Tafitoʼaga ʼo Te Kaupepa Ako Te Maʼuli Fakakilisitiano Mo Te Faifakamafola

ʼULUAKI FAIPALALAU

Ekl 9:⁠5 Koteuhi e iloi e te kau mauli e natou mate anai; kae e mole iloi he mea e natou ae kua mate, pea e mole toe talitali ki he totogi, koteuhi kua galoi natou.

ʼULUAKI ʼAʼAHI

Sop 14:​14, 15 Ka na feala ke toe mauli te tagata ae kua mate, e au mau anai te amanaki lelei i te temi katoa o oku mamahi, o kaku ki te temi e fetogi ai anai toku aluaga. ¹⁵ I te aho aia e ke paui mai anai kia au, pea e au tali anai kia koe, e ke fia sio anai ki te gaueaga o ou nima.

LUA ʼAʼAHI

Esa 32:⁠18 E nofo anai taku hahai i te nofoaga o te tokalelei, i ni fale malohi, i ni fale malolo.

VAHAʼA ʼO TE ʼAHO 4-10 ʼO MAIO

TE ʼU KOLOA ʼO TE TOHI-TAPU | SENESI 36-37

“Neʼe Maheka Te ʼu Tehina ʼo Sosefo Kia Ia”

37:​3-9, 11, 23, 24, 28 Nee ofa ia Iselaele kia Sosefo o lahi age i ona foha fuli, o tupu nee ina mau ia ia kae kua matua; pea nee ina fai leva he kofu lanu kehekehe kia ia. ⁴ Nee sio leva ona tehina e lahi age te ofa o tanatou tamai kia Sosefo ia natou fuli, pea nee natou fehia leva kia ia. Nee mole feala ke natou palalau lelei kia ia. ⁵ Nee fai leva e Sosefo he moemisi, pea nee ina fakamatala leva ki ona tehina, o toe lesili fehia ai leva ia natou kia ia. ⁶ Nee ina ui leva kia natou: Ke koutou fakalogo mai ki te moemisi aeni kua au fai! ⁷ Nee tou lolotoga hai te u fuhiga fulumeto i te u gaueaga, pea koeni, nee malaga ake leva taku fuhiga fulumeto, o tuu totonu ki oluga, pea alu ake leva akotou fuhiga fulumeto o takatakai ia ia, pea nee natou punou leva kia ia. ⁸ Nee ui age leva e ona tehina kia ia: Pe e mooni e ke pule anai kia matou? Pe e ke lagiaki anai kia matou? Pea nee natou asilisili fehia leva kia ia o tupu ko ana moemisi mo ana palalau. ⁹ Nee ina toe fai foki he tahi moemisi, pea nee ina toe fakamatala leva ki ona tehina. Nee ina ui leva: Nee au toe fai foki he tahi moemisi: nee au sio ki te laa, mo te mahina, pea mo te u fetuu e hogofulu ma tahi, e tulolo i oku mua. ¹¹ Nee finenonofo leva ona tehina kia ia, kae nee taupau leva e tana tamai te u mea aia i tona loto. ²³ I te tau ake pe a Sosefo ki ona tehina, nee natou hui leva tona kofu, te kofu lanu kehekehe ae ene ina tui. ²⁴ Pea nee natou li leva ia ia ki te foi tane. Nee ago te foi tane aia, pea nee mole he vai i ai. ²⁸ I te kaku ake a te kau Matiane kia natou, nee natou toho ake leva ia Sosefo mai te foi tane ki tua, pea nee natou fakatau leva ia ia o uafulu foi sikele paaga ki te kau Isemaele, ae nee natou ave leva ia Sosefo ki Esipito.

VAEGA

1Sa 18:​8, 9 Nee ita lahi osi Saulo, pea nee kovi osi te mea aena kia ia. Nee ina ui leva: E tuku te toko hogofulu afe kia Tavite, kae e tuku mai kia au te toko afe!‵Kei toe pe kia ia te pule fakahau. ⁹ Pea nee sio kovi leva ia Saulo kia Tavite mai te aho aena o hoholo mai ai.

Taa 14:30 Ko he loto lelei ko te mauli ki te sino, kae ko te loto fuaa ko te mahaki ki te u hui.

(Senesi 37:3, 4) Nee ofa ia Iselaele kia Sosefo o lahi age i ona foha fuli, o tupu nee ina mau ia ia kae kua matua; pea nee ina fai leva he kofu lanu kehekehe kia ia. ⁴ Nee sio leva ona tehina e lahi age te ofa o tanatou tamai kia Sosefo ia natou fuli, pea nee natou fehia leva kia ia. Nee mole feala ke natou palalau lelei kia ia.

w14-F 1/8 12-13

“Ke koutou fakalogo mai ki te moemisi aeni”

ʼE tali fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Nee sio leva ona tehina e lahi age te ofa o tanatou tamai kia Sosefo ia natou fuli, pea nee natou fehia leva kia ia. Nee mole feala ke natou palalau lelei kia ia.” (Senesi 37:4) ʼE feala pe hatatou mahino pe ʼe koʼe neʼe maheka te ʼu tehina ʼo Sosefo. Kae neʼe mole lelei tanatou haga taupau tonatou maheka ʼaia. (Taaga Lea 14:30; 27:4) Kapau ʼe kovi ʼosi tokotou maheka ki he tahi ʼuhi he ʼe lahi age tona tokagaʼi peʼe ko tona fakamaʼuhigaʼi ia koutou, kotou manatuʼi ia te ʼu tehina ʼo Sosefo. ʼUhi ko tonatou maheka, neʼe natou fai ai he ʼu meʼa neʼe natou fakahemala ki muli age. ʼE lelei age ia ke tou muliʼi te tokoni ʼaeni: “Kotou fakafiafia mo natou ʼae ʼe fakafiafia.”—Loma 12:15.

Senesi 37:4 Nee sio leva ona tehina e lahi age te ofa o tanatou tamai kia Sosefo ia natou fuli, pea nee natou fehia leva kia ia. Nee mole feala ke natou palalau lelei kia ia.

Taaga Lea 14:30 Ko he loto lelei ko te mauli ki te sino, kae ko te loto fuaa ko te mahaki ki te u hui.

Taaga Lea 27:4 E fakapo te itaita, pea e maumau te ita; Kae ko ai e tuu anai ia mua o te finenonofo?

Neʼe lagi tokagaʼi e Sosefo te maheka ʼo ʼona tehina kia ia. Kae neʼe ina haga koa ʼo fufu tona kofu matalelei ʼi te ʼu temi ʼae neʼe natou fakatahi ai mo ia? Neʼe lagi ina fia fai te faʼahi ʼaia. Kae kotou manatuʼi, neʼe foaki e Sakopo te kofu ʼaia kia Sosefo he neʼe ina loto ke iloʼi tona ʼofa ʼae ki tona foha. Pea neʼe loto e Sosefo ke tuha mo ia te falala ʼo tana tamai. Koia neʼe hoko atu pe tana tui ia te kofu ʼaia. ʼE feala ke tou taʼofi mai ai he ʼu ako. Logo la ʼe mole fakapalatahi tatatou Tamai ʼae ʼi selo, kae ʼi ʼihi temi ʼe agalelei ki ʼihi ʼi ʼana kaugana agatonu. Tahi ʼae meʼa, ʼe ina kole ke mole tatau te kau Kilisitiano mo te malama ʼaeni ʼe kaka mo aga heʼe ʼaoga. Ohage pe ko te kofu ʼo Sosefo, ʼe natou kehe mo te hahaʼi ʼuhi ko tanatou aga. Pea ʼe feala ke tupu ai te maheka mo te fehiʼa mai ʼa te hahaʼi. (1 Petelo 4:4) Kae ʼe tonu ai koa ke fufu e he Kilisitiano ko ia ko he kaugana ʼo te ʼAtua? Kailoa ia, ohage pe ko Sosefo ʼae neʼe mole tonu ke ina fufu tona kofu.—Luka 11:33.     

(Senesi 37:5-9) Nee fai leva e Sosefo he moemisi, pea nee ina fakamatala leva ki ona tehina, o toe lesili fehia ai leva ia natou kia ia. ⁶ Nee ina ui leva kia natou: Ke koutou fakalogo mai ki te moemisi aeni kua au fai! ⁷ Nee tou lolotoga hai te u fuhiga fulumeto i te u gaueaga, pea koeni, nee malaga ake leva taku fuhiga fulumeto, o tuu totonu ki oluga, pea alu ake leva akotou fuhiga fulumeto o takatakai ia ia, pea nee natou punou leva kia ia. ⁸ Nee ui age leva e ona tehina kia ia: Pe e mooni e ke pule anai kia matou? Pe e ke lagiaki anai kia matou? Pea nee natou asilisili fehia leva kia ia o tupu ko ana moemisi mo ana palalau. ⁹ Nee ina toe fai foki he tahi moemisi, pea nee ina toe fakamatala leva ki ona tehina. Nee ina ui leva: Nee au toe fai foki he tahi moemisi: nee au sio ki te laa, mo te mahina, pea mo te u fetuu e hogofulu ma tahi, e tulolo i oku mua.

(Senesi 37:11) Nee finenonofo leva ona tehina kia ia, kae nee taupau leva e tana tamai te u mea aia i tona loto.

w14-F 1/8 13 ¶2-4

“Ke koutou fakalogo mai ki te moemisi aeni”

Neʼe ko Sehova ʼAtua ʼae neʼe ina fakaha te ʼu moemisi ʼaia kia Sosefo. Neʼe fakaha fakatomuʼa ʼi te ʼu moemisi he aluʼaga ka hoko pea neʼe loto e te ʼAtua ke tala e Sosefo te logo ʼaia. Neʼe tonu ke fai e Sosefo te gaue ʼae neʼe tonu ke fai e te kau polofeta fuli ki muli age: ke ina tala ki tana hahaʼi agatuʼu te ʼu logo pea mo te ʼu fakamau ʼa te ʼAtua.

Neʼe palalau fakaʼeteʼete ia Sosefo ki ʼona tehina, he neʼe ina ui fenei: “Ke koutou fakalogo mai ki te moemisi aeni kua au fai!” Neʼe mahino ʼona tehina te fakaʼuhiga ʼo tana moemisi, pea neʼe mole natou leleiʼia. Neʼe natou tali fenei age ki ai: “Pe e mooni e ke pule anai kia matou? Pe e ke lagiaki anai kia matou?” ʼE toe hoko atu fenei ia te fakamatala: “Pea nee natou asilisili fehia leva kia ia o tupu ko ana moemisi mo ana palalau.” ʼI te temi ʼae neʼe fakamatala age leva e Sosefo tana lua moemisi ki tana tamai mo ʼona tehina, neʼe natou toe iita ai. ʼE tou lau fenei: “Pea nee valoki leva ia ia e tana tamai, o ui: Kotea te uhiga o te moemisi aena kua ke fai? Pe e tonu ke matou omai, ia au ko tau tamai mo tau fae, pea mo ou tehina fuli, o punou ki te kele i ou mua?” Kae neʼe haga fakakaukauʼi pe e Sakopo, naʼa meʼa age la ʼe felogoi ia Sehova mo tona foha.—Senesi 37:6, 8, 10, 11.

Senesi 37:​6, 8, 10, 11 ⁶ Nee ina ui leva kia natou: Ke koutou fakalogo mai ki te moemisi aeni kua au fai! ⁸ Nee ui age leva e ona tehina kia ia: Pe e mooni e ke pule anai kia matou? Pe e ke lagiaki anai kia matou? Pea nee natou asilisili fehia leva kia ia o tupu ko ana moemisi mo ana palalau. ¹⁰ Pea nee ina fakamatala leva tana moemisi ki tana tamai mo ona tehina. Pea nee valoki leva ia ia e tana tamai, o ui: Kotea te uhiga o te moemisi aena kua ke fai? Pe e tonu ke matou omai, ia au ko tau tamai mo tau fae, pea mo ou tehina fuli, o punou ki te kele i ou mua? ¹¹ Nee finenonofo leva ona tehina kia ia, kae nee taupau leva e tana tamai te u mea aia i tona loto.

Neʼe mole ko Sosefo te ʼuluaki tagata ʼave logo ʼae neʼe kole age e Sehova, pea ʼe mole gata anai mo ia te tala ʼo he logo fakapolofeta neʼe mole leleiʼia e te hahaʼi pea neʼe hoko ai he fakataga. Ko Sesu, ʼae ko te tagata ʼave logo ʼae neʼe lahi tokotahi, neʼe ina ui fenei ki ʼana tisipulo: “Kapau neʼe natou fakatagaʼi au, ʼe natou toe fakatagaʼi anai mo koutou.” (Soane 15:20) ʼE lahi te ʼu ako ʼe feala ke taʼofi e te kau Kilisitiano mai te faʼifaʼitaki ʼo Sosefo, pe ʼe kei natou tupulaga peʼe kua natou vaivai matuʼa.

(Senesi 37:23, 24) I te tau ake pe a Sosefo ki ona tehina, nee natou hui leva tona kofu, te kofu lanu kehekehe ae nee ina tui. ²⁴ Pea nee natou li leva ia ia ki te foi tane. Nee ago te foi tane aia, pea nee mole he vai i ai.

(Senesi 37:28) I te kaku ake a te kau Matiane kia natou, nee natou toho ake leva ia Sosefo mai te foi tane ki tua, pea nee natou fakatau leva ia ia o uafulu foi sikele paaga ki te kau Isemaele, ae nee natou ave leva ia Sosefo ki Esipito.

Kumi Te ʼu Koloa i Te Tohi-Tapu

(Senesi 36:1) Koeni te hakoga o Esau, ae ko Etome.

it-1-F 678 ¶4

Etome

(Kula) TE KAU ETOMITE.

