Istorya han Kinabuhi
Pagpamulat hin Ginhadian nga “Diri Kanan Hini nga kalibotan”
Iginsumat ni Nikolai Gutsulyak
Ha sulod hin 41 ka adlaw ngan gab-i, nakaeksperyensya ako hin rebolusyon ha prisohan. Tigda nga nakamata ako ha pagbuto han kanyon. Madagmit nga nagkasulod an mga tangke-de-girra ngan kasundalohan ha kampo nga prisohan ngan gin-atake an mga priso. Nameligro an akon kinabuhi.
KAY ano nga naeksperyensyahan ko ini? Isusumat ko ito ha iyo. Nahitabo ito han 1954. Hito nga panahon, trenta anyos ako. Pariho han damu nga Saksi ni Jehova ilarom ha pagmando han Sobyet, ginpriso ako tungod ha pagpabilin nga neutral ha mga isyu ha politika ngan ha pagsumat ha iba mahitungod han Ginhadian han Dios. May-ada 46 nga kalalakin-an ngan 34 nga kababayin-an ha amon grupo han priso nga mga Saksi. Ginpriso kami ha kampo hirani ha baryo han Kengir ha sentro nga Kazakhstan, diin ginpirit kami nga magtrabaho. Nakaupod namon didto an yinukot nga priso.
Hi Joseph Stalin, an lider han Unyon Sobyet, namatay han naglabay nga tuig. Damu nga priso an naglaom nga an bag-o nga rehimen ha Moscow posible nga mamati han ira reklamo mahitungod han maraot nga kahimtang ha prisohan. An pagin diri kontento han mga priso nagresulta hin pagrebelde. Durante han sunod nga komprontasyon, kinahanglan ipatin-aw namon nga mga Saksi an amon gintotoohan ha nasisina nga mga rebelde ngan ha mga militar nga gwardya. Basi magin neutral kami, kinahanglan namon an pagtoo ha Dios.
Nagtikang an Pagrebelde!
Han Mayo 16 nagtikang an rebolusyon ha prisohan. Paglabay hin duha ka adlaw, sobra 3,200 nga priso an nagdumiri ha pagtrabaho, ngan nangangaro gud hin maoroopay nga kahimtang ha kampo ngan konsiderasyon para ha mga napriso tungod han politika. Madagmit an panhitabo. Siyahan pwersado nga ginpagawas ha kampo han mga rebelde an mga gwardya. Sunod, ginbuhoan nira an mga alad. Katapos, gintimpag nira an mga bungbong nga nagbubulag han mga selda han lalaki ngan babaye, salit nagtarampo na an ngatanan. Ha sumunod nga mga adlaw, nakaasawa pa ngani an iba nga mga priso, nga ginkasal han mga padi nga mga priso liwat. Ha tulo nga selda diin may saramok, kadam-an han 14,000 nga priso an nakigbahin hito.
Nag-organisa an mga rebelde hin komite basi makignegosasyon ha militar. Kondi, waray pag-iha waray magkauruyon an mga membro han komite, ngan ha urhi an mga maton an nagkontrol han kampo. Nagin mas agresibo an kahimtang. Nag-organisa an mga lider han mga rebelde hin departamento ha seguridad, departamento ha militar, ngan departamento ha pagpasarang hin impormasyon basi tipigan an “pagin-organisado.” Naggamit hira hin mga loudspeaker nga nakainstalar ha mga poste ha palibot han prisohan ha pagpasamwak hin nakakaaghat hinduro nga mga mensahe basi matipigan an pagin agresibo ngan espiritu han pagrebelde. Ginpugngan nira nga makaeskapo an iba, ginsirotan an nakontra, ngan iginpasamwak an ira pagin andam ha pagpatay ha bisan hin-o nga diri nira inuuyonan. May-ada mga uruistorya nga ginpatay na an pipira nga priso.
Tungod kay naglalaom an mga rebelde ha pag-atake han militar, nangandam gud hira ha pagdepensa han ira kalugaringon. Basi masiguro nga mas damu nga priso an may kapas ha pagdepensa han kampo, gin-obligar han mga lider an ngatanan nga priso nga magkaada armas. Basi mabuhat ito, ginkuha han mga priso an mga puthaw ha mga bintana ngan ginhimo ito nga mga kutsilyo ngan iba nga hinganiban. Nakakuha pa ngani hira hin mga pusil ngan mga bomba.
