YU DUWOM 20
GOLANG 7 Johova Na Erdongal Erim
Johova Kumbol Amin Ngonda ne Pilkane Endel
“Got kangem ambil min keramen . . . olom alamb wandil mem sem Danjen, ala alamb kumbol amin ngonom Got.”—2 KOR. 1:3.
DUWOM ENAMEN YU KERMA
Johova, Juda ga Babilon karpos panjip kunum, enjep nalmal kumbol amin ngo erdongal erim mal wal pende duwom er kanamen.
1. Juda ga karpos panjip kunum nalmal monjup yubol to.
KONGAR pulikes tuwalto, Juda ga Johova yu nim kunum kunum to kenjip. Embe enjip bar Johova kankelnge, Babilon ga wo enjep kulu aijep to kes moklo, enjep to sise Babilon karpos punjup. Enjep kulu ele karpos punjup bar nalmal monjup. (2 Sto. 36:15, 16, 20, 21) Weieri, enjep priari molo kunum dingding ne wal ere ere enjip mal er monjup. (Jer. 29:4-7) Ba enjep nomolpa enjip bar amin wei napam, ala enjep nalmal nomolpa enam nepinjip mal, moram kaple narim eri. Embe nomolpa enjip bar nal nepinjip? Karpos panjip pilgi dongal pam alamb ende embe nim: “Kin nol kerma Babilon pam bar jeknema ami ne monjin. Kin kulu aijen Saion ne pilyem kel pinjin kunum, ke ninjin.” (Sng. 137:1) Enjep kumbol amin sinam ambsik wei pam ba, namal enjep pakeronda?
2-3. (a) Johova, Juda ga Babilon karpos panjip bol nal erim? (b) Yu duwom yipe enamen bar nawal omukro kanamen?
2 Johova, “alamb kumbol amin ngonom Got.” (2 Kor. 1:3) Olom kanka mem sem Got, alamb porpor se olom bol mand wom alamb, erkelde kumbol amin moram kapisem. Johova pilkane erim, karpos panjip ga pende alla enjip bar wandil si olom nengonda yu pile, ala seyem olom bol wonam nepim. (Ais. 59:20) Juda ga Bablion karpos napunjup kunum kongar 100 yero, Johova murmulom dongal propet Aisaia bu ngongo, wal pende min wonda mal buk Aisaia boll pakim. Nalernge Aisaia yu e bom? Aisaia embe nim: “‘Enem Gotjop embe nim, erkerambe kumbol amin moram, erkerambe na alambna man kumbol amin moram.” (Ais. 40:1) Weieri, yu propet embe mal buk Aisaia boll mokum bar, Juda karpos panjip ga kumbol amin sinam ambsik pam yune mokum. Juda karpos panjip ga kumbol amin sinam ambsik pam mal, kunum pende ne kenem kumbol amin sinamen ambsik paim eri.
3 Yu duwom yipe enamen bar wusngam talende, karpos panjip ga Johova kumbol amin ngom mal kanamen: (1) Olom yu dongal ne sin enjip ga, kumbol to akronam kunum alla aijep wakronal panim, (2) olom erkelnge alambem man pilgi ne wal ka kui enjip, ala (3) olom alambem man pakero kelnge kisal gonjup mem tomene kenjip. Yu talende omukro kane, Johova yipe kenem kunum yune kumbol amin ngonom mal kanamen eri.
JOHOVA WANDIL MEM TANE KENEM ALLA WAKRONOM
4. Johova nalmal taninde pilkane esmen, olom wandil mem sem Got? (Aisaia 55:7)
4 Johova, “Danjen kumbol amin ngonom Got.” (2 Kor. 1:3) Propet Aisaia wusngama Johova yu dongal ne, Juda ga sin enjip bar kumbol to akronam ga, alla aijep wakronal panim. (Aisaia 55:7 gere.) Olom embe nim: “Na kanka mem ka kunum kunum sem wusngama, na nim bol wandil sinal.” (Ais. 54:8) Johova kenem bol wandil sinem nalmal taninda? Pilkane esmen, Juda ga Johova yu to kenjip bar kongar puli Babilon karpos panam, ba Johova yu dongal ne enjep kulu ele kunum kunum karpos mol punam pananim. (Ais. 40:2) Johova yu embe nim bar, Juda ga sin enjip bar kumbol to akronjup ga, kumbol amin si kawei wei pisapinjip!