Ko Etome neʼe ko te tahi ʼaia higoa peʼe kiʼi higoa ʼo Esau, te mahagā ʼo Sakopo. (Sen 36:1) Neʼe fakahigoaʼi feia ia ia he neʼe ina fakatau tona tuʼulaga ʼuluaki tupu ki he pa meʼa kai kula. (Sen 25:30-34) Meʼa fakapunamaʼuli foki, he neʼe tupu ake ia Esau neʼe kula (Sen 25:25) pea ko te kele mo te ʼu maka ʼi ʼihi koga meʼa ʼae neʼe nonofo ai ia Esau mo tona hologa neʼe lanu kula.

Sen 36:1 Koeni te hakoga o Esau, ae ko Etome.

Sen 25:​30-34 Pea nee ui leva e Esau kia Sakopo: E au kole atu kia koe ke ke foaki mai kia au he pa lenitili mai te supa aia ke au kai, koteuhi kua au vaivai osi. Ko te tupuaga aia o te tuku o te higoa o Etome kia Esau. ³¹ Nee ui leva e Sakopo: Ke ke fakatau mai kia au i te aho nei tau pule o te foha uluaki. ³² Nee tali leva e Esau: Koeni au kua vave mate, kotea te aoga kia au o te pule aena? ³³ Nee ui e Sakopo: Fakapapau mai kia au i te aho nei. Pea nee ina fakapapau leva kia ia, pea nee ina fakatau leva tona pule o te uluaki foha kia Sakopo. ³⁴ Pea nee foaki leva e Sakopo kia Esau he pane mo he pa lenitili. Nee kai leva ia ia mo inu, pea nee tuu ake leva ia ia o alu. Nee fakanoai leva e Esau tona pule o te foha uluaki i te mea aena.

Sen 25:25 Nee mavae ake leva te uluaki kua mea katoa ia ia, o hage ko he pulupulu fulufulu: pea nee foaki leva kia ia te higoa ko Esau.

(Senesi 37:29-32) Nee toe liliu leva Lupeni ki te foi tane; pea koeni, kua puli ia Sosefo i te foi tane. Pea nee ina hae leva ona kofu. ³⁰ Pea nee alu leva ia ia ki ona tehina o ui kia natou: Kua puli te fanau! Pea ko au, e au alu anai ki fea? ³¹ Nee natou too leva te kofu o Sosefo; pea nee natou tamatei leva he tao tagata, pea nee natou ukui leva te kofu ki te toto. ³² Pea nee natou fakamomoli leva ki tanatou tamai te kofu lanu kehekehe, o ui kia ia: Koeni te mea ae nee matou mau! Sio pe e mole ko te kofu aia o tou foha?   

it-1-F 964 ¶5, 6

Leʼo

Kapau neʼe ui e he tagata tauhi manu ʼe ina leʼo anai he faga manu, neʼe ina fia ui ai ʼe mulimuli anai ki te ʼu faʼahi ʼo te lao ʼo ʼuhiga mo te leʼo ʼo te ʼu manu. Neʼe ina fakapapau ai ʼe ina fagaʼi anai te ʼu manu ʼo te tagata ʼae ʼaʼana te ʼu manu, ʼe mole kaihaʼa anai te ʼu manu, pea ʼe ina totogi anai he manu neʼe kaihaʼa. Kae ka na pau la neʼe hoko he aluʼaga neʼe mole feala ki te tagata tauhi manu hana taʼofi, ohage la moka neʼe ʼohofi te faga manu e he ʼu manu fekai, pea neʼe ui e te lao ʼe mole ko tana ia hala. Kae neʼe tonu ke ina fakaha age ki te tagata ʼae ʼaʼana te faga manu he fakamoʼoni ʼo ʼuhiga mo te aluʼaga ʼaia neʼe hoko, ohage la ke ina fakaha te sino ʼo te manu ʼae neʼe haehae e te manu fekai. Hili te vakavakaʼi e te tagata ʼae ʼaʼana te manu, neʼe tonu leva ke ina fakamoʼoni neʼe mole he hala ʼa te tagata tauhi manu.

Neʼe toe feia pe moka neʼe foaki he koloa ke leʼo ki ai he tahi, maʼiape la pe ʼe ko he tahi ʼi te famili. Ohage la, ʼo mulimuli ki te lao, ko ia ʼae ʼe lahi ʼi te fanau neʼe tonu ke leʼo ki ʼona tehina mo tuagaʼane. ʼE tou mahino ai ki te tuʼania ʼa Lupeni, te foha lahi, ʼo ʼuhiga mo Sosefo, ʼi te temi ʼae neʼe fia matehi ia ia e ʼona tehina, ohage ko tona tuʼu ia Senesi 37:18-30. Neʼe ina ui fenei: “Aua naa tou matehi ia ia. . . . Aua naa koutou liligi te toto; . . . aua naa fafa okotou nima kia ia. Nee palalau feia leva ia ia koteuhi kua ina fakatuutuu ke ina haofaki ia Sosefo mai te u nima o ona tehina, o toe fakaliliu ia ia ki tana tamai.” Pea ʼi te sio leva ʼae ʼa Lupeni kua puli ia Sosefo, neʼe lahi ʼosi tona hoha ʼo ina “hae leva ona kofu” pea neʼe kalaga fenei: “Kua puli te fanau! Pea ko au, e au alu anai ki fea?” Neʼe iloʼi e Lupeni ʼe tukugakoviʼi anai ia ia ʼo ʼuhiga mo te puli ʼa Sosefo. Koia ke hao ia Lupeni mai ai, neʼe fakakaukauʼi ai e ʼona tehina he fakatuʼutuʼu fakakaka ke ʼasi ai neʼe matehi ia Sosefo e he manu fekai. Neʼe natou fufuʼi te kofu matalelei ʼa Sosefo ki te toto ʼo he tao. Pea neʼe natou fakaha age kia Sakopo, tanatou tamai pea mo tui fakamau, ʼo mole tukugakoviʼi ai ia Lupeni. ʼI te sio ʼa Sakopo ki te kofu, neʼe manatu ai neʼe matehi ia Sosefo.—Sen 37:31-33.

Senesi 37:​18-30 Nee natou sisio mai leva kia ia mai mamao, kae i mua o tana kaku ake kia natou, nee natou fonofono leva ke tamatei la ia. ¹⁹ Nee natou feuiaki leva: Koeni te tagata faimoemisi e hau kia tatou! ²⁰ Koutou omai i te temi aeni, tou tamatei ia ia pea tou li ia ia ki he foi tane i te u foi tane aeni. E tou ui anai kua kai ia ia e he manu fekai, pea e tou sisio anai pe e iku feafeai anai ana moemisi. ²¹ Nee logo ia Lupeni ki te mea aia, pea nee fakapapau leva ia ia ke ina haofaki ia Sosefo mai te u nima o ona tehina. Nee ina ui leva: Aua naa tou matehi ia ia. ²² Pea nee toe ui leva e Lupeni kia natou: Aua naa koutou liligi te toto; koutou li ia ia ki te vaikeli aeni i te toafa, kae aua naa fafa okotou nima kia ia. Nee palalau feia leva ia ia koteuhi kua ina fakatuutuu ke ina haofaki ia Sosefo mai te u nima o ona tehina, o toe fakaliliu ia ia ki tana tamai. ²³ I te tau ake pe a Sosefo ki ona tehina, nee natou hui leva tona kofu, te kofu lanu kehekehe ae nee ina tui. ²⁴ Pea nee natou li leva ia ia ki te foi tane. Nee ago te foi tane aia, pea nee mole he vai i ai. ²⁵ Nee natou nofo leva ki lalo o kakai. Nee natou sio leva ki he fagona o he kau Isemaele. Nee natou omai mai Kalaate, pea e natou olo ki Esipito. Nee amo e anatou kamelo ni akau fakamagoni, mo ni kaloni, mo he mila. ²⁶ Pea nee ui leva e Suta ki ona tehina: Kotea te aoga kia tatou o tatatou tamatei totatou kii tehina, mo tatatou fufu tona toto? ²⁷ Koutou omai, pea e tou fakatau ia ia ki te kau Isemaele, kae aua naa fafa otatou nima kia ia, koteuhi ko totatou tehina ia ia, ko totatou kogasino. Pea nee fakalogo leva ona tehina kia ia. ²⁸ I te kaku ake a te kau Matiane kia natou, nee natou toho ake leva ia Sosefo mai te foi tane ki tua, pea nee natou fakatau leva ia ia o uafulu foi sikele paaga ki te kau Isemaele, ae nee natou ave leva ia Sosefo ki Esipito. ²⁹ Nee toe liliu leva Lupeni ki te foi tane; pea koeni, kua puli ia Sosefo i te foi tane. Pea nee ina hae leva ona kofu. ³⁰ Pea nee alu leva ia ia ki ona tehina o ui kia natou: Kua puli te fanau! Pea ko au, e au alu anai ki fea?

Sen 37:​31-33 Nee natou too leva te kofu o Sosefo; pea nee natou tamatei leva he tao tagata, pea nee natou ukui leva te kofu ki te toto. ³² Pea nee natou fakamomoli leva ki tanatou tamai te kofu lanu kehekehe, o ui kia ia: Koeni te mea ae nee matou mau! Sio pe e mole ko te kofu aia o tou foha? ³³ Nee iloi leva e Sakopo te kofu, pea nee tagi leva ia ia, o ui: Ko te kofu aia o toku foha! Kua kai ia ia e he manu fekai!

Lau ʼo Te Tohi-Tapu

(Senesi 36:1-19) Koeni te hakoga o Esau, ae ko Etome. ² Nee ohoana leva ia Esau mo ni taahine o Kanaane: ko Ata, ofafine o te tagata Eti ko Eloni; mo Oholipama, ofafine o Ana, ofafine o te tagata Evi ko Sipeoni; ³ pea mo Pasemati, ofafine o Isemaele, tuagaane o Nepasote. ⁴ Nee fanaui leva e Ata kia Esau ia Elifasi, pea nee fanaui leva e Pasemati ia Leuele; ⁵ nee fanaui leva e Oholipama ia Seuse, mo Saelame, mo Kole. Ko te u foha aia o Esau ae nee tupu kia ia i te fenua o Kanaane. ⁶ Nee ave leva e Esau ona ohoana, mo ona foha, mo ona ofafine, mo ona kauga api katoa, mo ana faga pipi, mo ana faga ovi, mo ana tao, pea mo ona koloa fuli ae nee ina mau i te fenua o Kanaane, pea nee alu leva la ia ki he tahi ake fenua kehe, ke mamao mai tona tehina ko Sakopo. ⁷ Koteuhi nee lahi osi ona koloa, pea nee mole kei feala ke na nofo fakatahi, pea nee mole kei feauga te fenua ae nee na nofo i ai ki ana faga manu. ⁸ Nee nofo leva ia Esau i te mouga o Sen Ko Esau, ko Etome aia. ⁹ Koeni te hakoga o Esau, tamai a Etome, ae nee nofo i te mouga o Seili. ¹⁰ Koeni te u higoa o te u foha o Esau: ko Elifasi, tama o tona ohoana ko Ata: mo Leuele, tama o tona ohoana ko Pasemati. ¹¹ Ko te u foha o Elifasi: ko Temane, mo Omale, mo Tesefo, mo Katami, mo Kenasi. ¹² Pea ko Timina ko te sinifu o te foha o Esau ko Elifasi; Nee ina fanaui leva kia Elifasi ia Amaleke. Ko te u foha aena o Esau kia Ata. ¹³ Koeni te u foha o Leuele: ko Naate, mo Selake, mo Sama, mo Misa. Ko te u foha aena o Esau ki tona ohoana ko Pasemati. ¹⁴ Koeni te u foha o Oholipama, taahine a Ana, taahine a Sipeoni. Nee ina fanaui leva kia Esau ia Seuse, mo Salami, mo Kole. ¹⁵ Koeni te u aliki ae nee hoholo mai ai te u foha o Esau. Ko te u aliki ae nee hoholo mai ai te foha uluaki o Esau ko Elifasi: ko te aliki ko Temane, mo te aliki ko Omale, mo te aliki ko Tesefo, mo te aliki ko Kenasi, ¹⁶ mo te aliki ko Kole, mo te aliki ko Katami, mo te aliki ko Amaleke. Ko te u aliki aia nee hoholo maia Elifasi, i te fenua o Etome. Ko te u foha aia o Esau ki tona ohoana ko Ata. ¹⁷ Koeni te u foha o Leuele, foha o Esau: ko te pule ko Naate, mo te pule ko Selake, mo te pule ko Sama, mo te pule ko Misa. Ko te u pule aia nee hoholo maia Leuele, i te fenua o Etome. Ko te u foha aia o Esau ki tona ohoana ko Pasemati. ¹⁸ Koeni te u aliki ae nee hoholo mai te u foha o te ohoana o Esau ko Oholipama: ko te pule ko Seuse, mo te pule ko Saelame, mo te pule ko Kole. Ko te u pule aia nee hoholo mai te ohoana o Esau ko Oholipama, taahine a Ana. ¹⁹ Ko te u foha aena o Esau, ae nee liliu ko te u aliki o Etome. Ko Esau ko Etome.

Kua Kotou Teuteu Koa?

Ekl 9:​11 Neʼe au maliu pea neʼe au mamata ʼi te lalo laʼa ʼe mole ʼa te tagata vaʼe vave ia te malo ʼi te lele, peʼe ʼa te tagata malohi ia te malo ʼi te tau, peʼe ʼa te kau popoto ia te maʼu ʼo te meʼa kai, pea ʼe mole ʼa te hahaʼi ʼatamai te maʼu ʼo te ʼu koloa, pea ʼe mole ko natou ʼae ʼe natou maʼu te ʼatamai malama ʼae ka natou maʼu anai te ʼofa, heʼe ko te ʼu temi pea mo te ʼu meʼa fakafokifa ʼe hoko kia natou fuli.

Taag. 22:3 ’E fakapotopoto ia ia ’aē ne’e sio ki te mala’ia, pea nono, kae ko nātou ’aē ’e mole popoto ne’e laka atu pē nātou pea ’e tonu ke hoko kiā nātou te tautea.

