Neʼe Fehiʼa Sesu Ki Te Meʼa Noaʼi ʼo Te Lao
“Neʼe ke manako ki te faitotonu, ka neʼe ke fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. Koia ko te ʼAtua, tou ʼAtua, neʼe ina tākai ai koe ʼaki te lolo ʼo te fakafiafia ʼo laka age ʼi tou ʼu kaumeʼa.” — Hepeleo 1:9.
1. Koteā te tahi age meʼa ʼi te ʼofa ki te faitotonu ʼe fakamaʼua ki ai te kau kaugana fuli ʼa Sehova ʼAtua?
KO TE kau kaugana moʼoni ʼa Sehova, ʼe nātou ʼoʼofa kia te ia ʼaki tonatou loto katoa, tonatou nefesi katoa, tonatou ʼatamai katoa, pea mo tonatou mālohi katoa (Maleko 12:30). ʼE nātou fia fakafiafia aipe te loto ʼo Sehova ʼo nātou taupau tanatou agatonu (Tāʼaga Lea 27:11). ʼO mole gata ʼaki pe ʼi tanatou manako ki te faitotonu kae ʼe nātou toe fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. Ohage ko tonatou faʼifaʼitakiʼaga ko Sesu Kilisito. ʼO ʼuhiga mo ia neʼe fēnei ia te ʼui: “Neʼe ke manako ki te faitotonu, ka neʼe ke fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao.” — Hepeleo 1:9.
2. Koteā koa ʼaē ʼe pipiki ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
2 Koteā koa te meʼa noaʼi ʼo te lao? Ko te agahala, ohage ko tona fakahā e te ʼapositolo ko Soane ʼi tana tohi te meʼa ʼaenī: “Ko ʼaē ʼe maʼuliʼi te agahala ʼe ina toe maʼuliʼi te meʼa noaʼi ʼo te lao, koia ko te agahala ko te meʼa noaʼi ʼo te lao.” (1 Soane 3:4). Ko ʼaē ʼe fehiʼa ki te lao ʼe mole “fakamaʼua ia pe ʼe puleʼi ia ʼi he lao”. (Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary.) Ko te ʼu meʼa kovi fuli ʼe pipiki ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ohage, ko te agakovi, te aga heʼeʼaoga, te fakahehema pea mo te ʼu aga kākā. Ko he fakasiosio ki te mālama ʼe ʼiloga mai kia tatou kua ʼāsili ʼosi te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼi temi nei. ʼE mole kei lotolotolua ʼo ʼuhiga mo tatatou kua maʼuli ʼi te “temi maʼuhiga ʼaupito mo faigataʼa” ʼaē neʼe fakakikite e te ʼapositolo ko Paulo ia 2 Timoteo 3:1-5. ʼI te hoko ʼo te faga meʼa noaʼi fuli ʼaia ʼo te lao, ʼe ko he meʼa lelei foki te fakatotonu mai kia tatou ke tou fehiʼa ki te ʼu meʼa kovi fuli ʼaia! Ohage la, ʼe ʼui mai kia tatou fēnei: “Ko koutou ʼaē ʼe ʼoʼofa kia Sehova, koutou fehiʼa ki te meʼa ʼaē ʼe kovi.” (Pesalemo 97:10). Pea ʼe tou toe lau fēnei: “Koutou fehiʼa ki te meʼa ʼaē ʼe kovi, pea ke koutou ʼoʼofa ki te meʼa ʼaē ʼe lelei.” — Amosi 5:15.
Te ʼu faʼahiga fehiʼa e tolu
3-5. Koteā te ʼu faʼahiga fakaʼaoga e tolu ʼo te kupu “fehiʼa” ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua?
