Kapite 86

Te Hisitolia ʼo Te Foha Neʼe Puli

KO TE ʼosi pe ʼaenī ʼo te tali ʼa Sesu ki te kau Faliseo ʼaki te ʼu lea fakatātā e lua, ʼaē ʼe talanoa ki te ōvi pea mo te talame ʼaē neʼe puli, pea toe maʼu. ʼI te temi nei ʼe toe hoko atu tana palalau ʼaki te tahi lea fakatātā. Ko te lea fakatātā ʼe ina fakahā te faʼahiga aga ʼa te tāmai ʼe fonu ʼi te ʼofa ki tona ʼu foha e lua, neʼe nā fai toko lua te ʼu hala mamafa.

Ko tona foha ʼaē e muli, ʼe ko te tagata tāfito ʼaia ʼo te lea fakatātā. Ko te tahi ʼaho, neʼe ina ʼui age ki tana tāmai ke tuku age tona tofiʼa, pea neʼe ina tuku fakalelei age pe. ʼOsi ʼaia pea mavae ia ʼi te loto fale faka famili pea kamata ai tona maʼuli ʼe kovi ʼaupito. Kae, tou tuku ia Sesu ke ina fakamatala mai te hisitolia ʼaia, pea mo tou faiga ke tou ʼiloʼi pe ko ai ʼaē ʼe fakatātā e te ʼu tagata ʼo te hisitolia.

“Neʼe ʼi ai te tagata, ko te fakamatala ʼaia ʼa Sesu, ko tona ʼu foha e lua. Pea ko ia ʼaē e muli neʼe ina ʼui age ki tana tāmai: ‘Tāmai, tuku mai kia te ʼau te vahe ʼi te koloā ʼaē ʼe tonu ke ʼau maʼu.’ Pea ko [te tāmai] neʼe ina vaeluaʼi ai kia nāua tona ʼu koloā.” Koteā te meʼa neʼe fai e tona foha muli ʼaki te koloā ʼaē neʼe foaki age?

“Pea, ʼi te hili ʼo te ʼu kiʼi ʼaho siʼi ki muli age, ko tona fakamatala ʼaia e Sesu, ko te foha ʼaē neʼe muli neʼe ina tatānaki fuli tona ʼu koloā pea ʼalu ia ki te fenua mamaʼo; pea ʼi te fenua ʼaia neʼe ina pulihi fuli ai tona ʼu koloā ʼaki tona maʼuli ʼe aga fakalialia.” Kae, neʼe ina pulihi tana falā mo he ʼu paomutu. Ki muli mai, ohage ko te fakahā mai e Sesu, neʼe hoko mai he ʼu faigataʼaʼia.

“ ʼI te ʼosi leva ʼo tana pulihi fuli ʼo tana paʼaga, neʼe tō te hoge lahi ʼi te fenua ʼaia, pea kamata ʼāhua ai. Neʼe ʼalu ai ʼo aʼu ki tana fakatahi lelei mo te tagata ʼo te fenua ʼaia, pea ko te tagata ʼaia neʼe ina fekauʼi ia ia ke ʼalu ki tana ʼu gāueʼaga ʼo leʼo te faga puaka. Pea ʼi tona pakupaku neʼe fia kai ia ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe kai e te faga puaka, pea neʼe mole he tahi neʼe ina foaki age he faʼahiga meʼa pe ke ina kai.”

Ko te maʼua ʼaē ki he leʼo ʼo he faga puaka, ʼe ko he meʼa fakatō ki lalo ia ki he tagata Sutea! ʼAua naʼa galo kia tatou ko te ʼu manu ʼaia ʼi te Lao ʼe heʼemaʼa. Kae, ko te meʼa ʼaē ʼe mamahi ʼaupito ai te tama, heʼe, ʼaki tona pakupaku, kua fia fai ki te meʼa kai ʼaē ʼe foaki ki te ʼu manu ʼaia. ʼI te toe mamahi lave kovi ʼaia, ko tona ʼui mai ʼaia ʼa Sesu, “neʼe toe mālama ai tona ʼatamai”.

Neʼe hoko atu te fakamatala ʼa Sesu: “Neʼe ʼui [maʼana] ʼi tona loto: ‘Ko tagata gāue totogi e fia ʼa taku tāmai ʼe nātou mahu mo moʼi pane, ka ko ʼau, ʼi henī, ʼe ʼau mate ʼi te fia kai! ʼE ʼau tuʼu nei pea ʼe ʼau ʼalu ki taku tāmai, pea ʼe ʼau ʼui age anai kia te ia: “Tāmai, ku ʼau agahala ki te lagi pea mo koe. ʼE mole kei tau mo ʼau ke ʼui ko ʼau ko tou foha. Fai kia ʼau ohage ko he tahi ʼi tau kau tagata gāue totogi.” ’ Neʼe tuʼu ake aipe ki ʼoluga pea ʼalu ki tana tāmai.”

Koʼena te faʼahi ke metitasioʼi: ʼI tana mavae ʼaē ʼi tona ʼapi, ka na neʼe ʼita la tana tāmai ki ai ʼo ʼaʼafa tona ʼita ki ai, ka na ʼaua la neʼe mole lagi lotomālohi tona foha, ʼi te temi ʼaenī, ki te aga ʼaē ʼe tonu ke fai. Neʼe lagi feala pe ke ina fakatotonu ke toe liliu ki tona fenua pea mo ʼalu ʼo kumi hana gāue ʼi he tahi atu koga meʼa kehe ʼi hana ʼalu ki te ʼapi ʼo tana tāmai, ke ʼaua naʼa felāveʼi ai mo te hāūhāū ʼo tana tāmai. Kae, ko te taʼi manatu ʼaia neʼe mole pe la lave ʼi tana fakakaukau: heʼe ko tona loto ke liliu mai ki tona ʼapi.

ʼE mālama lelei mai, ko te tāmai ʼi te lea fakatātā ʼaia, ʼe ina fakatātā tatatou Tāmai ʼaē ʼi selo, ia Sehova ʼAtua, ʼaē ʼe fonu ʼi te ʼofa pea mo te manavaʼofa. Kua lagi koutou toe ʼiloʼi foki ʼi te foha ʼaē neʼe puli, ʼaē ʼe toe fakahigoaʼi ko te foha maumau koloā, te kau agahala ʼaē kua ʼiloʼi. Ko te kau Faliseo, ʼaē neʼe palalau ki ai ia Sesu, neʼe nātou fatufatuʼi ia ia ʼi muʼa atu he neʼe kai fakatahi, mo te kau agahala ʼaia. Kae, ki te foha ʼuluaki, ko ai ʼaē ʼe ina fakatātā?

Te temi ʼaē neʼe toe maʼu ai te foha ʼaē neʼe puli

ʼI te lea fakatātā ʼa Sesu, neʼe feafeaʼi te talitali ʼo te foha ʼaia neʼe puli, peʼe ko te foha maumau koloā, ʼi tana toe liliu ki te ʼapi ʼo tana tāmai? Tou fakalogo ki te fakamatala:

“Pea ʼi tana kei haʼu mai mamaʼo, neