Tou Fetokagaʼaki Pea Mo Fefakalotomalohiʼaki

1, 2. Kotea ʼae neʼe tokoni ki te toko 230 kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ke natou hao mai te haʼele ki te mate ʼi te ʼosi ʼo te Lua Tau Fakamalamanei?

NEʼE kua vave ʼosi te Lua Tau Fakamalamanei. Neʼe mole malo te kautau ʼa Itilele. Neʼe fakatotonu e te puleʼaga Nasi ke matematehi te toko lau ʼi afe hahaʼi pilisoni ʼae neʼe kei ʼi te ʼu lotoʼa fakamamahi. Neʼe tonu ke fakamavae te kau pilisoni mai te lotoʼa ʼo Sachsenhausen, ke natou haʼele ki te ʼu ʼuafu pea mo fakaheka natou ki te ʼu vaka ʼae ka fakamou anai. Neʼe kau te faʼahi ʼaia ki te fakatuʼutuʼu ʼae neʼe higoa ki muli age ko te haʼele ki te mate.

² Neʼe tonu ki te toko tolugofulu-ma-tolu afe hahaʼi pilisoni ʼo te lotoʼa fakamamahi ʼo Sachsenhausen ke natou haʼele ia kilometa ʼe 250 ki te ʼuafu ʼo te kolo ko Lübeck, ʼi Siamani. Neʼe kau ia natou ʼaia te toko 230 kau Fakamoʼoni ʼa Sehova mai ia fenua ʼe ono. Neʼe fakatotonu e te kau solia ke haʼele fakatahi te kau Fakamoʼoni. Ko te kau pilisoni fuli neʼe vaivavai ʼuhi ko te hoge mo te mahaki, kaʼe ko ʼotatou tehina neʼe natou hao fuli ʼi te haʼele ʼaia. Neʼe lava feafeaʼi te faʼahi ʼaia? Neʼe ui fenei e te tehina ia natou: “Tuʼumaʼu pe neʼe matou fefakalotomalohiʼaki ke matou haga haʼele.” Neʼe ko tanatou feʼofaʼofani pea mo “te malohi lahi” ʼo te ʼAtua ʼae neʼe tokoni kia natou ke natou hao ai.—2 Ko. 4:7.

3. He ko ʼe ʼe ʼaoga ke tou fefakalotomalohiʼaki?

³ Logo la ʼe mole tou kau ki he haʼele ki te mate ia ʼaho nei, kaʼe ʼe lahi te ʼu faigataʼaia ʼe tonu ke tou ʼutakiʼi. ʼI te kua ʼosi kamata ʼafio ʼo te Puleʼaga ʼa te ʼAtua ʼi te taʼu 1914, neʼe li ifo ia Satana mai te lagi ki te kele. ʼE lahi tona ita koteʼuhi ʼe ina iloʼi “kua nounou pe tona temi.” (Apk. 12:7-9, 12) ʼI te ovi mai ʼo Halamaketone, ʼe fakaʼaogaʼi e Satana te ʼu fihifihia moʼo fakavaivai tatatou fakakaumeʼa ʼae mo Sehova. Pea ʼe tou toe mamahi ʼuhi ko te ʼu tuʼania ʼo te maʼuli. (Sopo 14:1; Ekl. 2:23) ʼI ʼihi temi, ʼe feala ke lahi totatou gaʼegaʼe ʼuhi ko te ʼu fihifihia fuli ʼaia ʼo tou liliu ai ʼo lotovaivai tatau aipe pe kotea te ʼu puleʼaki ʼe tou fai. Ohage la ko te tehina, lolotoga ni taʼu, neʼe ina fakalotomalohi te tokolahi ke natou nofo agatonu kia Sehova. Kaʼe ʼi tana kua matuʼa leva, ko ia mo tona ʼohoana neʼe nā mahahaki, pea neʼe kamata lotovaivai ʼaupito. Ohage pe ko te tehina ʼaia, ʼe ʼaoga kia tatou fuli ia “te malohi lahi” ʼo Sehova. Pea ʼe toe ʼaoga foki ke tou fefakalotomalohiʼaki.

