela aymottabeykku. Hegee a oottanawu murttidoba; a murttidoogee ba halchuwaa ubbatoo qoppanaadan maaddiis. (1 Sam. 1:22) Nuuni Xoossay oottanawu qaalaa gelidobaa qoppikko, polettennan attennabaa qoppoos.—2 PHe. 1:19-21.

³ Beni deꞌida ammanettida daro asati Xoossay immana giidobaa qoppidoogee erettidaagaa. Sinttappe demmana anjjuwaabaa qoppidoogee eta waati maaddidee? Xoossay azazettiya asaassi immana giido loꞌꞌobaa qoppiyoogee nuna waati maaddana danddayii?

BANTTA HIDOOTAA “BEꞌIYOOGAN” MINETTIDOSONA

4. Aabeeli sinttanaabaa qoppanaadan maaddidabay aybee?

⁴ Ammanettida koyro bitanee Aabeeli Yihooway qaalaa gelidobaa “beꞌidee”? Xoossay shooshshawu, “Taani nenanne maccaasiyo, ne zerettaanne i zerettaa morkke kessana; i ne huuphiyaa qoxxana; neenikka a qirbbiyaa dukkana” yaagido wode gelido qaalay waanidi polettanaakko, Aabeeli kasetidi erees gaana danddayettenna. (Doo. 3:14, 15) Gidoppe attin, Aabeeli he hidootaabaa loytti qoppennan aggenna; qassi Addaameenne Hewaana nagaraa oottanaappe kase deꞌidoogaa mala wotoy baynna deꞌuwaa asay deꞌanaadan, issi ura ‘qirbbee dukettanaagaa’ i akeekennan aggenna. Aabeeli sinttanaabaa ay qoppikkokka, i Xoossay gelido qaalaa ammaniis; hegaa gishshawu, Yihooway a yarshshuwaa ekkiis.—Doomettaabaa 4:3-5; Ibraawe 11:4 nabbaba.

5. Sinttanaabaa qoppiyoogee Heenooka minttettiyaabaa gididoy aybissee?

⁵ Iita asati Xoossaa bolli iitabaa haasayishinkka, ammanettida Heenooki Xoossan ammaniis. Yihooway “Xoossaa erenna nagaranchcha asati oottido iita ooso ubbaunne qassi Xoossaa erenna he iita asati Xoossaa bolli haasayido iita haasaya ubbau . . . eta ubbaa bolli pirddanau, ba daro sha7u geeshshatuura issippe” yaanaagaa Xoossaa ayyaanay kaalettin Heenooki kasetidi yootiis. (Yih. 14, 15) Heenooki Yihoowan ammaniyo gishshawu, Xoossaa erenna asi baynna wodiyaabaa qoppennan waayi aggana.—Ibraawe 11:5, 6 nabbaba.

6. Bashshaa Haattaappe simmin Nohee ay qoppana danddayii?

⁶ Nohee ammaniyo gishshawu, Bashshaa Haattaappe attiis. (Ibr. 11:7) Bashshaa Haattaappe simmin, i ammanuwan mehiyaa yarshshiis. (Doo. 8:20) Aabeelaagaadan, i asay wurssettan nagaraanne hayquwaa aylletettaappe kiyanaagaa ammanidoogee qoncce. Bashshaa Haattaappe simmin, kumetta saꞌay zaarettidi iita gidiis. Naamiruudi haariyoogaa doommidi, asay Yihoowa bolli makkalanaadan oottanawu koyiis. (Doo. 10:8-12) SHin Nohe ammanoy he wodekka mino. Asay huqqunniya haaruwaappe, nagaraappenne hayquwaappe laꞌa kiyiyo wodiyaa qoppiyoogee a minttettidoogee erettidaagaa. Nuunikka hegaa mala keehi loꞌꞌo wodiyaa “beꞌana” danddayoos; qassi he wodee matiis!—Roo. 6:23.

