Kapite 25
E koutou kau kite malamanei ae a Satana pee kite Puleaga ote Atua?
1. Kotea ae e fakaha aki e koutou kau kite tuu foou ate Atua?
E KOUTOU kau kite fakatuutuu foou mo fai totonu ate Atua pea mo faka fehagai kia Satana, mo faka amu ke faka osi la tona malamanei? Ei, kote lagi tali aia a koutou. Kae e feauga aipe koa? Eiai te taagalea afea e ui feia kote u gaue e mooni agepe ia ite u palalau. Kapau e koutou tui kite tuu foou ate Atua, pea e tonu ke koutou fakaha aki tokotou faahiga mauli.—Mateo 7:21-23; 15:7, 8.
2. a) Koai te u pule ae e lua e feala ke kita filifili o tauhi kiai? b) E feafeai takotou faka mooni ko koutou kote u kaugana pee tagata fekau ahe tahi ia naua?
2 Ko tokotou faahiga mauli e fealape ia ke leleiia ehe pule e tahi. Pee koutou tauhi kia Sehova, pee koutou tauhi kia Satana te Tevolo. Kote manatu faka tohi-tapu aeni e mahino lelei mai ai te potu aia: “E mole koala koutou iloi kapau e koutou haga olo kihe tahi o hage kohe u tagata kaugana moo fakalogo kia ia, pea e ko koutou ko tana u tagata kaugana koteuhi e koutou fakalogo kia ia?” (Loma 6:16). Koai ae e koutou fakalogo kiai? Tatau aipe pee kotea hakotou faahiga tali, kapau e koutou mulimuli ite u ala heefaitotonu ote malamanei, pea e mole feala ia ke koutou tauhi kite Atua mooni ko Sehova.
KOTEA TE MALAMANEI A SATANA?
3. a) Maa te Tohi-Tapu koai te pule ote malamanei? b) I tana faikole, nee fakaha feafeai e Sesu e kehekehepe te malamanei mo tana u tisipulo?
3 Nee higoai e Sesu ia Satana “kote pule ote malama aeni”. Pea kote apositolo ko Soane nee ina ui feia “kote malamanei katoa e takoto ia ite pule o ia ae e agakovi”. (Soane 12:31; I Soane 5:19.) Koutou fakatokagai i tana faikole kite Atua nee mole faka kau e Sesu tana u tisipulo kite malamanei a Satana. Nee ina ui: “Eau faikole o uhiga mo natou [tana u tisipulo]; eau faikole, mole o uhiga mote malamanei (. . .). E mole natou kau ite malamanei, o hage ko taku mole kau ite malamanei.” (Soane 17:9, 16; 15:18, 19). E mahino lelei mai ia kote kau kilisitiano mooni e maua ke natou faka mamao maite malamanei.
4. a) Kotea te faka uhiga ote palalau ae ko “te malamanei” ae ia e tuu ia Soane 3:16? b) Kote ‘malamanei’ fea ae e maua ke mavae mai ai te u tisipulo a Kilisito?
4 Kotea ae nee fia ui e Sesu aki te kupu ae “te malamanei”? Ite Tohi-Tapu, kote kupu aia eina tautau hinoi te hahai fuli. Nee momoli mai ete Atua tona Alo moo fakahao ote malamanei ote tagata (Soane 3:16). Kae, nee haga Satana o faka feagai te tokolahi ote hahai kite Atua. Koia, kote malamanei a Satana e kote sosiete faka tagata ae kua fakatuu o makehepe maite kautahi faka haha ate Atua. Kote malamanei la aia e maua ke mavae mai ai te kau kilisitiano mooni.—Sake 1:27.