3 Koteā koa te ʼuhiga ʼo te fehiʼa? ʼI te Folafola ʼa te ʼAtua, ko te kupu ʼaē ko te “fehiʼa” ʼe fakaʼaoga ʼi te ʼu faʼahiga ʼaluʼaga kehekehe e tolu. ʼE ʼi ai te fehiʼa ʼaē ʼe uga e te kovi pea mo fakatuʼutuʼu he meʼa kovi. Ko te kau kilisitiano ʼe tonu ke nātou tekeʼi te faʼahiga fehiʼa ʼaia. Ko te fehiʼa ʼaia ʼaē neʼe uga ia Kaino ke ina matehi tona tēhina agatonu ko Apele (1 Soane 3:12). Ko te faʼahiga fehiʼa foki ʼaia ʼaē neʼe maʼu e te kau takitaki lotu ʼo ʼuhiga mo Sesu Kilisto. — Mateo 26:3, 4.
4 ʼE toe fakaʼaoga e te Tohi-Tapu te kupu ʼaia ko te “fehiʼa” ʼi tona ʼuhiga ʼaē ke siʼisiʼi ia te ʼofa. Ohage la, neʼe ʼui e Sesu fēnei: “Kapau ʼe haʼu he tahi kia te ʼau kae ʼe mole fehiʼa ki tana tāmai, pea mo tana faʼe, pea mo tona ʼohoana, pea mo tona ʼu tēhina, pea mo tona ʼu tuagaʼane, ʼo aʼu foki ki tona nefesi, ʼe mole feala ke liliu ko taku tisipulo.” (Luka 14:26). Neʼe fakahā lelei pe e Sesu, ko te ʼofa ʼaē kia te ia ʼe tonu ke lahi age ia. Neʼe ‘fehiʼa’ ia Sakopo kia Lea, ko tona ʼuhiga ʼaē neʼe siʼisiʼi tana ʼofa kia ia ʼi tona ʼofa ʼaē kia Lasele. — Senesi 29:30, 31.
5 Pea ʼe ʼi ai leva mo te kupu ʼaē ko te “fehiʼa” ʼaē ʼe maʼuhiga tāfito kia tatou. Ko tona ʼuhiga, ko te fakalialia ki he meʼa, pe ʼe ko te fehiʼa mālohi ki he tahi pe ʼe ki he meʼa ʼe tou tekeʼi. ʼE talanoa ia Pesalemo 139 ohage ko “he fehiʼa katoa”. Neʼe toe ʼui e Tavite fēnei: “ ʼE mole ʼau fehiʼa koa la kia nātou ʼaē ʼe fehiʼa fakamalotoloto kia te koe, ʼo Sehova, pea ʼe mole ʼau fakalialia koa la kia nātou ʼaē ʼe fakafeagaʼi kia te koe? ʼE ʼau fehiʼa katoa kia nātou. Kua nātou liliu ko toku ʼu kau fili moʼoni.” — Pesalemo 139:21, 22.
He koʼe ʼe tonu ke tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao
6, 7. a) He koʼe koa ʼe tonu ke tou fehiʼa tāfito ki te meʼa noaʼi ʼo te lao? b) Koteā te lua tupuʼaga mālohi ke tou fehiʼa ai ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
6 He koʼe koa ʼe tonu ke tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao? Koteʼuhi ke tou maʼu he fakaʼapaʼapa tautonu pea mo he leʼo ʼo loto ʼe tokalelei. ʼAki te meʼa pe ʼaia e tahi ʼe lava ai hatatou vāhaʼa lelei mo totatou Tāmai ʼofa mo faitotonu ʼaē ko Sehova ʼi selo. Neʼe foaki mai e Tavite te faʼifaʼitaki lelei ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼaia, ohage ko tatatou lau ia Pesalemo 26. ʼE ʼui fēnei: “Neʼe ʼau fehiʼa ki te kokelekasio ʼa te kau tagata agakovi, pea ʼe mole ʼau heka mo te kau agakovi.” (Pesalemo 26:5). Ko to kita ʼofa ʼaē ki te ʼAtua mo tana faitotonu ʼaē ka ina uga anai tatou ke tou maʼu he fakafeagai tautonu — ʼio, ke tou fehiʼa — ki te ʼu meʼa fuli ʼe mole ina leleiʼia, ohage ko te ʼu aga ʼa nātou ʼe talagataʼa ki te lao pea mo fehiʼa kia Sehova. Pea tahi foki, ʼe tonu ke tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao heʼe ko te manukinuki ia ki te huafa ʼo te ʼAtua.