VAHAʼA ʼO TE ʼAHO 11-17 ʼO MAIO

TE ʼU KOLOA ʼO TE TOHI-TAPU | SENESI 38-39

“Ko Sehova Neʼe Mole Ina Liʼaki Ia Sosefo”

39:​1, 12-​14, 20-23 ¹ Nee ave leva ia Sosefo ki Esipito; pea ko te tagata Esipito ko Potifale, ofisa a Falaone, pule o te kau polisi, nee ina totogi leva ia ia ki te kau Isemaele ae nee natou ave ia ia ki Esipito. Nee ave leva ia Sosefo ki Esipito; pea ko te tagata Esipito ko Potifale, ofisa a Falaone, pule o te kau polisi, nee ina totogi leva ia ia ki te kau Isemaele ae nee natou ave ia ia ki Esipito. ¹² Nee too leva e te fafine ia Sosefo i tona kofu, o ui kia ia: Momoe mo au! Pea nee siaki leva e Sosefo tona kofu kia nima o te fafine, kae hola leva la ia ki fafo. ¹³ I te sio a te fafine kua hola ia Sosefo ki tua, kae nee ina siaki tona kofu i ona nima, ¹⁴ nee kalaga leva ia ia ki te hahai o te fale, o ui kia natou. Koutou sio, kua ina aumai he tagata Hepeleo ke ina kakaai tatou. Nee hau te tagata aena kia au ke momoe mo au, kae nee au kalaga o leo lahi. ²⁰ Pea nee ina ui leva ke puke ia Sosefo, o fakaulu ki te fale pilisoni, ki te kogamea ae e nonofo ai te kau pilisoni a te hau: pea nee nofo leva ia Sosefo i te fale pilisoni. ²¹ Nee nofo leva te Eteleno mo Sosefo, pea nee ina fakaha leva tona agalelei kia ia. Nee ina tuku leva kia ia he kalasia ia mua o te pule o te fale pilisoni. ²² Pea nee fakanofo leva e te pule o te fale pilisoni ia Sosefo ke leoleo ki te kau pilisoni katoa ae nee nonofo i te fale pilisoni. Ko ia ae nee ina taki te u gaue fuli ae nee fai e te kau pilisoni. ²³ Nee mole toe tokaga leva te pule o te fale pilisoni ki te u mea fuli ae kua tuku kia nima o Sosefo, koteuhi nee nofo te Eteleno mo ia. Pea nee fakamanuia leva e te Eteleno te u mea fuli ae nee ina fai.

Sen 39:​2, 3, 21-23 Nee nofo leva te Eteleno mo ia, pea nee alu te manuia mo ia; nee nofo ia i te fale o tona pule, te tagata Esipito. ³ Nee sio leva tona pule nee nofo te Eteleno mo ia, pea nee fakamanuia leva e te Eteleno te u mea fuli i ona nima. ²¹ Nee nofo leva te Eteleno mo Sosefo, pea nee ina fakaha leva tona agalelei kia ia. Nee ina tuku leva kia ia he kalasia ia mua o te pule o te fale pilisoni. ²² Pea nee fakanofo leva e te pule o te fale pilisoni ia Sosefo ke leoleo ki te kau pilisoni katoa ae nee nonofo i te fale pilisoni. Ko ia ae nee ina taki te u gaue fuli ae nee fai e te kau pilisoni. ²³ Nee mole toe tokaga leva te pule o te fale pilisoni ki te u mea fuli ae kua tuku kia nima o Sosefo, koteuhi nee nofo te Eteleno mo ia. Pea nee fakamanuia leva e te Eteleno te u mea fuli ae nee ina fai.

Pes 34:20 E lahi te u mamahi o te tagata agatonu, kae e fakamauli ia ia e te Eteleno o heegata.

Pes 55:23 Ke ke toe tuku tou mauli ki te Eteleno, pea e ina poupouki anai ia koe, e mole ina tuku anai ke higa te tagata agatonu i he aho. Pea ko koe, oi Atua! E ke fakahifo anai natou i te takele o te luo; io e mole kaku anai te kau poto mo te kau kaihaa ki te vaelua o onatou aho. Ko koe ae e au falala ki ai.

(Senesi 39:1) Nee ave leva ia Sosefo ki Esipito; pea ko te tagata Esipito ko Potifale, ofisa a Falaone, pule o te kau polisi, nee ina totogi leva ia ia ki te kau Isemaele ae nee natou ave ia ia ki Esipito.

w15 1/1 8 ¶4-5

“ ʼE Lava Feafeaʼi Anai Haku Fai Te Toe Meʼa Kovi ʼAia?”

“Nee ave leva ia Sosefo ki Esipito; pea ko te tagata Esipito ko Potifale, ofisa a Falaone, pule o te kau polisi, nee ina totogi leva ia ia ki te kau Isemaele ae nee natou ave ia ia ki Esipito.” (Senesi 39:1) ʼAki pe te fakamatala ʼaia ʼi te Tohi-Tapu, ʼe feala ke tou mahino ai ki te fakalainoaʼi tuʼa lua ʼo te tama tupulaga ʼaia. Neʼe hage pe neʼe natou meʼa noaʼi ia ia. Kotou fakakaukauʼi age, ʼe muliʼi e Sosefo ia tona pule foʼou, ko he tagata Esipito ʼe maʼu tuʼulaga. ʼE nā fakalaka ʼi te kolo pea mo olo ki te nofoʼaga foʼou ʼo Sosefo.

ʼE mole tatau te nofoʼaga ʼaia pea mo tona ʼuluaki nofoʼaga. Neʼe maʼuli pea mo lahilahi ake ʼi te ʼu fale la, ʼo natou fehikiʼaki tuʼumaʼu pea mo tauhi ʼanatou faga ovi. Kaʼe ʼi te fenua leva ʼaeni, ʼe maʼuʼuli te kau Esipito maʼu koloa ʼo hage ko Potifale, ʼi he ʼu ʼapi matalelei. ʼE fakamatala e te kau alekeolosia, neʼe leleiʼia e te kau Esipito ia te ʼu ʼoloto, pea mo te ʼu fuʼu ʼakau lalahi pea mo te ʼu ʼakau ʼae ʼe maʼuli ʼi te ʼu vai. Pea neʼe ʼi ai ʼihi ʼapi neʼe maʼu ai te ʼu ʼoloto, pea mo te ʼu fakaheketalaʼa neʼe feala ke natou fakamokomoko ai, mo he ʼu matapa fakamalama, mo he ʼu koga fale, mo he ʼu fale kuka lalahi pea mo he ʼu koga fale maʼa te ʼu kaugana.

(Senesi 39:12-14) Nee too leva e te fafine ia Sosefo i tona kofu, o ui kia ia: Momoe mo au! Pea nee siaki leva e Sosefo tona kofu kia nima o te fafine, kae hola leva la ia ki fafo. ¹³ I te sio a te fafine kua hola ia Sosefo ki tua, kae nee ina siaki tona kofu i ona nima, ¹⁴ nee kalaga leva ia ia ki te hahai o te fale, o ui kia natou. Koutou sio, kua ina aumai he tagata Hepeleo ke ina kakaai tatou. Nee hau te tagata aena kia au ke momoe mo au, kae nee au kalaga o leo lahi.

(Senesi 39:20) Pea nee ina ui leva ke puke ia Sosefo, o fakaulu ki te fale pilisoni, ki te kogamea ae e nonofo ai te kau pilisoni a te hau: pea nee nofo leva ia Sosefo i te fale pilisoni.

w15 1/1 10 ¶6-11 ¶1, 2

“ ʼE Lava Feafeaʼi Anai Haku Fai Te Toe Meʼa Kovi ʼAia?”

ʼE mole tou iloʼi pe neʼe feafeaʼi te ʼu fale pilisoni ʼi te temi ʼo te kau Esipito. ʼI te ʼu fekumi ʼae neʼe fai e te kau alekeolosia ʼi te fenua ʼaia, neʼe natou iloʼi ai neʼe tuʼu ai te ʼu kolo tau mo te ʼu fale pilisoni. ʼI te fakamatala e Sosefo tana nofo ʼi te fale pilisoni, neʼe ina ui neʼe nofo ʼi “te luo,” neʼe ko te koga meʼa ʼe fakapoʼuli. (Senesi 40:15) Ka tou lau te tohi ʼo Pesalemo, ʼe tou mahino ai neʼe lahi te ʼu mamahi neʼe tau mo Sosefo: “Nee fakamamahii ona vae aki ni hai, nee hai he seini ukamea ki tona kia.” (Pesalemo 105:17, 18) ʼI ʼihi temi, neʼe haʼi e te kau Esipito ia te ʼu nima ʼo te kau pilisoni ʼi ʼonatou tuli nima ki muli. Peʼe natou tau he ʼu seini ki ʼonatou kia. ʼE mahino ia, neʼe lotomamahi ʼaupito ia Sosefo ʼi tona gaohi koviʼi feia, tafitō la neʼe mole ina fai he meʼa ʼe kovi.

Senesi 40:15 Koteuhi nee aumai fakamalohi au mai te fenua o te kau Hepeleo, pea i te fenua aeni, nee mole au fai he mea kovi i te fenua aeni ke pilisonii ai au.

Pesalemo 105:​17, 18 Nee ina fekaui leva i onatou mua he tagata: Ko Sosefo nee fakatau o hage ko he tagata popula. ¹⁸ Nee fakamamahii ona vae aki ni hai, nee hai he seini ukamea ki tona kia,

Pea tahi, ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu “nee nofo leva ia Sosefo i te fale pilisoni,” ʼo ha mai ai neʼe nofo ia Sosefo ʼi te fale pilisoni fakamataku ʼaia lolotoga ni taʼu. Pea neʼe mole iloʼi e Sosefo pe ʼe toe tuku age anai ia ia. Koia, neʼe nofo ai lolotoga ni ʼaho, mo ni vahaʼa, pea mo ni mahina. Kotea ʼae neʼe tokoni ki ai ke ʼaua naʼa lotovaivai?

ʼE tou maʼu ia te fakalotomalohi ʼaeni ʼi te Tohi-Tapu: “Nee nofo leva [Sehova] mo Sosefo, pea nee ina fakaha leva tona agalelei kia ia.” (Senesi 39:21) ʼE mole he meʼa ʼe feala ke ina taʼofi ia Sehova ke ʼaua naʼa ina fakaha tona ʼofa agatonu ki ʼana kaugana, logo la ʼe seiniʼi natou peʼe natou nonofo ʼi te fale pilisoni. (Loma 8:38, 39) Neʼe lagi vetevete e Sosefo ia tona mamahi ʼi te faikole, ki tana Tamai ʼae ʼe ʼi selo, pea mo ina maʼu ai ia te tokalelei ʼae ʼe foaki pe e “te Atua o te fakafimalie fuli.” (2 Kolinito 1:3, 4; Filipe 4:6, 7) Kotea ia te tahi faʼahi ʼae neʼe fai e Sehova maʼa Sosefo? ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Nee ina tuku leva kia ia he kalasia ia mua o te pule o te fale pilisoni.”

(Senesi 39:21-23) Nee nofo leva te Eteleno mo Sosefo, pea nee ina fakaha leva tona agalelei kia ia. Nee ina tuku leva kia ia he kalasia ia mua o te pule o te fale pilisoni. ²² Pea nee fakanofo leva e te pule o te fale pilisoni ia Sosefo ke leoleo ki te kau pilisoni katoa ae nee nonofo i te fale pilisoni. Ko ia ae nee ina taki te u gaue fuli ae nee fai e te kau pilisoni. ²³ Nee mole toe tokaga leva te pule o te fale pilisoni ki te u mea fuli ae kua tuku kia nima o Sosefo, koteuhi nee nofo te Eteleno mo ia. Pea nee fakamanuia leva e te Eteleno te u mea fuli ae nee ina fai.

w15 1/1 11 ¶2

“ ʼE Lava Feafeaʼi Anai Haku Fai Te Toe Meʼa Kovi ʼAia?”

ʼE tou maʼu ia te fakalotomalohi ʼaeni ʼi te Tohi-Tapu: “Nee nofo leva [Sehova] mo Sosefo, pea nee ina fakaha leva tona agalelei kia ia.” (Senesi 39:21) ʼE mole he meʼa ʼe feala ke ina taʼofi ia Sehova ke ʼaua naʼa ina fakaha tona ʼofa agatonu ki ʼana kaugana, logo la ʼe seiniʼi natou peʼe natou nonofo ʼi te fale pilisoni. (Loma 8:38, 39) Neʼe lagi vetevete e Sosefo ia tona mamahi ʼi te faikole, ki tana Tamai ʼae ʼe ʼi selo, pea mo ina maʼu ai ia te tokalelei ʼae ʼe foaki pe e “te Atua o te fakafimalie fuli.” (2 Kolinito 1:3, 4; Filipe 4:6, 7) Kotea ia te tahi faʼahi ʼae neʼe fai e Sehova maʼa Sosefo? ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Nee ina tuku leva kia ia he kalasia ia mua o te pule o te fale pilisoni.”

Kumi Te ʼu Koloa ʼi Te Tohi-Tapu

(Senesi 38:9, 10) Kae i te iloi e Onane e mole ko tona hakoga aia, nee ina liligi leva tona pulapula ki te kele i te u temi fuli ae nee alu ai ia ia ki te ohoana o tona tehina, o tupu ke aua naa mau he hakoga ki tona tehina. ¹⁰ Nee kovi osi te mea aia kia mata o te Eteleno, ae nee ina toe matehi mo ia.

it-2-F 445 ¶1, 4

Onane

[Ko tona fakaʼuhiga “kamataʼaga ʼo te malohi”].