5. Kotea te koga mauhiga ote malamanei, pea e fakatata feafeai ite Tohi-Tapu?
5 Kote malamanei a Satana, pee ko tana sosiete faka tagata ae kua faka tuutuu, e faufau aki te u faahiga mea kehekehe e natou fe pipiki aki. Kote tahi ote u faahiga mea aia kote lotu hala, ae e talanoa kiai te Tohi-Tapu o hage he “fafine paomutu lahi” e higoa ko “Papiloni Lahi”. E kote puleaga faka malamanei ia, koteuhi ia e afio faka hau ia kite u hau ote kele (Fakaha 17:1, 5, 18). He koe e ui ko Papiloni Lahi kote puleaga faka malamanei faka lotu?
6, 7. a) E faka mooni feafeai ko Papiloni Lahi e kote puleaga faka lotu? b) Kote fakatahi feafeai ae e fai ete lotu hala pea mote u puleaga faka politike?
6 Kapau “kote u hau ote kele” ‘e feauaki’ mo ia pea kote “kau fakatau koloa haele” ote kele e tutuu mamao o natou tagilaulau o uhiga mo tona faka auha, pea e ko Papiloni Lahi e mole kohe puleaga faka politike pe kohe puleaga gaohi koloa (Fakaha 17:2; 18:15). Kote puleaga faka lotu ia, hee ha mai ia, aki “tana u gaohi mea faka manamana, kote u puleaga fuli nee fakahei natou”.—Fakaha 18:23.
7 Ko tana fakatahi mote “manu fekai” e toe faka mooni aki ai foki ko Papiloni Lahi kote puleaga faka lotu. Ite Tohi-Tapu, kote u tai manu aia e natou fakatata te u puleaga faka politike (Taniela 8:20, 21). Ko Papiloni Lahi e “heka ite manu fekai e lanu kula ahoaho (. . .) ko ona ulu e fitu pea mo ona tala e hogofulu”. Ko tona faka uhiga, nee ina faigai keina pulei te “manu fekai” pee u puleaga ote malamanei (Fakaha 17:3). Ite u temi fulipe, kote lotu nee kau kite u mea faka politike. Nee afio faka hau mooni ia kite u hau ote kele.—Fakaha 17:18.
8. Kotea te tahi koga mauhiga ote malamanei a Satana, pea e fakatata feafeai ite Tohi-Tapu?
8 Kote u puleaga aia e kote tahi foki aia koga mauhiga ote malamanei a Satana. Ke tou manatui ko natou ae e fakatata ite Tohi-Tapu aki te u manu (Taniela 7:1-8, 17, 23). E natou mau tonatou malohi mai a Satana, o hage kote mea nee sio kiai ia Soane: “Nee au sio kite manu fekai e hake mai te tai, ko ona tala e hogofulu pea mo ona ulu e fitu (. . .). Pea kote talakone nee ina foaki kite manu tona malohi.” (Fakaha 13:1, 2; 12:9). Kote tahi faka mooni ae e mahino mai ai kote u puleaga aia e natou kau kite malamanei a Satana ko tana momoli age kia Sesu te u puleaga. Nee mole feala ke fai e Satana he mea feia mo kanapau nee mole koia totonu te pule ote u puleaga aia.—Mateo 4:8, 9.
9. a) E faka matala feafeai mai te tahi koga ote malamanei a Satana ite Fakaha 18:11? b) Kotea ae eina fakaneke kiai te hahai, o ha mai ai e tokoni kiai ia Satana?
9 Kote tahi koga ote malamanei a Satana kote tuu gaohi koloa manumanu pea mo fakapopula ae e faka higoa ete Fakaha (18:11) kote “kau fakatau koloa haele”. Kote tuu aia eina fakatupu ite loto ote hahai he loto manumanu kitona u koloa kenatou too, logo aipe pee mole hona aoga pea mo faka tupu masiva kia natou. Eina faka tuuga te u meakai kae ina tuku te hahai tokolahi e laui afe mo afe ke mamate pakupaku, koteuhi hee mole hanatou mea moo totogi o hanatou mea mauli. Kote tahi foki mea, e fau te u mahafu e feala ke natou faka auha te hahai fuli, kote u mahafu aia e fakatau ke mau ai he paaga. Koia, kote u tuu gaohi koloa, mo faka lotu pea mo faka politike a Satana e natou faka fealagia te kaikovi, te fakapo pea mote tau.
