KAPITE HOGOFULU-MA-VALU
Te Papitema Pea Mo Takotou ʼu Felogoi Mo Te ʼAtua
ʼE fakahoko feafeaʼi ia te papitema?
Koteā ʼaē ʼe tonu ke koutou fai ke feala ai hakotou papitema?
ʼE foaki feafeaʼi e he tahi ia tona maʼuli ki te ʼAtua?
Koteā te tupuʼaga tāfito ʼo takotou papitema?
1. He koʼe neʼe kole e te tagata ʼaliki Etiopea ke papitemaʼi?
“KOENI te vai, pe kotea ae e ina taofi toku papitemaʼi?” Ko te fehuʼi ʼaia neʼe fai ʼi te ʼuluaki sēkulō e te tagata ʼaliki Etiopea. Ko te Kilisitiano ko Filipo neʼe ina fakamahino age kiā ia, ko Sesu neʼe ko te Mesia ʼaē neʼe fakapapauʼi mai. Neʼe malave ki te loto ʼo te tagata Etiopea ia te ʼu meʼa ʼaē neʼe logo kiai mai te Tohi-Tapu, ʼo ina kole ai ke papitemaʼi!—Gaue 8:26-36.
2. He koʼe ʼe tonu ke koutou fakakaukau fakalelei ʼo ʼuhiga mo te papitema?
2 Kapau neʼe koutou ako fakalelei te ʼu ʼuluaki kapite ʼo te tohi ʼaenī mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, lagi kua koutou fia fai ia te fehuʼi ʼaenī: ‘Koteā ʼaē ʼe ina tāʼofi au ke au papitema?’ Kua koutou mahino ki te fakapapau faka Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli heʼegata ʼi te Palatiso. (Luka 23:43; Apokalipesi 21:3, 4) Kua koutou toe mahino ki te ʼaluʼaga moʼoni ʼo te kau mate pea mo te ʼamanaki ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake. (Tagata Tānaki 9:5; Soane 5:28, 29) Lagi kua koutou fakatahi mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi tanatou ʼu fono pea mo sio ai ki tanatou maʼuliʼi ia te lotu moʼoni. (Soane 13:35) Ko te faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito, heʼe kua koutou kamata fakatuputupu takotou ʼu felogoi mo Sehova ʼAtua.
3. (a) Koteā te fakatotonu neʼe fai e Sesu ki tana ʼu tisipulo? (b) ʼE fakahoko feafeaʼi ia te papitema ʼaē ʼi te vai?
3 E feafeaʼi hakotou fakahā ʼe koutou fia kaugana ki te ʼAtua? Neʼe ʼui fēnei e Sesu ki tana ʼu tisipulo: “Koutou ʼolo pea ke koutou fai ni ʼu tisipulo ʼi te hahaʼi ʼo te ʼu fenua fuli pe, ʼo papitemaʼi ia nātou.” (Mateo 28:19, MN ) Neʼe tuku e Sesu ia te faʼifaʼitaki lelei ʼi tana papitema ʼi te vai. Neʼe mole fufuʼi pe tona sino, peʼe ko tona ulu. (Mateo 3:16) Ko te kupu “papitema” ʼe haʼu mai te kupu faka Keleka ko tona faka ʼuhiga ko te “fakauku.” Koia ko te papitema faka Kilisitiano ʼe ko he fakauku kātoa ʼo te sino ʼi te vai.
4. ʼI tokotou papitema ʼi te vai ʼe koutou fakahā ai teā?
4 ʼE fakamaʼua ia te papitema ʼaē ʼi te vai kiā nātou fuli ʼaē ʼe nātou fia felogoi mo Sehova ʼAtua. ʼI tokotou papitema iā muʼa ʼo te kaugamālie, ʼe koutou fakahā ai takotou fia tauhi ʼaē ki te ʼAtua. ʼE koutou fiafia ʼi te fai ʼo te finegalo ʼo Sehova. (Pesalemo 40:7, 8) Kae ke feala hokotou papitemaʼi, ʼe ʼi ai te ʼu faʼahi ʼe tonu muʼa ke koutou fai.