7 Ko te tahi tupuʼaga ʼo te fehiʼa ʼa te hahaʼi ʼa Sehova ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, heʼe fakatupu tuʼutāmaki. Kapau ʼe to he meʼa ʼi te kakano, ko tona ʼuhiga ʼaē ko te to ʼo te meʼa noaʼi ʼo te lao, koteā anai tona fua? ʼE valoki e Paulo fēnei: “ ʼAua tautou fakakaukau hala, he é molemo feala ke kâkâí te ʼAtua. ʼIloga te meá neé tó e te tagata, ko iape ia e ina utu ake. Ko ia e gâuepe ki tona sino, pea é ina maúpe te kovi o te sino, pea o ia e gâue ki te laumâlie, pea é ina maú mai te laumâlie te maúli heé gata.” (Kalate 6:7, 8, TTK). Koia ʼe tou loto anai ke mole tou pikipiki ki he meʼa ʼe kau mo te meʼa noaʼi ʼo te lao. ʼIo, ke fīmālie pea mo tokalelei totatou ʼatamai, ʼe tonu ko tatou fulifuli ke tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao.
Nātou ʼaē ʼe fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao
8. Ko ai koa ʼaē neʼe ina ʼuluaki fakahā te faʼifaʼitaki ʼo ʼuhiga mo te fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, ohage ko tona fakahā e te Tohi-Tapu?
8 Ko te ʼAtua, ko te ʼuluaki faʼifaʼitaki ʼaia ke mulimuli ki ai te tagata fuli neʼe ina fakatupu ʼo ʼuhiga mo te fehiʼa ʼaē ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. ʼE fakalialia ʼaupito ia ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, pea ʼe fēnei ia te ʼui ʼa tana Folafola: “Ko te ʼu meʼa e ono ʼe fehiʼa ki ai Sehova; ʼio, ko meʼa e fitu ʼe fakalialia ki ai tona nefesi: he ʼu mata fialahi, he ʼalelo loi, pea mo he ʼu nima ʼe nātou liligi te toto maʼa, he mafu ʼe ina fakatuʼutuʼu te ʼu gāue kovi, he ʼu vaʼe ʼe fakavilivili ki te kovi, he fakamoʼoni loi ʼe ina hahanu te ʼu loi, pea mo ʼaē ʼe fakatupu ke ʼi te ʼu tēhina.” ʼE tou toe lau fēnei: “Ko te manavasiʼi kia Sehova ko tona faka ʼuhiga ko te fehiʼa ki te meʼa ʼaē ʼe kovi. Ko te fiaʼaliki, pea mo te fialahi, pea mo te ala ʼe kovi, pea mo te gutu ʼe fakahehema, neʼe ʼau fehiʼa ki ai.” (Tāʼaga Lea 6:16-19; 8:13). Pea tahi foki, ʼe ina toe ʼui mai kia tatou fēnei: “Ko ʼau, Sehova, ʼe ʼau manako ki te faitotonu, ʼe ʼau fehiʼa ki te kaihaʼa mo te heʼe agatonu.” — Isaia 61:8.
