Kua Ōvi Mai—Te Mālama ʼe Lelei Age!

“KO TE fakaʼamu ʼaē ki he palatiso, ʼe ko te fakaʼamu ʼaia, ʼi te ʼu fakaʼamu mālohi fuli ʼa te tagata, ʼaē hage mai ʼe mālohi age pe tana haga ʼo kina ia te fakakaukau ʼa te tagata. ʼE feala pe ke liliu ko te fakaʼamu mālohi tokotahi pe ʼaia pea mo fakatupu hoha ʼaupito ʼi te ʼu fakaʼamu fuli. Ko he faʼahiga holi ki he palatiso ʼe ʼiloga ʼi te ʼu faʼahiga ʼaluʼaga kehekehe ʼo te maʼuli faka lotu,” ko te ʼui ʼaia ʼa te encyclopédie (The Encyclopedia of Religion).

Ko te ʼu lanu fuli ʼe hage ʼe nātou vaevae tahi pe te holi ʼaē ke nātou maʼuʼuli ʼi he mālama ʼe lelei age, ʼe hage ʼe nātou lāuga ki he manuʼia olisinale ʼe mole kei maʼu foki. Ko te meʼa ʼaia ʼe ina fakahā foki te fealagia ʼaē ʼo ʼuhiga mo he palatiso, kae ʼifea koa? Ko te tōketā ʼo te ʼu mahaki fakaʼatamai ʼe feala ke ina ʼui ko te holi mālohi ʼaia ʼe ina fakahā te holi ʼaē ke toe maʼu te maʼuli fīmālie neʼe hoko ʼi te fatu ʼo te faʼe kae lolotoga faitama. Kae, ko te fakamahino ʼaia ʼe mole feʼauga ia kia nātou ʼaē ʼe nātou akoʼi te hisitolia ʼo te lotu.

“Ko Te Fakaʼamu Ki He Palatiso”—Koteā Tona Tupuʼaga?

ʼE ko te faʼahiga fakaʼamu koa ʼaia, ʼe ʼaoga pe koa ia moʼo tali lelei ʼo te ʼu faigataʼaʼia pea mo te nounou ʼaē ʼo te maʼuli ʼa te tagata? Peʼe ʼi ai koa he tahi age faka ʼuhiga?

He koʼe koa ʼe fakaʼamu te hahaʼi ki he tahi age mālama ʼe lelei age? ʼE fakahā e te Tohi-Tapu he tupuʼaga ʼe faigafua takita mahino ai kiai: Ko te malamanei ʼe haʼu mai te mālama neʼe lelei age! ʼI te kamataʼaga neʼe ʼi ai moʼoni te palatiso. ʼE talanoa te Folafola ʼa te ʼAtua kiai ohage “ko he ʼōloto” neʼe tuʼu ʼi te Potu Hahake, neʼe tapuakiʼi ʼaki “te ʼu faʼahiga fuʼu ʼakau kehekehe neʼe matalelei foki ki te mata pea mo kano lelei ki te kai.” Neʼe falala te ʼAtua ki te ʼuluaki taumatuʼa koia neʼe ina tuku age te ʼōloto ʼaia ke nā tokakaga ki ai. (Senesi 2:7-15) Neʼe ko he koga meʼa lelei ʼaupito ia he neʼe feala ai ki te tagata ke ina maʼu te manuʼia moʼoni.

He koʼe neʼe mole haga tuʼu tuʼumaʼu ai pe te ʼu ʼaluʼaga faka Palatiso ʼaia? ʼUhi ko te fakafeagai, ʼuluaki ʼa te laumālie pea ki muli age ʼa te ʼuluaki taumatuʼa. (Senesi 2:16, 17; 3:1-6, 17-19) Koia, neʼe mole kei maʼu ai leva e te tagata ia te Palatiso, ʼo toe feiā aipe mo te maʼuli haohaoa, te maʼuli mālōlō, pea mo te maʼuli heʼegata. Ko te ʼu ʼaluʼaga neʼe kamata ʼasi mai ai leva neʼe mole ko he ʼu ʼaluʼaga foki neʼe nātou hikihiki ia te maʼuli ʼo te tagata. Kae, neʼe ʼāʼāsili age pe tona kovi ʼo kaku mai ki totatou temi ʼaē kua kovi tokotahi ʼosi.—Tagata Tānaki 3:18-20; Loma 5:12; 2 Timoteo 3:1-5, 13.