TE ʼATAMAI MĀLAMA PEA MO TE TUI
5. (a) Koteā te ʼuluaki faʼahi ʼaē ʼe fakamaʼua ki he tahi ʼe fia papitema? (b) He koʼe ʼe maʼuhiga ia te ʼu fono faka Kilisitiano?
5 Kua koutou fai ia te ʼuluaki faʼahi ʼaē ʼe fakamaʼua kiā ia ʼaē ʼe fia papitema. Koteā te faʼahi ʼaia? Ko takotou maʼu ia te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼAtua pea mo Sesu Kilisito, ʼi takotou ako ia te Tohi-Tapu. (Soane 17:3) Kae ʼe mole gata aipe. ʼE tonu ki te kau Kilisitiano ke nātou ‘fonu ʼi te ʼatamai mālama totonu ʼo ʼuhiga mo te finegalo ʼo te ʼAtua.’ (Kolose 1:9) Pea ki te faʼahi ʼaia ʼe ʼaoga ʼaupito anai kiā koutou ia te ʼu fono ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, koia ʼe maʼuhiga ke koutou kau ki te ʼu fono ʼaia. (Hepeleo 10:24, 25) Ko takotou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono, ʼe ʼaoga anai ki takotou tuputupu ʼi te faʼahi ʼo te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua.
Ke feala hakotou papitema, ʼe maʼuhiga ke koutou maʼu ia te ʼatamai mālama totonu ʼo ʼuhiga mo te Folafola ʼa te ʼAtua
6. ʼE tonu koa ke koutou mahino kātoa ki te Tohi-Tapu ke feala hakotou papitema?
6 Kae ʼe mole maʼua ke koutou mahino kātoa ki te Tohi-Tapu ke feala hakotou papitema. Ko te tagata ʼaliki Etiopea neʼe mahino pe ki ʼihi koga ʼo te Tohi-Tapu, koia neʼe kei ʼaoga kiā ia he tokoni ke mahino ki te tahi ʼu koga ʼo te Tohi-Tapu. (Gaue 8:30, 31) ʼO toe feiā pe, ʼe kei lahi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke koutou ako, heʼe mole he gataʼaga ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou ako ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua. (Tagata Tānaki 3:11) Kae ʼi muʼa ʼo hakotou papitema, ʼe tonu ke koutou mahino pea mo tali te ʼu akonaki tāfito ʼo te Tohi-Tapu. (Hepeleo 5:12) Ohage la, ʼe tonu ke koutou mahino pea mo tali te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te ʼaluʼaga ʼo te kau mate pea mo te maʼuhiga ʼo te huafa ʼo te ʼAtua pea mo tona Puleʼaga.
7. ʼE tonu ke malave feafeaʼi kiā koutou takotou ako ia te Tohi-Tapu?
7 Kae ko te maʼu ʼo te ʼatamai mālama ʼe mole feʼauga ia, heʼe “mole feala ki he tahi ke lelei ki te Atua, [mo] kapau e mole ina mau te tui.” (Hepeleo 11:6) ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu, ʼi te temi ʼaē neʼe logo ai ʼihi ʼi te kolo ʼo Kolonito ki te fai faka mafola ʼa te ʼu tisipulo ʼa Sesu, neʼe nātou “tui pea nee natou tali te papitema.” (Gaue 18:8) ʼO toe feiā pe, ka koutou ako ia te Tohi-Tapu, ʼe tonu ke koutou tui ʼe ko te Folafola ʼa te ʼAtua. Ko te ako ʼo te Tohi-Tapu ʼe tokoni atu kiā koutou ke koutou tui ki te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua pea mo faka fealagia ki te sākilifisio ʼo Sesu ke ina hāofaki koutou.—Sosue 23:14; Gaue 4:12; 2 Timoteo 3:16, 17.
KOUTOU FAKAHĀ TE ʼU MOʼONI ʼO TE TOHI-TAPU KI TE HAHAʼI
8. Koteā ʼaē ka ina uga anai koutou ke koutou fakamahino ki te hahaʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe koutou ako?