9, 10. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu tana fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
9 Neʼe fehiʼa ia Sesu Kilisito ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ohage pe ko tana Tāmai. ʼIo, ʼe tou lau fēnei: “Neʼe ke manako ki te faitotonu ka neʼe ke fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. Koia ko te ʼAtua, tou ʼAtua, neʼe ina tākai ai koe ʼaki te lolo ʼo te fakafiafia ʼo laka age ʼi tou ʼu kaumeʼa.” (Hepeleo 1:9). Ko Sesu neʼe ko te faʼifaʼitakiʼaga lelei kia tatou ʼo ʼuhiga mo te faʼahiga fehiʼa ʼaia. Neʼe ina fakahā tana fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼi tana tala te ʼu aga heʼeʼaoga ʼa te kau takitaki lotu. Tuʼa lahi, tana tala tanatou malualoi (Mateo, kapite 23). ʼI te tahi ʼaluʼaga, neʼe ʼui age e Sesu kia nātou fēnei: “ ʼE koutou haʼu, koutou, mai takotou tāmai, te Tevolo, pea ʼe koutou fia fai te loto ʼo takotou tāmai.” (Soane 8:44). Neʼe toe fakahā e Sesu tana fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼi tana kapu tuʼa lua fakamālohi ʼi te fale lotu, te kau takitaki lotu mānumānu malualoi. — Mateo 21:12, 13; Soane 2:13-17.
10 Neʼe toe fakahā e Sesu tana fehiʼa, ʼi tana hāo katoa mai te meʼa noaʼi ʼo te lao feiā aipe mo te agahala. Koia, neʼe feala ai tana fehuʼi ki tana kau fakafeagai fēnei: “Ko ai ia koutou ʼe ina maʼu he hāla ia te ʼau?” (Soane 8:46). Ko Sesu neʼe “agatonu, ʼe mole kākā, maʼoniʼoni, mavae kehe mai te kau agahala”. (Hepeleo 7:26.) Neʼe fakamoʼoni e Petelo ia te faʼahi ʼaia ʼi tana tohi ʼaē ko Sesu “neʼe mole agahala, pea neʼe mole maʼu he lakahāla ʼi tona gutu”. — 1 Petelo 2:22.
11. Ko ai koa te ʼu faʼifaʼitaki ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu tagata ʼe mole haohaoa neʼe nātou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
11 Ko Sesu neʼe ko te tagata haohaoa. ʼE tou maʼu koa he ʼu faʼifaʼitaki ʼa he kau tagata heʼehaohaoa ʼi te Tohi-Tapu neʼe nātou fehiʼa ʼaupito ki te meʼa noaʼi ʼo te lao? Ei, ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu! Ohage la, ko Moisese pea mo tana ʼu kau fagona Levite neʼe nātou fakahā tanatou fehiʼa lahi ʼo ʼuhiga mo te ʼatolasioʼi ʼo te ʼu tamapua, ʼi tanatou mulimuli ki te fakatotonu ʼaē ʼa Sehova ke nātou matehi te lagi toko 3 000 ʼatolasio (Ekesote 32:27, 28). Neʼe fakahā e Finease tana fehiʼa lahi ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼi tana matehi te ʼu folonikasio e lua ʼaki he tao. — Faka au 25:7, 8.
Fakahā te fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao
12. a) ʼE feafeaʼi koa hatatou fakahā tatatou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao? b) Koteā koa te ʼu faʼahiga gāue moʼo tekeʼi ia te ʼu manatu ʼo te meʼa noaʼi ʼo te lao?