5. Nalende Johova kenem sin weieri wakronom ne, pilgi wei ne Juda ga pilgi ninjip e ngonamen?
5 Kenem nawal duwom enamen? Johova kongan alamb, sin aijep weieri wakro sikera kapisem. Yipe kenem kunum sin wakro sikerem bar kapisamen mem puli pa, komna Juda ga Babilon karpos panjip sin aijep wakrom e ngonom. Nalende embe nimen? Nalenem, Johova wal pende ere kenem sin wakronom mal pilkane esmen. Aisaia yu propet nim kongar andet pende wopungo bulto, Johova Ngangem Jises kem ya mala wo golo, sin enjip ba kumbol to akronam alamb porpor siyem ninal ne erim. Jises golo kenem topro siyem kem bar, “sin aijen weieri wakro”—porne sikerem. (Apo. 3:19; Ais. 1:18; Efe. 1:7) Johova kenem wandil si, alla weieri wakro sikerem Got!
6. Johova sin wakronom mal pilkane esmen kunum, nalende kumbol amin si kawei pisamen? (Piksa pra kane.)
6 Kenem sin ende komna enjin bar kumbol to akronjin ba, anjngo kespile nganjil gol monjin dal, Aisaia 55:7 yu paim kenem pakerondo kumbol amin sinamen. Kenem alla komna ende enjin bar ombun aiyem kaumonjin dal, yu e pakerondo kumbol amin wei sinamen. Sin enjin bar kumbol to akro alla paim wal ala nanjin dal, pilkane enamen Johova kenem sin weieri wakronom. Embe pile kenem sin komna ere kumbol to akro sikenjin bar, Johova buro napim dal kenem pra buro napisamen eri. (Jeremaia 31:34 omukro kane.) Wal kerma paim pilkane enamen, Johova kenem ye sin enjin bar buro napisem, pi mand esmen bar mongse kanem. (Ese. 33:14-16) Ala mand wei enem kunum kol senda kunum, Danjen wandil mem sem ye kenem sin paim aimanj aimanj to porne sikera.
Wal kerma ende paim pilkane esmen, Johova kenem sin komna enjin bar buro napisem, pi mand esmen bar mongse kanem (Paragrap 6 kane)
7. Kenem sin kerma ende ere okul erpakjin dal, nawal pakerondo elda walem nengo pake sinamen ne enamen?
7 Kenem sin kerma ende enjin bar yu kun neori nakele, okul enamen ne erpe kumbol yu pamdal, nal enamen? Baibel kenem nengo elda meim bar pake sinam padom. (Jems 5:14, 15) E weieri, ba alla enjin neori keramen amin napanda. Ba kenem kumbol toak weiro, elda walem Johova kem meim wandil si kanka mem tane kenem pakeronam nepinjin dal, enjep bol punamen ne kapisamen. Johova wandil mem angjen Ata,a olom kumbol yu kerma pam, ba kumbol amin ngom mal omukro kandpe. Ata embe nim, “Kongar ding ende tuwalto na piksa kes ponograpi kanj.” “Ba yu ende maka kumbol yu pane min wom na pinj kunum, piksa kes ponograpi kanmond ne ambina ngo, ala elda walem nengond eri. Na neori kend bar kapinj, ba alla erind bar anjngo kespil mond. Elda walem yune na dongal ngo Johova nim bol anjngo senonda kapisem paninjip. Kenem alla esmen bar yune pakeronom nalenem, olom kenem kanka kanem. Elda walem yu ka embe mal ninjip pakerongo pilkane erind, Johova na alla weieri wakro sikem.” Yipe, Ata kongan painia ere kongrikeisen sepent ende meim. Kenem sin esmen bar kespile kumbol toak weiromon kunum, kunum kunum Johova kenem alla wakronda erkun ermeim bar, kenem dongal si kapismen!