8 ʼAki te tuputupu ʼo takotou tui, ʼe koutou fia fakahā anai ki te hahaʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe koutou ako. (Selemia 20:9) ʼE koutou logoʼi mālohi anai ʼi tokotou loto ia takotou fia fakamahino ki te hahaʼi ia te ʼAtua pea mo tana ʼu fakatuʼutuʼu.—2 Kolonito 4:13.
Ko te tui ʼe tonu ke ina uga koutou ke koutou fakahā takotou tui ki niʼihi
9, 10. (a) Ko ai ʼaē kua feala hakotou kamata fakamahino ki ai te ʼu moʼoni ʼo te Tohi-Tapu? (b) Koteā ʼaē ʼe tonu anai ke koutou fai mo kapau kua koutou fia fai faka mafola mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova?
9 ʼE lagi koutou kamata fakamahino anai te ʼu moʼoni faka Tohi-Tapu ki tokotou ʼu kāiga, tokotou ʼu kaumeʼa, tokotou ʼu vāhaʼa fale, pea mo tokotou ʼu kaugā gāue. ʼAki te temi, ʼe koutou fia kau anai ki te gāue fai faka mafola ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼI te temi leva ʼaia, ʼe koutou faka felogoi anai kiā ia ʼaē ʼe ina fai takotou ako Tohi-Tapu. Kapau kua feala hakotou kau ki te minisitelio, pea ʼe fai anai he ʼu fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo koutou pea mo ia ʼaē ʼe ina fai takotou ako, ke koutou fai palalau ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia mo he ʼu tagata ʼāfea e toko lua ʼo te kokelekasio.
10 ʼAki te fakatuʼutuʼu ʼaia ʼe feala ai anai ke koutou feʼiloʼiʼaki lelei mo ʼihi tagata ʼāfea, ʼaē ʼe nātou leʼoleʼo ia te faga ōvi ʼa te ʼAtua. (Gaue 20:28; 1 Petelo 5:2, 3) Kapau ʼe fakafuafua e te kau tagata ʼāfea ʼe koutou mahino pea mo tui ki te ʼu ʼakonaki tāfito ʼo te Tohi-Tapu, mo koutou maʼuliʼi te ʼu pelesepeto faka Tohi-Tapu, mo fia liliu moʼoni ko he Fakamoʼoni ʼa Sehova, pea ʼe nātou fakahā atu anai kua feala hakotou liliu ko he kaugā fagona ʼo te logo lelei.
11. Koteā te ʼu fetogi ʼe lagi tonu muʼa ke koutou fai ʼi muʼa ʼo hakotou kau ki te minisitelio?
11 ʼE feala pe ke toe fakatokagaʼi e te kau tagata ʼāfea ʼaia, ʼe kei tonu ke koutou fai ni ʼu fetogi ʼi tokotou maʼuli pea mo takotou ʼu agamāhani ʼi muʼa ʼo hakotou kau ki te minisitelio. Lagi ʼe tonu ke koutou tuku ni ʼu aga ʼe kovi ʼe kei koutou fai fakafūfū. Koia, ʼi muʼa ʼo hakotou kole ke koutou kaugā fagona, ʼe tonu muʼa ke koutou ʼāteaina mai te ʼu agahala ohage ko te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga, mo te konahia, pea mo te fakaʼaogaʼi ʼo te toloke.—1 Kolonito 6:9, 10; Kalate 5:19-21.
