Ne Inxxarssaa Loꞌꞌobawu Goꞌetta
‘Abeet Yihoowawu, ta doonaappe kiyiya qaalay nena ufayssiyaabaa gido.’—MAZ. 19:14.
1, 2. Inxxarssawu tamay bessiya leemiso gididoy aybissee?
AMARKKAN 1871n, Wiskansen giyoosan deꞌiya woraa tamay oyqqiis. Tamay keehi goobin lacoynne hobbee 1,200ppe dariya asaa woriis; qassi naaꞌꞌu biiloone gidiya mittaa miis. He xaragay denddanaadan oottiday baaburee kanttishin appe wodhida guutta tamaa gidana danddayees. Yaaqooba 3:5n odettidaagaadan, tumukka “guutta tamai waanida gita woraa xuuggii!” Geeshsha Maxaafaa xaafidaageetuppe issoy hegaadan giidoy aybissee?
2 Yaaqoobi yootido leemisuwaa qofay paydo 6n qoncciis. “Inxxarssaikka tama.” Inxxarssay nuuni haasayiyo haasayaa imotaa leemiso. Tamaadan, nuuni haasayiyo haasayay keehi qohana danddayees. Geeshsha Maxaafay, “Neeni haasayidoogee nena wottees woikko worees” yaagees. (Lee. 18:21) Nuuni tamay qohana danddayiyo gishshawu yayyidi goꞌettennan aggennaagaadan, harata qohana danddayees giidi haasayennan ixxennaagee qoncce. Waannabay naagettiyoogaa. Tamaappe naagettidi, qumaa kattanawu, hoꞌꞌanawunne qammi pooꞌissanawu a goꞌettana danddayoos. Nuuni haasayiyoobawu naagettikko, Xoossaa bonchanawunne harata maaddanawu he imotaa goꞌettana danddayoos.—Maz. 19:14.
3. Haasayiyoogaara gayttidaagan nuuni beꞌana heezzubay aybee?
3 Nuuni cenggurssaa sissidi gidin woy malaata qaalaa goꞌettidi gidin, nu qofaanne nuuyyo siyettiyaabaa haratussi yootiyoogee Xoossay immido maalaalissiya imota. He imotaa nuuni harata qohanawu gidennan, minttettanawu waati goꞌettana danddayiyoo? (Yaaqooba 3:9, 10 nabbaba.) Nuuni haasayiyoogaara gayttidaagan qoppana koshshiyo heezzubaa, hegeekka awude haasayanaakko, ay haasayanaakkonne waati haasayanaakko beꞌana.
AWUDE HAASAYANAAKKO
4. Awude coꞌꞌu gaana bessii?
4 Nuuni ubba galla haasayikkokka, haasayana koshshenna wodeekka deꞌees. Geeshsha Maxaafay “co77u gaanau wodee” deꞌiyoogaa yootees. (Era. 3:7) Harati haasayiyo wode coꞌꞌu giyoogee eta bonchiyoogaa bessiyaaba gidana danddayees. (Iyy. 6:24) Xuura yohuwaa haasayennaadan naagettiyoogee akeekancha gidiyoogaa bessiyaaba. (Lee. 20:19) Asi nuna hanqqetissiyo wode nu inxxarssaa naagiyoogee aadhida erancha gidiyoogaa bessees.—Maz. 4:4.
5. Yihooway immido haasayiyo imotaa nashshiyoogaa waati bessana danddayiyoo?
5 SHin, Geeshsha Maxaafay “haasayanaukka wodee” deꞌiyoogaa yootees. (Era. 3:7) Ne laggee neeyyo loꞌꞌiya imota immiyaakko, neeni waaya qosa wottana. Ubba loyttada goꞌettiyoogan hegaa nashshiyoogaa bessaasa. Yihooway immido haasayiyo imotaa loytti goꞌettiyoogan a galatiyoogaa bessoos. Nuuyyo siyettiyaabaa, nuussi koshshiyaabaanne minttettiyaabaa yootiyoogan, qassi Xoossaa sabbiyoogan hegaadan oottana danddayoos. (Maz. 51:15) ‘Haasayanawu wodee’ injjetiyoy awudekko waati shaakki erana danddayiyoo?
6. Haasayanawu bessiya wodiyaa dooriyoogee keehi koshshiyoogaa Geeshsha Maxaafay waati qonccissii?
6 Leemiso 25:11, “Koshshiyo wodiyan haasayettida likke qaalai biraa bolli tigido worqqaa alleequwaa mala” yaagiyoogee, nuuni haasayanawu injjetiya wodiyaa doorana koshshiyoogaa bessees. Worqqaa alleeqoy ba huuphen keehi loꞌꞌees. Biraa bolli a tigiyo wode yaa loꞌꞌees. Hegaadan, haasayana bessiya wodiyaa dooriyoogee nu haasayaa ufayssiyaabaanne maaddiyaabaa oottana danddayees. Waatidi?