HIDOOTAY POLETTISHIN “BEꞌIYOOGAA”

7. Abrahaami, Yisaaqinne Yaaqoobi sinttanaabaa ay qoppana danddayiyoonaa?

⁷ Abrahaami, Yisaaqinne Yaaqoobi Xoossay eta zerettaa baggaara saꞌan deꞌiya asa ubbaa anjjanaagaa yootido gishshawu, sinttappe yaana keha wodiyaabaa qoppennan aggokkona. (Doo. 22:18; 26:4; 28:14) Eta naati yelettidi corattana; qassi Xoossay immido Hidootaa Biittan deꞌana. (Doo. 15:5-7) Xoossaa yayyiya he asati eta zerettay he biittaa laattanaagaa ammanuwan qoppana danddayoosona. Hegaa gishshawu, asi nagaraa oottoosappe doommidi Addaameppe halida anjjoy merinawu atti bayennaagaa Yihooway ammanettida ba ashkkaratussi yootiis.

8. Abrahaami ammanuwan minnanaadaaninne azazettanaadan maaddidabay aybee?

⁸ Abrahaama ammanoy mino gidiyo gishshawu, i wayssiya wodiyankka Yihoowayyo azazettiis. Abrahaaminne Xoossawu ammanettida hara ashkkarati bantta deꞌo layttan ‘Xoossay immana giidoogaa ekkana’ xayikkonne, “haahuwan hegaa be7idi” sarotidoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Ibraawe 11:8-13 nabbaba.) Abrahaami hidootan naagidoogaa ammananaadan oottiya darobay deꞌiyo gishshawu, hegee i beꞌibeennabaa beꞌidoogaa mala!

9. Xoossay qaalaa gelidoban ammaniyoogee Abrahaama waati maaddidee?

⁹ Xoossay qaalaa gelidobaa Abrahaami ammanidoogee i Xoossaa sheniyaa oottanawu keehi murttanaadan oottiis. I ammanuwan Uura katamaa aggidi biis, qassi hegaappe simmin deꞌido wodiyan Kanaane katamatuppe issuwaaninne deꞌiigibeenna. Ayssiyaageeti Yihoowayyo haggaazenna gishshawu, he katamati minnidi deꞌennaagaa i erees. (Yaas. 24:2) Abrahaami hegaappe simmin deꞌido adussa wodiyan “Xoossai lo77o baasuwan hayyottidi keexxido katamaa” naagiis. (Ibr. 11:10) Abrahaami Yihooway merinawu haariyo sohuwan deꞌana deꞌuwaabaa qoppiis. Aabeeli, Heenooki, Nohee, Abrahaaminne eta mala harati hayqqidaageeti denddanaagaa ammanidi, ‘loꞌꞌo baasuwan keexxido katama’ gidida Xoossaa Kawotettaa haaruwan deꞌanawu hidootan naagidosona. Eti he anjjuwaa wotti dentti qoppidoogee Yihoowa mintti ammananaadan maaddiis.—Ibraawe 11:15, 16 nabbaba.

10. Saara sinttanaabaa qoppidoogee o waati goꞌꞌidee?

¹⁰ Abrahaama machee Saaribaa qoppa. A naꞌa yelana xayikkonne, layttay 90 gidido wode sinttanaabaa loꞌꞌobaa qoppiyoogee ammanuwan minnanaadan o maaddiis. Yihooway qaalaa gelido anjjuwaa i zerettay ekkiyoogaa “beꞌaasu.” (Ibr. 11:11, 12) A hegaadan ayssi qoppadee? Yihooway i azinaayyo, “Taani o anjjana; taani ippe neeyyo attuma na7a tumu immana. O taani anjjana; a kawotettatuyyo aayo gidana; asaa kawoti ippe yaana” yaagiis. (Doo. 17:16) Saara Yisaaqa yelidoogee Xoossay Abrahaamayyo qaalaa gelido harabaykka polettanaagaa ammananaadan oottiis. Nuunikka Xoossay qaalaa gelido polettennan attennabaa qoppana danddayiyoogee alꞌꞌo imota!

WOYTUWAA TISHSHI OOTTIDI XEELLIYOOGAA

11, 12. Muusee Yihoowa keehi siiqanaadan maaddidabay aybee?

¹¹ Yihoowa wozanappe siiqiyoogan an ammaniyoogaa bessida haray Muusa. Muusee yelagatettan Gibxxe kawo keettan deꞌiyo wode, sunttettanawunne duretanawu koyana danddayees shin. Gidoppe attin, Muusa yelida aawaynne aayyiyaa Yihoowabaanne I Ibraaweta aylletettaappe kessidi Hidootaa Biittaa etawu immanawu halchidoogaa a tamaarissidosona. (Doo. 13:14, 15; Kes. 2:5-10) Muusee Yihooway qaalaa gelidobaa keehi qoppiyo wode, a kaseegaappe loytti siiqees.