JOHOVA PILGI NE KUI ENAMEN WAL NGONOM
8. (a) Juda karpos panjip ga, Johova nawal pilgi ne kui enam panim? (b) Aisaia 40:29-31 dom, Juda kumbol to akronjup ga nawal min wonda ne pilgi ne kui enam?
8 Alamb dungol a Juda karpos punjup ga, wal ka ende enjep bol min nawonda mal pam. Nalerim, komna mala gapman monjup Babilon Dongal Kerma pam, embe pile alamb to karpos erim kelnge napupo enjip. (Ais. 14:17) Embe pamba, Johova alambem man wal ka pilgi ne kui enam panim. Olom yu dongal ne alambna man erkelne priari punam, wal ende kolwei narungda panim. (Ais. 44:26; 55:12) Embe pile Babilon dongal kerma pamba, Johova dungol a mal kulman mal kanem. (Ais. 40:15) Mal kulman meim bar pup apal ende toipu sepnem mal, Johova alambem man erkelde priari punam onom wei pam. Juda karpos panjip ga wal ka pilgi ne kui enjip, enjep nalmal pakeronda? Enjep kumbol amin wei ngom. Ba wal pende enda eri. Propet Aisaia embe nim: “Alamb Johova bol pilgi ne kui esim, enjep dongal ala sinam.” (Aisaia 40:29-31 gere.) Weieri, enjep “ka walan mal burne semin punam” nalenem; pilgi ne kui esim wal dongal kolnga ngonda.
9. Nalende Juda ga karpos panjip, Johova enjep weieri er sinda ne pilgi ninam?
9 Juda ga karpos panjip, Johova enjep bol yu dongal nim weieri min wonda mem nengom. Nalmal nengom? Yu propet ne mokum yero mongom tom, mal buro pinjip. Aisaria ami wo Israil ga yemro not monjup, tosi karpos pum enjep pilkane enjip. (Ais. 8:4) Ala Babilon ga wo Jerusalem tokes moklo, enjep pra tosi karpos punjup kanjip eri. (Ais. 39:5-7) Babilon king wo, King Sedekaia dungol to bone si Bablion pum pra kanjip. (Jer. 39:7; Ese. 12:12, 13) Johova yu propet porpor yero nemokum mongom tom. (Ais. 42:9; 46:10) Wal embe mal min wom kanjip enjep pilgi erdongal ernge, enjep bol yu dongal nim weieri min wonda nepinjip!
10. Nawal kenem pakerondo, yipe kunum pordom bar pilgi ne kui esmen wal dongal panda?
10 Kenem nawal duwom esmen? Wal ende erkelde kenem kespile kumbol ombun sinamen kunum, Johova wal mibulto enal pane yu dongal nekem meim, pilgi ne kui esmen dongal kol ngonom. Kenem yipe kunum keswei sem bar meimen, dongal kerma pande Got bol opyem esim alamb, kenem bol esim eri. Ba kenem kumbol ombun si keswei napisamen. Johova yu dongal kawei ninde pilgi ne kui esmen—mal wose Paradais pundo kenem bol opyem enam alamb ende namoram kumbol amin wei sende, kolnga aimanj moramen padom. Kui esmen wal erkelpe kumbol a na bunuman a dongal panda. Dongal napam dal, kulu kawei ende seim bar kanmen, ba wi duwa kanori kesmen glas jengimb meim pile, kanpol narmon bol ding mal panda. “Wi duwa glas jengimb meim nalmal kilngopo,” pilgi ne kui esmen wal dongal panda. Kenem anj dunglom kele kunum kol senda kunum, nalmal moramen kunum kunum buro pisamen. Baibel buk na nus meim gernamen, vidio meim kanamen, ala golang pende kunum kol senda bar nalmal moramen mal kel kenjip meim, komol se pisamen. Johova yu dongal nim wal weieri min wonda ne, pilgi ne kui esmen wal yane wusngama ne olom ngonamen.
