Koteā ʼAē ʼe Tonu Ke Koutou Fai Ke Maʼuli Fiafia Tokotou Famili?

1. Koteā te puleʼaki ʼaē ʼe ʼaoga ki he famili ke feala hanatou maʼuli fiafia?

ʼE LOTO e Sehova ʼAtua ke maʼuli fiafia tokotou famili. ʼE fakahā mai ʼi tana Folafola, ia te Tohi-Tapu, ia te ʼu fakatotonu ki te famili fuli, ʼo ina fakahāhā ai te gāue ʼaē ʼe loto e te ʼAtua ke tahi fakahoko ʼi te famili. ʼE maʼuli fiafia anai te famili mo kapau ʼe nātou fakahoko tonatou ʼu maʼua ʼo mulimuli ki te ʼu tokoni ʼa te ʼAtua. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Fiafia ia nātou ʼaē ʼe nātou fagono ki te folafola ʼa te ʼAtua pea nātou taupau!”​—Luka 11:​28, MN.

2. Koteā ʼaē ʼe fakalogo kiai te maʼuli fiafia ʼo te famili?

² ʼE fakalogo tāfito te maʼuli fiafia ʼo te famili ki tatatou mahino ʼaē ko te famili ʼe haʼu mai ia Sehova, ia ia ʼaē neʼe fakahigoaʼi e Sesu “ko [tatatou] Tamai.” (Mateo 6:9) Ko te ʼu famili fuli ʼi te kele ʼe nātou māʼuʼuli ʼuhi ko tatatou Tāmai ʼaē ʼe ʼi selo​—pea ʼe mahino ia ʼe ina ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ai ki te ʼu famili ke nātou māʼuʼuli fiafia. (Efeso 3:​14, 15) Koia koteā ʼaē ʼe akoʼi mai ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te tuʼulaga ʼo nātou takitahi ʼo te famili?

TE HAʼUʼAGA FAKAʼATUA ʼO TE FAMILI

3. ʼE fakamatala feafeaʼi ʼi te Tohi-Tapu ia te kamataʼaga mai ʼo te famili, pea he koʼe ʼe tou ʼiloʼi ʼe moʼoni te fakamatala ʼaia?

³ Neʼe faʼu e Sehova ia te ʼuluaki tagata mo te ʼuluaki fafine, ia Atama mo Eva, pea neʼe ina fakatahiʼi nāua ke nā māʼuʼuli faka taumātuʼa. Neʼe ina tuku nāua ki he nofoʼaga faka palatiso ʼi te kele​—te ʼōloto ʼo Eteni​—pea mo ina ʼui age kiā nāua ke nā maʼu fānau. Neʼe ʼui fēnei age e Sehova: “Koulua fanaunau, pea koulua liliu ʼo hahaʼi, pea koulua fakafonu te kele.” (Senesi 1:​26-28; 2:​18, 21-24) Neʼe mole ko he fakamatala pe ia peʼe ko he fagana, koteʼuhi neʼe ʼui e Sesu ʼe moʼoni te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakamatala ia Senesi ʼo ʼuhiga mo te kamataʼaga mai ʼo te maʼuli faka famili. (Mateo 19:​4, 5) Logola ʼe tou tau mo he ʼu tuʼuga fihifihia pea ko te maʼuli ʼi te temi nei ʼe mole hage ko te meʼa ʼaē neʼe finegalo kiai te ʼAtua, kae tou vakaʼi muʼa peʼe koʼe ʼe feala ki te famili ke maʼuli fiafia.

4. (a) ʼE lava feafeaʼi kiā nātou fuli ʼo te famili ke nātou tokoni ki te maʼuli fakafiafia ʼo te famili? (b) He koʼe ʼe maʼuhiga ʼaupito ki he famili ke nātou ako te maʼuli ʼo Sesu ke feala hanatou maʼuli fiafia?