12 ʼO ʼuhiga mo totatou temi, ʼe feafeaʼi koa hatatou fakahā ʼe tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao? ʼI hatatou taki fakapotopoto ʼatatou ʼu manatu, ʼatatou ʼu lea, pea mo ʼatatou ʼu gāue. ʼE ʼaoga ke tou fakamahani hatatou fakakaukau ki he ʼu meʼa ʼe fua lelei mokā ʼe mole maʼua totatou ʼatamai ki he meʼa. Kapau ʼe tou takoto ʼi te pōʼuli, ʼe faigafua pe ta kita manatu ki he ʼu faʼahi kovi, ohage ko he ʼita ki he tahi pe ʼe ko he ʼu misi ki he ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga. ʼAua naʼa koutou fakakaukauʼi te ʼu meʼa ʼaia, kae ke koutou fakamahani ki he ʼu manatu e lelei. Ohage la, koutou ʼahiʼahi fakamanatu te Tohi-Tapu, te ʼu fua manuʼia e hiva pea mo te ʼu fua e hiva ʼo te laumālie (Mateo 5:3-12; Kalate 5:22, 23). ʼE koutou ʼiloʼi koa te ʼu higoa ʼo te ʼu ʼapositolo e 12? ʼE koutou ʼiloʼi koa te ʼu Folafola e Hogofulu? Ko ai koa te ʼu kokelekasio ʼaē e fitu ʼi te tohi ʼo te Fakahā? Ko te fakamanatu te ʼu katiko ʼo te Puleʼaga ʼe toe tokoni aipe ki te taupau ʼo totatou ʼatamai ki he ʼu meʼa ʼe moʼoni, ki te ʼu meʼa ʼe ʼaoga ke tokagaʼi, ʼe totonu, maʼa, fakapoipoi, lelei tona palalauʼi, maʼuhiga, pea ʼe tau mo he fakavikiviki. — Filipe 4:8.
13. Ko te fehiʼa ʼaē ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼe ina uga anai tatou ke tou fehiʼa ki te faʼahiga felogoi feafeaʼi?
13 Pea tahi foki, ʼe tou fakahā tatatou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼi hatatou tekeʼi te ʼu lea heʼeʼaoga. Tokolahi te hahaʼi ʼi te malamanei, ʼe nātou leleiʼia te fai ʼo te ʼu lea feiā pea mo nātou fia logo ki te ʼu fakahuahua heʼeʼaoga, kae ko te kau kilisitiano ʼe tonu ke mole nātou fakalogo ki tanatou ʼu fakahuahua. ʼE tonu ke tou mavae kehe pea mo tokaga naʼa tou kau ki he ʼu felogoi ʼe fakaʼaluʼalu ki te ʼu meʼa ʼaia. Kapau ʼe mole feala hatatou mavae kehe, ʼe tou fakahā anai ʼi ʼotatou ʼu fofoga ʼe tou fehiʼa ki te ʼu faʼahiga felogoʼi ʼaia. ʼE ʼaoga ke tou muliʼi te tokoni lelei ʼaenī: “Ke ʼaua naʼa haʼu he lea ʼuli mai tokotou gutu, kae ko he ʼu lea ʼe lelei moʼo fakaloto mālohi mokā ʼe ʼaoga, koteʼuhi ke ina foaki kia nātou ʼe fagono ki ai he meʼa ʼe lelei kia nātou.” (Efesi 4:29). ʼE mole tonu ke tou ʼulihi ia tatou totonu ʼi hatatou talanoa ki he meʼa heʼeʼaoga pe ʼe mo hatatou fakalogo ki ai.
14. ʼE taupau anai tatou mai te ā e te fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao mokā ʼe tou felāveʼi mo he ʼu gāue ʼe mole lelei?
14 Kapau ʼe tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, ʼe tonu foki ke tou toe fakafeagai ki te ʼu gāue fakatupu agahala. Ko te fehiʼa ʼaē ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, ʼe tokoni aipe kia tatou ke mole tou fai he ʼu meʼa fakafeagai ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. Ko te kau kilisitiano moʼoni ʼe mole nātou fai te agahala (vakaʼi 1 Soane 5:18). Ohage la, ʼe tonu ke tou fehiʼa ki te ʼu faʼahiga gāue faka kākā. Ia ʼaho nei, tokolahi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe fakamatakuʼi ʼe tanatou kau pule gāue ke nātou fai he ʼu gāue kākā kae neʼe nātou fakafisi ki ai. Neʼe tali fakalelei pe e te kau kilisitiano ke kapu nātou ʼi ʼanatou ʼu gāue, ʼi hanatou fai he meʼa ʼe fakafeagai anai ki tonatou leʼo ʼo loto ʼaē neʼe akoʼi e te Tohi-Tapu. Koia, ʼe tou fia fakahā aipe tatatou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼo mole tou faiga ke tou maumauʼi te ʼu lao pea mo kākā, mokā tonu ke tou totogi te ʼu tukuhau pe ʼe ko te ʼu meʼa ʼo te tute. — Gāue 23:1; Hepeleo 13:18.