Gin-ipit ha Pag-api ha Pagrebelde
Hito nga panahon, gindaop ako hin duha nga rebelde. Gintatagan nira ako hin kababaid pa la nga kutsilyo. “Karawata ini!” hiya siniring. “Pagkikinahanglanon mo ini basi madepensahan mo an imo kalugaringon.” Hilom nga nag-ampo ako kan Jehova nga buligan niya ako nga magpabilin nga kalma. Katapos, binaton ako: “Kristiano ako, usa ako han mga Saksi ni Jehova. Ginpriso kami nga mga Saksi dinhi tungod kay nakikig-away kami, diri ha mga tawo, kondi ha diri nakikita nga espirituhanon nga mga pwersa. An amon pagtoo ngan paglaom ha Ginhadian han Dios an amon mga hinganiban kontra ha ira.”—Efeso 6:12.
Nahipausa ako nga nakasabot an lalaki. Kondi, ginsuntok ako han iya kaupod. Katapos binaya hira. Ira ginsulod an kada baraks ngan nangalimbasog ha pagpirit ha mga Saksi nga umapi ha pagrebelde. Kondi nagdumiri an ngatanan han aton Kristiano nga kabugtoan.
Ginhisgotan ha katirok han komite han mga rebelde an pagin neutral han mga Saksi ni Jehova. “An mga membro han ngatanan nga relihiyon—mga Pentekostal, Adbentista, Baptist, ngan iba pa—nakikigbahin ha pagrebelde. Mga Saksi ni Jehova la an nagdumiri,” siring nira. “Ano an aton bubuhaton ha ira?” May-ada nagsuhestyon nga sunugon ha pugon an usa nga Saksi basi hadlukon kami. Kondi usa nga opisyal han militar hadto, nga gintatahod han iba, tumindog ngan sumiring: “Diri ito maaramon. Ibutang naton hira ngatanan ha usa nga baraks nga hirani gud han ganghaan. Hito nga paagi, kon atakehon kita han militar nga may-ada mga tangke-de-girra, hira an siyahan nga mamamatay. Ngan diri kita magigin salaan ha pagpatay ha ira.” Ginkarawat han iba an iya suhestyon.
Iginbutang ha Peligroso nga Kahimtang
Waray pag-iha, naglibot ha kampo an mga priso nga naggiginuliat, “Mga Saksi ni Jehova, gawas!” Katapos, ginpakadto kami nga 80 ha baraks ha hirani han ganghaan. Gin-gawas nira an mga tiheras didto basi magin mas haluag ngan ginpasulod kami. Ito nga baraks an amon nagin prisohan ha sulod han prisohan.
Basi mahatagan hin pribado nga lugar an kabugtoan nga kababayin-an, gintahi nira an mga telon ngan gin-gamit namon ito ha pagbahin han baraks—usa para ha kalalakin-an ngan usa para ha kababayin-an. (Ha urhi, usa nga Saksi nga Ruso an nagdibuho hini nga baraks, nga ipapakita ha ubos.) Samtang didto hiton huot nga selda, agsob mag-ampo kami nga urosa ngan sinsero nga nanginginyupo kan Jehova nga tagan kami hin kinaadman ngan “kapin kaopay nga gahum.”—2 Korinto 4:7.
Hito nga panahon, peligroso an amon kahimtang tungod kay nabubutngaan kami han mga rebelde ngan mga militar han Sobyet. Waray usa ha amon an maaram kon ano an sunod nga bubuhaton han kada grupo. “Ayaw paghinunahunaa ito,” siring han usa nga edaran nga matinumanon nga bugto. “Diri kita pababay-an ni Jehova.”