Ko Te Kumi ʼAē ʼo Te Palatiso—Hisitolia ʼo He Fakakaukau

Ohage ko he meʼa neʼe gali kua fakakaukauʼi pe e he tokolahi, e loaloaga ʼosi te hisitolia ʼaē ʼo ʼuhiga mo te “fakaʼamu ʼaē ki te Palatiso.” ʼE manatuʼi e te kau Sumériens te temi ʼaē neʼe maʼu ai te felogoi ʼi te ʼatulaulau: “Neʼe mole maʼu ai te tuʼania, te mataku, neʼe mole aga fakataupiepie ia te tagata. . . . Ko te ʼatulaulau katoa, te hahaʼi ʼi te logo tahi, neʼe nātou faikole kia Enlil ʼaki he leʼo e tahi,” ko he ʼu palalau ʼaia neʼe kau ki te tuketuke ʼāfea faka Mesopotamia. Ko ʼihi, ohage ko te hahaʼi Esipito ʼo te temi muʼa, neʼe nātou fakaʼamu ke nātou maʼu he mālama lelei age ʼi te hili ʼo tanatou mamate. Neʼe nātou tui ki te faʼahi ʼaē ko te nefesi tuputupua ʼe aʼu ki te meʼa ʼaē ʼe higoaʼi ko te ʼu fields ʼa Aaru. Kae ʼi te kamataʼaga, ko te falala ʼaia neʼe maʼu pe ia e te kiʼi kūtuga kau ʼaliki; ko ʼaē neʼe masiva neʼe mole feala hana fakaʼamu ke ina maʼu he mālama fakatalakitupua.

ʼI te tahi age faʼahi faka lotu, ko te kau Inituisi neʼe nātou fakatalitali lolotoga te ʼu sēkulō ki te hoko mai ʼo te temi ʼo te mālama (yuga) ʼaē ka lelei age. ʼI te ʼu akonaki ʼa te kau Inituisi, ko te ʼu temi e fā ʼe feliuliuʼaki, ko he takafoli hoholo, pea ʼe tou lolotoga maʼuli nei ʼi te temi ʼaē ʼe kovi. Meʼa fakaʼofaʼofa foki, heʼe ki te fakafuafua ʼa ʼihi, ko te Kali Yuga ʼaia (te temi ʼuli) mo tona ʼu mamahi mo tana ʼu agakovi fuli, ko taʼu e 432 000. Kae ko te kau Inituisi agatonu ʼe nātou talitali ki te taʼu aulo, ʼaē ko te Krita Yuga.