7, 8. Jaappaanen deꞌiya nu ishantti dendduwaabaa yootanawu bessiya wodiyaa dooriyoogan Yesuusa leemisuwaa waati kaallidonaa?
7 Nuuni yootiyoobay siyiya urawu keehi koshshikkokka, haasayana bessiya wodiyaa akeekana xayikko, maaddennan aggana danddayees. (Leemiso 15:23 nabbaba.) Leemisuwawu, wolqqaama biittaa qaattaynne sunaami giyo beetay Laappune 2011n arshsho bagga Jaappaanen katamata ubbaanne daro heeraa bashshiis. He wode 15,000ppe dariya asay hayqqiis. He heeran deꞌiya Yihoowa Markkatikka bantta shoorotuugaadan qohettikkokka, azzanidaageetuyyo banttawu danddayettida ubban Geeshsha Maxaafaappe minttettiyaabaa yootidosona. SHin heeran deꞌiya daro asay Budistte haymaanootiyaa kaallees; qassi Geeshsha Maxaafay tamaarissiyoobaa eti eriyoobay guutta woy mule erokkona. Nu ishantti he wodee injjetennaagaa akeekido gishshawu, sunaamee aadhosaara dendduwaa hidootaabaa yootibookkona. SHin, eti minttettiyaabaanne asaa bolli hegaa mala iitabay gakkiyo gaasuwaa Geeshsha Maxaafaappe yootanawu haasayiyo imotaa goꞌettidosona.
8 Yesuusi haasayana bessenna wodiyaa erikkonne, awude haasayana bessiyaakkokka erees. (Yoh. 18:33-37; 19:8-11) I ba erissiyo ashkkaratussi issitoo, “Taani intteyyo odiyoobai darobai de7ees; shin ha77i intteyyo gelenna” yaagiis. (Yoh. 16:12) Arshsho bagga Jaappaanen deꞌiya Yihoowa Markkati Yesuusa leemisuwaa kaallidosona. Sunaami aadhin naaꞌꞌu layttanne baggaappe guyyiyan kumetta saꞌan, “Hayqqida Asay Denddanee?” giyo Kawotettaa Oduwaa Paydo 38 trakttiyaa zamachan asawu immiyo wode etikka immidosona. He wode, daro asay dendduwaabaa yootiya ufayssiyaanne minttettiya qofaa siyanawu koyiis; qassi daro keettan asay he trakttiyaa ekkiis. Wogaynne haymaanootee dumma dumma gidiyo gishshawu, nuuni haasayanawu bessiya wodiyaa akeekan doorana koshshiyoogee qoncce.
9. Nu haasayay maaddiyaaba gidana mala, haasayana bessiya wodiyaa doorana koshshiyo hanotati awugeetee?
9 Haasayana bessiya wodiyaa issi issitoo akeekana koshshiyoogee qoncce. Leemisuwawu, issi uri eriiddi nuna hanqqetissiyaabaa haasayana danddayees. Hegee nuuni zaarana bessiya yohokkonne akeekan qoppiyoogee loꞌꞌo. Zaarana koshshikko, ufayssennabaa haasayennaadan, hanqqetti uttidi haasayana bessenna. (Leemiso 15:28 nabbaba.) Hegaadan, ammanenna nu so asawu Geeshsha Maxaafaabaa awude yootana bessiyaakko akeekana koshshees. Eti Yihoowa eranaadan nuuni koyikkokka, danddayanchanne akeekancha gidana bessees. Haasayana bessiya wodiyan minttettiyaabaa yootiyoogee eti wozanappe siyanaadan maaddana danddayees.
AY HAASAYANAAKKO
10. (a) Nuuni haasayiyoobaa akeekan doorana koshshiyoy aybissee? (b) Qohiya haasayaappe issuwaa yoota.
10 Haasayiyoobay woranawukka pattanawukka danddayees. (Leemiso 12:18 nabbaba.) Qohiyaabaa haasayiyoogee Seexaanaa alamiyan meeze gididaba. Allaxxiyoobay daroti ‘bantta inxxarssaa bisodan leefanaadaaninne marzze qaalata wonddafiyaa zubbiyaadan dukkanawu giigissanaadan’ denttettees. (Maz. 64:3) Issi Kiristtaanee ha qohiya eeshshaappe naagettana bessees. Harata toochanawu woy boranawu giidi baceessiyoogee ‘marzze qaalatuppe’ issuwaa. Asay darotoo baceessiyoy miichanaassa gidikkokka, hegee sohuwaara laamettidi, kariyoogaa bessiya cashsha gidana danddayees. Kiristtaaneti ‘xayssana’ bessiyo iita haasayaappe issoy marzze mala baceessuwaa. Miichiyaabaa haasayiyoogee ufayssana danddayikkonne, harata qohiya woy yeellayiya qire haasayidi miichanawu malennaadan naagettana koshshees. Geeshsha Maxaafay, “Intte haasayai siyiyaageeta go77ana mala, koshshiyoogaadan minttettiya lo77o qaalai intte doonaappe kiyoppe attin, iita qaalai mulekka kiyoppo” yaagidi nuna zorees.—Efi. 4:29, 31.