An aton hinigugma nga kabugtoan nga kababayin-an—batan-on ngan lagas—nagpakita hin makatirigamnan nga pagkamapinadayunon. Mga 80 anyos na an usa ha ira ngan nagkikinahanglan hin dugang nga bulig. Magsakit an iba ngan nagkikinahanglan hin doktor. Durante hito nga panahon, kinahanglan abrido pirme an mga purtahan han baraks basi hibaroan han mga rebelde an ngatanan namon nga ginbubuhat. Kon gab-i, nasulod ha amon baraks an armado nga mga priso. Usahay nababatian namon hira nga nasiring, “An Ginhadian han Dios nakaturog.” Ha aga, kon gintutugotan kami nira nga kumadto ha kaunan, nagtatarampo kami pirme ngan nag-aampo kan Jehova nga panalipdan kami tikang ha magdarahog nga mga priso.
Ha baraks, nangangalimbasog kami nga magburubligay ha espirituwal. Pananglitan, agsob nga nagsasaysay an usa nga bugto hin istorya tikang ha Biblia, nga igo an kadaku basi mabatian namon. Katapos iya inaaplikar ito ha amon kahimtang. Usa nga edaran nga bugto an labi nga naruruyag pag-istorya mahitungod han kasundalohan ni Gideon. “Ha ngaran ni Jehova, 300 nga kalalakin-an nga may mga instrumento ha musika an nakig-away ha 135,000 nga armado nga kasundalohan,” ginpahinumdoman kami niya. “An ngatanan nga 300 talwas nga nakabalik.” (Hukom 7:16, 22; 8:10) Ini ngan an iba nga susbaranan ha Biblia an nakaparig-on ha amon. Bag-o pa la ako nga nagin Saksi, kondi an pakakita ha marig-on nga pagtoo han mas may eksperyensya nga kabugtoan nakaparig-on gud ha akon. Inabat ko nga hi Jehova upod gud namon.
Nagtikang an Away
Linabay an mga semana, ngan nagtikaduro an tensyon ha kampo. Nagtikapaso an mga negosasyon han mga rebelde ngan awtoridad. Nag-insister an mga lider han mga rebelde nga an sentro nga gobyerno han Moscow magpadara hin representante basi makipagnegosasyon ha ira. Gin-obligar hira han awtoridad nga magpasakop, isurender an mga hinganiban, ngan bumalik ha trabaho. Nagdumiri pagkompromiso an kada grupo. Hito nga takna, an kampo napapalibotan hin kasundalohan nga andam na gud ha pag-atake. Andam na liwat makig-away an mga rebelde, tungod kay ira na ginpahitaas an mga barikada ngan nagtirok na hin damu hinduro nga armas. Ginlalaoman han ngatanan nga mahinanabo ha anoman nga oras an ultimo nga away han militar ngan mga priso.
Han Hunyo 26 nakamata kami tungod han nakakabungol nga mga buto han kanyon. Ginbunggo han mga tangke-de-girra an barikada ngan sinulod ha kampo. Ginsundan ito hin pag-atake han militar nga gamit an mga machine gun. Gintapo han kalalakin-an ngan kababayin-an nga priso an nagkakaabot nga mga tangke. Nangguguliat hira ngan nanlalabay hin dagku nga bato, hinimo la nira nga mga bomba, ngan bisan ano nga ira napupurot, ngan kami nga mga Saksi nahimutang ha butnga. Ha ano nga paagi babatunon ni Jehova an amon pag-ampo para hin bulig?
Tigda nga nagkasulod an mga sundalo ha amon baraks. “Gawas kamo, mga baraan!” nagsinggit hira. “Dagmit, gawas kamo ha barikada!” Ginsugo han opisyal-nga-nagdudumara han mga sundalo nga diri kami pusilon kondi updan ngan panalipdan kami. Samtang nagpapadayon an away, liningkod kami ha kabanwaan ha gawas han kampo. Ha sulod hin upat ka oras namati kami ha burubto, purupsilay, mga singgit, ngan tuok tikang ha kampo. Katapos, nagmingaw an ngatanan. Ha kapawa han kaagahon, nakita namon an mga sundalo nga nagdadara han mga patay tipagawas han kampo. Hinbaroan namon nga ginatos an nagkasasamaran o nagkamatay.