⁴ Ko nātou fuli ʼo te famili ʼe nātou lava fakaliliu te maʼuli faka famili ko he maʼuli fiafia, mo kapau ʼe nātou fefakahāʼaki te ʼofa ʼo faʼifaʼitaki ki te ʼAtua. (Efeso 5:​1, 2) Kae e feafeaʼi hatatou faʼifaʼitakiʼi te ʼAtua mo kapau ʼe mole tou lava sisio ki ai? ʼE tou lava ʼiloʼi te ʼu faʼahiga aga ʼa Sehova ʼaki tona ʼAlo ʼuluaki tupu ʼaē neʼe ina fekauʼi mai ki te kele. (Soane 1:​14, 18) ʼI tana nofo ʼi te kele, neʼe faʼifaʼitakiʼi lelei e Sesu Kilisito tana Tāmai ʼaē ʼe ʼi selo, heʼe ko hata sio pea mo fakalogo ki ai, neʼe hage pe ko hata nofo mo Sehova pea mo logo ki ai. (Soane 14:9) Koia kapau ʼe tou ako pe neʼe fakahā feafeaʼi e Sesu ia te ʼofa pea mo tou muliʼi tana faʼifaʼitaki, ko tatou takitokotahi ʼe tou lava tokoni ke toe fakafiafia age ia te maʼuli faka famili.

KO HE FAʼIFAʼITAKI KI TE ʼU TAGATA ʼOHOANA

5, 6. (a) Koteā te faʼifaʼitaki ʼaē neʼe tuku e Sesu ki te ʼu tagata ʼohoana ʼo ʼuhiga mo te gaohi ʼo te kokelekasio? (b) Koteā ʼaē ʼe tonu ke fai e he tagata ke feala ke fakamolemole age tana ʼu agahala?

⁵ ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu ʼe tonu ke gaohi fakaleleiʼi te hahaʼi fafine e tonatou ʼu ʼohoana ohage pe ko te gaohi fakalelei e Sesu ia tana ʼu tisipulo. Koʼeni te ʼu tokoni ʼa te Tohi-Tapu: “ ʼU tagata ʼohoana, ke koutou haga ʼofa ki ʼokotou ʼohoana, ohage ko Kilisito neʼe ʼofa ki te kokelekasio pea neʼe ina foaki ia ia totonu maʼa te kokelekasio . . . ʼE tonu ke feiā te ʼofa ʼa nātou tagata ki ʼonatou ʼohoana, ohage pe ko ʼonatou sino totonu. Ko ʼaē ʼe ʼofa ki tona ʼohoana ʼe ʼofa pe kiā ia totonu, heʼe mole heʼeki he tahi kua fehiʼa ki tona sino; kae ʼe ina fafaga pea mo ina fakapelepeleʼi, ohage ko tona fai e Kilisito maʼa te kokelekasio.”​—Efeso 5:​23, 25-29, MN.

⁶ Ko te ʼofa ʼa Sesu ki te kokelekasio ʼo tana kau tisipulo, ʼe ko he faʼifaʼitaki lelei ʼaia ke muliʼi e te ʼu tagata ʼohoana. Ko Sesu “nee ofa ia natou [ʼo aʼu] ki te gataʼaga,” ʼo ina sākilifisioʼi tona maʼuli maʼa nātou, logola ko nātou ʼaia neʼe ko he ʼu hahaʼi agahala. (Soane 13:1; 15:13) ʼO toe feiā pe, ʼe fakaloto mālohiʼi fēnei te ʼu tagata ʼohoana: “Koutou haga ʼofa ki ʼokotou ʼohoana pea ʼaua naʼa koutou ʼiʼita kiā nātou.” (Kolose 3:​19, MN ) Koteā ʼaē ka tokoni anai ki he tagata ʼohoana ke ina muliʼi te tokoni ʼaia, tāfito la ʼi te ʼu temi ʼaē ʼe lākahala ai tona ʼohoana? ʼE tonu ke ina manatuʼi mo ia ʼe ʼi ai tana ʼu lākahala, pea mo ina manatuʼi te meʼa ʼaē ʼe tonu ke ina fai ke fakamolemole age e te ʼAtua kiā ia. Koteā ʼaē ʼe tonu ke ina fai? ʼE tonu ke ina fakamolemole kiā nātou ʼaē ʼe hala age kiā ia, pea ʼe kau ai mo tona ʼohoana. ʼE tonu mo te fafine ʼohoana ke loto fakamolemole. (Mateo 6:​12, 14, 15) Kua lagi koutou mahino ʼi te temi nei pe koʼe ʼe ʼui e ʼihi ko he taumātuʼa ʼe maʼuli fiafia ʼe ko he tagata mo he fafine ʼe nā fefakamolemoleʼaki.