ʼI he tahi age faʼahi, ko te kau Keleka pea mo te kau Loma neʼe nātou fakaʼamu ke nātou aʼu ki te ʼu Motu Manuʼia ʼo Fortunate ʼi te tai lahi ʼaē ko te Atlantique kae neʼe ko he ʼu motu pe ia ʼi tanatou ʼu fakakaukau he neʼe mole ʼi ai moʼoni he ʼu motu neʼe higoa feiā. Pea neʼe tokolahi te kau hahaʼi faitohi, ohage la ko Hesiod, ko Virgil, pea mo Ovid, neʼe nātou talanoa ki te taʼu aulo taulekaleka ʼo te temi muʼa, mo nātou fakaʼamu ʼaē ki hona toe fakatuʼu. ʼI te fakaōvi ki te fakaʼosi ʼo te ʼuluaki sēkulō ʼo totatou temi, ko te tagata fai tuketuke Latina ko Virgil neʼe ina fakakikite te kua vave hoko pe ʼo te aetas aurea foʼou, pea ʼe ko te tukumuli anai pe ʼaia ʼo te ʼu taʼu neʼe tonu ke hoko (te taʼu aulo). ʼI te ʼu sēkulō ʼaē ki muli mai, “ ʼe fakalaka ʼi te toko hogofulu-ma-ono te ʼu Tuʼi Loma neʼe nātou tahi ʼui pe ko tana pule ʼaē neʼe ina fakatuʼu ʼi te Taʼu Aulo,” ko te ʼui ʼaia ʼa te encyclopédie (The Encyclopedia of Religion). Kae ohage pe ko te meʼa kua tou ʼiloʼi lelei, ko te talanoa ʼaia neʼe ko he talanoa faka politike pe ia.

Tokolahi ʼi te kau Celtes neʼe nātou fakaʼamu ki te meʼa ʼaē neʼe nātou ʼui ko he fenua makehe ʼi he motu (peʼe ʼi he ʼu tuʼuga motu) ʼe pipiki ki te tai, ʼaē ʼi tanatou manatu ko te hahaʼi ʼaē ʼe maʼuʼuli ai ʼe nātou maʼu te manuʼia haohaoa. ʼO mulimuli ki he fakamatala neʼe faʼu, ko te Hau ko Arthur, logope la tona lavea kovi, neʼe hoko atu pe tona maʼuli ʼi tana ʼosi maʼu ʼaē ʼo te motu taulekaleka ʼe higoa ko Avallon.

ʼI te ʼu temi muʼa, tokolahi neʼe nātou manatu ko te ʼōloto matalelei, te ʼōloto ʼo Eteni kei tuʼu pe ʼi he faʼahi, “ ʼi he tumutumu ʼo he moʼuga ʼe faigataʼa te kake kiai peʼe ko he moana ʼe faigataʼa te fakalaka ʼi ai,” ko te fakamatalatala ʼaia ʼa te tagata fakamatala hisitolia ko Jean Delumeau. Logope la tana faka tui ʼaē ki he palatiso ʼi te lagi ko te tagata fai tuketuke Italia ko Dante, neʼe ina fakakaukauʼi aipe he palatiso kelekele ʼe tuʼu ʼi te tumutumu ʼo te moʼuga ʼo tona Pulekatolio, ʼi te ʼu taupotu ʼosi ʼo te kolo ʼo Selusalemi. ʼI te manatu ʼa ʼihi neʼe tuʼu ia ʼi Asia, ʼi Mesopotamia, peʼe ʼi te Himālaya. Pea ko te ʼu fagana ʼāfea ʼo ʼuhiga mo te palatiso faka Eteni ʼe lahi ʼaupito. Ki te tokolahi, neʼe tuʼu ai foki ia tafa ʼo te palatiso ʼaia, he puleʼaga matalelei neʼe puleʼi foki e te Patele tui fakamalotoloto ko Soane. ʼUhi ko tana feōvi pea mo te palatiso fakakelekele, ko te maʼuli ʼi te Puleʼaga ʼaē ʼa Patele Soane neʼe feala ke loaloaga pea mo katoa, he matapuna tologa ʼo te mahu pea mo te koloaʼia. Ko ʼihi, ko nātou ʼaē ʼe taupau lelei ki te ʼu fagana ʼo te Keleka ʼāfea, ʼe kei nātou manatu feiā pe ʼe ko te ʼu motu ʼo te palatiso neʼe tonu ke maʼu ʼi te Atlantique. ʼI te ʼu mape ʼo te ʼu temi ʼāfea neʼe hā ʼaki mai te faʼahi ʼaē ko te hahaʼi neʼe nātou tui ki te moʼoni ʼo te ʼōloto ʼaē ʼo Eteni, ʼo hinoʼi ai te koga meʼa ʼaē neʼe feala ke tuʼu ai te ʼōloto ʼaia.