Fehiʼa ki te ʼu meʼa fakasino heʼeʼaoga
15. Koteā koa te ʼu fakatuʼutuʼu tāfito ʼaē neʼe fakatupu ai te tagata ʼaki te manatu ʼaē ki te felāveʼi fakasino?
15 ʼI totatou ʼuhiga kilisitiano, ʼe tonu ke tou fehiʼa tāfito ki te ʼu meʼa heʼeʼaoga fuli ʼe pipiki ki te ʼu felāveʼi fakasino. Neʼe fakatuʼutuʼu ia te ʼAtua kia meʼa e lua ʼi tana fakatupu te tagata mo te manatu mālohi ʼaia ki te felāveʼi fakasino. Neʼe ina fakatupu te tagata ke maʼuli heʼegata, pea mo ina toe fai foki he meʼa ke fīmālie ai. Ohage la ko te hahaʼi masisiva, ʼe mole ʼatamai, pe ʼe maʼuli mamahi ʼi he tahi age ʼu faʼahiga meʼa, ʼe nātou maʼu aipe te fīmālie ʼi te maʼuli fakataumātuʼa. Kae, neʼe fai e Sehova te ʼu tuʼakoi ʼo ʼuhiga mo te ʼu felāveʼi fakasino, koteʼuhi ke nātou fiafia ai. Ko te tuʼakoi fakaʼatua ʼaia, ʼe tonu ke fakapoipoi ki ai. — Senesi 2:24; Hepeleo 13:4.
16. Koteā anai hatatou aga ki te ʼu felāveʼi fakasino mo te ʼu mālōlō heʼeʼaoga?
16 Kapau ʼe tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, ʼe tou tekeʼi anai fakavilivili te ʼu aga ʼuli fuli ʼo te ʼu felāveʼi fakasino pea mo te ʼu mālōlō ʼaē ʼe mole lelei. Pea tahi foki, ʼe tou tekeʼi anai te ʼu tohi, te ʼu kaupepa pea mo te ʼu nusipepa ʼaē ʼe talanoa ki te faʼahi ʼaia. Koia, kapau ʼe tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, ʼe mole tou sioʼi anai he ʼu ʼata heʼeʼaoga, pe ʼe ʼi te televisio, pe ʼe ʼi he ʼu paki, pe ʼe ʼi he ʼu fale sinema. Kapau ʼe tou sisio ko te polokalama ʼe heʼeʼaoga, ʼe tonu ke tou tutuʼu ʼo matehi te televisio ʼi te temi pe ʼaia, pe ʼe tou lototoʼa anai ʼo hu ki tuʼa mai te fale sinema. ʼE toe feiā aipe mo te musika, ko te fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼe ina taupau tatou ʼi te ʼu musika fuli ʼaē ʼe ina uga te ʼu holi fakasino ʼi tana ʼu palalau pe ʼe ko te musika. ʼE mole tou kumi anai ke tou popoto ʼi te ʼu meʼa fakasino heʼeʼaoga kae ke ‘tou hage ko he ʼu kiʼi tamasiʼi ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe kovi, kae ʼi te faʼahi ʼo te faiva fakakaukau, ke tou hage ko he ʼu hahaʼi lalahi’. — 1 Kolonito 14:20.