11. Bessiyaabaa haasayanawu dooranaadan nuna maaddana danddayiyaabay aybee?
11 Yesuusi “doonai wozana giddon kumidabaa” haasayiyoogaa tamaarissiis. (Maa. 12:34) Hegaa gishshawu, bessiya qaalaa koyro nu wozanan dooroos. Nuuni haasayiyoobay darotoo harata waati xeelliyaakko bessees. Nuuni wozanappe siiqiyaabanne qarettiyaaba gidikko, nuuni haasayiyoobay loꞌꞌobanne minttettiyaaba gidana danddayees.
12. Haasayana bessiya qaalaa dooranaadan maaddana danddayiya harabay aybee?
12 Haasayana bessiyaabaa dooranawu baaxetana koshshees. Erancha Kawoy Solomonikka, “likke gidida qaalaa” woy ufayssiya qaalaa demmidi, ‘sittanne tuma gididabaa xaafanawu’ ‘pilggiisinne qoriis.’ (Era. 12:9, 10) Ufayssiya qaalaa demmanawu darotoo metootay? Yaanikko, daro qaalaa eriyoogee neessi koshshennan waayi aggana. Yaatana danddayiyo issi ogee Geeshsha Maxaafaaninne nu xuufiyan qaalata goꞌettiyo ogiyaa akeekiyoogaa. Ooratta qaalatu birshshettaa akeeka. Ubbaappe aaruwan, harata maaddiya ogiyan qaalaa waata goꞌettanaakko tamaara. Harata maaddiya ogiyan waati haasayanaakko tamaaranawu Yesuusa leemisuwaa xannaꞌana danddayoos. ‘Daafuridaageeta qaalan waatidi minttettanaakko’ Yihooway a tamaarissido gishshawu, i ay haasayanaakko erees. (Isi. 50:4) Nuuni haasayanabaa wotti dentti qoppiyoogee haasayana bessiyaabaa dooranaadan maaddana danddayees. (Yaaq. 1:19) Nuna hagaadan oychana danddayoos: ‘Ha qaalati taani yootana koyiyoobaa qonccissiyoonaa? Taani dooriyo qaalay siyiya uri waananaadan oottanee?’
13. Geliya ogiyan haasayiyoogee keehi koshshiyoy aybissee?
13 Beni Israaꞌeela biittan asay shiiqanaadaaninne shiiquwaappe laalettanaadan oottanawu, qassi olanchata denttettanawu malkkataa goꞌettoosona. Geliya ogiyan haasayana koshshiyoogaa Geeshsha Maxaafay Malkkataa punniyoogaara geeddarssiyoogee bessiyaaba. Malkkataa waasoy geeyidi erettana xayikko, olettanawu giigettida olanchata keehi qohana danddayees. Hegaadan nu haasayay qoncce gidana xayikko, kirqqi gaana woy balettana danddayees. SHin nu haasayay qoncce gidanaadan giidi, qoppennan coo haasayanawu koyokko.—1 Qoronttoosa 14:8, 9 nabbaba.
14. Yesuusi akeekanawu metenna ogiyan haasayidoogaa bessiya leemisoy awugee?
14 Haasayana bessiya qaalaa dooriyoogan Yesuusi keehi loꞌꞌo leemiso. Qantta gidikkonne keehi maaddiya qofaa i yootidoogee Maatiyoosa 5ppe 7 gakkanaashin xaafettidaagaa qoppa. Yesuusi asawu kirqqi giyaabaakka yootibeenna; qassi yiilloyiyaabaa woy qohiyaabaakka haasayibeenna. SHin, asay wozanappe ufayttidi siyanaadan geliya qoncce qaalata dooriis. Leemisuwawu, asay galla galla banttassi koshshiya qumawu hirggennaadan minttettanawu, saluwaa kafotussi miyoobaa Yihooway waati immiyaakko yootiis. Hegaappe simmin i, “Intte etappe keehi aadhdhekketii?” yaagidi eta oychiis. (Maa. 6:26) Keehi koshshiyaabaa akeekanaadaaninne minettanaadan Yesuusi ha qoncce qaalan eta maaddiis. Haasayiyoogaara gayttidaagan qoppana koshshiyo heezzantto qofaa ane haꞌꞌi beꞌoos.