4. Kotea te tokoni ʼa te apositolo ko Paulo ʼae ʼe tonu ke tou mulimuli ki ai mo kapau ʼe tou fia fakalotomalohi ʼihi?

⁴ Kapau ʼe tou fia fakalotomalohi ʼihi, pea ʼe tonu ke tou mulimuli ki te tokoni ʼaeni neʼe foaki e te apositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano Hepeleo: “Tou fetokagaʼaki ke tou uga ia tatou ki te ʼofa pea mo te ʼu gaue matalelei, ʼo mole tou tuku ʼatatou fakatahi, ohage ko te agamahani ʼa ʼihi, kaʼe ke tou fefakalotomalohiʼaki, tafitō la heʼe kua kotou sio ki te fakaovi mai ʼo te ʼaho.” (Hep. 10:24, 25, MN) ʼE feafeaʼi hatatou lava mulimuli ki te tokoni maʼuhiga ʼaia?

“TOU FETOKAGAʼAKI”

5. Kotea te fakaʼuhiga ʼae ke “tou fetokagaʼaki”? ʼE feafeaʼi hatatou lava fai te faʼahi ʼaia?

⁵ Ke “tou fetokagaʼaki,” ko tona fakaʼuhiga ke tou manatu ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga ki ʼihi. ʼE mole tou iloʼi anai pe kotea ʼae ʼe ʼaoga ki ʼotatou tehina, mo kapau ʼe tou fakamalō fakatevili pe kia natou ʼi te Fale Fono peʼe tou palalau pe mo natou ʼo ʼuhiga mo he ʼu meʼa ʼe mole faʼa maʼuhiga. ʼE moʼoni ʼe mole tou loto anai ke tou fia iloʼi meʼa fuli ʼo ʼuhiga mo te maʼuli ʼa ʼihi. (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13) Kaʼe ʼe tou loto ke tou iloʼi ʼotatou tehina. ʼE tou fia iloʼi te aluʼaga ʼo tonatou maʼuli, ʼonatou kalitate, te ʼu faʼahi ʼae ʼe natou malolohi ai, ʼonatou vaivaiʼaga pea mo ʼanatou manatu ʼo ʼuhiga mo te moʼoni. ʼE ʼaoga ke natou iloʼi ko tatou ko ʼonatou kaumeʼa pea ʼe tou ʼoʼofa ia natou. ʼE tonu ke tou toʼo he temi ke tou fakatahi ai mo natou, ʼo mole ko te temi pe ʼae ʼe natou tau ai mo ni faigataʼaia mo lotovaivai ai, kaʼe ʼi te tahi ʼu temi pe foki.—Loma 12:13.

6. Kotea ʼae ka tokoni anai ki he tagata ʼafeā ke tokaga kia natou ʼo te kokelekasio?

⁶ ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe tonu ke tokaga te kau tagata ʼafeā ʼaki he lotolelei mo he faʼafai ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga kia natou ʼo te kokelekasio. (1 Pet. 5:1-3) Ke fakahoko lelei e te kau tagata ʼafeā te gaue ʼaia, ʼe ʼaoga ke natou iloʼi ʼonatou tehina mo tuagaʼane. (Lau ia Taaga Lea 27:23.) Kapau ʼe fakaha e te kau tagata ʼafeā tanatou fia tokoni mo tanatou fiafia ʼi te fakatahi mo te ʼu tehina mo tuagaʼane, pea ko natou ʼo te kokelekasio ʼe natou kole tokoni faʼitaliha anai kia natou moka ʼe ʼaoga. ʼE toe faigafua anai hanatou palalau ki te kau tagata ʼafeā ʼo ʼuhiga mo ʼanatou manatu pea mo ʼanatou tuʼania. ʼE feala ai anai ke foaki e te kau tagata ʼafeā kia natou takitokotahi te tokoni ʼae ʼe ʼaoga.