17. Koteā te tokoni ʼe fai ia Kolose 3:5 ʼe feala ke tokoni kia tatou ke tou nonofo maʼa?
17 Ko te tahi age meʼa maʼuhiga, ko te tokoni ʼaenī: “Koutou fakamate te ʼu faʼahi ʼo tokotou sino ʼaē ʼi te kele, ʼo ʼuhiga mo te folonikasio, mo te aga heʼeʼaoga, mo te holi kovi fakasino.” (Kolose 3:5). ʼE maʼuhiga ke tou fai he ʼu fakatuʼutuʼu mālohi mo kapau ʼe tou fia maʼa. ʼO ʼuhiga mo te kupu faka keleka ʼaē ko te “fakamate” ia Kolose 3:5, ko te tohi (The Expositor’s Bible Commentary) neʼe ina tala fēnei: “ ʼE mole gata ʼaki pe hatatou pulihi pe ʼe mo puleʼi he ʼu agaaga pea mo he ʼu gāue kovi. ʼE tou molehi te ʼu meʼa ʼaia, pea mo matehi ʼosi totatou faʼahiga maʼuli ʼāfea. Ko te ‘matehi ʼosi’ ʼe ʼiloga mai ko he mālohi. (...) Ko te ʼuhiga ʼo te kupu ʼaia pea mo tona faʼahiga fakaʼaoga ʼaē ʼi te talanoa, ʼe ʼiloga mai ko he mālohi, ko he mamahi mai he fakatotonu tokotahi.” Koia, ʼe tonu anai ke tou tekeʼi te ʼu felāveʼi fakasino fakalialia ohage ko he meʼa ʼe fakatupu tuʼutāmaki, ʼe fakatupu mahaki ki te ʼatamai pea mo te faʼahi fakalaumālie. Neʼe fakahā e Kilisito ia te manatu feiā ʼi tana ʼui ʼaē ke tuʼusi he nima, pe ʼe ko he vaʼe, pe ʼe ko he mata ʼe feala ke tou tūkia ai. — Maleko 9:43-48.
Fehiʼa ki te lotu hāla pea mo te ʼapositasia
18. ʼE feafeaʼi koa ha kita fakahā tatatou fehiʼa ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa noaʼi ʼo te lao e te ʼu lotu?
18 Neʼe toe fakahā e Sesu tana fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼi tana tala te malualoi ʼa te ʼu lotu hāla. ʼI te temi nei ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe nātou tala tanatou fehiʼa ki te ʼu lotu malualoi fuli ʼaē ʼe nātou meʼa noaʼi te lao. ʼO feafeaʼi? ʼE nātou tufa te ʼu tohi faka tohi-tapu, ʼe tala ai ko te Papiloni Lahi ko ia totonu te paomutu faka lotu. Kapau ʼe tou fehiʼa moʼoni ki te malualoi faka lotu, ʼe tou tala fakahagatonu ko te Papiloni Lahi, ko te puleʼaga fakamalamanei ʼo te lotu hāla. ʼE tou fai anai te faʼahi ʼaia maʼa nātou ʼaē neʼe fakakiviʼi pea mo fakapōpulaʼi fakalaumālie e te lotu hāla. Kapau ʼe tou fehiʼa moʼoni ki te Papiloni Lahi, ʼe tou gāue mālohi anai ʼo fagonogono te ʼu lelei faka minisitelio ʼo te Puleʼaga. — Mateo 15:1-3, 7-9; Tito 2:13, 14; Fakahā 18:1-5.
19. ʼE feafeaʼi anai hatatou aga ki te kau ʼaposita, pea koteā tona tupuʼaga?