7. Koteā ʼaē neʼe tokagaʼi e Sesu, pea koteā te faʼifaʼitaki ʼaē neʼe ina tuku ki te ʼu tagata ʼohoana?

⁷ ʼE tonu foki ke fakatokagaʼi e te kau tagata ʼohoana ko Sesu neʼe tokaga tuʼumaʼu ki tana kau tisipulo. Neʼe mahino ki tonatou ʼu tuʼakoi pea mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼaoga kiā nātou ʼi te faʼahi fakasino. Ohage la, ka nātou gaʼegagaʼe, neʼe ina ʼui fēnei: “Koutou ʼōmai, ia koutou ʼāteaina pe, ki he koga meʼa lāvaki pea ke ʼai hakotou kiʼi mālōlō.” (Maleko 6:​30-32, MN ) ʼE tonu foki ke tokaga feiā mo te ʼu fafine ʼohoana. ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu ko te hahaʼi fafine ʼe ko “he ipu ʼe vaivai age,” pea ʼe tonu ke “faka maʼuhigaʼi” e te ʼu tagata ʼohoana. Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te ʼu tagata ʼohoana mo te ʼu fafine ʼohoana ʼe nātou maʼu tatau ia “te ʼofa makehe ʼo te maʼuli.” (1 Petelo 3:​7, MN ) ʼE tonu ke manatuʼi e te ʼu tagata ʼohoana, ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga ʼaupito kiā mata ʼo te ʼAtua ko te agatonu ʼo he tahi, kae ʼe mole ko tona ʼuhiga tagata peʼe fafine.​—Pesalemo 101:6.

8. (a) ʼE faka ʼuhiga feafeaʼi te ʼui ʼaē ko te tagata ʼohoana “ ʼaē ʼe ʼofa ki tona ʼohoana ʼe ʼofa pe kiā ia totonu”? (b) Koteā tona faka ʼuhiga te ʼui ʼaē ko te tagata mo te fafine “ko te kakano e tahi”?

⁸ ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu, ko te tagata ʼohoana “ ʼaē ʼe ʼofa ki tona ʼohoana ʼe ʼofa pe kiā ia totonu.” ʼE feiā koteʼuhi ko te tagata mo tona ʼohoana “e mole foki kei na tokolua, kae ko te kakano e tahi.” (Mateo 19:6) Koia ʼe tonu ai ke nā fakatuʼakoi tanā ʼu felāveʼi fakasino kiā nāua pe, kae mole nā fai mo he tahi kehe. (Tāʼaga Lea 5:​15-21; Hepeleo 13:4) ʼE feala hanā fakaʼapaʼapa ki te fakatuʼutuʼu ʼaia mo kapau ʼe nā fetokagaʼaki ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kiā nāua. (1 Kolonito 7:​3-5) ʼE maʼuhiga ʼaupito te fakamanatu ʼaenī: “ ʼE mole heʼeki he tahi kua fehiʼa ki tona sino; kae ʼe ina fafaga pea mo ina fakapelepeleʼi.” ʼE tonu ke ʼoʼofa te ʼu tagata ʼohoana ki tonatou ʼu ʼohoana ohage ko tonatou ʼoʼofa kiā nātou totonu, ʼo nātou manatuʼi ʼe nātou tuʼu maʼua ki tonatou pule, ia Sesu Kilisito.​—Efeso 5:29; 1 Kolonito 11:3.