7. Kotea ʼae ʼe ʼaoga ke tou manatuʼi moka “foliga . . . ki te vale” te ʼu palalau ʼa natou ʼae ʼe lotovaivai?

⁷ Neʼe ui fenei e Paulo ki te kokelekasio ʼo Tesalonika: “Koutou tokoni kia natou e vaivai.” (Lau ia 1 Tesalonika 5:14.) ʼE kau kia natou ʼae ʼe “vaivai” ia natou ʼae ʼe lotomamahi pea mo lotovaivai. ʼE ui fenei ia Taaga Lea 24:10: “Kapau e ke vaivai i te aho o te mamahi, ko tou malohi e veliveli pe.” Kapau ʼe tou fia tokoni kia natou ʼae ʼe lotovaivai ʼaupito, pea ʼe ʼaoga ke tou manatuʼi ʼi ʼihi temi ko ʼanatou palalau ʼe feala ke “foliga . . . ki te vale.” (Sopo 6:2, 3) ʼE feala ke natou ui ni meʼa ʼe mole natou manatu moʼoni ki ai. Neʼe mahino Rachelle ki te faʼahi ʼaia he neʼe lotomamahi ʼaupito tana faʼe. ʼE ui fenei e Rachelle: “Neʼe tuʼa lahi te fai e mama te ʼu palalau lave kovi. ʼI te ʼu lakaga ʼaia, neʼe au faiga ke au manatuʼi te ʼuhiga moʼoni ʼo mama, ʼe ko he fafine ʼofa, mo agalelei pea mo loto foaki. Neʼe au ako ai ko te hahaʼi lotomamahi ʼe natou fai ni palalau ʼe mole natou fakakaukauʼi. Ko te meʼa ʼae ʼe kovi age, ʼe ko te tali hapo e he tahi ʼaki ni palalau peʼe ko ni aga ʼe mole lelei.” ʼE ui fenei ia Taaga Lea 19:11: “Ko te tagata ae e poto e mole itaita vave, pea e ina mau tona kololia i te fakamolemole ki te u kovi ae nee fai age kia ia.”

8. Ko ai tafitō ʼae ʼe ʼaoga ke tou “fakaha” ki ai totatou ʼofa, pea kotea tona tupuʼaga?

⁸ ʼE feafeaʼi hatatou lava tokaga ki he tahi ʼe lotovaivai ʼuhi ko hana agahala neʼe ina fai ʼi muʼa atu? Logo la kua ina fakatokatoka tana agahala, kaʼe ʼe kei lagi ufiufi pe ʼuhi ko te meʼa ʼae neʼe ina fai. Neʼe faitohi ia Paulo ki te ʼu tehina ʼo Kolinito ʼo ʼuhiga mo te tahi ʼi tonatou kokelekasio neʼe kua fakahemala mai tana agahala. Neʼe ina ui fenei: “E tonu ke kotou fakamolemole kia ia, pea ke kotou fakafimaliei ia, koteuhi ke aua naa taomia ia i he mamahi lahi. Koia e au kole atu ai kia koutou ke kotou fakaha te ofa kia ia.” (2 Ko. 2:7, 8) ʼI heni ko te kupu “fakaha” ko tona fakaʼuhiga “ke fakamoʼoni.” ʼE hoki iloʼi pe anai e he tehina ʼe tou ʼofa mo tokaga ki ai moka tou fakaha ʼaki ʼatatou palalau pea mo tatatou aga.