11. Ambanjen ende kes ombun kanan kauwum, nalmal dongal kol sim?
11 Ambanjen ende kangem Joy, kes ombun kanan kauwum, olom pilgi ne kui erim wal nalmal dongal ngongo kumbol amin sim. Olom embe nim: “Ombun kaund erkelnge na kumbol ombun wei sind kunum, na nalmal pinj pal ne Johova ngond, na pinj olom pilkane erim eri. Na yane nind Johova pundom ngom, ‘olom na dongal ngom pase minro pu kenem alamb dongal paim e ngom.’” (2 Kor. 4:7) Ambanjen Joy olom kunum kol sende nalmal mora mal buro pim, “kunum ele alamb moram,” ende: ‘Na kes tonom pananinda.’” (Ais. 33:24) Kenem pra kumbol a pelpel pismen wal ne Johova ngo, pilgi ne kui esmen wal ambilgi ninjin dal, pakerondo dongal kol sinamen eri.
12. Johova wal pende enal padom bar nalmem pande pilgi ninamen? (Piksa pra kane.)
12 Juda ga komna Bablion karpos panjip, mem puli pange Johova wal enda mal nengom pilgi ninjip, yipe kenem kunum pra embe enem eri. Yipe kenem kunum yu propet pende mom mongom tonom mal buro pile. Ende embe mal, pilkane esmen Inglend Amerika yipe ya mala dongal kerma paim gapman, “yemto dongal pande yemto norol enem.” (Dan. 2:42, 43) Kenem pismen, “komb kopo kulu tambem jeljel tonom panim,” ala kenem “mal tambem yemyem poro” Baibel yu neori kesmen eri. (Mat. 24:7, 14) Yu propet embe mal na yu propet pende meim kanmen mongom weieri tonom kunum, Johova yu dongal pende ne kem meim weieri min wonda ne pilgi nimen.
Yu propet ne mokum yipe mongom tondo pilkane esmen, mem ka puli pande Johova wal enal pane yu ka puli nekem meim, weieri min wonda ne pilgi ninamen (Paragrap 12 kane)
JOHOVA PAKERONDO KISAL NAGOSMON
13. (a) Johova erkelde Juda ga karpos panjip priari punam kunum, nawal pende enjep ombun mal ngom? (b) Aisaia 41:10-13 dom, Juda karpos panjip ga Johova nalmal enjep kumbol amin ngo erdongal erim?
13 Johova erkelnge Juda ga Bablion karpos panjip priari punam bar kawei pinjip, ba olom pilkane erim enjep priari punam mand wei enda kunum, ombun pende min wonda pam. Olom enjep nengom king ende dongal kerma panda wo, Babilon seim bar kulu pende mand sem tosi, Babilon pra tonda eri panim. (Ais. 41:2-5) Embe pile Juda ga kisal goram mo? Johova alambem man yu nengo kumbol amin moram ne, kongar pende yero embe nim: “Nim kisal nagorol, nalenem, na nim bol mei. Nim bunuman puli nakerel, na nim Gotnom.” (Aisaia 41:10-13 gere.) Johova, “na nim Gotnom” panim yumem nalmal paim? Juda ga olom lotu erngonam nepile nanim—lotu erngonam enjep pilkane enjip. Yu embe nim, olom enjep bol kunum kunum meim nepisam ne nim.—Sng. 118:6.
14. Johova nawal ende er pakerondo, Juda ga kisal nagoram ne erim?
14 Johova wal ende ernge Juda ga kisal nagonjup, olom dongal kerma na sape pam mal nengom. Olom Juda karpos panjip ga nengo, kanmin epen kele kanjip meim kandya nim. Olom enjep nengo, kanjip porpor erkend meim kangjep kanj panim. (Ais. 40:25-28) Johova kanjip dingding ne kangjep kanim dal, olom kongan ga dingding ne meim kangjep kanja kaple wei enem! Johova dongal kerma pange kanjip porpor enda kaple erim dal, kenem pilgi wei ninamen alambem man pakeronda kaple enem eri. Embe pile Juda karpos panjip ga, bunuman puli kele kisal goram mem kanapam.