KOUTOU FAKAHEMALA PEA MO TAFOKI
12. He koʼe ʼe maʼuhiga te fakahemala?
12 ʼE ʼi ai te tahi ʼu faʼahi ʼe tonu ke koutou fai ʼi muʼa ʼo te papitema. Neʼe ʼui fēnei e te ʼapositolo ko Petelo: “Koutou fakahemala . . . pea mo koutou mafuli, ke molehi ʼakotou agahala.” (Gaue 3:19, MN ) Ko te fakahemala ʼe ko hata lotomamahi fakamalotoloto ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou fai. ʼE tonu ke fakahemala ia ia ʼaē neʼe ina fai he ʼu aga heʼeʼaoga, kae ʼe toe ʼaoga pe foki ke fakahemala mo ia ʼaē neʼe mole faʼa agakovi fau. Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te hahaʼi fuli ʼe nātou agahala pea ʼe ʼaoga kiā nātou te fakamolemole ʼa te ʼAtua. (Loma 3:23; 5:12) ʼI muʼa ʼo takotou ako te Tohi-Tapu, neʼe mole koutou ʼiloʼi ia te finegalo ʼo te ʼAtua, koia ʼaē neʼe mole feala ke koutou maʼuliʼi tana ʼu pelesepeto. Koia, ʼe maʼuhiga ai te fakahemala.
13. Koteā te tafoki?
13 Ka kua koutou fakahemala ʼe tonu ki muli age ke koutou tafoki, peʼe koutou ‘lituʼa.’ ʼE mole feʼauga pe takotou fakahemala. ʼE tonu ke koutou līaki tokotou maʼuli ʼāfea pea mo fakapapau ʼi te temi ʼaia ʼe koutou fai anai te meʼa ʼaē ʼe totonu. ʼE tonu ʼi muʼa ʼo takotou papitema, ke koutou fakahemala pea mo tafoki.
KOUTOU FOAKI TOKOTOU MAʼULI
14. Koteā te tahi faʼahi maʼuhiga ʼe tonu ke koutou fai ʼi muʼa ʼo te papitema?
14 ʼI muʼa ʼo te papitema, ʼe ʼi ai te tahi faʼahi maʼuhiga ʼe tonu ke koutou fai. Koutou foaki tokotou maʼuli kiā Sehova ʼAtua.
Kua koutou faikole koa ki te ʼAtua moʼo foaki tokotou maʼuli kiā te ia?
15, 16. Koteā te faka ʼuhiga ʼo te foaki ʼo tokotou maʼuli ki te ʼAtua, pea he koʼe ʼe fai e ʼihi ia te faʼahi ʼaia?
15 Ka koutou faikole fakamalotoloto ʼo foaki tokotou maʼuli kiā Sehova ʼAtua, ʼe koutou fakapapau kiā te ia ʼe koutou pipiki ʼāteaina anai kiā te ia ʼo talu ai. (Teutalonome 6:15) Kae he koʼe ʼe fia liliu he tahi ko he kaugana ʼa te ʼAtua? Tou toʼo he fakatā: ka kamata fakatahi he tama mo he taʼahine, ʼaki te temi ʼe ʼiloʼi lelei e te tama ia te taʼahine pea mo sio ki tona ʼu kalitātē, pea ʼe toe lahi age anai tana ʼofa ki ai. ʼAki te temi, ʼe ina koleʼi anai ke nā ʼohoana. ʼE moʼoni, ko te ʼohoana ʼe hilifaki kiai he tahi ʼu maʼua, kae ʼe ina ʼohoanaʼi anai te taʼahine heʼe ʼofa ki ai.
16 Ka koutou ʼiloʼi ia Sehova pea mo ʼofa kiā te ia, ʼe tupu ai takotou fia tauhi pea mo atolasio kiā te ia ʼaki tokotou loto kātoa. Ko he tahi ʼe fia mulimuli ia Sesu Kilisito te ʼAlo ʼo te ʼAtua, ʼe “fakafisi kia te ia totonu.” (Maleko 8:34) ʼE tou fakafisi kiā tatou totonu mo kapau ʼe mole tou tuku totatou ʼu holi pea mo tatatou ʼu fakatuʼutuʼu ke nātou tāʼofi tatatou fakalogo kātoa ʼaē ki te ʼAtua. Pea ʼi muʼa ʼo takotou papitema, ʼe tonu ʼi tokotou maʼuli ke takimuʼa tuʼumaʼu ia te finegalo ʼo Sehova ʼAtua.—1 Petelo 4:2.