“KE TOU UGA IA TATOU KI TE ʼOFA PEA MO TE ʼU GAUE MATALELEI”

9. Kotea te fakaʼuhiga ʼae “ke tou uga ia tatou ki te ʼofa pea mo te ʼu gaue matalelei”?

⁹ Neʼe tohi fenei e Paulo: “Tou fetokagaʼaki ke tou uga ia tatou ki te ʼofa pea mo te ʼu gaue matalelei.” ʼE tou fai te faʼahi ʼaia ʼaki tatatou fai he palalau peʼe ko he meʼa ʼe tokoni anai ki ʼotatou tehina ke natou fakaha te ʼofa pea ke natou fai te ʼu gaue ʼae ʼe lelei. Tou toʼo he faʼifaʼitaki: Kapau ʼe tou loto ke haga mu te afi, pea ʼe lagi ʼaoga ke hokohoko pea mo tavili te afi. (2 Tim. 1:6) ʼO toe feia, ʼe ʼi ai te ʼu faʼahi ʼe feala ke tou fai moʼo tokoni ki ʼotatou tehina ke uga ai natou ke natou haga tauhi kia Sehova ʼaki he faʼafai. Ko te meʼa lelei ʼe feala ke tou fai, ʼe ko tatatou vikiʼi ʼotatou tehina ki te ʼu gaue lelei ʼae ʼe natou fai.

10, 11. (1) Ko ai ʼae ʼe ʼaoga ke vikiʼi? (2) Kotou tuku mai he faʼifaʼitaki ʼe ha ai ko te vikiʼi ʼo he tahi ʼe tokoni ki ai ke ina fai te meʼa ʼae ʼe lelei.

¹⁰ Peʼe tou lotovaivai peʼe kailoa, kaʼe ʼe ʼaoga kia tatou fuli he ʼu fakavikiviki. Neʼe tohi fenei e te tehina: “Neʼe mole he temi neʼe ui mai e taku tamai neʼe au fai he meʼa ʼe lelei.” Koia ʼi te lahilahi ake ʼo te tehina ʼaia neʼe mole manatu ia neʼe lelei te ʼu meʼa ʼae neʼe ina fai. Logo la kua taʼu 50 nei, kaʼe ʼe lotofimalie tuʼumaʼu pe moka ui age e ʼihi ʼe gaue lelei ʼi tona ʼuhiga tagata ʼafeā. Tupu ko te aluʼaga ʼae neʼe hoko kia ia, neʼe ina ako ai te maʼuhiga ʼae ʼo te foaki ʼo he fakalotomalohi. Koia ʼe ina kumi tuʼumaʼu ai ni faigamalie ke ina vikiʼi ʼihi. ʼE tou lotomalohi fuli moka ui mai e he tahi ʼe lelei te meʼa ʼae ʼe tou fai. ʼO kau ai te kau pionie, mo te kau tagata ʼafeā pea mo natou ʼe lagi lotovaivai.—Loma 12:10.

¹¹ Moka faiga te kau tagata ʼafeā ke natou tokoni ki he tahi neʼe ina fai hana hala, ʼo natou vikiʼi ia ia ki he ʼu gaue lelei neʼe ina fai ʼi muʼa atu, pea ʼe feala ke tokoni ki ai ke ina fetogi tana faʼahiga manatu pea mo fai te meʼa ʼae ʼe lelei. (Kal. 6:1) Ko te faʼahi ʼaia neʼe tokoni ki te tuagaʼane ʼe higoa ko Miriam. Neʼe ina tohi fenei: “ ʼI te tahi temi neʼe au lotovaivai, he neʼe mavae ʼi te moʼoni ʼoku kaumeʼa lelei, pea neʼe toe mahaki mo taku tamai, ko he ivi neʼe pa ʼi tona ʼuto. Neʼe au lotomamahi ʼaupito.” Neʼe kamata fakatahi te tuagaʼane ʼaia mo he tama ʼe mole tauhi kia Sehova he neʼe manatu ia ʼe toe logo lelei age anai. Kaʼe ʼaki te meʼa ʼaia neʼe ina fai, neʼe manatu ai leva ʼe mole tuha ia mo te ʼofa ʼo Sehova, pea neʼe manatu ke mavae ʼi te moʼoni. Kaʼe neʼe fakamanatuʼi age e te tagata ʼafeā te ʼu gaue fuli ʼae neʼe ina fai ʼi te tauhi ʼa Sehova pea mo ina fakafimalieʼi ʼo ina ui ʼe kei ʼofa Sehova ia ia, pea neʼe toe malohi ai tona ʼofa ʼae kia Sehova. Neʼe ina fakagata tana fakatahi mo te tama kaʼe hoko atu tana tauhi kia Sehova.