¹² Geeshsha Maxaafay hagaadan gees: “Muusee diccidoogaappe guyyiyan, Gibxxe kawuwaa na7ee na7aa geetettanaagaa ixxidoogee ammanuwaana. Nagaran Muusee guutta wodiyaa ufaittanaagaappe, Xoossaa asaara waayettanaagaa dooriis. Wodeppe demmana woituwaa i tishshi oottidi xeellido gishshau, Gibxxe biittaa miishsha ubbaappe Kiristtoosa gishshau borettiyoogee daro aadhdhiya duretetta gididoogaa qoppiis.”—Ibr. 11:24-26.

13. Xoossay qaalaa gelidobaa Muusee loytti qoppidoogee a waati maaddidee?

¹³ Muusee Yihooway Israaꞌeelatussi oottana giidobaa loytti qoppidoogee, i ammanuwan minnanaadaaninne Xoossaa wozanappe siiqanaadan maaddiis. Xoossaa yayyiya hara asatuugaadan, Yihooway asa ubbaa hayquwaappe laꞌa kessiyo wodiyaabaa i erees. (Iyy. 14:14, 15; Ibr. 11:17-19) Muusee Ibraawetussikka hara asa ubbawukka qarettiya Xoossaa siiqidoogee garamissenna. Ammanoynne siiqoy Muusee ba deꞌo laytta ubban Yihoowayyo haggaazanaadan maaddiis. (Zaa. 6:4, 5) Paarooni a woranawu koyido wodekka Muuse ammanoy, i Xoossaa siiqiyoogeenne sinttanaabaa loꞌꞌobaa qoppiyoogee xalanaadan a minttettiis.—Kes. 10:28, 29.

XOOSSAA KAWOTETTAY OOTTANAABAA QOPPA

14. Issi issi asay sinttanaabaa ay qoppii?

¹⁴ Ha wodiyan deꞌiya daro asay sinttanaabaa xeelliyaagan hanennabaa qoppees. Leemisuwawu, etawu daro aqoy deꞌennaba gidikkokka, asaa deꞌuwan ‘metoynne tuggay’ kumidaashin, keehi duretanawunne aybanne hirggennan deꞌanawu aymottoosona. (Maz. 90:10) Eti asaa haaruwan hirggennan deꞌanawu amottoosona; shin asaassi hegaa oottana danddayiyay Xoossaa Kawotettaa xalla gidiyoogaa Geeshsha Maxaafay yootees. (Dane. 2:44) Daro asay Xoossay ha iita alamiyaa xayssenna giidi qoppees; shin Geeshsha Maxaafay hegaappe keehi dummatiyaabaa qonccissees. (Sof. 1:18; 1 Yoh. 2:15-17) Yihooway sinttanawu halchidobaa xaasayidi xeelliyaageeti hidootan naagiyo hegaa malabay aymo.

15. (a) Kiristtaaneti bantta hidootaabaa qoppiyoogan waani goꞌettiyoonaa? (b) Xoossay qaalaa gelidobaa poliyo wode neeni beꞌanawu amottiyoobaa yoota.

¹⁵ SHin nuuni Kiristtaane gidiyoogaadan, nu hidootay saluwan deꞌiyoogaa gidin saꞌan deꞌiyoogaa gidin, he hidootaa qoppiyoogee nuna minttettees. Xoossay qaalaa gelidobay polettishin beꞌiyaabadan qoppana danddayay? Xoossay qaalaa gelidobaa poliyo wode neeni oottana danddayiyoobaa qoppiyoogan ufayttiyoogee erettidaba. Neeni saꞌan merinawu deꞌana wodiyaabaa qoppana danddayaasa. Biittaa gannate oottanawu haratuura hashetiyoogaa qoppa. Neegaadan, ne shoorotikka Yihoowa siiqoosona. Neeni he wode payyanne kumetta wolqqaara deꞌaasa; qassi nena hirggissiyaabi baawa. Gannatiyaa giigissiyo oosuwaa kaalliyaageeti neessi wozanappe qoppiyo gishshawu, ne deꞌuwan ufayttaasa. Neeni oottiyo ubbabay harata goꞌꞌiyo gishshawunne Xoossaa bonchissiyo gishshawu, ne eran ufayttada oottaasa. Leemisuwawu, mati hayquwaappe denddidaageeti Yihoowa eranaadan maaddaasa. (Yoh. 17:3; Oos. 24:15) Hegee aymo gidenna. He ufayssiyaabaa qoppiyoogee Geeshsha Maxaafay sinttanaabaa yootiyoobaara gayttidaba.—Isi. 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.