10, 11. a) Kotea te tahi agaaga ote malamanei a Satana? b) E faka tokaga feafeai tatou ete Tohi-Tapu kite faahiga mauli ote malamanei?
10 E mooni ia, kote sosiete faka tagata ae e faka logo kia Satana e agakovi mo faka lialia. E faka feagai kite u lao faka atua ae e totonu kae ina fai ia te u faahiga aga heeaoga kehekehe. Koia, kote tahi agaaga ote malamanei a Satana ko tona faahiga mauli faka laluvale. E mole he punamauli kite u apositolo ko Paulo mo Petelo i tana tokonii te kau kilisitiano ke natou faka mamao ite u aga hee aoga ate u puleaga.—Efese 2:1-3; 4:17-19; I Petelo 4:3, 4.
11 Kote apositolo ko Soane nee ina toe tokonii foki te kau kilisitiano ke natou hola ite u loto holi kovi pea mote u ala heeaoga ote malamanei. Nee ina tohi fenei: “Aua naa koutou manako kite malamanei pee kote u mea ae e ite malamanei. Kapau eiai he tahi e manako kite malamanei, kote ofa kite Tamai e mole ia ia; koteuhi kote u mea fuli ae e ite malamanei,—te holi ote kakano, te holi ote u mata pea mote fakahaha o tota u koloa,—e mole hau ia mai te Tamai, kae hau ia mai te malamanei.” (I Soane 2:15, 16). Kote tisipulo ko Sake nee ina ui fenei: “Ko ae foki e fia kaumea mote malamanei e faka tuutuu ia kohe fili ote Atua.”—Sake 4:4.
E FEAFEAI TE FAKA MAMAO MAI TE MALAMANEI
12, 13. a) Nee fakaha feafeai e Sesu kote kau kilisitiano e maua ke natou mauuli ite malamanei? b) E feafeai te feala ote mauli ite malamanei kae mole kita kau ai?
12 Oau kite pulihi ote malamanei a Satana, kote kau kilisitiano e maua foki ke natou mauuli iai. Nee ui maa Sesu: “Eau kole atu kia te koe, mole keke too natou ite malamanei.” Kae nee ina toe ui o uhiga mo tana kau tisipulo: “E mole natou kau ite malamanei.” (Soane 17:15, 16). E feafeai he mauli ite malamanei a Satana kae mole kita kau ai?
13 E tou lolotoga mauli nei ite lotolotoiga ote hahai ae e faufau aki te sosiete faka tagata ae kua fakatuutuu; ia natou, eiai te hahai fai feauaki, te hahai manumanu, etc. E fealape kohe u hahai e tou gaue tahi pe kohe u kaumea ite faleako (I Kolonito 5:9, 10). E faka maua kia tatou ke tou oofa kia natou, o hage kote Atua (Soane 3:16). Kae, kote kilisitiano mooni e mole ofa ite kovi ae e fai ete hahai aia. E mole ina faifaitaki ki tanatou aga pee faiga kite u mea ae e natou faiga kiai ite mauli. E mole kau ki anatou u lotu hala pee ki tanatou fai politike. E logope te maua ae ke gaue ite malamanei moo taupau o tona mauli, e mole ina fai te u mea ae e mole faka hagatonu; kote mau ae ohe u koloa e mole kote uhiga tafito ia aia o tona mauli. I tana kua kau kite tuu foou ate Atua, e mole fakatahi ia mo natou ae e mauuli maa te malamanei a Satana (I Kolonito 15:33; Pesalemo 1:1; 26:3-6, 9, 10). Koia, kote kilisitiano e mauli ite malamanei a Satana kae mole kau ai.