12. Kotea ʼae ʼe feala ke hoko moka tou fakatatau ʼotatou tehina ki ʼihi, peʼe valokiʼi natou, peʼe tukugakoviʼi natou?

¹² ʼE tonu ke tou tokakaga moka tou faiga ke tou “uga” ʼotatou tehina ke natou haga tauhi ki te ʼAtua ʼaki he faʼafai. ʼE mole tonu ke tou fakatatau natou ki ʼihi peʼe tou valokiʼi natou ʼuhi ko tanatou mole mulimuli ki te ʼu meʼa ʼae neʼe tou ui age, peʼe tou tukugakoviʼi natou heʼe mole lahi te ʼu gaue ʼae ʼe natou fai. ʼE lagi natou toe gaue malohi anai kaʼe ʼe mole fualoa anai. Ko te faʼahi ʼae ʼe lelei age ke tou fai moʼo “uga” ʼotatou tehina, ʼe ko tonatou vikiʼi pea mo tokoni kia natou ke natou mahino ʼe tou tauhi fakamalotoloto ki te ʼAtua heʼe tou ʼofa kia te ia.—Lau ia Filipe 2:1-4.

“TOU FEFAKALOTOMALOHIʼAKI”

13. Kotea te fakaʼuhiga ʼo te fakalotomalohi ʼo ʼihi? (Vakaʼi ia te ʼuluaki pakī.)

¹³ Neʼe ui e Paulo ʼe tonu “ke tou fefakalotomalohiʼaki.” ʼE feala pe ke tou fakatatau te fakalotomalohi ʼo ʼihi ki te laku ʼo te fafie ki he afi ke haga mu peʼe ke mu lahi age. Ko tatatou fakalotomalohi ʼotatou tehina ko tona fakaʼuhiga, ke tou fakamalohi pea mo fakalotofimalie natou ke feala hanatou haga tauhi ki te ʼAtua. Moka tou faiga ke tou tokoni kia natou ʼae ʼe lotovaivai, pea ʼe tonu ke ha ʼi ʼatatou palalau te ʼofa mo te agalelei. (Taag. 12:18) ʼE tonu foki ke tou “vave ʼi te fagono” mo “tuai ʼi te palalau.” (Sakp. 1:19, MN) Kapau ʼe tou fagono ki hotatou tehina mo faiga ke tou mahino ki ʼana manatu, pea ʼe feala ai ke tou iloʼi pe ko ʼe ʼe lotovaivai mo tou foaki age he tokoni ʼe ʼaoga ki ai.

14. Neʼe tokoni feafeaʼi te tagata ʼafeā ki he tehina neʼe lotovaivai?

¹⁴ Tou vakaʼi pe neʼe lava tokoni feafeaʼi ia te tagata ʼafeā agalelei ki he tehina neʼe mole kei fakatahi mo te kokelekasio lolotoga ni taʼu. ʼI te fagono ʼa te tagata ʼafeā ki ai, neʼe ha lelei ai neʼe kei ʼofa lahi te tehina ʼaia kia Sehova. Neʼe ina ako te ʼu Tule Leʼo fuli pea mo faiga ke fono tuʼumaʼu. Kaʼe neʼe fai e ʼihi ʼi te kokelekasio te ʼu meʼa neʼe lotomamahi mo ita ai. Neʼe fagono lelei te tagata ʼafeā pea mo faiga ke mahino ki te ʼu manatu ʼa te tehina ʼo mole ina fakamau ia ia, kaʼe neʼe ina fakalotofimalieʼi ʼo ina ui ʼe ʼofainaʼi. ʼAki te temi, neʼe mahino ai te tehina, ʼe mole kei tauhi ki te ʼAtua ʼae neʼe ʼofa ai ʼuhi ko te ʼu meʼa kovi ʼae neʼe hoko ki ai ʼi muʼa atu. Neʼe fakaafe e te tagata ʼafeā te tehina ke nā faifakamafola. ʼAki te tokoni ʼa te tagata ʼafeā, neʼe toe gaue te tehina ʼi te minisitelio pea ki muli age neʼe toe liliu ko he tagata ʼafeā.