NU HIDOOTAABAA HARATUSSI YOOTANA KOSHSHIYOY AYBISSEE?

16, 17. Nu hidootaabaa yootiyoogan nuuni waani goꞌettiyoo?

¹⁶ Ooratta alamiyan nuuni ay oottana koyiyaakko nu ishatussinne michotussi yootiyo wode, sinttappe hanana he ufayssiyaabay qoncci beettana mala qoppanaadan issoy issuwaa maaddoos. Ooratta alamiyan nu hanotay ay mala gidanaakko nu giddoppe ooninne erana xayikkonne, hanana danddayiyaabaa haasayiyo wode, issoy issuwaa minttettoos, qassi Xoossay qaalaa gelidobay polettanaagaa ammaniyoogaa bessoos. Kiitettida PHawuloosi Roomen deꞌiya ba ishantta oychido wode, eti issoy issuwaa ‘minettidoogaa’ nashshidoogee erettidaagaa; ha wayssiya wodiyan nuuni issoy issuwaa hegaadan minttetoos.—Roo. 1:11, 12.

¹⁷ Nuuni sinttanaabaa qoppiyoogee ha wodiyan deꞌiya metuwaara gayttidaagan iitabaa qoppennaadankka maaddana danddayees. Kiitettida PHeexiroosi, “Be7a, nuuni nuuyyo de7iya ubbabaa aggi bayidi, nena kaallida; yaatidi nuuni ai demmaneeshsha?” yaagidi Yesuusa oychido wode hegaadan qoppennan aggenna. PHeexiroosinne he sohuwan deꞌiya harati sinttanaabaa qoppanaadan maaddanawu Yesuusi hagaadan giidi zaariis: “Taani intteyyo tumaa gais; taani, Asa Na7ai, ooratta biittan ta kawotaa araatan uttiyo wode, tana kaallida inttekka tammanne naa77u Israa7eela zaretu bolli pirddanau, tammanne naa77u kawotaa araatan uttana. Ta sunttaa gishshau, keettata woi ishantta woi michchentta, woi aawaa woi aayyiyo woi machchiyo, woi naata woi gadiyaa aggida ooninne, xeetu kushiyaappe dichchaa ekkana; qassi merinaa de7uwaakka laattana.” (Maa. 19:27-29) Hegaa gishshawu, kumetta saꞌaa ayssidi azazettiya asaassi gita anjjuwaa ehaana kawotettan oottanabaa PHeexiroosinne hara erissiyo ashkkarati qoppana danddayoosona.

18. Xoossay qaalaa gelidobay polettana wodiyaabaa qoppiyoogee ha wodiyan nuna waati maaddii?

¹⁸ Yihoowassi haggaaziya saꞌan deꞌiyaageeti Xoossay qaalaa gelidobay polettiyo wodiyaabaa qoppiyoogan ubbatoo goꞌettidosona. Aabeeli sinttanaabaa loꞌꞌobaa qoppiis; qassi he hidootaa ammanido gishshawu, Yihoowa ufayssiis. Abrahaami ammanuwan minnidoy yaana geetettida “zerettaa” xeelliyaagan Xoossay kasetidi yootidobay polettanaagaa “beꞌido” gishshataassa. (Doo. 3:15) Muusee “wodeppe demmana woituwaa i tishshi oottidi xeellido gishshau,” Yihoowa ammaniis, qassi A kaseegaappe loytti siiqiis. (Ibr. 11:26) Nuuni Yihooway qaalaa gelidobay polettana wodiyaabaa qoppiyo wode, a mintti ammanoosinne siiqoos. Sinttanaabaa qoppanaadan Xoossay immido imotaa nuuni waati loytti goꞌettana danddayiyaakko kaalliya huuphe yohuwan beꞌana.