ʼAUA NAʼA KOUTOU MĀTATAKU
17. He koʼe ko ʼihi ʼe mole nātou fia foaki tonatou maʼuli ki te ʼAtua?
17 ʼE lotolotolua ʼihi ʼi te foaki ʼo tonatou maʼuli kiā Sehova, kae ʼe ko he fakatuʼutuʼu maʼuhiga. ʼE manatu nātou ʼe lelei age ia te mole foaki ʼo tonatou maʼuli ki te ʼAtua, heʼe nātou tuʼania naʼa mole nātou lava fakahoko ia te fakatuʼutuʼu ʼaia peʼe ko te fakapapau ʼaia, pea mo fakamamahiʼi ia Sehova peʼe nātou fai he agahala.
18. Koteā ʼaē ka ina uga koutou ke koutou foaki tokotou maʼuli kiā Sehova?
18 ʼO mulimuli pe ki te tuputupu ʼo tokotou ʼofa ʼaē kiā Sehova, ʼe koutou fia foaki tokotou maʼuli kiā te ia pea mo mulimuli ki takotou fakapapau ʼaia. (Tagata Tānaki 5:4) ʼI takotou ʼosi foaki ʼo tokotou maʼuli, pea ʼe koutou fia “haʼele [anai] ʼi he ʼaluʼaga ʼe tāu mo feʼauga mo Sehova, ke koutou lelei kātoa kiā te ia.” (Kolose 1:10, MN ) Pea ʼe mole koutou manatu anai ʼe faigataʼa fau te fai ʼo tona finegalo, heʼe koutou ʼofa ki te ʼAtua. ʼE koutou manatu tahi anai mo te ʼapositolo ko Soane, ʼaē neʼe ina tohi fēnei: “Koʼeni te faka ʼuhiga ʼo te ʼofa ʼaē ki te ʼAtua: ke tou maʼuliʼi tana ʼu fakatotonu; pea ko tana ʼu fakatotonu ʼe mole mamafa ia.”—1 Soane 5:3, MN.
19. He koʼe ʼe mole tonu ke koutou mātataku ʼi te foaki ʼo tokotou maʼuli ki te ʼAtua?
19 ʼE mole maʼua ke koutou haohaoa ke feala hakotou foaki tokotou maʼuli ki te ʼAtua. ʼE ʼiloʼi e Sehova tokotou ʼu tuʼakoi pea ʼe mole ina fakamaʼua atu anai he meʼa ʼe mole koutou lavaʼi. (Pesalemo 103:14) ʼE ina loto ke fua lelei te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou fakahoko, pea ʼe lagolago atu anai pea mo tokoni atu. (Isaia 41:10) ʼE feala hakotou tui papau kapau ʼe koutou falala kiā Sehova ʼaki tokotou loto kātoa, pea ʼe ina “fakatonutonuʼi anai [tokotou] ʼu ala foufou.”—Ta’aga Lea 3:5, 6.
KOUTOU PAPITEMA MOʼO FAKAHĀ KUA FOAKI TOKOTOU MAʼULI KI TE ʼATUA
20. He koʼe ʼe tonu ke tala iā muʼa ʼo te kaugamālie kua foaki tokotou maʼuli kiā Sehova?
20 Kapau ʼe koutou fakakaukauʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou vakaʼi, pea ʼe feala anai ʼi te faikole ke koutou foaki tokotou maʼuli kiā Sehova. Ko nātou fuli ʼaē ʼe ʼoʼofa moʼoni ki te ʼAtua, ʼe toe tonu foki ke nātou “tala iā muʼa ʼo te kaugamālie ʼo ʼuhiga mo te hāofaki.” (Loma 10:10, MN ) E feafeaʼi hakotou fai ia te faʼahi ʼaia?
Ko te papitema ʼe ina fakatātā tata lītuʼa ki tota maʼuli ʼāfea, kae kita mulimuli ki te finegalo ʼo te ʼAtua
21, 22. ʼE koutou fakahā feafeaʼi takotou tui “iā muʼa ʼo te kaugamālie”?