14. Kapau e koutou kau kite tuu foou ate Atua, kote fakatotonu faka tohi-tapu fea ae e maua ke koutou fakalogo kiai?
14 Kaea koutou? E koutou kau kite malamanei a Satana pee kite tuu foou ate Atua? Kapau kua koutou fili te tuu foou ate Atua, pea e maua ke koutou mavete mote malamanei, pea mo tana lotu hala. Koutou fakalogo kite fakatotonu faka tohi-tapu aeni: “Koutou mavae mai iaia [Papiloni Lahi], e taku hahai.” (Fakaha 18:4). Kae, kote mavae mai te puleaga faka malamanei ote lotu hala, e mole kohe mavae pe ite u lotu hala, kae kote mole toe kau ite u faka fiafia ote u aho lalahi ate u lotu.—II Kolonito 6:14-18.
15. a) Kotea ae e maua ke taupau ia ete kau kilisitiano, ite aho tupu o Sesu? b) He koe nee mole feala ke tupu ia Sesu ite temi ote nive? c) He koe nee fili te aho 25 o tesepeli kote aho faka manatu ote tupu a Sesu?
15 Kote Potapu e kote aho lahi faka lotu mauhiga ia ite temi nei. Kae, kote Hisitolia eina fakaha mai kote u uluaki kilisitiano nee mole natou taupau te aho lahi aia. Nee ui age e Sesu ki tana u tisipulo ke natou taupau te Faka manatu o tona mate kae mole o tona tupu (I Kolonito 11:24-26). Koia, kote aho 25 o Tesepeli e mole kote aho tupu aia o Sesu. E mole feala ia ke feia koteuhi, maa te Tohi-Tapu, ite temi ae nee tupu ai kote u tagata tauhi manu nee natou leo pouli ite u gaue aga. Nee mole feala ke nonofo i tua ite temi ote nive, temi momoko mo ua (Luka 2:8-12). Ko toona uhiga totonu, kote aho 25 o tesepeli nee fili “koteuhi kote hahai o Loma nee kua natou osi taupau te aho aia kote aho o Saturne, e natou faka manatu ai te aho tupu ote Laa”.—The World Book Encyclopedia.
16. Kote tahi aho lahi faka lotu fea ae e mole hau maite lotu faka kilisitiano? b) Kotea te u tupuaga mauhiga ae e mole taupau ai ete kau kilisitiano ia te Potapu mote Pasikate?
16 Kote Pasikate, pee vahaa tapu i ihi fenua o Amelika latina, e kote tahi ia aho lahi faka lotu. Kae, kote u uluaki kilisitiano nee mole natou taupau te aho lahi aia. O hage kote tahi u aho lalahi, kote Pasikate e hau ia maite pagani. Koeni te tala ate Encyclopédie pilitania: “E mole mau ite Tauhi-Foou he potu e tuu ai te taupau ote Pasikate.” Eiai koa hona mauhiga ote hau ate Potapu pea mote Pasikate mai te hahai ae e atolasio kite u atua hala? E ui maa te apositolo ko Paulo e mole feala ke fakatahii te mooni pea mote hala, koteuhi “kohe kii moi fakatupu velivelipe e ina fakatupu te pupu katoa”. (Kalate 5:9.) Nee meo kite u kilisitiano i tanatou taupau te u aho ae nee taupau ite lao a Moisese, kae kua faka gata ia ete Atua kite kau kilisitiano (Kalate 4:10, 11). Kae feafeai age la kite kau kilisitiano mooni ote temi aeni ae ia e maua ke natou liaki te taupau ote u aho lalahi ae nee heeki faka totonu ete Atua kae hau mai te lotu hala!
17. a) He koe kote u aho lalahi ae e taupau moo faka mauhiga ohe u tagata iloa pee kohe u puleaga e kovi? b) Maa te Tohi-Tapu, e tonu ke feafeai te aga ate kau kilisitiano ite potu aia?