Neʼe ko he foha ʼo Suta. Ko tona lua ʼaia mo te ʼofafine ʼo Sua, te Kanaane. (Sen 38:2-4; 1Klk 2:3) Neʼe matehi e Sehova ia Ele, te tehina lahi ʼo Onane, he neʼe ina fai te aga ʼae ʼe kovi. Neʼe mate ia Ele kae neʼe mole hana fanau, koia neʼe kole e Suta kia Onane ke ʼohoana mo Tamale, te ʼohoana ʼo Ele. Kapau neʼe nā maʼu hana tamasiʼi tagata, ʼe mole liliu anai ko te kui ʼo te famili ʼo Onane, kae ʼe ina maʼu anai te tofiʼa ʼo Ele, ʼo feia mo te tofiʼa ʼo te ʼuluaki tupu. Kae kapau neʼe mole he tama ke ina maʼu te tofiʼa ʼo Ele, ʼe ko Onane ʼae ka ina maʼu. Ka neʼe momoe ia Onane mo Tamale, neʼe ina tuku ke alu “tona pulapula ki te kele.” Neʼe mole fai e Onane te aga ʼae ko te mulu, he ʼe ui ʼi te vaega neʼe ina tuku ke alu tona pulapula ki te kele ʼi te temi ʼae neʼe momoe ai mo tona ʼohoana. Neʼe iloʼi lelei pe e Onane te meʼa ʼae neʼe ina fai. Neʼe toe matehi e Sehova ia Onane, ʼae neʼe mole hana fanau. Neʼe matehi ia ia mole ʼuhi ko te mulu, kae ʼuhi he neʼe talagataʼa ki tana tamai mo lotomanumanu, pea neʼe agahala ki te ʼu fakatuʼutuʼu neʼe fai e te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana.—Sen 38:6-10; 46:12; Nu 26:19.

Sen 38:​2-4 I ai, nee sio leva ia Suta ki te taahine a he tagata Kanaane nee higoa ko Sua; pea nee ohoana leva ia ia mo te taahine aia; pea nee alu leva ia ia kia ia. ³ Nee faitama leva te fafine, pea nee ina fanaui leva he tama, ae nee ina fakahigoa leva ko Ela. ⁴ Nee toe faitama leva ia ia, pea nee ina fanaui leva he tama, ae nee ina fakahigoa ko Onane.

1Klk 2:3 Ko te u foha o Suta: ko Ele, mo Onane, mo Sela; Nee tupu leva te toko tolu aena mai tona ohoana Kanaane, te ofafine o Sua. Nee agakovi ia Ele, te uluaki a Suta, kia mata o te Eteleno, ae nee ina matehi leva ia ia.

Sen 38:​6-10 Nee filifili leva e Suta ki tona foha uluaki ko Ela, he fafine nee higoa ko Tamale. ⁷ Ko Ela, te foha uluaki o Suta, nee agakovi osi kia mata o te Eteleno; pea nee fakamate leva ia ia e te Eteleno. ⁸ Pea nee ui leva e Suta kia Onane: alu ki te ohoana o tou tehina, o too ia ia, pea ke fakatupu he hakoga ki tou tehina. ⁹ Kae i te iloi e Onane e mole ko tona hakoga aia, nee ina liligi leva tona pulapula ki te kele i te u temi fuli ae nee alu ai ia ia ki te ohoana o tona tehina, o tupu ke aua naa mau he hakoga ki tona tehina. ¹⁰ Nee kovi osi te mea aia kia mata o te Eteleno, ae nee ina toe matehi mo ia.

Sen 46:12 Ko te u foha o Suta: ko Ele, mo Onane, mo Sela, mo Pelesi, mo Selake. Nee mate leva ia Ele mo Onane i te fenua o Kanaane. Ko te u foha o Pelesi ko Eselone mo Amule.

Nu 26:19 Ko te u foha o Suta: ko Ele mo Onane; kae nee mamate leva ia Ele mo Onane i te fenua o Kanaane.

(Senesi 38:15-18) Nee sio leva ia Suta kia Tamale, pea nee ina ui leva ko he fafine faiaga, koteuhi nee puloui e Tamale ona mata. ¹⁶ Pea nee alu leva ia ia o ui kia Tamale: Tuku mai ke au alu atu kia koe. Nee mole iloi leva e Suta ko te ohoana o tona foha ia ia. Pea nee ui leva e Tamale kia ia: Kotea te mea ae e ke foaki mai anai kia au ke ke hau ai kia au? ¹⁷ Nee tali leva e Suta: E au fakamomoli mai anai kia koe he uhii tao o taku faga manu. Pea nee ui leva e Tamale: Tuku mai kia au he fakamooni o kaku ki te kaku mai o te mea aia. ¹⁸ Nee tali leva e Suta: Kotea te fakamooni ae e tonu ke au tuku atu kia koe? Pea nee ui leva e Tamale: Ko tou marna fakailoga totonu, mo tou kavei, pea mo te tokotoko aena e ke too i tou nima. Pea nee tuku leva e Suta te u mea aia kia Tamale, pea nee alu leva ia Suta kia ia. Nee faitama leva ia Tamale kia Suta.

w04 15/1 30 ¶4-5

Te ʼu Fehuʼi ʼa Te Kau Lautohi

Neʼe mole lelei te aga ʼa Suta, ʼi tana mole foaki ia Tamale ki tona foha ko Sela, ohage ko tana fakapapauʼi age ki ai. Tahi ʼaē meʼa, neʼe ina fai te ʼu felāveʼi fakasino mo te fafine neʼe ʼi tana manatu, ʼe ko he fafine paomutu ʼo te fale lotu. Koia neʼe mole mulimuli ki te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua, ʼaē neʼe ina fakagafua ki te tagata ke gata pe tana ʼu felāveʼi fakasino mo tona ʼohoana. (Senesi 2:24) Koia ʼi tona fakahagatonu, neʼe mole fai e Suta he ʼu felāveʼi fakasino mo he fafine paomutu. Kae ʼi tana mole ʼiloʼi, neʼe ina fai te faʼahi ʼaē neʼe tonu ke fai e tona foha ko Sela, ke ina ʼohoanaʼi te ʼohoana ʼo tona tēhina, pea mo ina fakatupu hona hōloga.

Senesi 2:24 Koia ae e tonu ai ke mavae leva te tagata i tana tamai mo tana fae, pea ke pipiki leva ia ia ki tona ohoana, pea e na liliu anai ko he sino e tahi.

ʼO ʼuhiga mo Tamale, ko tana aga ʼaia neʼe mole ko he aga heʼeʼaoga. Ko tana mahaga tagata, neʼe mole ʼui ʼe ko he ʼu foha taka. ʼI te temi ʼaē neʼe ʼohoanaʼi ai e Poase ia Lute, ʼo mulimuli ki te lao ʼaē neʼe ina fakatotonu ke ʼohoanaʼi e te holotuʼa ia te ʼohoana ʼo tona tēhina, ko te kau tagata ʼāfea ʼo Petelehemi, neʼe nātou vikiʼi ia Pelesi, tama ʼa Tamale, ʼo nātou ʼui fēnei kia Poase: “ ʼOfa pe ke liliu tou loto fale ohage ko te loto fale ʼo Pelesi, tama ʼa Tamale pea mo Suta, ʼaki te hōloga ʼaē ka foaki atu anai e Sehova ʼaki te fafine finemui ʼaia.” (Lute 4:12) ʼE toe kau foki ia Pelesi ʼi te ʼu kui ʼa Sesu Kilisito.—Mateo 1:1-3; Luka 3:23-23.

Lau ʼo Te Tohi-Tapu

(Senesi 38:1-19) I te temi aia, nee mavae leva ia Suta mai ona tehina, pea nee alu leva ia ia ki he tagata o Atulami nee higoa ko Ila. ² I ai, nee sio leva ia Suta ki te taahine a he tagata Kanaane nee higoa ko Sua; pea nee ohoana leva ia ia mo te taahine aia; pea nee alu leva ia ia kia ia. ³ Nee faitama leva te fafine, pea nee ina fanaui leva he tama, ae nee ina fakahigoa leva ko Ela. ⁴ Nee toe faitama leva ia ia, pea nee ina fanaui leva he tama, ae nee ina fakahigoa ko Onane. ⁵ Nee ina toe fanaui leva he tahi tama, ae nee ina fakahigoa leva ko Sela. Nee nofo ia Suta i Kesipi i te tupu o Sela. ⁶ Nee filifili leva e Suta ki tona foha uluaki ko Ela, he fafine nee higoa ko Tamale. ⁷ Ko Ela, te foha uluaki o Suta, nee agakovi osi kia mata o te Eteleno; pea nee fakamate leva ia ia e te Eteleno. ⁸ Pea nee ui leva e Suta kia Onane: alu ki te ohoana o tou tehina, o too ia ia, pea ke fakatupu he hakoga ki tou tehina. ⁹ Kae i te iloi e Onane e mole ko tona hakoga aia, nee ina liligi leva tona pulapula ki te kele i te u temi fuli ae nee alu ai ia ia ki te ohoana o tona tehina, o tupu ke aua naa mau he hakoga ki tona tehina. ¹⁰ Nee kovi osi te mea aia kia mata o te Eteleno, ae nee ina toe matehi mo ia. ¹¹ Pea nee ui leva e Suta kia Tamale ohoana o tona foha: Koeni kua ke nofo toko tahi, toe liliu o nofo i te fale o tau tamai, o talitau ke lahi ake toku foha ko Sela. Nee palalau feia ia ia koteuhi nee mataku ia ia naa toe mate anai tona foha ko Sela o hage ko ona taokete. Pea nee alu leva ia Tamale o nofo i te fale o tana tamai. ¹² Nee fualoa osi pea nee mate leva te taahine a Sua, te ohoana o Suta. I te tokalelei leva o te loto o Suta, nee hake leva ia ia mo tona kau tagata ko Ila, tagata ¹³ Atulami, ki Timina kia natou ae nee natou kosi tana faga ovi. Nee fakaha leva te mea aia kia Tamale, o ui kia ia: Koeni tau tamai kua hake ki Timina, o tuusi tana fului ovi. ¹⁴ Pea nee hui leva e Tamale ona teu fakalokonui, pea nee ina puloui leva ona mata aki he kie, pea nee alu leva ia ia o lala i te matapa o Enaimi, ae nee tuu i te ala o Timina; koteuhi nee sio ia ia kua lahi ia Sela, kae nee mole foaki ia ia e Suta ke ohoana mo Sela. ¹⁵ Nee sio leva ia Suta kia Tamale, pea nee ina ui leva ko he fafine faiaga, koteuhi nee puloui e Tamale ona mata. ¹⁶ Pea nee alu leva ia ia o ui kia Tamale: Tuku mai ke au alu atu kia koe. Nee mole iloi leva e Suta ko te ohoana o tona foha ia ia. Pea nee ui leva e Tamale kia ia: Kotea te mea ae e ke foaki mai anai kia au ke ke hau ai kia au? ¹⁷ Nee tali leva e Suta: E au fakamomoli mai anai kia koe he uhii tao o taku faga manu. Pea nee ui leva e Tamale: Tuku mai kia au he fakamooni o kaku ki te kaku mai o te mea aia. ¹⁸ Nee tali leva e Suta: Kotea te fakamooni ae e tonu ke au tuku atu kia koe? Pea nee ui leva e Tamale: Ko tou marna fakailoga totonu, mo tou kavei, pea mo te tokotoko aena e ke too i tou nima. Pea nee tuku leva e Suta te u mea aia kia Tamale, pea nee alu leva ia Suta kia ia. Nee faitama leva ia Tamale kia Suta. ¹⁹ Nee toe liliu leva ia Tamale ki tona api; pea nee ina hui leva tona pulou, kae nee ina toe tui leva ona teu fakafinetaka.

Tou Faʼifaʼitakiʼi Ia Sosefo ʼo Tou Hola Mai Te ʼu Felaveʼi Fakasino Heʼe ʼAoga

Sen 39:​7-10 I te osi o te u mea aia, nee laukau leva te ohoana o tona pule kia Sosefo, pea nee ina ui leva kia ia: Hau ke ta momoe! ⁸ Kae nee fakafisi leva ia ia, o ina ui ki te ohoana o tona pule: Koeni, e mole pe kumi mai e toku pule kia au he mea i tona fale, koteuhi kua ina tuku mai ana mea fuli ki oku nima. ⁹ E mole lahi age ia ia ia au i te fale aeni, pea e mole ina tapui he mea kia au, gata pe kia koe, koteuhi ko tona ohoana ia koe. E feafeai anai ke au fai he mea kovi feia kia ia, pea ke au toe agahala ai ki te Atua? ¹⁰ Logo ai nee palalau te fafine i te u aho fuli kia Sosefo, kae nee fakafisi ai pe ia ia, ke momoe mo la, pee ke ovi kia ia.

Sen 39:12 Nee too leva e te fafine ia Sosefo i tona kofu, o ui kia ia: Momoe mo au! Pea nee siaki leva e Sosefo tona kofu kia nima o te fafine, kae hola leva la ia ki fafo.