Paglabay hin mga oras, dumaop ha amon an opisyal nga akon kilala. “Anoman, Nikolai,” mapahitas-on nga nagpakiana hiya, “hin-o an nagluwas ha iyo? Kami o hi Jehova?” Sinsero nga nagpasalamat kami ha iya ha ira pagluwas ha amon, ngan nagdugang, “Natoo kami nga an amon makagarahum-ha-ngatanan nga Dios, hi Jehova, nagpagios ha iyo nga luwason kami, sugad la nga iya ginpagios an iba nga talwason an iya mga surugoon ha panahon han Biblia.”—Esra 1:1, 2.
Iginsumat liwat hito mismo nga opisyal kon paonan-o nira kami nakilala ngan kon paonan-o nira hinbaroan kon hain kami. Nagsiring hiya nga durante han usa nga negosasyon han militar ngan mga rebelde, gin-akusahan nira an mga rebelde hin pagpatay ha mga priso nga diri nasuporta ha ira. Ha pagdepensa, binaton an mga rebelde nga an Saksi ni Jehova waray makigbahin ha pagrebelde kondi bisan pa hito waray nira pataya. Lugod, sugad nga sirot, ira ginpriso an ngatanan nga mga Saksi ha usa nga baraks. Ginhinumdoman ito han mga opisyal han militar.
Marig-on Dapig ha Ginhadian
Gin-unabi han kilala nga Ruso nga awtor nga hi Aleksandr Solzhenitsyn ha iya libro nga The Gulag Archipelago an pagrebelde ha prisohan nga amon naeksperyensyahan. Mahitungod hito nga hitabo, nagsurat hiya nga an pagrebelde nagtikang tungod kay, siring niya, “karuyag namon hin kagawasan, . . . kondi hin-o an makakahatag hito ha amon?” Sugad nga mga Saksi ni Jehova hito mismo nga prisohan, naruruyag liwat kami hin kagawasan. Kondi, diri la kagawasan ha prisohan pero kagawasan nga an Ginhadian han Dios la an makakaghatag. Samtang priso kami, maaram kami nga kinahanglan namon hin kusog tikang ha Dios basi makapabilin nga marig-on dapig ha iya Ginhadian. Ngan gintagan kami ni Jehova han ngatanan nga amon ginkikinahanglan. Gintagan kami niya hin kadaogan bisan kon waray kami gumamit hin mga kutsilyo o granada.—2 Korinto 10:3.
“An akon ginhadian diri kanan hini nga kalibotan,” nagsiring hi Jesu-Kristo kan Pilato. “Kon an akon ginhadian kanan hini nga kalibotan, an akon mga surugoon makikig-away.” (Juan 18:36) Salit, sugad nga mga sumurunod ni Jesus, waray kami makigbahin ha saramok ha politika. Malipayon kami nga durante ngan katapos han rebolusyon, nakita gud han iba an amon pagin maunungon ha Ginhadian han Dios. May kalabotan ha amon paggios hito nga panahon, hi Solzhenitsyn nagsurat: “Istrikto nga ginsusunod han mga Saksi ni Jehova an ira relihiyoso nga mga buruhaton ngan nagdumiri ha pagtukod hin mga depensa o pagtoka hin gwardya.”
Sobra 50 ka tuig an naglabay tikang hiton masamok nga mga panhitabo. Kondi, agsob nga nagpapasalamat ako hito nga mga panahon tungod kay nahibaro ako hin mga leksyon nga diri ko gud mahingangalimtan, sugad han paghulat kan Jehova ngan bug-os nga pagsarig ha iya gamhanan nga kamot. Oo, pariho han damu nga iba pa nga Saksi ha Unyon Sobyet hadto, naeksperyensyahan ko nga hi Jehova naghahatag gud hin kagawasan, panalipod, ngan katalwasan hadton nagpapamulat hin Ginhadian nga “diri kanan hini nga kalibotan.”
[Retrato ha pahina 8, 9]
An kampo ha Kazakhstan, diin kami nga mga priso pinirit nga ginpapatrabaho
[Retrato ha pahina 10]
Dibuho han baraks han mga Saksi, bahin han kababayin-an
[Retrato ha pahina 11]
Kaupod han Kristiano nga kabugtoan han gintagan na kami hin kagawasan