15. Juda karpos panjip ga, mibulto wal min wonda bar kanpolto moram ne Johova nalerim?
15 Johova alambem man, mibulto wal pende min wonda bar kanpolto moram ne wal pende erim eri. Buk Aisaia yu ngimba pende meim bar, Got alambem man nengo embe nim: “Na alambna man, enem se garjep kulo tuwalto wei seim bar punam, ala duwa aijep kol tungnam. Enem kunum apal pende okul er morambe, Got kumbol mul sinem porninda.” (Ais. 26:20) King Sairus wo Babilon tosim kunum, Juda ga yu e karkar enda enjip. Grik ye ende, komna wal min wom mal yubol bolbollo erim ye, Sairus wo Babilon tuwal wom kunum, “[ami aiyem] walem nengo alamb ende gar anjaro moram porpor togoya nim, panim.” Babilon tuwalto monjup alamb kisal keswei gonjup mal buro pile! Ba Juda ga Babilon karpos pamonjup, Johova yu nim karkar enjip pile enjep kolmem kantawol enjip.
16. Ombun kerma wei mibulto min wonda bar, nalende kenem bunuman puli kele kisal nagoramen? (Piksa pra kane.)
16 Kenem nawal duwom enamen? Mand wei enem, ombun kerma wei ende komna min nawoipum mal wonda. Ombun pulnombora kunum, alamb omb bunuman tai pundo kisal keswei goram. Ba, Johova alambem man embe nanam. Pilkane esmen Johova kenem Gotjon. Kumbol dongal pande akilgi ninamen, nalenem, Got “[kenem] siyem ninda kunum mand wonom.” (Luk 21:28) Kulu Magok Gok—e kantri porpor woseding pu—kenem tonam ne enam kunum, Johova bol pilgi ne akilgi ninamen. Ombun kerma wonda kunum, Johova enjol kenem tawol enam, ala kolmem kantawol enamen mal nengonda eri. Nal wusngam nengonda? Pilkane nasmen, kui ermolo kanamen. Kongrikeisen wusngama ne ngonambe kanamen panda paim. Pilkane esmen, gar “kulo ende tuwalto” wei sembar pu buning moramen panda paim. Nalmal ere ernombro moramen? Angjen ambanjen man moram bar, tapro semand punamen. Johova okanaiseisen yu ninda karkar enamen. Pilgi wei ninamen, Johova okanaiseisen kenem kantawol enem.—Hib. 10:24, 25; 13:17.
Pilkane esmen, Johova dongal kerma paim konganem ere kenem kantawol enda, ombun kerma wei min wonda kunum kenem bol nawal min wonda ne kisal goramen mem kanapaim (Paragrap 16 kane)b
17. Johova kin pui nim nalmal kumbol amin ngonda?
17 Pilkane esmen Juda ga karpos Babilon panjip bar, pesil wei pam. Kumbol amin mem sinam amsik pam, Johova enjep ngo pakerom. Olom kenem bol embe enda eri. Embe pile, mibulto nawal min wonda, Johova kumbol amin kunum kunum ngonda nepisel. Pilgi wei nindel olom konganem alamb olom bol kameim, enjep wandil golo alla weieri wakro kantawol ka enem. Ala pilgi ne kui enen wal erkelni dongal pande, Johova nim Gotnom nepile kisal wei nagorol.
GOLANG 3 Dongal Ngo, Kui Enamen Wal Ngo, Pilgi Erdongal Endel
a Kangem wei ma jel.
b PIKSA YU BOLOM: Pilgi ding angjen ambanjen apal pende grup a makero meim. Kanjip min kupul a puli keswei meim kanim kunum, Johova alambem man nal kulu ende moram, olom dongal kerma wei paim kantawol enda ne pilgi wei nim.