VAHAʼA ʼO TE ʼAHO 18-24 ʼO MAIO

TE ʼU KOLOA ʼO TE TOHI-TAPU | SENESI 40-41

“Neʼe Fakaʼateainaʼi e Sehova Ia Sosefo”

41:​9-​13, 16, 29-​32, 38-​40 ⁹ Pea nee palalau leva te pule vino, o ui kia Falaone: E au fakamanatu anai i te aho aeni taku hala. ¹⁰ Nee ita ia Falaone ki ana tagata faifekau: pea nee ina tuku leva au ki te pilisoni mo te pule pane, ki te fale o te pule o te kau tagata leo. ¹¹ Nee ma fai toko lua leva ni moemisi i te po e tahi. Pea nee ma tahi mau leva ni fakamahino ki ama moemisi. ¹² I te fale pilisoni, nee ma nonofo fakatahi ai mo he tagata tupulaga Hepeleo, ko te tagata faifekau a te pule o te kau tagata leo. Nee ma fakamatala leva kia ia ama moemisi, pea nee ina fakamahino mai ama moemisi taki tahi. ¹³ Pea nee hoko fuli leva te u mea ae nee ina fakaha mai o mulimuli ki tana fakamahino mai kia maua. Nee toe fakanofo leva au e Falaone ki toku tuulaga, kae nee tautau leva te pule pane ki te akau. ¹⁶ Nee tali leva e Sosefo kia Falaone: E mole ko au! Kae ko te Atua ae ka ina foaki anai he tali lelei kia Falaone. ²⁹ Koeni, e i ai anai ni tau mahu e fitu i te fenua katoa o Esipito. ³⁰ Pea e muli mai anai ni tau hoge e fitu i te fenua katoa o Esipito. Pea e galoi anai te mahu aia i te fenua o Esipito, koteuhi e tamatei anai e te hoge te fenua. ³¹ O tupu ko te lahi o te hoge aia ka to anai ki te fenua, e mole toe iloi anai te mahu o te fenua aeni. ³² Kapau nee sio tua lua ia Falaone ki te moemisi, ko tona uhiga kua fakapapau e te Eteleno ke fai te mea aia, pea e mole toe talitali anai ia ia. ³⁸Pea nee ui leva e Falaone ki ana minisi: E nofo te tagata aeni mo te Laumalie o te Atua. Pe e tou toe mau anai he tahi age tagata e tatau mo ia aeni? ³⁹ Pea nee ui leva e Falaone kia Sosefo: Koeni kua fakaha e te Atua kia koe te u mea fuli aeni, e mole toe mau anai he tahi age tagata ae e toe atamai mo toe poto age ia koe. ⁴⁰ Koia, e au fakanofo ia koe ke pule ki toku puleaga, pea e fakalogo anai taku hahai katoa ki au fakatotonu. E au mahili pe la koe i te hekaaga fakahau.

Pes 105:​17-19 Nee ina fekaui leva i onatou mua he tagata: Ko Sosefo nee fakatau o hage ko he tagata popula. ¹⁸ Nee fakamamahii ona vae aki ni hai, nee hai he seini ukamea ki tona kia, ¹⁹ o kaku ki te temi ae nee hoko ai leva te mea ae nee ina fakaha fakatomua, pea nee ahiahii ai leva ia ia e te folafola a te Eteleno.

Sen 39:​21, 22 Nee nofo leva te Eteleno mo Sosefo, pea nee ina fakaha leva tona agalelei kia ia. Nee ina tuku leva kia ia he kalasia ia mua o te pule o te fale pilisoni. ²² Pea nee fakanofo leva e te pule o te fale pilisoni ia Sosefo ke leoleo ki te kau pilisoni katoa ae nee nonofo i te fale pilisoni. Ko ia ae nee ina taki te u gaue fuli ae nee fai e te kau pilisoni.

Sen 40:​5-7 I he po e tahi, nee fai leva e te pule vino mo te pule pane o te hau o Esipito, ae nee pilisoni, ni ana moemisi taki tahi, o feala ke fakamahino tona uhiga. ⁶ I he uhu ae nee ahiahi ai ia Sosefo kia naua, nee sio leva ia ia e na mata mamahi. ⁷ Pea nee fehui leva e Sosefo ki te u minisi a Falaone: Kotea e kolua mata mamahi ai i te aho aeni?

(Senesi 41:9-13) Pea nee palalau leva te pule vino, o ui kia Falaone: E au fakamanatu anai i te aho aeni taku hala. ¹⁰ Nee ita ia Falaone ki ana tagata faifekau: pea nee ina tuku leva au ki te pilisoni mo te pule pane, ki te fale o te pule o te kau tagata leo. ¹¹ Nee ma fai toko lua leva ni moemisi i te po e tahi. Pea nee ma tahi mau leva ni fakamahino ki ama moemisi. ¹² I te fale pilisoni, nee ma nonofo fakatahi ai mo he tagata tupulaga Hepeleo, ko te tagata faifekau a te pule o te kau tagata leo. Nee ma fakamatala leva kia ia ama moemisi, pea nee ina fakamahino mai ama moemisi taki tahi. ¹³ Pea nee hoko fuli leva te u mea ae nee ina fakaha mai o mulimuli ki tana fakamahino mai kia maua. Nee toe fakanofo leva au e Falaone ki toku tuulaga, kae nee tautau leva te pule pane ki te akau.

w15 1/4 14 ¶4-5

“ ʼE Mole ʼa Te ʼAtua Koa La Ia Te Fakamahino ʼo Te ʼu Moemisi?”

Neʼe mole kei manatuʼi e te kaugana ʼa Falaone ia Sosefo. Kaʼe neʼe kei manatuʼi pe e Sehova. ʼI te tahi po, neʼe ina fakaha age kia Falaone he ʼu moemisi ʼe lua, neʼe mole feala ke ina galoʼi. ʼI te ʼuluaki, neʼe sio te hau ki ni pipi matalelei neʼe hake mai te Nile. Pea neʼe muli mai ia natou he ʼu pipi ʼe fitu ʼe sino kovi pea mo matakovi. Neʼe kai leva e te ʼu pipi ʼae ʼe sino kovi ia te ʼu pipi ʼae ʼe sisino. Hili ia, neʼe sio leva ia Falaone ki he ʼu kauʼi fulumeto ʼe fitu ʼe matalelei pea mo fua lalahi. Pea neʼe homo ake leva ni ʼihi ake kauʼi fulumeto ʼe fitu, ʼae ʼe mae mo mahunu ʼi te matagi. Pea neʼe folo leva e te u kauʼi fulumeto ʼae ʼe mae, te ʼu kauʼi fulumeto fua lalahi mo fua lelei. ʼI te uhu, neʼe hoha ia Falaone ʼi tana ala ake, ʼuhi ko tana moemisi. Koia neʼe ina kole ai ki te kau popoto pea mo te kau pelepitelo fuli ʼo Esipito, ke natou fakamahino age tana moemisi. Kaʼe neʼe mole natou lavaʼi. (Senesi 41:1-8) ʼE mole tou iloʼi pe neʼe kotea tanatou manatu. Kaʼe neʼe lotovaivai ia Falaone ʼi tana tokagaʼi ʼae ʼe lagi mole feala anai ke ina iloʼi tona fakaʼuhiga.

Senesi 41:​1-8 Hili ki ai tau e lua, nee fai leva e Falaone he moemisi: koeni nee tuu ia ia ovi ki te kauvai o te vaitafe. ² Nee sio ia ki ni pipi fafine e fitu, ae nee matalelei mo sino lelei, nee hake o kai i te gaueaga. ³ Pea ko ni ihi ake pipi fafine e fitu, ae nee matakovi mo sino kovi, nee olo ake leva i onatou muli mai te vaitafe, o tutuu i onatou tafa i te laugutu o te vaitafe. ⁴ Pea nee kai leva e te u pipi fafine matakovi mo sino kovi te u pipi fafine matalelei mo sisino. Pea nee ala leva ia Falaone. ⁵ Nee toe moe leva ia ia, pea nee ina toe fai leva he tahi moemisi. Nee sio ia ia ki ni toulu fulumeto e fitu, ae nee matalelei mo fua lalahi nee homo ake i te tafito fulumeto e tahi. ⁶ Pea ko ni ihi ake toulu fulumeto e fitu, ae nee paao mo mahunu i te matagi o te potu esite nee homo ake leva i onatou muli. ⁷ Pea nee folo leva e te u toulu fulumeto paao te u toulu fulumeto fualalahi mo fualelei. Pea nee ala leva ia Falaone; koena tana moemisi. ⁸ I te uhu, nee mamahi leva te laumalie o Falaone, pea nee ina kalagai leva te u tagata gaohi mea fakatalakitupua fuli mo te kau poto fuli o Esipito. Pea nee ina fakamatala leva kia natou ana moemisi. Kae nee mole feala ke fakamahino e he tahi te u moemisi kia Falaone.

ʼI te temi leva ʼaia, neʼe manatuʼi ai e te kaugana ʼa Falaone ia Sosefo. Neʼe hoha tana fakakaukau pea neʼe ina ui age kia Falaone, neʼe ʼi ai te tupulaga ʼi te fale pilisoni, kua hili ki ai taʼu ʼe lua, neʼe ina fakamahino age tana moemisi pea mo ʼae ʼo te tagata taʼo pane. Neʼe fekauʼi atu aipe e Falaone ke ʼaumai ia Sosefo mai te fale pilisoni.—Senesi 41:9-13.

Senesi 41:​9-13 Pea nee palalau leva te pule vino, o ui kia Falaone: E au fakamanatu anai i te aho aeni taku hala. ¹⁰ Nee ita ia Falaone ki ana tagata faifekau: pea nee ina tuku leva au ki te pilisoni mo te pule pane, ki te fale o te pule o te kau tagata leo. ¹¹ Nee ma fai toko lua leva ni moemisi i te po e tahi. Pea nee ma tahi mau leva ni fakamahino ki ama moemisi. ¹² I te fale pilisoni, nee ma nonofo fakatahi ai mo he tagata tupulaga Hepeleo, ko te tagata faifekau a te pule o te kau tagata leo. Nee ma fakamatala leva kia ia ama moemisi, pea nee ina fakamahino mai ama moemisi taki tahi. ¹³ Pea nee hoko fuli leva te u mea ae nee ina fakaha mai o mulimuli ki tana fakamahino mai kia maua. Nee toe fakanofo leva au e Falaone ki toku tuulaga, kae nee tautau leva te pule pane ki te akau.

(Senesi 41:16) Nee tali leva e Sosefo kia Falaone: E mole ko au! Kae ko te Atua ae ka ina foaki anai he tali lelei kia Falaone.

(Senesi 41:29-32) Koeni, e i ai anai ni tau mahu e fitu i te fenua katoa o Esipito. ³⁰ Pea e muli mai anai ni tau hoge e fitu i te fenua katoa o Esipito. Pea e galoi anai te mahu aia i te fenua o Esipito, koteuhi e tamatei anai e te hoge te fenua. ³¹ O tupu ko te lahi o te hoge aia ka to anai ki te fenua, e mole toe iloi anai te mahu o te fenua aeni. ³² Kapau nee sio tua lua ia Falaone ki te moemisi, ko tona uhiga kua fakapapau e te Eteleno ke fai te mea aia, pea e mole toe talitali anai ia ia.   

w15 1/4 14-15

“ ʼE Mole ʼa Te ʼAtua Koa La Ia Te Fakamahino ʼo Te ʼu Moemisi?”

ʼE ʼofa ia Sehova ki te hahaʼi agavaivai pea mo agatonu. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tana fakaha age kia Sosefo ia te ʼu fakamahino ʼae neʼe mole feala ke maʼu e te ʼu hahaʼi popoto pea mo te kau pelepitelo ʼo Esipito. Neʼe ui age e Sosefo kia Falaone, ko ʼana moemisi ʼe lua ʼe fakaʼuhiga pe ki he meʼa ʼe tahi. Neʼe fakaha age e Sehova ia te ʼu moemisi ʼe lua, ke mahino ki ai ʼe ko he “fakapapau” pea ke tui ʼe hoko moʼoni anai. ʼE fakata ia te ʼu pipi ʼae ʼe sino lelei pea mo te ʼu kauʼi fulumeto ʼae ʼe fua lelei ki he ʼu taʼu ʼe fitu ʼe mahu anai te meʼa kai ʼi Esipito. Pea ʼe fakata ia te ʼu pipi ʼae ʼe sino kovi pea mo te ʼu kauʼi fulumeto ʼae ʼe mae ki he ʼu taʼu ʼe fitu ʼae ʼe hoa atu ki te ʼu taʼu ʼae ʼe fitu ʼe mahu ai te meʼa kai. Pea ʼi te ʼu taʼu ʼaia ʼe hoge meʼa kai anai ʼi Esipito. Pea ʼe lahi anai ia te hoge ʼi te fenua.—Senesi 41:25-32.

Senesi 41:​25-32 Nee ui leva e Sosefo kia Falaone: Ko te mea ae nee moemisi ki ai Falaone ko te mea e tahi. Kua fakaha e te Atua kia Falaone te mea ae ka ina fai. ²⁶ Ko te u pipi fafine matalelei ae e fitu ko te u tau e fitu; pea ko te u toulu fulumeto matalelei ae e fitu ko te u tau aia e fitu. Ko he moemisi e tahi. ²⁷ Ko te u pipi fafine sino kovi mo matakovi ae e fitu, ae nee hake ake i muli o te u uluaki pipi fafine, ko tau aia e fitu; pea ko te u toulu fulumeto paao mo mahunu i te matagi o te potu esite, ko tau foki aena e fitu. Kae, ko ni tau hoge aia e fitu. ²⁸ Koeni te mea ae e au fakaha kia Falaone: Kua fakaha e te Atua kia Falaone te mea ae ka ina fai anai. ²⁹ Koeni, e i ai anai ni tau mahu e fitu i te fenua katoa o Esipito. ³⁰ Pea e muli mai anai ni tau hoge e fitu i te fenua katoa o Esipito. Pea e galoi anai te mahu aia i te fenua o Esipito, koteuhi e tamatei anai e te hoge te fenua. ³¹ O tupu ko te lahi o te hoge aia ka to anai ki te fenua, e mole toe iloi anai te mahu o te fenua aeni. ³² Kapau nee sio tua lua ia Falaone ki te moemisi, ko tona uhiga kua fakapapau e te Eteleno ke fai te mea aia, pea e mole toe talitali anai ia ia.