ʼI te 15 pea mo te 16 sēkulō, ko te meʼa ʼe mahino mai kia tatou ko te kau taki vaka ʼaē neʼe fakalaka ʼi te Atlantique neʼe nātou lolotoga kumi he mālama neʼe ko te mālama ʼāfea pea mo te mālama foʼou ʼi te moʼi temi pe ʼaia. He neʼe nātou ʼui nātou ʼi te tahi age faʼahi ʼo te tai lahi, neʼe mole nātou maʼu pe anai ia te kau Initia kae ʼe nātou toe maʼu ai pe foki mo te ʼōloto ʼo Eteni. Ohage la, ko Christophe Colomb, neʼe ina kumi tana Eteni ʼi te lotolotoiga ʼo te ʼu moʼuga ʼo te ʼu kele māfana ʼo te Potu Toga ʼo te fenua ko Amérique Centrale. Ko te ʼu papālagi ʼaē neʼe tau ki Pelesile neʼe nātou tui mālohi ki te faʼahi ʼaē ko te palatiso ʼaē neʼe pulihi ʼe mahino ia ʼe tuʼu ʼi te faʼahi ʼaia ʼuhi ko te ʼaele lelei pea mo te mahu ʼo te ʼu meʼa kai feiā ki te ʼu fuʼu ʼakau pea mo te ʼu fisiʼi ʼakau. Kae neʼe vave pe, te tonu ʼaē ke nātou fakamoʼoni ki te ʼaluʼaga moʼoni ʼo te maʼuli.

Te ʼu Misi—Ko Te ʼu Nofoʼaga Koa ʼAia ʼAē ʼe Lelei Age?

Ko ʼihi neʼe nātou faiga ke nātou fakakaukauʼi peʼe feafeaʼi te fakatuʼutuʼu ʼo he mālama ʼe lelei age ʼi tanatou mole faiga ʼaē ke nātou maʼu te mālama ʼaia ʼi he koga meʼa ʼo te fuga kele. Koia la ʼaē, ʼi te taʼu 1516, Ko te tagata Pilitania ʼaē ko Thomas More ʼaē neʼe tui mālohi ki te akonaki ʼaē ʼe ina faka maʼuhiga age pe te tagata kelekele pea mo tana tuputupu ia meʼa fuli, neʼe ina fakamatalatala te motu ko Utopea, ʼe ko he motu taulekaleka, tokalelei, he faʼahi ʼe maʼu ai te femahinoʼaki, neʼe mamaʼo ʼosi ia ʼi te mālama fakalialia ʼo tona temi. Ko ʼihi ki muʼa atu neʼe kua nātou faigaʼi pe te fakakaukauʼi ʼo he ʼu mālama ʼe lelei age, he ʼu mālama ʼe mahu age ai te fiafia: ʼi te ono sēkulō ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe ʼi ai ia Platon mo tana fakatuʼutuʼu ʼaē ko te Lepupilika; ʼi te taʼu 1602 neʼe ʼi ai te tagata masiva Italia ʼaē ko Tommaso Campanella pea mo tana Kolo ʼo te Laʼā ʼaē neʼe maʼu ai tana ʼu fakatuʼutuʼu māʼoluga; ʼo mole fuafualoa atu, neʼe ʼi ai te tagata Pilitania fai filosofia ʼaē ko Francis Bacon neʼe talanoa ki “te puleʼaga fiafia pea mo koloaʼia” ʼaē neʼe ina higoaʼi ko tana Atlantis Foʼou. ʼI te hoholo mai ʼo te ʼu sēkulō, ko te ʼu faʼahiga tagata popoto kehekehe (peʼe neʼe kau ki he lotu peʼe kailoa) neʼe nātou fakamatala te ʼu tuʼuga Utopea. Ia nātou ʼaia neʼe ko te tokosiʼi pe ʼaē neʼe faka tui kiai te hahaʼi.