9. Koteā te kalitātē ʼa Sesu ʼe tuʼu iā Filipe 1:​8, pea he koʼe ʼe tonu ke fakahā te kalitātē ʼaia e te ʼu tagata ki tonatou ʼu ʼohoana?

⁹ Neʼe palalau ia te ʼapositolo ko Paulo ʼo ʼuhiga mo te ‘lotoʼofa ʼaē ʼe maʼu e Kilisito Sesu.’ (Filipe 1:8) Ko te lotoʼofa ʼa Sesu neʼe ko he kalitātē maʼuhiga, pea neʼe ko he kalitātē neʼe fia fai kiai te ʼu fafine ʼaē neʼe liliu ko tana ʼu tisipulo. (Soane 20:​1, 11-13, 16) Pea ʼe fakaʼamu e te ʼu fafine ʼohoana ke lotoʼofa age tonatou ʼu ʼohoana.

KO HE FAʼIFAʼITAKI KI TE ʼU FAFINE ʼOHOANA

10. Koteā te faʼifaʼitaki ʼaē neʼe tuku e Sesu ki te ʼu fafine ʼohoana?

¹⁰ Ko te famili ʼe hage ko he kautahi, pea ke feala hana haʼele lelei, ʼe tonu ke ʼi ai hona pule. Māʼia foki mo Sesu ʼe ʼi ai tona Pule. “Ko te pule o Kilisito e ko te Atua,” ʼo toe feiā pe “ko te pule o te fafine e ko te tagata.” (1 Kolonito 11:3) Ko te fakalogo ʼa Sesu ki te takitaki ʼa te ʼAtua ʼe ko he faʼifaʼitaki lelei, mai te ʼaluʼaga ʼaē ʼe tou tahi maʼu fuli tona pule ʼe tonu ke tou fakalogo ki ai.

11. ʼE tonu ke feafeaʼi te aga ʼa te fafine ki tona ʼohoana, pea koteā anai te fua ʼo tana aga?

¹¹ ʼE ʼi ai te ʼu lākahala ʼa te tagata koteʼuhi ʼe agahala pea ʼe tau tōtō tana takitaki tona famili. ʼI te ʼu ʼaluʼaga ʼaia, koteā ʼaē ʼe tonu ke fai e te fafine ʼohoana? ʼE mole tonu ke ina meʼa noaʼi te meʼa ʼaē ʼe fai e tona ʼohoana peʼe ina faigaʼi ke ina faʼao tona tuʼulaga pule. ʼE tonu ke manatuʼi e te fafine, ko he loto tokalelei pea mo mālū ʼe maʼuhiga ʼaupito kiā mata ʼo te ʼAtua. (1 Petelo 3:4) Kapau ʼe ina maʼu te taʼi aga ʼaia, ʼe faigafua anai hana fakalogo ohage ko tona fakamaʼua age e te ʼAtua, māʼia pe la peʼe ko he ʼu ʼaluʼaga ʼe faigataʼa. Pea tahi ʼaē meʼa ʼe ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko te fafine ohoana, ke fakaapaapa ki tona ohoana.” (Efeso 5:33) Kae e feafeaʼi mo kapau ʼe mole tali e tona ʼohoana ia Kilisito ko tona Pule? ʼE maʼu ʼi te Tohi-Tapu te fakaloto mālohi ʼaenī ki te ʼu fafine ʼohoana: “Koutou fakalogo ki ʼokotou ʼohoana totonu, koteʼuhi, kapau ʼe ʼi ai niʼihi ʼe mole fakalogo ki te folafola, ke nātou tafoki mai ʼuhi ko te aga ʼo tonatou ʼu ʼohoana, kae heʼeki fai he palalau, he neʼe nātou sio mata ki takotou aga ʼaē ʼe maʼa ʼo fakatahi mo te fakaʼapaʼapa ʼe lahi ʼaupito.”​—1 Petelo 3:​1, 2, MN.