17 Kote tahi u aho lalahi e natou faka mauhiga ai te u tagata iloa, te u puleaga pee kohe u faka tuutuu. Kae, kote Tohi-Tapu eina tapui te tauhi kihe u tagata pea mote falala kihe u kautahi o uhiga mohe faka hoko ohe u mea ae e fealape tona fai ete Atua tokotahi (Gaue 10:25, 26; 12:21-23; Fakaha 19:10; Selemia 17:5-7). Koia, kote u aho lalahi ae e natou faka maoluga te tagata pee kote u faka tuutuu faka tagata e mole alutahi mote finegalo ote Atua, pea e kote kau kilisitiano mooni e mole natou kau ai.—Loma 12:2.
18. a) Kotea te u faahiga mea tauhi ae nee fau ete tagata? b) Kotea te tala ate u lao ate Atua o uhiga mote tauhi ae e fai kite u tai faahiga mea feia?
18 Kote hahai nee natou fau te u faahiga mea tauhi e lahi aupito; ko ihi mea e fau aki te akau, ko ihi mea e ukamea pee gaohi aki te kie o tui kiai pee pena kiai he mea o faka tata kihe mea ite lagi pee ite kele. E tautau hoko i ihi temi kote lao ohe fenua eina faka maua kite tagata takitokotahi keina fai he tauhi kihe faahiga mea feia. Kae, kote Atua eina tapui ki tana u hahai (Ekesote 20:4, 5; Mateo 4:10). Kotea ae e natou fai moka iai he mea feia?
19. a) Kote faka totonu feafeai ae nee fai ite temi mua ete hau o Papiloni? b) Kote faifaitakiaga fea ae e lelei ke faifaitaki kiai te kau kilisitiano?
19 Ite Papiloni afea, kote hau ko Nepukanesa nee ina faka tuu te fakatata aulo maoluga pea nee ina faka totonu kite tagata fulipe ke tulolo kiai. ‘Ko ae e mole atolasio kiai, ko tana ui aia, e li anai ia kite loto afi kakaha.’ Kae, ko tama tupulaga Hepeleo e tolu, e higoa ko Schadrach, Méschach mo Abednégo, nee mole natou fakalogo kite faka totonu ate hau. Kotea tona tupuaga? Koteuhi hee kote fai ia ohe atolasio pea e ko tanatou atolasio e ateainape ia kia Sehova tokotahipe. Nee lelei ia natou ete Atua pea ina fakahao ai natou mai te hauhau ote hau. Ko Nepukanesa nee sio ia kote u tagata aia e mole kohe mea fakatupu tuutamaki ia kite Puleaga; koia nee ina fai ai te faka totonu moo haofaki o natou (Taniela 3:1-30). Kote agatonu ate u tupulaga aia e mole koala kohe mea e tonu ke vikivikii? E koutou fakaha anai mo koutou, e koutou kau kite tuu foou ate Atua o fakalogo ki tana u lao fuli?—Gaue 5:29.
20. Kotea te u faahiga mea ae e faka aoga e Satana moo faigai o tatou ke tou holoi ai te u lao faka atua kite u felavei faka sino?
20 E loto Satana ke tou tauhi kia ia, kae tuku Sehova. Eina faigai ia tatou ke tou fai tona finegalo, i tana iloi ae e tou liliu kote u kaugana a ia ae e tou fakalogo kiai (Loma 6:16). Aki te u faahiga mea kehekehe, e kau ai te televisio, te sinema, mo ihi mee pea mote u tohi hee aoga, e faka neke ai e Satana te fai feauaki mote felavei ahe tokolua ka heeki ohoana, kote u faahiga mea aia e mahani e tali leleiipe. Kae, e natou maumaui te u lao ate Atua (Hepeleo 13:4; Efese 5:3-5). Ko ae eina fai te u faahiga mea aia e kau ia kite malamanei a Satana.