19 Ko te maʼua ʼaē ke tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼe toe kau ai foki mo te ʼu gāue fuli ʼa te kau ʼaposita. Ko tatatou aga ʼaē ki te kau ʼaposita ʼe tonu ke hage ko te ʼui ʼaenī ʼa Tavite: “ ʼE mole ʼau fehiʼa koa la kia nātou ʼaē ʼe fehiʼa fakamalotoloto kia te koe, ʼo Sehova, pea ʼe mole ʼau fakalialia koa la kia nātou ʼaē ʼe fakafeagaʼi kia te koe? ʼE ʼau fehiʼa katoa kia nātou. Kua nātou liliu ko toku ʼu kau fili moʼoni.” (Pesalemo 139:21, 22). Ia ʼaho nei ko te kau ʼaposita ʼe nātou gāue fakatahi mo te “tagata ʼaē ʼe manuki ki te lao”, te kau takitaki lotu ʼo te keletiate (2 Tesalonika 2:3). Pea tahi foki, ʼe mole tou pikipikiga mo nātou heʼe ko tatou ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova agatonu. ʼI totatou ʼuhiga tagata agahala, ʼe faigafua pe ki totatou mafu ke tautau holi ki he fatufatuʼi ʼo totatou ʼu tēhina. Ko nātou ʼaē ʼe kau ki te “tagata agatonu mo poto” ko te ʼu tagata ʼe mole haohaoa (Mateo 24:45-47). Kae logope la ko te kalasi ʼaia ʼe agatonu mo poto. Ko te kau ʼaposita ʼe nātou fakaʼaogaʼi te ʼu hāla ʼa te ʼu tēhina moʼo manukinuki te ʼu meʼa ʼaē ʼe fai e te ʼu tēhina takitaki. Ko totatou maʼuli ʼe fakalogo ia ki tatou tekeʼi te ʼu loi ʼa te kau ʼaposita ʼaē ʼe fakatatau ki te meʼa kona. — Loma 16:17, 18.
20, 21. Koteā koa te ʼu tupuʼaga ʼaē ke tou fehiʼa ai ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
20 Neʼe tou sisio ko te malamanei ʼe fonu ai te meʼa noaʼi ʼo te lao, ʼaē ko tona fakaliliu ko te agahala. ʼE mole feʼauga pe kia tatou te ʼofa ʼaē ki te faitotonu; ʼe tonu ke tou toe fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. Tokolahi ia nātou neʼe fakamavae ʼi te kokelekasio faka kilisitiano lagi neʼe nātou manatu ʼe nātou ʼoʼofa ki te faitotonu, kae neʼe mole feʼauga tanatou fehiʼa ʼaē ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. Neʼe tou toe sisio foki, he koʼe ʼe tonu ke tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. ʼE feala ke tou maʼu he leʼo ʼo loto ʼe tokalelei pea mo he taupau matagafua kia kita mokā ʼe tou fehiʼa ki te ʼu meʼa ʼaia. Pea tahi foki, ko te meʼa noaʼi ʼo te lao ko tona ʼuhiga ko te heʼeagatonu kia Sehova ʼAtua. Pea ko te meʼa noaʼi ʼo te lao ʼe ina uga tatou ke tou utu he fua ʼe mole lelei: te hoge, te fakahehema, pea mo te mate.
21 Neʼe tou sioʼi foki, pe ʼe feafeaʼi ha kita fakahā ta kita fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao. Mokā ʼe mole tou pikipikiga ki he aga faka kākā heʼeʼaoga, pe ʼe faka ʼapositasia. ʼE tou loto ke tou faka mata tonu ia Sehova pea mo fia fakafiafia tona loto, ʼo mole gata ʼaki pe tatou manako ʼaē ki te faitotonu pea mo maʼumaʼua ki tona tauhi, kae ke tou toe fehiʼa foki ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, ohage ko totatou Takitaki pea mo Pule, ko Sesu Kilisito.
ʼE feafeaʼi anai hakotou tali?
◻ ʼE fakaʼaoga feafeaʼi e te Tohi-Tapu te kupu ʼaē ko te “fehiʼa”?
◻ Koteā te ʼu faʼahiga ʼaluʼaga lelei ʼe tonu ai ke tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
◻ Ko ai koa te ʼu faʼifaʼitakiʼaga lelei ʼe tou maʼu neʼe nātou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
◻ ʼE feafeaʼi koa hatatou fakahā tatatou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao?
[Paki ʼo te pasina 8]
Neʼe fakamaʼa e Sesu te fale lotu ʼuhi ko tana fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao.
[Paki ʼo te pasina 10]
Kapau ʼe tou fehiʼa ki te meʼa noaʼi ʼo te lao, ʼe tou tekeʼi anai te ʼu felāveʼi fakasino heʼeʼaoga.