12. He koʼe ʼe mole kovi ki he fafine ke ina fakahā tana manatu ʼaki he aga fakaʼapaʼapa?

¹² Peʼe ko he tagata ʼe tui kiā Sehova peʼe kailoa, kae ʼe mole ko he agatuʼu ʼa he fafine hana fakahā ʼaki he aga fakaʼapaʼapa tana manatu ʼaē ʼe kehe mo te manatu ʼo tona ʼohoana. ʼE lagi tonu tana manatu, pea ʼe feala ke fua lelei ki tonā loto fale mo kapau ʼe tokagaʼi tana manatu e tona ʼohoana. Logola ko Apalahamo neʼe mole manatu tahi mo tona ʼohoana ia Sala, ʼaē neʼe ina fakahāhā age te puleʼaki ʼaoga ki te fihifihia ʼo te loto fale, neʼe ʼui fēnei age e te ʼAtua: “Fakalogo ki tona leʼo.” (Senesi 21:​9-12) Kae ka fai e te tagata he tonu fakamuli ke tukuʼaki pea ʼe mole fakafeagai ki te lao ʼa te ʼAtua, ʼe fakalogo anai te fafine kiai pea mo lagolago ki te tonu ʼaia.​—Gaue 5:29; Efeso 5:24.

13. (a) Koteā te tokoni ʼaē ʼe maʼu iā Tito 2:​4, 5 ʼo ʼuhiga mo te ʼu fafine ʼohoana? (b) Koteā ʼaē ʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te tahi nofo pea mo te māvete?

¹³ Kapau ʼe fakahoko e te fafine tona tuʼulaga, pea ʼe lahi te ʼu faʼahi ʼe feala ke ina fakahoko ʼi tona famili. Ohage la, ʼe fakahā ʼi te Tohi-Tapu ʼe tonu ki te ʼu fafine ʼohoana ke nātou “ofa ki onatou ohoana mo anatou fanau, ke natou aga fakapoipoi, mo agamaʼa, mo gaue i onatou lotofale, mo agalelei pea mo fakalogo ki onatou ohoana.” (Tito 2:​4, 5) Ko te fafine ʼohoana ʼaē ʼe maʼu fānau pea mo ina fakahoko tona maʼua ʼaia, ʼe ʼofaʼinaʼi anai pea mo fakaʼapaʼapa anai ki ai tona famili. (Tāʼaga Lea 31:​10, 28) Kae mai te ʼaluʼaga ʼaē ko te nofo ʼohoana ʼe ko he fakatahi ʼo he tagata mo he fafine heʼe haohaoa, koia ʼi he ʼu ʼaluʼaga faigataʼa ʼaupito ʼe feala ke iku ai ki hanā tahi nofo peʼe nā māvete. ʼE ʼi ai te ʼu ʼaluʼaga ʼe fakagafua ai ʼi te Tohi-Tapu ke tahi nofo he taumātuʼa. Kae ʼe mole tonu ke hoko fai te tahi nofo ʼaia, koteʼuhi ʼe tokoni fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Aua naa mavae te fafine mai tona ohoana . . . pea e mole mavae te tagata mai tona ohoana.” (1 Kolonito 7:​10, 11) ʼE hoki fakagafua ʼi te Tohi-Tapu te māvete ʼohoana, mo kapau neʼe folonikasio he tahi ia nāua.​—Mateo 19:9.