21. Kote fai ote tahi u aga fea ae e ha ai e kita kau kite malamanei a Satana?
21 Kote tahi u aga ae kua haga te malamanei a Satana o faka mafola e faka feagai kite u lao faka atua; o hagela kote konahia (I Kolonito 6:9, 10). Te faka aoga ote toloke hee lelei ia, o hage kote marijuana mote héroïne, pea mote pata. Ko te u aga aia e mole maa pea e kovi kite sino pea mo faka feagai kite tokoni faka atua ‘ae ke kita faka maa maite uli fulipe ote sino pea mote atamai’. (II Kolonito 7:1.) Kote tagata ae e suluka e ina toe faka kovii foki te mauli ote hahai ae i tona u tafa, o ina holoi ai te lao faka atua ae eina faka totonu kite kilisitiano ke ofa ki tona tatau.—Mateo 22:39.
22. a) Kotea te ui ate Tohi-Tapu kite toto? b) He koe e mole he kehekehe, ote ai ote toto pea mote “kai” ote toto? c) Kotea ae ha mai ai kote “mole faka aoga ote toto” ko tona faka uhiga kote mole faka hu ohe moi toto kite sino?
22 Kote tahi aga e mafola ite malamanei kote kai ote toto. Koia, e kai te u manu nee mole faka alu lelei tona toto pee kohe u meakai nee gaohi aki te toto. Kae, kote Folafola ate Atua eina tapui mai te kai ote toto (Senesi 9:3, 4; Levitike 17:10). Kaea te u foaki toto? Ko ihi e natou ui anai kote foaki toto e mole kohe “kai” ote toto. Kae kapau eiai he mahaki e mole kei feala hana kai i tona gutu, e mole koala fafaga o faka hu i tona u ua? E ui mai ete Tohi-Tapu e maua ke aua “naa faka aoga (. . .) te toto”. (Gaue 15:20, 29.) Kotea tona faka uhiga? Kapau e ui atu etau toketa keke sesunio ite kava, eke tuku anai koa tau inu kake faka ulu te kava i tou u ua? Kailoa, e mahino papau ia! E toe feiape, kote ‘mole faka aoga (. . .) ote toto’ ko tona faka uhiga kote faka fisi kihe faahiga faka ulupe ote toto ki tota sino.
23. a) Kote tonu fea ae e maua ke koutou fai? b) E koutou fakaha feafeai anai?
23 E maua ke koutou fakaha kia Sehova kua koutou fili tona tuu foou pea e mole koutou kau ite malamanei aeni. Kote tonupe e tahi e maua ke fai, kote tauhi kia Sehova mote fai o tona finegalo. E mole feala ke koutou lotolotolua o hage ko ihi Iselaele ote Temi afea (I Hau 18:21). Manatui e koutou kapau e mole koutou tauhi kia Sehova pea e ko Satana ae ka koutou tauhi kiai. Kotea ae e ha mai i takotou aga? Kote kau kia Sehova ko tona faka uhiga kote maliu kehe ite u aga ae e fehia ai ae e mole toe fai anai i tana tuu foou fai totonu.
[Paki ʼo te pasina 209]
Kote malamanei fea ae nee mole faikole kiai Sesu aia e mole kau ai tana u tisipulo?
[Paki ʼo te pasina 211]
E faka tata ete Tohi-Tapu te lotu hala e hage he fafine paomutu konahia, pea kote u puleaga ote malamanei ae e heka ai e hage he manu fekai
[Paki ʼo te pasina 211]
Kote mauli fakalaluvale e faka iloga aki te malamanei a Satana. Kote tuu gaohi koloa manumanu e kote tahi ia aia koga mauhiga
[Paki ʼo te pasina 213]
Ite tupu a Sesu, kote kau tauhi manu nee nonofo ite u gaue aga, ite pouli, mo tanatou u faga manu; koia ko Sesu nee mole feala ke tupu ite aho 25 o tesepeli
[Paki ʼo te pasina 214]
Kote kau kaugana ate Atua nee natou fakafisi kite atolasio kite fakatata ae nee fakatuu ete hau. Kotea anai te mea ka koutou fai moka hoko he mea feia?