WAATI HAASAYANAAKKO
15. Nuuni liiqo qaalaa haasayana koshshiyoy aybissee?
15 Nuuni issibaa yootiyo ogee yootiyoobaa keenaa keehi koshshiyaabaa gidana danddayees. Yesuusi ba diccido Naazireete kataman Ayhuda woosa keettan tamaarissido wode, asay “a doonaappe kiyiya aaro kehatettaa qaalaa” siyidi garamettiis. (Luq. 4:22) Siyanawu kehiya haasayay wozanaa ufayssees, qassi asay nuuni yootiyoobaa ekkana danddayees. Liiqo qaalaa haasayikko, nu haasayay ammanttiyaabaa gidees. (Lee. 25:15) Nuuni keha, pashkkanne haratussi siyettiyaabaa qoppiyaageeta gidiyoogan, Yesuusaagaadan liiqo qaalaa haasayana danddayoos. Yesuusi cora asay i yootiyoobaa siyanawu baaxetidoogaa beꞌidi, etawu qarettidi “darobaa tamaarissuwaa doommiis.” (Mar. 6:34) Yesuusi asay bana cayiyo wodekka hanqquwan haasayibeenna.—1 PHe. 2:23.
16, 17. (a) Nu so asaaranne gubaaꞌiyan deꞌiya nu mata laggetuura haasayiyo wode, Yesuusa waati milatana danddayiyoo? (Ha huuphe yohuwaa doomettan deꞌiya misiliyaa xeella.) (b) Liiqo qaalay goꞌꞌiyoogaa bessiyaabaa yoota.
16 Nuuni loytti eriyo urawu haasayiyo wode, ashkketettaaninne hiillan haasayanawu metootana danddayoos. Awu yootiyoobawu naagettana koshshennabadan qoppana danddayoos. Nuuni so asaara haasayiyo wode gidin, woy gubaaꞌiyan deꞌiya nu mata laggiyaara haasayiyo wode hegaadan qoppana danddayoos. SHin Yesuusi ba laggeta haasayissiyo wode hanqqettibeenna. Yesuusi ba mata laggeti bantta giddon ubbaappe aadhiyaagee oonakko palamettido wode, i guutta naꞌaa leemisuwaa yootidi, eta kehatettan seeriis. (Mar. 9:33-37) Cimati “ashkketetta ayyaanan” harata zoriyoogan Yesuusa milatana danddayoosona.—Gal. 6:1.
17 Issi uray hanqqetissiyaabaa haasayiyo wodekka, liiqo qaalan zaariyoogee loꞌꞌo ayfe demissana danddayees. (Lee. 15:1) Leemisuwawu, aayyiyaa barkka dichiyo yelaga naꞌay issi wode Yihoowawu haggaaziyaagaa milatiiddi iitabaa oottees. Issi michiyaa he aayeeyyo qarettada, “Naꞌa loohissiyoogan ne daafuray polettibeennaagee azzanttiyaaba” yaagaasu. Aayyiyaa guuttaa qoppada hagaadan gaasu: “Haꞌꞌi hanotay loꞌꞌo gidennaagee tuma, shin a loohissiyoogee dicci dicci biyaaba. Armmageedoonappe simmin tanaara haasaya; nuuni he wode shaakki erana.” Hegaadan ashkketettan zaaridoogee michonttu sarotettay moorettennaadan oottiis; qassi eti haasayidobaa siyida he naꞌaa minttettiis. Naꞌay ba aayyiyaa banan hidootaa qanxxabeennaagaa akeekiis. Hegee i iita laggetuppe duuxxanaadan denttettiis. Guyyeppe, i xammaqettiis; qassi Beeteelenkka haggaaziis. Nu ishanttuura, nu so asaara woy nuuni erennaageetuurakka gidin, nu haasayay ubbatoo “siyanau kehiyaagaanne ufaissiyaagaa” gidana koshshees.—Qol. 4:6.
18. Haasayiyooban Yesuusa leemisuwaa kaalliyoogee nu inxxarssaa loꞌꞌobawu goꞌettanaadan waati maaddii?
18 Nu qofaanne nuuyyo siyettiyaabaa haasayiyo imotay tumuppe maalaalissiyaaba. Haasayana bessiya wodiyaanne bessiya qaalaa dooriyoogan, qassi liiqo qaalaa haasayanawu baaxetiyoogan Yesuusa milatanawu amottoos. Yaatiyo wode, nuuni haasayiyoobay siyiyaageeta pattiyaabaa, qassi he alꞌꞌo imotaa immida Yihoowa ufayssiyaabaa gidana.