KO HE FAʼIFAʼITAKI LELEI KI TE ʼU MĀTUʼA

14. Neʼe feafeaʼi te aga ʼa Sesu ki te ʼu kiʼi tamaliki, pea koteā ʼaē ʼe ʼaoga ke fai e te ʼu mātuʼa ki tanatou fānau?

¹⁴ Neʼe tuku e Sesu ia he faʼifaʼitaki lelei ki te ʼu mātuʼa ʼi tana aga ki te tamaliki. Neʼe faigaʼi e ʼihi ke nātou tāʼofi te ʼu kiʼi tamaliki ke mole nātou fakaōvi kiā Sesu, kae neʼe ina ʼui fēnei: “Koutou tukunoaʼi te ʼu kiʼi tamaliki ke ʼōmai kiā te au; pea ʼaua naʼa koutou faigaʼi ke koutou tāʼofi ia nātou.” Pea “neʼe ina toʼo te ʼu tamaliki ʼi ʼona nima pea ina tapuakina ia nātou, ʼo ina hilifaki ʼona nima kiā nātou.” (Maleko 10:​13-16, MN ) Kapau neʼe toʼo e Sesu hona temi ke nofo mo te ʼu kiʼi tamaliki, ʼe tonu mo koutou ke koutou fai feiā ki takotou ʼu fānau tagata pea mo fafine. ʼE mole ʼaoga kiā nātou he ʼu kiʼi temi siʼi pe, kae ko he temi lahi. ʼE tonu ke koutou toʼo he temi ke koutou akoʼi ia nātou, koteʼuhi ʼe fakatotonu e Sehova ki te ʼu mātuʼa ke nātou fai ia te faʼahi ʼaia.​—Teutalonome 6:​4-9.

15. Koteā ʼaē ʼe lava fai e te ʼu mātuʼa moʼo puipui ʼo tanatou fānau?

¹⁵ ʼI te lēsili kovi ʼo te mālama ʼaenī, ʼe ʼaoga ki te ʼu mātuʼa ke nātou puipui tanatou fānau mai te ʼu hahaʼi ʼaē ʼe nātou holi kovi. Koutou tokagaʼi pe neʼe puipui feafeaʼi e Sesu tana kau tisipulo, ʼaē neʼe ina fakahigoaʼi fakaʼofa ko tana “ ʼu kiʼi fānau.” ʼI te temi ʼaē neʼe puke ai pea mo tona ʼamanaki matehi, neʼe fai e Sesu te puleʼaki ke feholaki tana kau tisipulo. (Soane 13:​33, MN; 18:​7-9) ʼI tokotou ʼuhiga tāmai pea mo faʼē, ʼe tonu ke koutou nonofo tokaga ki te ʼu faiga ʼa te Tevolo ke ina fai he ʼu meʼa kovi ki takotou fānau. ʼE tonu ke koutou fai he ʼu fakatokaga fakatomuʼa kiā nātou.a (1 Petelo 5:8) Neʼe heʼeki he temi neʼe fakamataku feiā ai te ʼu tuʼutāmaki ʼaē ʼe feala ke hoko ki takotou fānau, ʼi tonatou maʼuli fakasino, mo tonatou maʼuli fakalaumālie pea mo te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke nātou fai.

16. Koteā te faʼifaʼitaki lelei ʼaē neʼe tuku e Sesu ki te ʼu mātuʼa ʼi tana fakatonutonuʼi tana kau tisipulo?

¹⁶ ʼI te po ʼi muʼa ʼo tona mate, neʼe fefihiʼaki tana kau tisipulo peʼe ko ai ʼaē ʼe lahi ake ia nātou. Neʼe mole ʼita ia Sesu kiā nātou, kae ʼaki he agaʼofa neʼe ina kolekole age kiā nātou ʼaki te palalau pea mo te faʼifaʼitaki. (Luka 22:​24-27; Soane 13:​3-8) Kapau ʼe koutou maʼu fānau, ʼe koutou tokagaʼi peʼe feafeaʼi hakotou muliʼi te faʼifaʼitaki ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te fakatonutonuʼi ʼo takotou fānau? ʼE moʼoni ʼe tonu ke akonakiʼi ia nātou, kae ʼe tonu ke ‘fakafuafua lelei’ te akonaki ʼaia kae ke ʼaua naʼa fai ʼaki te ʼita. ʼE mole koutou hoko palalau anai “ohage ko he ʼu tā ʼaki he heletā.” (Selemia 30:11; Tāʼaga Lea 12:18) ʼE tonu ke koutou akonakiʼi takotou tamasiʼi ke sio ki tona ʼaoga ki ʼamuli.​—Efeso 6:4; Hepeleo 12:​9-11.