Neʼe toe ʼi ai pe foki mo nātou ʼaē neʼe nātou faiga ke nātou faʼu tanatou ʼu Utopea. Ohage la, ʼi te taʼu 1824 ko te tagata maʼu koloā Pilitania, ko Robert Owen, neʼe ina fakatuʼutuʼu ke folau ki Indiana (U.S.A.) moʼo fakahoko tana ʼu misi ʼi te kolo ʼaē neʼe ina fakahigoaʼi Felogoi Foʼou. ʼI tana tui fakamalotoloto ki te faʼahi ʼaē ko te hahaʼi ʼi he ʼu ʼaluʼaga lelei, ʼe feala pe ke nātou haʼele ki muʼa, neʼe teitei pe ke ina fakaʼaogaʼi tana ʼu falā fuli moʼo fakatuʼu te meʼa ʼaē neʼe kia ia ko he mālama foʼou ʼe fakapotopoto age. Kae ko te ʼu fua ʼo te fakatuʼutuʼu ʼaia neʼe nātou fakahā ʼaki mai te mole feʼauga ʼaē ʼo he ʼu ʼaluʼaga foʼou ʼo te maʼuli moʼo fakatupu ʼo he ʼu tagata foʼou.

Teitei pe ko te ʼu manatu faka politike fuli ʼe nātou fakamaʼumaʼu te faʼahi ʼaē ko te tagata ʼe tonu ke ina fakatuʼutuʼu te mālama ʼaia ʼo mulimuli pe ki tona poto pea mo te meʼa ʼaē ʼe ina fakafuafua ʼe ʼaoga ke feala ai hana fakatuʼu te misi ʼo ʼuhiga mo te palatiso ʼi te fuga kele. Kae, ʼi te tahi faʼahi, ko te ʼu faiga moʼo fakahoko ʼo te ʼu faʼahi ʼaia neʼe iku ia ki te ʼu tau pea mo te ʼu fetogi, ohage ko te Fetogi neʼe hoko ʼi Falani ʼi te taʼu 1789 pea mo te Fetogi Bolchevique ʼi te taʼu 1917. ʼO mole nātou foaki mai nātou he ʼu ʼaluʼaga faka palatiso, ko te ʼu faiga ʼaia neʼe nātou fakaʼāʼāsili nātou te kinakina pea mo te mamahi.

Ko te ʼu fakaʼamu, te ʼu fakatuʼutuʼu, te ʼu Misi, pea mo te ʼu faiga moʼo fakahoko ʼo te ʼu faʼahi ʼaia—ʼe ko he hisitolia ia ʼo te fefakahoahoaʼaki ʼo te lotovaivai. Ia ʼaho nei, ko ʼihi ʼe nātou talanoa ʼo ʼuhiga mo he “misi kua tahi ʼalu ia” pea mo te “fakaʼosi ʼo te temi ʼa te ʼu misi,” ʼo nātou fakaafe tatou ke tou ako “te maʼuli kae mole ʼaki he ʼu misi.” ʼE ʼi ai koa he fakaʼamu ke tou sisio ki he mālama ʼe lelei age, peʼe tonu pe koa ia ke gata pe ia ʼi he moemisi?