(Senesi 41:38-40) Pea nee ui leva e Falaone ki ana minisi: E nofo te tagata aeni mo te Laumalie o te Atua. Pe e tou toe mau anai he tahi age tagata e tatau mo ia aeni? ³⁹ Pea nee ui leva e Falaone kia Sosefo: Koeni kua fakaha e te Atua kia koe te u mea fuli aeni, e mole toe mau anai he tahi age tagata ae e toe atamai mo toe poto age ia koe. ⁴⁰ Koia, e au fakanofo ia koe ke pule ki toku puleaga, pea e fakalogo anai taku hahai katoa ki au fakatotonu. E au mahili pe la koe i te hekaaga fakahau.

w15 1/4 15 ¶3

“ ʼE Mole ʼa Te ʼAtua Koa La Ia Te Fakamahino ʼo Te ʼu Moemisi?”

Neʼe fakahoko e Falaone tana fakapapau. Neʼe ina teu ia Sosefo ʼaki he teu matalelei, mo he kahoa ʼaulo, mo he mama fakahau, pea mo he saliote fakahau, mo te fealagia ʼae ke feʼaluʼaki faʼitaliha ʼi te fenua pea mo fakahoko ʼana fakatuʼutuʼu. (Senesi 41:42-44) ʼI te ʼaho pe ʼe tahi, neʼe mavae ai Sosefo mai te fale pilisoni ki te fale hau. ʼI te ala uhu ake, neʼe ko te tagata pilisoni agavaivai pea ʼi te afiafi neʼe liliu leva ko te toʼo mataʼu ʼo Falaone. ʼE fakamoʼoni ʼaki ai te tui papau ʼa Sosefo kia Sehova. Neʼe sio moʼoni ia Sehova ki te ʼu mamahi ʼae neʼe tau mo Sosefo lolotoga te ʼu taʼu. ʼI tona temi totonu, neʼe fakatokatoka ai e Sehova ʼona fihifihia ʼi hona ʼu aluʼaga lelei. Neʼe mole fia fakatokatoka pe e Sehova ia te ʼu mamahi ʼae neʼe tau mo Sosefo, kaʼe neʼe ina toe fia puipui ia te ka haʼu ʼo te puleʼaga ʼo Iselaele. Koia ka tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼae ka hoa mai.

Senesi 41:​42-44 Pea nee too leva e Falaone tona mania i tona nima o tuii ki te nima o Sosefo. Pea nee ina fakakofu leva la Sosefo aki ni kofu hina matalelei, pea nee ina fakatau leva he kahoa aulo ki tona kia. ⁴³ Pea nee ina fakaheka leva ia Sosefo ki te saliote ae e hoa ake ki tana saliote, pea nee kalaga leva ia mua o Sosefo: Ke tuutuli! I te mea aia, nee fakanofo leva ia la e Falaone ke pule ki te fenua katoa o Esipito. ⁴⁴ Pea nee ina toe ui foki kia Sosefo: Ko au ko Falaone! Pea e mole hiki anai e he tahi tona nima pee ko tona vae i te fenua katoa o Esipito.

Kumi Te ʼu Koloa ʼi Te Tohi-Tapu

(Senesi 41:14) Nee fakatotonu leva e Falaone ke avake ia Sosefo kia ia. Pea nee too fakavilivili leva ia Sosefo i te fale pilisoni. Nee ina tele leva ona kava, pea nee ina fetogi leva ona teu, pea nee alu leva ia ia kia mua o Falaone.

w16 N°1 9 ¶1-3

Kua Kotou Iloʼi Koa?

He Koʼe Neʼe Telekava Ia Sosefo ʼi Muʼa ʼo Tana Alu Kia Falaone?

Ohage ko tona fakamatala ʼi te tohi ʼo Senesi, neʼe fakatotonu e Falaone ke ʼaumai kia ia ia Sosefo, te Hepeleo ʼae neʼe pilisoniʼi, ke ina fakamahino age ʼana moemisi. ʼI te temi ʼaia, neʼe kua fualoa te pilisoniʼi ʼo Sosefo. Logo la neʼe kua fakavilivili ia Falaone kaʼe neʼe fia telekava muʼa ia Sosefo. (Senesi 39:20-23; 41:1, 14) Koia, logo la ko te fakamatala ʼaia neʼe talanoa ki ai ia ia ʼae neʼe ina tohi te tohi ʼo Senesi ʼe mole maʼuhiga ki ʼihi, kaʼe neʼe ha ai neʼe ina iloʼi lelei te agaʼi fenua ʼo te kau Esipito.

Senesi 39:​20-23 Pea nee ina ui leva ke puke ia Sosefo, o fakaulu ki te fale pilisoni, ki te kogamea ae e nonofo ai te kau pilisoni a te hau: pea nee nofo leva ia Sosefo i te fale pilisoni. ²¹ Nee nofo leva te Eteleno mo Sosefo, pea nee ina fakaha leva tona agalelei kia ia. Nee ina tuku leva kia ia he kalasia ia mua o te pule o te fale pilisoni. ²² Pea nee fakanofo leva e te pule o te fale pilisoni ia Sosefo ke leoleo ki te kau pilisoni katoa ae nee nonofo i te fale pilisoni. Ko ia ae nee ina taki te u gaue fuli ae nee fai e te kau pilisoni. ²³ Nee mole toe tokaga leva te pule o te fale pilisoni ki te u mea fuli ae kua tuku kia nima o Sosefo, koteuhi nee nofo te Eteleno mo ia. Pea nee fakamanuia leva e te Eteleno te u mea fuli ae nee ina fai.

Senesi 41:​1, 14 ¹ Hili ki ai tau e lua, nee fai leva e Falaone he moemisi: koeni nee tuu ia ia ovi ki te kauvai o te vaitafe. ¹⁴ Nee fakatotonu leva e Falaone ke avake ia Sosefo kia ia. Pea nee too fakavilivili leva ia Sosefo i te fale pilisoni. Nee ina tele leva ona kava, pea nee ina fetogi leva ona teu, pea nee alu leva ia ia kia mua o Falaone.

Ko te kaukava ʼo he tahi neʼe mole kovi ia ʼi te ʼu puleʼaga ʼafeā, ʼo kau ai mo te kau Hepeleo. Kaʼe, ʼe ui fenei e McClintock mo Strong’s ʼi te Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature: “ ʼI te temi muʼa, neʼe ko te puleʼaga pe ʼo te kau Esipito ʼae neʼe mole natou tuku ke kaukava he tahi.”

Neʼe gata pe koa ki tanatou tele ʼonatou kava? ʼE ui ʼi te nusipepa Biblical Archaeology Review, ko ʼihi agaʼi fenua ʼi Esipito ʼe fakamaʼua ai ki he tahi ke teuteu lelei ʼi muʼa ʼo tana alu kia Falaone. ʼE hage pe ko he tahi ʼe hu ki te fale lotu. Pea ko te aluʼaga ʼaia neʼe hoko kia Sosefo. Koia, neʼe tonu ai kia Sosefo ke ina tele tona ʼulu pea mo tona sino katoa.

(Senesi 41:33) Koia, i te aho nei, ke kumi e Falaone he tagata atamai mo poto, pea ke ina fakanofo ia ia ke pule ki te fenua o Esipito.

w09 1/11 28 ¶14

Tou Aga Fakaʼapaʼapa ʼi Totatou ʼUhiga Kau Minisi ʼa Te ʼAtua

¹⁴ Ko te ʼu mātuʼa ʼaē neʼe pipiki ki te ʼAtua ʼi te temi muʼa, neʼe natou tōkakaga ke akoʼi ki ʼanatou fānau ia te aga fakaʼapaʼapa ʼi te loto fale. Kotou tokagaʼi ia te fai palalau fakaʼapaʼapa ʼa Apalahamo pea mo tona foha ko Isaake, iā Senesi 22:7. Ko te ako lelei ʼo Sosefo ʼe tana ʼu mātuʼa, neʼe toe hā lelei iā te ia. ʼI te temi ʼaē neʼe pilisoniʼi ai, neʼe aga fakaʼapaʼapa aipē ki te hahaʼi pilisoni. (Sen. 40:8, 14) Ko tana palalau ʼaē kiā Falaone, ʼe hā mai neʼe ina ako ia te ʼu palalau fakaʼapaʼapa ʼaē ke lea ai ki he tahi ʼe maʼu tuʼulaga.—Sen. 41:16, 33, 34.

Senesi 22:7 Nee ui leva e Isaake kia Apalahamo tana tamai: Oi taku tamai! Nee ina tali leva: Koeni au, sioku foha! Nee toe ui leva e Isaake: Koeni te afi mo te fafie, kae kofea leva te akeno ki te failaulau?

Sen. 40:​8, 14 ⁸ Nee na tali leva kia ia: Nee ma moemisi, pea e mole he tahi ke ina kikite. Nee ui leva e Sosefo kia naua: Ko te Atua toko tahi ae e feala ke ina fakamahino atu te u moemisi aena kia koulua. Koulua fakamatala mai te u moemisi kia au. ¹⁴ Kae e au kole atu kia koe, ke ke manatu mai kia au, i te aho ae e ke manuia ai anai. Ke ke fakaha tou ofa kia au, o palalau kia Falaone o uhiga mo au, ke au mavae la i te fale pilisoni aeni,

Sen. 41:​16, 33, 34 ¹⁶ Nee tali leva e Sosefo kia Falaone: E mole ko au! Kae ko te Atua ae ka ina foaki anai he tali lelei kia Falaone. ³³ Koia, i te aho nei, ke kumi e Falaone he tagata atamai mo poto, pea ke ina fakanofo ia ia ke pule ki te fenua o Esipito. ³⁴ Ke fakanofo foki e Falaone ni kovana i te fenua, ke natou tanaki te vaega nima o te u magisi fuli o Esipito ia tau mahu e fitu o te fenua.

Lau ʼo Te Tohi-Tapu

(Senesi 40:1-23) I te osi o te u mea aia, nee fai leva e te pule vino mo te pule pane o te hau o Esipito, he hala ki tona pule, te hau o Esipito. ² Nee ita leva ia Falaone ki ana minisi, te pule vino mo te pule pane. ³ Pea nee ina tuku leva naua ki te fale pilisoni, ki te fale ae nee nonofo ai te kau pilisoni a te hau, i te fahai ae nee nofo ai ia Sosefo. ⁴ Pea nee tuku leva naua e te pule o te fale pilisoni kia nima o Sosefo, ae nee tauhi leva kia naua. Nee na nonofo leva i te fale pilisoni o fualoa. ⁵ I he po e tahi, nee fai leva e te pule vino mo te pule pane o te hau o Esipito, ae nee pilisoni, ni ana moemisi taki tahi, o feala ke fakamahino tona uhiga. ⁶ I he uhu ae nee ahiahi ai ia Sosefo kia naua, nee sio leva ia ia e na mata mamahi. ⁷ Pea nee fehui leva e Sosefo ki te u minisi a Falaone: Kotea e kolua mata mamahi ai i te aho aeni? ⁸ Nee na tali leva kia ia: Nee ma moemisi, pea e mole he tahi ke ina kikite. Nee ui leva e Sosefo kia naua: Ko te Atua toko tahi ae e feala ke ina fakamahino atu te u moemisi aena kia koulua. Koulua fakamatala mai te u moemisi kia au. ⁹ Nee fakaha leva e te pule vino tana moemisi kia Sosefo, o ui kia ia: I taku moemisi, nee au sio nee tuu he tafito vite i oku mua. ¹⁰ Nee maga tolu te tafito vite aia. Nee mauli ake leva ia o matala, pea nee fua leva ia o fuifui, pea nee momoho leva ona fui vite. ¹¹ Nee au too leva i toku nima te ipu o Falaone. Pea nee au too leva te u fuai vite o tatau ki te ipu o Falaone, pea nee au fakatoo leva te ipu ki te nima o Falaone. ¹² Nee ui leva e Sosefo kia ia: Koeni te fakamahino o tau moemisi: Ko te u vaa vite e tolu ko te u aho aia e tolu. ¹³ Kei toe anai ni aho e tolu, pea e toe hiki anai ia koe e Falaone ki he tuulaga mauhiga, pea e ke toe nofo anai ki tou tuulaga mua. E ke toe fakatoo anai te ipu ki te nima o Falaone, o hage ko tau fai mahani i mua, i te temi ae nee ke pule vino ai. ¹⁴ Kae e au kole atu kia koe, ke ke manatu mai kia au, i te aho ae e ke manuia ai anai. Ke ke fakaha tou ofa kia au, o palalau kia Falaone o uhiga mo au, ke au mavae la i te fale pilisoni aeni, ¹⁵ koteuhi nee aumai fakamalohi au mai te fenua o te kau Hepeleo, pea i te fenua aeni, nee mole au fai he mea kovi i te fenua aeni ke pilisonii ai au. ¹⁶ I te sio a te pule pane nee lelei te fakamahino e Sosefo te moemisi, pea nee ina ui leva kia ia: Nee au fai foki mo haku moemisi: nee au sio nee hili i toku ulu ni kato pane hihina e tolu. ¹⁷ Ko te kato ae nee hili i oluga osi nee fonu i te faahiga keke kehekehe, ae e fia kai ki ai ia Falaone. Kae nee omai leva te u manulele o te lagi, o kai te u keke i te loto kato, i oluga o toku ulu. ¹⁸ Nee tali leva e Sosefo: Koeni tona fakamahino: ko te u kato ae e tolu ko te u aho aia e tolu. ¹⁹ Kei toe anai ni aho e tolu, pea e too anai e Falaone tou tuulaga ia koe. E tautau anai ia koe ki he akau, pea e omai anai te u manulele o te lagi o kai tou sino. ²⁰ Nee hili leva ki ai aho e tolu, pea nee fakamanatu leva te aho tupu o Falaone, pea nee ina fai leva he kaitahi ki ana minisi fuli. Pea nee lagai leva e Falaone te ulu o te pule vino mo te ulu o te pule pane ki ni tuulaga mauhiga, i lotomalie o ana tagata faifekau: ²¹ Nee ina toe fakanofo leva te pule vino ki tona tuulaga, ke ina toe fakatoo te ipu ki te nima o Falaone; ²² kae nee ina fakatotonu leva ke tautau te pule pane ki he akau. Nee hoko fuli leva te u mea ae nee fakaha e Sosefo. ²³ Nee mole toe manatu leva te pule vino kia Sosefo. Nee ina galoi osi leva ia Sosefo.