15. Kotea te ako ʼe feala ke tou taʼofi mai te faʼifaʼitaki ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te fakalotomalohi ʼo ʼihi?

¹⁵ ʼI te kamata, ko he tahi ʼe lotovaivai ʼe lagi mole malohi atu aipe peʼe ina tali atu aipe tatatou tokoni. ʼE lagi ʼaoga ke tou haga tokoni ki ai lolotoga he temi. Neʼe ui fenei e Paulo: “Koutou poupouki natou e vaivai, koutou kataki ki te tagata fuape.” (1 Tes. 5:14, Tauhi Foou) ʼE mole tou foimo liakī anai natou ʼae ʼe vaivavai, kaʼe ʼe tou “poupouki” natou ʼo tou haga tokoni kia natou. ʼI te temi muʼa, neʼe kataki fualoa ia Sehova ki ʼana kaugana ʼae neʼe lotovaivai. Ohage la, neʼe kataki fualoa te ʼAtua kia Elia pea neʼe fakaʼapaʼapa ki ʼana manatu. Neʼe ina foaki kia Elia te ʼu meʼa ʼae neʼe ʼaoga ki ai moʼo hoko atu tana tauhi. (1 Hau 19:1-18) Neʼe toe feia te ʼAtua mo Tavite, ʼae neʼe fakahemala moʼoni ʼo ʼuhiga mo te meʼa ʼae neʼe ina fai. Neʼe sio ki ai ia Sehova pea neʼe lotolelei ke ina fakamolemole ki ai. (Pes. 51:9, 19) Neʼe toe tokoni foki te ʼAtua ki te tagata faitohi ʼo te Pesalemo 73, ʼae neʼe teitei pe ke ina liakī tana tauhi ʼae kia te ia. (Pes. 73:13, 16, 17) Ko Sehova ʼe agalelei mo kataki fualoa mo tatou, tafitō moka tou lotovaivai. (Eke. 34:6) ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ko te manavaʼofa ʼo Sehova “e fakafoou . . . i te uhu fuli” pea “e mole gata.” (Tagi 3:22, 23) ʼE fakaʼamu Sehova ke tou mulimuli ki tana faʼifaʼitaki pea ke tou agalelei mo natou ʼae ʼe lotovaivai.

TOU FEFAKALOTOMALOHIʼAKI KE TOU HAGA HAʼELE ʼI TE ALA ʼO TE MAʼULI

16, 17. ʼI te kua ovi mai ʼo te fakaʼosi ʼo te malama ʼaeni, kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai? Pea kotea tona tupuʼaga?

¹⁶ ʼI te toko 33 000 hahaʼi pilisoni ʼae neʼe mavae mai te lotoʼa fakamamahi ʼo Sachsenhausen, neʼe ko te toko lau ʼi afe ʼae neʼe mamate. Kaʼe ko te toko 230 kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼae neʼe mavae mai te lotoʼa fakamamahi ʼaia, neʼe natou hao fuli. Neʼe feala ke natou hao he neʼe natou fefakalotomalohiʼaki pea mo fetokoniʼaki.

¹⁷ Ia ʼaho nei, ʼe tou haʼele ʼi “te ala ae e na taki ki te mauli.” (Mat. 7:14) Pea kua vave hu pe anai te kau atolasio ʼa Sehova ki te malama foʼou mo faitotonu. (2 Pet. 3:13) ʼI te kua ovi mai ʼo te fakaʼosi ʼo te malama agakovi ʼaeni ʼa Satana, tou fetokoniʼaki ke tou haga haʼele ʼi te ala ʼo te maʼuli.