Ko Te Kau Kilisitiano Pea Mo He Mālama ʼe Lelei Age

Ko he mālama foʼou ʼe mole ko he moemisi pe ia—ʼe ko he ʼamanaki ia ʼe feala ke tou falala papau kiai! Neʼe mahino kia Sesu Kilisito, te Fakatafitoʼaga ʼo te Lotu Faka Kilisitiano, ko te mālama ʼaenī ʼe mole ko ʼaē ʼe lelei age ʼi te ʼatu ʼu mālama fuli ʼe feala ke tou fakaʼamu kiai. Neʼe ina akoʼi mai te faʼahi ʼaē ko te kele ʼe maʼu anai e te kau agamālu pea ko te finegalo ʼo te ʼAtua ʼe hoko ai anai. (Mateo 5:5; 6:9, 10) Neʼe mahino kia ia pea mo tana kau tisipulo ko te mālama ʼaenī ʼe puleʼi e te fili ʼo te ʼAtua, ia Satana te Tevolo, pea ko te tupuʼaga tāfito ʼaia ʼo te ʼu malaʼia ʼaē hoko ʼi te malamanei. (Soane 12:31; 2 Kolonito 4:4; 1 Soane 5:19; Fakahā 12:12) Neʼe talitali te kau Sutea agatonu ki te ʼaho ʼaē ʼe haga ai te ʼAtua ʼo faka ʼāteaina te kele mai te ʼu tau, te ʼu mamahi, te ʼu mahaki ʼo talu ai ʼosi ke feala hana fakafonu ia te kele ʼaki he ʼu hahaʼi ʼe ʼoʼofa ki te tokalelei pea mo te faitotonu. ʼO toe feiā aipe, ko te kau Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sēkulō neʼe nātou nofo talitali ki te fetogi ʼo te mālama ʼaenī ʼe he tuʼu foʼou, “he ʼu lagi foʼou pea mo he kele foʼou.”—2 Petelo 3:13; Pesalemo 37:11; 46:8, 9; Isaia 25:8; 33:24; 45:18; Fakahā 21:1.

Kae kei tutuki ia Sesu Kilisito ki te pou fakamamahi, neʼe ina toe fakamanatuʼi te fakapapau ʼo ʼuhiga mo he mālama ʼe lelei age ki he tagata agakovi ʼaē neʼe ina fakaʼasi age ki Ai he faʼahiga tui. “Neʼe ʼui age e [Sesu] ki ai: ‘ ʼE ʼau tala moʼoni atu ʼi te ʼaho nei, ʼE ke ʼi te Palatiso anai mo ʼau.’ ” (Luka 23:40-43) Neʼe koteā te mahino ʼa te tagata agakovi ʼaia ki te faka ʼuhiga ʼo te ʼu kupu ʼaia? Neʼe fakamahino age koa e Sesu ko te tagata agakovi ʼaia ʼe kau anai pe mo ia ʼi te lagi ʼi te ʼaho pe ʼaia, ohage ko te meʼa ʼaē ʼe fia fakamahino mai e ʼihi fakaliliu Tohi-Tapu Katolika peʼe Polotesita? Kailoa ia, neʼe mole ko te meʼa ia ʼaē neʼe fia fakamahino mai e Sesu, ʼi te hili pe ʼo tona fakatuʼuake, neʼe tala e Sesu kia Malia Maketalena neʼe ‘heʼeki hake ia ki tana Tāmai.’ (Soane 20:11-18) ʼE logope la neʼe akoʼi nātou e Sesu lolotoga ni ʼu taʼu e tolu vaelua ʼi muʼa ʼo te Penikosite ʼo te taʼu 33 ʼo totatou temi, ko tana kau ʼapositolo neʼe mole heʼeki nātou fakaʼamu nātou ki he palatiso ʼi te lagi. (Gāue 1:6-11) Ko te meʼa neʼe mahino ki te tagata agakovi ʼaia neʼe ko te meʼa pe ʼaē neʼe feala ke mahino kiai teitei pe te kau Sutea fuli ʼaē neʼe maʼuʼuli ʼi te temi ʼaia: Ko Sesu neʼe ina fakapapau age ʼe tuʼu anai he mālama ʼe lelei age ki te kele. Neʼe ʼui e te tagata Siamani ʼe poto: “Ko te akonaki ʼo ʼuhiga mo te fakapaleʼi hili te maʼuli ʼe mole tuʼu pe ia ʼi te faʼahi Hepeleo ʼo te Tohi-Tapu.”