VAHAʼA ʼO TE ʼAHO 25-31 ʼO MAIO

TE ʼU KOLOA ʼO TE TOHI-TAPU | SENESI 42-43

“Neʼe Lotololomi ʼAupito Ia Sosefo”

42:​5-7, 14-​17, 21, 22 ⁵ Pea nee olo leva te u foha o Iselaele o totogi fulumeto mai Esipito, mo te hahai ae nee olo o totogi fulumeto, koteuhi nee toe kovi foki te hoge i te fenua o Kanaane. ⁶ Nee pule ia Sosefo i te fenua; ko ia ae nee ina fakatau te fulumeto ki te hahai katoa o te fenua. Pea nee omai leva te u tehina o Sosefo o punou ki te kele i ona mua. ⁷ Nee sio leva ia Sosefo ki ona tehina, pea nee ina iloi leva natou. Kae nee hage ia ia kia natou ko he mea kehe, pea nee palalau malohi leva ia ia kia natou, o ui: E koutou omai mai fea? Nee natou tali leva: E matou omai mai te fenua o Kanaane, o totogi meakai. ¹⁴Nee ui leva e Sosefo kia natou: E au ui atu e mooni ko ni tagata kaka koutou. ¹⁵ E au ahiahii anai koutou i te mea aeni. I te higoa o Falaone, e au fakapapau atu kia koutou e mole koutou mavae anai i te fenua aeni la mua o te aumai o tokotou tehina muli ki heni. ¹⁶ Koutou fekaui he tahi ia koutou ke alu o kumi mai tokotou tehina; kae ko koutou age ae, e koutou nonofo anai i te fale pilisoni. E ahiahii anai akotou palalau, pea e au iloi anai pe e nofo te mooni ia koutou. Pea kapau e kailoa, i te mauli o Falaone, ko ni tagata kaka koutou. ¹⁷ Pea nee tuku leva natou e Sosefo ki te fale pilisoni ia aho e tolu.  ²¹Nee natou feuiaki leva ia natou: Io, kua hoko te mamahi aeni kia tatou o tupu ko tatatou agahala ae nee tou fai ki totatou tehina: Koteuhi nee tou sio ki te mamahi o tona loto, i tana tagi mai kia tatou ke tou ofa age kia ia, kae nee mole tou tokagai ia ia! ²² Nee palalau leva ia Lupeni kia natou, o ui: Pe nee mole au ui atu kia koutou ke aua naa koutou fai he mea kovi ki te fanau? Kae nee mole pe koutou fakalogo mai kia au. Pea koeni, kua tou totogi leva tona toto.

(Senesi 42:5-7) Pea nee olo leva te u foha o Iselaele o totogi fulumeto mai Esipito, mo te hahai ae nee olo o totogi fulumeto, koteuhi nee toe kovi foki te hoge i te fenua o Kanaane. ⁶ Nee pule ia Sosefo i te fenua; ko ia ae nee ina fakatau te fulumeto ki te hahai katoa o te fenua. Pea nee omai leva te u tehina o Sosefo o punou ki te kele i ona mua. ⁷ Nee sio leva ia Sosefo ki ona tehina, pea nee ina iloi leva natou. Kae nee hage ia ia kia natou ko he mea kehe, pea nee palalau malohi leva ia ia kia natou, o ui: E koutou omai mai fea? Nee natou tali leva: E matou omai mai te fenua o Kanaane, o totogi meakai.

w15 1/7 13 ¶5

“E Mole Ko Au Ae e Tonu Ke Nofo i Te Tuulaga o Te Atua”

Kotea ʼae neʼe fai e Sosefo? Neʼe ina iloʼi atu aipe ʼona tehina. Pea ʼi te temi ʼae neʼe sio ai ki tanatou punonou kia ia, neʼe ina manatuʼi ia te temi ʼae neʼe kei veliveli ai. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu “nee manatui leva e Sosefo te u moemisi” ʼae neʼe foaki age e Sehova ʼi te temi ʼae neʼe kei veliveli ai. Kaʼe neʼe fakaha fakatomuʼa ʼi te ʼu moemisi ʼaia ia te temi ʼae ʼe punonou anai ʼona tehina kia ia ohage pe ko tanatou lolotoga fakahoko ʼi te temi ʼaia. (Senesi 37:2, 5-9; 42:7, 9) Kotea ʼae ka fai anai e Sosefo? ʼE alu anai koa ʼo faʼufua kia natou peʼe lagavaka anai kia natou?

Senesi 37:​2, 5-9 ² Koeni te hakoga o Sakopo. Nee tau hogofulu ma fitu ia Sosefo, pea nee ina tauhi te faga manu o tana tamai, fakatahi mo ona tehina; pea nee nofo te fanau aia mo te u foha o Pila pea mo te u foha o Silipa, ko te u sinifu o tana tamai. Pea nee fakaha e Sosefo ki tanatou tamai anatou palalau kovi. ⁵ Nee fai leva e Sosefo he moemisi, pea nee ina fakamatala leva ki ona tehina, o toe lesili fehia ai leva ia natou kia ia. ⁶ Nee ina ui leva kia natou: Ke koutou fakalogo mai ki te moemisi aeni kua au fai! ⁷ Nee tou lolotoga hai te u fuhiga fulumeto i te u gaueaga, pea koeni, nee malaga ake leva taku fuhiga fulumeto, o tuu totonu ki oluga, pea alu ake leva akotou fuhiga fulumeto o takatakai ia ia, pea nee natou punou leva kia ia. ⁸ Nee ui age leva e ona tehina kia ia: Pe e mooni e ke pule anai kia matou? Pe e ke lagiaki anai kia matou? Pea nee natou asilisili fehia leva kia ia o tupu ko ana moemisi mo ana palalau. ⁹ Nee ina toe fai foki he tahi moemisi, pea nee ina toe fakamatala leva ki ona tehina. Nee ina ui leva: Nee au toe fai foki he tahi moemisi: nee au sio ki te laa, mo te mahina, pea mo te u fetuu e hogofulu ma tahi, e tulolo i oku mua.

Senesi 42:​7, 9 ⁷ Nee sio leva ia Sosefo ki ona tehina, pea nee ina iloi leva natou. Kae nee hage ia ia kia natou ko he mea kehe, pea nee palalau malohi leva ia ia kia natou, o ui: E koutou omai mai fea? Nee natou tali leva: E matou omai mai te fenua o Kanaane, o totogi meakai. ⁹ Nee manatui leva e Sosefo te u moemisi ae nee ina fai o uhiga mo natou, pea nee ina ui leva kia natou: Ko ni tagata kaka koutou; nee koutou omai ke koutou sio ki te u kogamea gaegae o te fenua.

w15 1/7 14 ¶1

“E Mole Ko Au Ae e Tonu Ke Nofo i Te Tuulaga o Te Atua”

ʼE lagi mole kotou felaveʼi anai mo he aluʼaga feia. Kaʼe ʼi te malama ʼaeni ʼe maʼu ai te ke pea mo te mavete ʼi te ʼu famili. Moka tou felaveʼi mo te taʼi ʼu fihifihia ʼaia, ʼe feala ke tou muliʼi ia totatou loto pea mo fai ia he meʼa kaʼe neʼe mole tou fakakaukauʼi. ʼE ko he aga fakapotopoto ke tou faʼifaʼitakiʼi ia Sosefo pea mo faiga ke tou fakasiosio pe kotea ʼae ʼe loto e te ʼAtua ke tou fai moʼo fakatokatoka ʼotatou fihifihia. (Taaga Lea 14:12) Kotou manatuʼi, ʼe fakalogo totatou maʼuli ki tatatou tokalelei ʼae mo Sehova pea mo tona Alo logo la ʼe maʼuhiga ke tou tokalelei mo totatou famili.—Mateo 10:37.

Taaga Lea 14:12 E feala ke totonu he ala kia mata o he tagata, Kae ko tona ikuaga ko te ala o te mate.

(Senesi 42:14-17) Nee ui leva e Sosefo kia natou: E au ui atu e mooni ko ni tagata kaka koutou. ¹⁵ E au ahiahii anai koutou i te mea aeni. I te higoa o Falaone, e au fakapapau atu kia koutou e mole koutou mavae anai i te fenua aeni la mua o te aumai o tokotou tehina muli ki heni. ¹⁶ Koutou fekaui he tahi ia koutou ke alu o kumi mai tokotou tehina; kae ko koutou age ae, e koutou nonofo anai i te fale pilisoni. E ahiahii anai akotou palalau, pea e au iloi anai pe e nofo te mooni ia koutou. Pea kapau e kailoa, i te mauli o Falaone, ko ni tagata kaka koutou. ¹⁷ Pea nee tuku leva natou e Sosefo ki te fale pilisoni ia aho e tolu.

w15 1/7 14 ¶2

“E Mole Ko Au Ae e Tonu Ke Nofo i Te Tuulaga o Te Atua”

Neʼe ʼahiʼahiʼi e Sosefo ʼona tehina ke ina iloʼi pe kotea ʼae ʼi ʼonatou loto. ʼAki te tokoni ʼa he tagata fakahoko lea, neʼe kamata palalau fefeka ai kia natou ʼo ina tukugakoviʼi natou ko he ʼu tagata kakā. Moʼo haofaki ia natou totonu, neʼe natou palalau ai kia ia ʼo ʼuhiga mo tonatou famili pea neʼe ʼi ai honatou kiʼi tehina neʼe nofo ʼi fale. Neʼe faigaʼi e Sosefo ke mole ina fakaha ia tana fiafia. Neʼe kei maʼuli moʼoni koa ia tona kiʼi tehina? Neʼe kua iloʼi leva e Sosefo pe kotea ʼae ka ina fai. Neʼe ina ui fenei: “E au ahiahii anai koutou i te mea aeni.” Pea neʼe ina ui age kia natou ʼe tonu ke sio ki tonatou kiʼi tehina ʼaia. ʼI te temi ʼaia, neʼe ina tuku ke natou toe liliu ki tonatou ʼapi ʼo kumi mai ia tonatou kiʼi tehina kaʼe neʼe tonu ke taʼofi he tahi ia natou.—Senesi 42:9-20.

Senesi 42:​9-20 Nee manatui leva e Sosefo te u moemisi ae nee ina fai o uhiga mo natou, pea nee ina ui leva kia natou: Ko ni tagata kaka koutou; nee koutou omai ke koutou sio ki te u kogamea gaegae o te fenua. ¹⁰ Nee natou tali leva kia Sosefo: Kailoa! Toku aliki! Nee omai au tagata faifekau o totogi fulumeto. ¹¹ Ko te u foha fuli matou o te tagata e tahi; e matou fakaha te mooni, e mole matou kaka. ¹² Nee ui leva e Sosefo kia natou: E mole au tui. Nee koutou omai o sio ki te u kogamea gaegae o te fenua. ¹³ Nee natou tali leva: Ko au tagata faifekau matou, ko te kau tau tehina matou nee toko hogofulu ma lua, ko te u foha fuli matou o te tagata e tahi i te fenua o Kanaane: pea e nofo ia ia ae e muli i te aho nei mo tamatou tamai, kae kua puli te tahi. ¹⁴ Nee ui leva e Sosefo kia natou: E au ui atu e mooni ko ni tagata kaka koutou. ¹⁵ E au ahiahii anai koutou i te mea aeni. I te higoa o Falaone, e au fakapapau atu kia koutou e mole koutou mavae anai i te fenua aeni la mua o te aumai o tokotou tehina muli ki heni. ¹⁶ Koutou fekaui he tahi ia koutou ke alu o kumi mai tokotou tehina; kae ko koutou age ae, e koutou nonofo anai i te fale pilisoni. E ahiahii anai akotou palalau, pea e au iloi anai pe e nofo te mooni ia koutou. Pea kapau e kailoa, i te mauli o Falaone, ko ni tagata kaka koutou. ¹⁷ Pea nee tuku leva natou e Sosefo ki te fale pilisoni ia aho e tolu. ¹⁸ I te tolu aho, nee ui leva e Sosefo kia natou: Koutou fai te mea aeni, pea e koutou mauli anai. E au mataku ki te Atua! ¹⁹ Kapau e koutou mooni, pea ke nofo anai he tahi ia koutou i te fale pilisoni; kae ko koutou ake ae, ke kotou toe liliu o ave he fulumeto ke mauli ai okotou famili, ²⁰ pea ke koutou aumai ki heni tokotou tehina muli, ke ahiahii ai akotou palalau, pea ke aua naa koutou mamate ai. Pea nee natou fai leva ki ai.

(Senesi 42:21, 22) Nee natou feuiaki leva ia natou: Io, kua hoko te mamahi aeni kia tatou o tupu ko tatatou agahala ae nee tou fai ki totatou tehina: Koteuhi nee tou sio ki te mamahi o tona loto, i tana tagi mai kia tatou ke tou ofa age kia ia, kae nee mole tou tokagai ia ia! ²² Nee palalau leva ia Lupeni kia natou, o ui: Pe nee mole au ui atu kia koutou ke aua naa koutou fai he mea kovi ki te fanau? Kae nee mole pe koutou fakalogo mai kia au. Pea koeni, kua tou totogi leva tona toto.

it-2-F 50 ¶4

Sosefo

ʼAki te ʼu meʼa ʼaia neʼe hoko, neʼe manatu ai e te ʼu tehina ʼo Sosefo neʼe tauteaʼi natou e te ʼAtua ʼuhi ko tanatou fakatau tonatou tehina, ohage ko he sinifu ʼi ni taʼu ki muʼa atu. Neʼe natou palalau ʼo ʼuhiga mo te hala ʼaia neʼe natou fai kae tuʼu pe ia Sosefo ʼi ʼonatou muʼa, pea neʼe mole natou iloʼi neʼe ko ia. ʼI te fagono ʼa Sosefo ki tanatou faipalalau, ʼae neʼe ha lelei ai tonatou lotofakahemala, neʼe malave ʼaupito kia ia pea neʼe tonu ke mavae mai ia natou ʼo alu ʼo tagi. ʼI tana toe liliu mai kia natou, neʼe ina fakatotonu ke puke ia Simeone ʼo kaku ki tanatou toe liliu age mo tonatou tehina muli.—Sen 42:21-24.