21 Koutou fakahā ki te taupau pelesita ʼo tokotou kokelekasio kua koutou fia papitema. ʼE ina fai anai he fakatuʼutuʼu ke koutou vakaʼi fakanounou mo ni ʼu tagata ʼāfea ia te ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu akonaki tāfito ʼo te Tohi-Tapu. Kapau ko te ʼu tagata ʼāfea ʼe nātou fakafuafua kua feala hakotou papitema, ʼe nātou fakahā atu anai ʼe feala hakotou papitema ʼi te fakatahi lahi ʼaē ka hoko mai.a ʼI te agamāhani, ʼi te ʼu fakatahi lalahi ʼaia, ʼe fai ai te akonaki ʼo ʼuhiga mo te papitema. Pea ko te tēhina ʼaē ʼe ina fai te akonaki ʼo te papitema, ʼe ina fakaafe anai ia te kau papitema fuli ke nātou tali ki te ʼu fehuʼi nounou e lua moʼo fakahā tanatou tui “iā muʼa ʼo te kaugamālie.”
22 Ko te papitema ʼe ko he fakamoʼoni ʼaia kua koutou foaki tokotou maʼuli ki te ʼAtua pea kua koutou kau ki te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. ʼE fakauku kātoa ia te kau papitema ki te vai, moʼo fakahā iā muʼa ʼo te kaugamālie kua foaki tonatou maʼuli kiā Sehova.
TE FAKA ʼUHIGA ʼO TOKOTOU PAPITEMA
23. Koteā te faka ʼuhiga ʼo te papitema “ ʼi te huafa ʼo te Tāmai pea mo te ʼAlo pea mo te laumālie maʼoniʼoni”?
23 Neʼe ʼui e Sesu ko tana ʼu tisipulo ʼe papitemaʼi anai “ ʼi te huafa ʼo te Tāmai pea mo te ʼAlo pea mo te laumālie maʼoniʼoni.” (Mateo 28:19, MN ) Ko tona faka ʼuhiga ko ia ʼaē ʼe papitema ʼe fakamoʼoni ki te takitaki ʼa Sehova ʼAtua pea mo Sesu Kilisito. (Pesalemo 83:18; Mateo 28:18) ʼE nātou toe fakamoʼoni ki te tuʼulaga pea mo te gāue ʼa te laumālie maʼoniʼoni peʼe ko te mālohi gāue ʼa te ʼAtua.—Kalate 5:22, 23; 2 Petelo 1:21.
24, 25. (a) Koteā ʼaē ʼe fakatā e te papitema? (b) Ko te fehuʼi fea ʼaē ʼe tonu ke maʼu hona ʼu tali?
24 Kae ko te papitema ʼe mole ko he fakauku pe ʼo kita ki te vai. ʼE ina fakatā ia te faʼahi ʼe maʼuhiga ʼaupito. Ko tokotou fakauku ʼaia, ko tona faka ʼuhiga kua koutou mate ʼo ʼuhiga mo tokotou maʼuli ʼāfea. ʼI tokotou lagaʼi ake ʼi te vai, kua koutou maʼuli leva moʼo fai ia te finegalo ʼo te ʼAtua. Koutou manatuʼi foki, ko tokotou maʼuli neʼe koutou foaki kiā Sehova ʼAtua, kae neʼe mole koutou foaki ki he gāue, peʼe ki he ʼu tagata, peʼe ki he kautahi. Ko te fakapapau pea mo te papitema ʼe ko te kamataʼaga ʼaia ʼo takotou felogoi lelei mo te ʼAtua.—Pesalemo 25:14.
25 Ko te papitema ʼe mole ko he fakamoʼoni ʼaia kua hāofaki koutou. Neʼe tohi fēnei e te ʼapositolo ko Paulo: “Koutou faigai toutou haofaki i te mataku mo te tuania.” (Filipe 2:12) Ko te papitema ʼe ko te kamataʼaga. Koutou fai ia te fehuʼi ʼaenī: E feafeaʼi haku nofo ʼi te ʼofa ʼo te ʼAtua? ʼE tali anai kiai ia te kapite fakaʼosi.
a ʼE fai tuʼumaʼu te ʼu papitema ʼi te ʼu fakatahi lalahi ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.