ʼE toe fakamoʼoni e te ʼapositolo ko Paulo ʼi tana tohi ʼaē ki te kau Hepeleo ki te ka tuʼu anai ʼo he palatiso ʼi te fuga kele. ʼI tana fakaloto mālohiʼi ʼaē ʼo tana kau tisipulo ke ʼaua naʼa nātou ‘meʼa noaʼi te hāofaki lahi ʼaē neʼe kamata talanoa ki ai ia Sesu Kilisito,’ ʼe toe hoko atu ʼo ʼui maʼana ko Sehova neʼe na foaki te pule kia Sesu ʼo ʼuhiga mo te “kele ʼaē nofoʼi ʼe ʼamanaki tuʼu [Keleka, oikouméne].” (Hepeleo 2:3, 5) ʼi te Koga Tohi-Tapu Kilisitiano Faka Keleka, ko te kupu ʼaē ko oikouméne ʼe faka ʼuhiga tuʼumaʼu ki tatatou kele ʼe nofoʼi e te hahaʼi, kae mole ki he mālama ʼi te lagi. (Fakatatau ia Mateo 24:14; Luka 2:1; 21:26; Gāue 17:31.) Ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼaē ʼe puleʼi e Sesu ʼe ina puleʼi katoa anai te kele. ʼE mahino papau ia ʼe ko he nofoʼaga taulekaleka anai ia ki te maʼuli!

ʼE logope la ko te Puleʼaga totonu ʼe tuʼu anai ia ʼi te lagi, kae ʼe toe kau pe foki anai ia ki te ʼu meʼa ʼo te kele. ʼE koteā anai tona ʼu fua? Ko te ʼu māʼimoa, te ʼu meʼa fakalialia, te māsisiva, pea mo te mate ʼe liliu anai ia ko he ʼu suvenia kua mamaʼo ʼosi. Māʼiape la mo te lotohoha pea mo te mole fiafia ʼe pulihi anai ia. (Fakahā 21:3-5) Ko te Tohi-Tapu ʼe ina ʼui mai ‘ ʼe avahi anai pe e te ʼAtua tona nima pea mo ina fafaga te holi ʼa te tagata fuape.’ (Pesalemo 145:16) ʼE maʼu anai he ʼu puleʼaki tologa pea mo feʼauga ki te ʼu fihifihia ohage ko te mole maʼu ʼo he gāue pea mo te ʼulihi ʼo te vai, peʼe ko te kele, peʼe ko te ʼaele. (Isaia 65:21-23; Fakahā 11:18) Kae toe hilifaki atu ki te ʼu meʼa fuli ʼaia, ʼaki te tapuakina ʼa te ʼAtua, ʼe mālo anai te moʼoni, te faitotonu, pea mo te tokalelei—ko he ʼu kalitate kua teitei puli ʼosi!—Pesalemo 85:7-13; Kalate 5:22, 23.

Ko meʼa fuli koa ʼaia ʼe ko he misi koa ia? Kailoa, ko te ʼu temi faigataʼa ʼaē ʼe tou lolotoga maʼuliʼi ʼe nātou fakamoʼoni te ʼu faʼahi ʼaē ʼe tou lolotoga maʼuʼuli nei ʼi te “ ʼu ʼaho fakaʼosi” ʼo te mālama ʼaenī pea ko te mālama foʼou kua ōvi mai pe. (2 Timoteo 3:1-5) ʼE koutou fia maʼuʼuli ai koa? Koutou ako peʼe feafeaʼi he feala ʼo te faʼahi ʼaia ʼaki hakotou ako ia te Tohi-Tapu mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Ko he mālama ʼe lelei age kua ōvi mai, lelei age ʼi ʼaē neʼe tou misiʼi. ʼE mole ko he Moemisi ia—ʼe ko he meʼa moʼoni!

[Paki ʼo te pasina 7]

He mālama ʼe lelei age—kua vave tona hoko