KO HE FAʼIFAʼITAKI KI TE FĀNAU

17. Ko te ʼu ʼaluʼaga fea ʼaē neʼe tuku e Sesu ia he faʼifaʼitaki lelei ki te fānau?

¹⁷ ʼE ʼi ai koa he faʼifaʼitaki neʼe tuku e Sesu ki te fānau? Ei, ʼaki tana faʼifaʼitaki, neʼe ina fakahā peʼe tonu ke fakalogo feafeaʼi te fānau ki tanatou ʼu mātuʼa. Neʼe ina ʼui fēnei: “Ohage pe ko tona akoʼi mai e te Tāmai kiā te au, ʼe au tala te ʼu meʼa ʼaia.” Neʼe ina toe ʼui fēnei: “ ʼE au fai tuʼumaʼu te ʼu meʼa ʼaē ʼe ina leleiʼia.” (Soane 8:​28, 29, MN ) Neʼe fakalogo ia Sesu ki tana Tāmai ʼe ʼi selo, pea ʼe fakatotonu ʼi te Tohi-Tapu ke fakalogo te fānau ki ʼanatou mātuʼa. (Efeso 6:​1-3) Logola ko Sesu neʼe ko he tamasiʼi haohaoa, kae neʼe fakalogo ki tana ʼu mātuʼa, ia Sosefo mo Malia, ʼaē neʼe nā heʼe haohaoa. ʼE mahino ia neʼe tokoni ia te faʼahi ʼaia ki te maʼuli fiafia ʼo nātou fuli ʼo te famili ʼo Sesu!​—Luka 2:​4, 5, 51, 52.

18. He koʼe neʼe fakalogo tuʼumaʼu ia Sesu ki tana Tāmai ʼe ʼi selo, pea ko ai ʼaē ʼe fiafia mokā ʼe fakalogo te fānau ki tanatou ʼu mātuʼa ʼi te temi nei?

¹⁸ ʼE ʼi ai koa he ʼu ʼaluʼaga ʼe feala ai ki te fānau ke nātou faʼifaʼitaki lelei ai kiā Sesu pea mo fakafiafiaʼi tanatou ʼu mātuʼa? ʼE moʼoni ʼi ʼihi temi ʼe lagi faigataʼa ki te kau tūpulaga hanatou fakalogo ki ʼanatou mātuʼa, kae ko te meʼa ʼaia ʼaē ʼe loto e te ʼAtua ke fai e te fānau. (Tāʼaga Lea 1:8; 6:20) Neʼe fakalogo tuʼumaʼu ia Sesu ki tana Tāmai ʼe ʼi selo, māʼia mo te ʼu temi ʼaē neʼe felāveʼi ai mo ni ʼu faigataʼaʼia. ʼI te tahi lakaga neʼe ʼi ai te meʼa neʼe tonu ke fai e Sesu ʼo ʼuhiga mo te finegalo ʼo te ʼAtua, kae neʼe ko he faʼahi neʼe faigataʼa ʼaupito, koia neʼe ʼui fēnei ai e Sesu: “Ke fakalaka mamao te ipu aeni [neʼe ko he fakamaʼua] maia te au.” Kae neʼe fai e Sesu ia te meʼa ʼaē neʼe kole age e te ʼAtua, koteʼuhi neʼe mahino kiā ia neʼe ʼiloʼi lelei age e tana Tāmai ia te meʼa ʼaē neʼe tonu ke ina fai. (Luka 22:42) Ka nātou ako ia te fakalogo, ʼe fakafiafiaʼi lahi anai e te fānau tanatou ʼu mātuʼa pea mo tanatou Tāmai ʼe ʼi selo.b​—Tāʼaga Lea 23:​22-25.

19. (a) ʼE ʼahiʼahiʼi feafeaʼi te fānau e Satana? (b) ʼE malave feafeaʼi ki te ʼu mātuʼa he aga ʼe kovi ʼa te fānau?