Sen 42:​21-24 Nee natou feuiaki leva ia natou: Io, kua hoko te mamahi aeni kia tatou o tupu ko tatatou agahala ae nee tou fai ki totatou tehina: Koteuhi nee tou sio ki te mamahi o tona loto, i tana tagi mai kia tatou ke tou ofa age kia ia, kae nee mole tou tokagai ia ia! ²² Nee palalau leva ia Lupeni kia natou, o ui: Pe nee mole au ui atu kia koutou ke aua naa koutou fai he mea kovi ki te fanau? Kae nee mole pe koutou fakalogo mai kia au. Pea koeni, kua tou totogi leva tona toto. ²³ Nee mole natou iloi nee logo ia Sosefo ki anatou palalau, koteuhi nee fakaaoga e Sosefo he tagata fakahoko lea kia natou. ²⁴ Nee fakamamao leva ia Sosefo la natou o tagi. Pea nee toe liliu mai leva ia la o palalau kia natou; pea nee ina too leva ia Simeone, o fakatotonu ke hai ia ia aki he seini i onatou mua.

Kumi Te ʼu Koloa ʼi Te Tohi-Tapu

(Senesi 42:22) Nee palalau leva ia Lupeni kia natou, o ui: Pe nee mole au ui atu kia koutou ke aua naa koutou fai he mea kovi ki te fanau? Kae nee mole pe koutou fakalogo mai kia au. Pea koeni, kua tou totogi leva tona toto.

(Senesi 42:37) Nee tali leva e Lupeni ki tana tamai: E ke tamatei anai oku foha e lua mo kapau e mole au toe liufaki mai kia koe tou foha ko Pesamino; tuku mai ia ia kia au, pea e au toe liufaki mai anai ia ia kia koe.

it-2-F 835 ¶2

Lupeni

Neʼe iloga ʼihi kalitate ʼo Lupeni ʼi te temi ʼae neʼe ina fakalotoʼi ai ʼona tehina ʼe toko hiva ke ʼaua naʼa natou matehi ia Sosefo, kae ke natou li ia ia ki te vai keli kua moamoa. Neʼe toe fia liliu fakafufu mai ʼo fakahao ia ia. (Sen. 37:18-30) Hili ki ai taʼu ʼe 20, neʼe olo ʼona tehina pe ʼaia ki Esipito. Pea neʼe tukugakoviʼi ai natou ko he ʼu tagata neʼe ʼomai ʼo vakaʼi fakafufu ia te fenua. Neʼe natou feuiʼaki ai neʼe tupu te faʼahi ʼaia ʼuhi ko tanatou gaohi koviʼi ia Sosefo. Kae neʼe fakamanatuʼi age e Lupeni neʼe mole lagolago ia ki tanatou fonofono ʼae ke matehi ia Sosefo. (Sen. 42:9-14, 21, 22) Pea ʼi te fakafisi ʼa Sakopo ke mole alu ia Pesamino mo ʼona tehina ʼi te lua fagona ki Esipito, neʼe foaki age e Lupeni ʼona foha ʼe lua, ʼo ina ui fenei: “E ke tamatei anai oku foha e lua mo kapau e mole au toe liufaki mai kia koe tou foha ko Pesamino.”—Sen. 42:37.

Sen. 37:​18-30 Nee natou sisio mai leva kia ia mai mamao, kae i mua o tana kaku ake kia natou, nee natou fonofono leva ke tamatei la ia. ¹⁹ Nee natou feuiaki leva: Koeni te tagata faimoemisi e hau kia tatou! ²⁰ Koutou omai i te temi aeni, tou tamatei ia ia pea tou li ia ia ki he foi tane i te u foi tane aeni. E tou ui anai kua kai ia ia e he manu fekai, pea e tou sisio anai pe e iku feafeai anai ana moemisi. ²¹ Nee logo ia Lupeni ki te mea aia, pea nee fakapapau leva ia ia ke ina haofaki ia Sosefo mai te u nima o ona tehina. Nee ina ui leva: Aua naa tou matehi ia ia. ²² Pea nee toe ui leva e Lupeni kia natou: Aua naa koutou liligi te toto; koutou li ia ia ki te vaikeli aeni i te toafa, kae aua naa fafa okotou nima kia ia. Nee palalau feia leva ia ia koteuhi kua ina fakatuutuu ke ina haofaki ia Sosefo mai te u nima o ona tehina, o toe fakaliliu ia ia ki tana tamai. ²³ I te tau ake pe a Sosefo ki ona tehina, nee natou hui leva tona kofu, te kofu lanu kehekehe ae nee ina tui. ²⁴ Pea nee natou li leva ia ia ki te foi tane. Nee ago te foi tane aia, pea nee mole he vai i ai. ²⁵ Nee natou nofo leva ki lalo o kakai. Nee natou sio leva ki he fagona o he kau Isemaele. Nee natou omai mai Kalaate, pea e natou olo ki Esipito. Nee amo e anatou kamelo ni akau fakamagoni, mo ni kaloni, mo he mila. ²⁶ Pea nee ui leva e Suta ki ona tehina: Kotea te aoga kia tatou o tatatou tamatei totatou kii tehina, mo tatatou fufu tona toto? ²⁷ Koutou omai, pea e tou fakatau ia ia ki te kau Isemaele, kae aua naa fafa otatou nima kia ia, koteuhi ko totatou tehina ia ia, ko totatou kogasino. Pea nee fakalogo leva ona tehina kia ia. ²⁸ I te kaku ake a te kau Matiane kia natou, nee natou toho ake leva ia Sosefo mai te foi tane ki tua, pea nee natou fakatau leva ia ia o uafulu foi sikele paaga ki te kau Isemaele, ae nee natou ave leva ia Sosefo ki Esipito. ²⁹ Nee toe liliu leva Lupeni ki te foi tane; pea koeni, kua puli ia Sosefo i te foi tane. Pea nee ina hae leva ona kofu. ³⁰ Pea nee alu leva ia ia ki ona tehina o ui kia natou: Kua puli te fanau! Pea ko au, e au alu anai ki fea?

Sen. 42:​9-14, 21, 22 Nee manatui leva e Sosefo te u moemisi ae nee ina fai o uhiga mo natou, pea nee ina ui leva kia natou: Ko ni tagata kaka koutou; nee koutou omai ke koutou sio ki te u kogamea gaegae o te fenua. ¹⁰ Nee natou tali leva kia Sosefo: Kailoa! Toku aliki! Nee omai au tagata faifekau o totogi fulumeto. ¹¹ Ko te u foha fuli matou o te tagata e tahi; e matou fakaha te mooni, e mole matou kaka. ¹² Nee ui leva e Sosefo kia natou: E mole au tui. Nee koutou omai o sio ki te u kogamea gaegae o te fenua. ¹³ Nee natou tali leva: Ko au tagata faifekau matou, ko te kau tau tehina matou nee toko hogofulu ma lua, ko te u foha fuli matou o te tagata e tahi i te fenua o Kanaane: pea e nofo ia ia ae e muli i te aho nei mo tamatou tamai, kae kua puli te tahi. ¹⁴ Nee ui leva e Sosefo kia natou: E au ui atu e mooni ko ni tagata kaka koutou. ²¹ Nee natou feuiaki leva ia natou: Io, kua hoko te mamahi aeni kia tatou o tupu ko tatatou agahala ae nee tou fai ki totatou tehina: Koteuhi nee tou sio ki te mamahi o tona loto, i tana tagi mai kia tatou ke tou ofa age kia ia, kae nee mole tou tokagai ia ia! ²² Nee palalau leva ia Lupeni kia natou, o ui: Pe nee mole au ui atu kia koutou ke aua naa koutou fai he mea kovi ki te fanau? Kae nee mole pe koutou fakalogo mai kia au. Pea koeni, kua tou totogi leva tona toto.

(Senesi 43:32) Nee kai kehe pe ia Sosefo, pea nee kakai kehe ona tehina, pea nee toe kai kehe te kau Esipito ae nee fakaafe ki tona fale, koteuhi nee mole gafua ke kai fakatahi te kau Esipito mo te kau Hepeleo, koteuhi nee fakalialia osi te mea aia kia natou.

w04 15/1 29 ¶1

Ko He ʼu Puani Maʼuhiga ʼi Te Tohi ʼo Senesi—2

43:32—He koʼe neʼe ko he meʼa fakalialia ki te kau Esipito hanatou kakai mo te kau Hepeleo? Neʼe lagi tupu tāfito ko te lotu peʼe ko tanatou manatu ʼaē ʼe nātou maʼuhiga age. Neʼe toe fehiʼa foki te kau Esipito ki te hahaʼi tauhi ōvi. (Senesi 46:34) Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te gāue ʼaē ko te tauhi ōvi neʼe ko he gāue neʼe mole maʼuhiga ʼi Esipito. Peʼe lagi ʼuhi ko te mole lahi ʼo te kele maʼuli, neʼe mole leleiʼia e te kau Esipito ia nātou ʼaē neʼe nātou kumi he ʼu kele moʼo fafaga ai tanatou ʼu faga ōvi.

Senesi 46:34 Pe kotea takotou gaue? Koutou tali age ki ai: E tauhi manu au tagata faifekau talu mai tamatou kei liliki o kaku mai ki te aho nei, o hage pe ko tamatou tamai. I te mea aia e ina fakagafua anai kia koutou ke koutou nofo i te fenua ko Koseni, koteuhi e fakalialia te kau Esipito ki te kau tauhi manu fuli.

Lau ʼo Te Tohi-Tapu

(Senesi 42:1-20) Nee sio leva ia Sakopo nee mau te fulumeto i Esipito, pea nee ina ui leva ki ona foha: Kotea ae e koutou fesioaki ai ia koutou? ² Koeni, e au logo e mau he fulumeto i Esipito. Koutou hihifo ki ai o totogi mai he fulumeto ke tou mauli ai, pea ke aua naa tou mamate. ³ Nee hihifo leva te u tehina e toko hogofulu o Sosefo ki Esipito, o totogi fulumeto. ⁴ Nee mole tuku e Sakopo ia Pesamino, tehina o Sosefo, ke alu mo natou, koteuhi nee mataku ia Sakopo naa hoko he mea kovi kia ia. ⁵ Pea nee olo leva te u foha o Iselaele o totogi fulumeto mai Esipito, mo te hahai ae nee olo o totogi fulumeto, koteuhi nee toe kovi foki te hoge i te fenua o Kanaane. ⁶ Nee pule ia Sosefo i te fenua; ko ia ae nee ina fakatau te fulumeto ki te hahai katoa o te fenua. Pea nee omai leva te u tehina o Sosefo o punou ki te kele i ona mua. ⁷ Nee sio leva ia Sosefo ki ona tehina, pea nee ina iloi leva natou. Kae nee hage ia ia kia natou ko he mea kehe, pea nee palalau malohi leva ia ia kia natou, o ui: E koutou omai mai fea? Nee natou tali leva: E matou omai mai te fenua o Kanaane, o totogi meakai. ⁸ Nee iloi leva e Sosefo ona tehina, kae nee mole natou iloi ia ia. ⁹ Nee manatui leva e Sosefo te u moemisi ae nee ina fai o uhiga mo natou, pea nee ina ui leva kia natou: Ko ni tagata kaka koutou; nee koutou omai ke koutou sio ki te u kogamea gaegae o te fenua. ¹⁰ Nee natou tali leva kia Sosefo: Kailoa! Toku aliki! Nee omai au tagata faifekau o totogi fulumeto. ¹¹ Ko te u foha fuli matou o te tagata e tahi; e matou fakaha te mooni, e mole matou kaka. ¹² Nee ui leva e Sosefo kia natou: E mole au tui. Nee koutou omai o sio ki te u kogamea gaegae o te fenua. ¹³ Nee natou tali leva: Ko au tagata faifekau matou, ko te kau tau tehina matou nee toko hogofulu ma lua, ko te u foha fuli matou o te tagata e tahi i te fenua o Kanaane: pea e nofo ia ia ae e muli i te aho nei mo tamatou tamai, kae kua puli te tahi. ¹⁴ Nee ui leva e Sosefo kia natou: E au ui atu e mooni ko ni tagata kaka koutou. ¹⁵ E au ahiahii anai koutou i te mea aeni. I te higoa o Falaone, e au fakapapau atu kia koutou e mole koutou mavae anai i te fenua aeni la mua o te aumai o tokotou tehina muli ki heni. ¹⁶ Koutou fekaui he tahi ia koutou ke alu o kumi mai tokotou tehina; kae ko koutou age ae, e koutou nonofo anai i te fale pilisoni. E ahiahii anai akotou palalau, pea e au iloi anai pe e nofo te mooni ia koutou. Pea kapau e kailoa, i te mauli o Falaone, ko ni tagata kaka koutou. ¹⁷ Pea nee tuku leva natou e Sosefo ki te fale pilisoni ia aho e tolu. ¹⁸ I te tolu aho, nee ui leva e Sosefo kia natou: Koutou fai te mea aeni, pea e koutou mauli anai. E au mataku ki te Atua! ¹⁹ Kapau e koutou mooni, pea ke nofo anai he tahi ia koutou i te fale pilisoni; kae ko koutou ake ae, ke kotou toe liliu o ave he fulumeto ke mauli ai okotou famili, ²⁰ pea ke koutou aumai ki heni tokotou tehina muli, ke ahiahii ai akotou palalau, pea ke aua naa koutou mamate ai. Pea nee natou fai leva ki ai.