¹⁹ Neʼe fakahalaʼi ia Sesu e te Tevolo, pea ʼe tou ʼiloʼi papau ʼe ina fakahalaʼi anai mo te kau tūpulaga ke nātou fai te meʼa ʼaē ʼe kovi. (Mateo 4:​1-10) ʼE fakaneke e Satana ʼihi tūpulaga, pea ʼe feala ke faigataʼa kiā nātou hona tekeʼi. Koia ʼe maʼuhiga ʼaupito ke ʼaua naʼa fakakaugā te fānau mo nātou ʼaē ʼe nātou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe kovi! (1 Kolonito 15:33) Ko te ʼofafine ʼo Sakopo ʼaē ko Tina neʼe haga fakatahi mo nātou ʼaē neʼe mole tauhi kiā Sehova, pea neʼe lahi te ʼu fihifihia neʼe hoko ai. (Senesi 34:​1, 2) Koutou fakakaukauʼi age muʼa te mamahi ʼaē ʼe hoko ki he famili mo kapau ʼe pikisia he tamasiʼi ʼi he felāveʼi fakasino heʼeʼaoga!​—Tāʼaga Lea 17:​21, 25.

TE KALAVI KI TE MAʼULI FIAFIA ʼO TE FAMILI

20. Ke feala ki te famili ke nātou maʼuli fiafia, koteā ʼaē ʼe tonu ke tahi fai e nātou fuli ʼo te famili?

²⁰ ʼE faigafua te maʼu ʼo he puleʼaki ki te ʼu fihifihia faka famili mo kapau ʼe nātou maʼuliʼi te ʼu tokoni ʼa te Tohi-Tapu. ʼI tona fakahagatonu, ko te puleʼaki ʼaē ʼe ʼaoga ki he famili ke feala hanatou fiafia, ʼe ko te maʼuliʼi ʼo te ʼu tokoni ʼa te Tohi-Tapu. Koia ʼu tagata ʼohoana, koutou ʼoʼofa ki ʼokotou ʼohoana, pea mo gaohi fakaleleiʼi ia nātou ohage ko te tokaga ʼa Sesu ki te kokelekasio. ʼU fafine ʼohoana, koutou fakalogo ki te takitaki ʼo tokotou ʼohoana, pea mo koutou muliʼi te faʼifaʼitaki ʼo te fafine faʼafai ʼaē ʼe fakamatalatala iā Tāʼaga Lea 31:​10-31. ʼU mātuʼa, koutou akoʼi takotou fānau. (Tāʼaga Lea 22:6) ʼU tāmai, ‘koutou takitaki fakalelei tokotou loto fale.’ (1 Timoteo 3:​4, 5; 5:8) Fānau, koutou fakalogo ki ʼakotou mātuʼa. (Kolose 3:20) ʼE mole ʼi ai he tahi ʼi te famili ʼe haohaoa, heʼe tou lākahala fuli. Koia koutou agavaivai, ʼo koutou fefakamolemoleʼaki.

21. Koteā te ʼu meʼa fakatalakitupua ʼaē ka hoko ʼi te ka haʼu, pea ʼe lava feafeaʼi ki totatou famili ke maʼuli fiafia ʼi te temi nei?

²¹ ʼE moʼoni, ʼe lahi te ʼu tokoni ʼaoga ʼi Tohi-Tapu pea mo te ʼu fakatotonu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli faka famili. Pea tahi ʼaē meʼa, ʼe akoʼi mai ʼi te Tohi-Tapu ia te mālama foʼou ʼa te ʼAtua pea mo te palatiso ʼi te kele, ʼaē ka fonu ai anai te hahaʼi fiafia ʼe nātou tauhi kiā Sehova. (Apokalipesi 21:​3, 4) Ko he ʼu meʼa fakatalakitupua ʼaē ka hoko anai ʼi te ka haʼu. Māʼia mo te temi nei, kua tou lava maʼuli fiafia mo totatou famili heʼe tou maʼuliʼi te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua ʼaē ʼe tuʼu ʼi tana Folafola, ia te Tohi-Tapu.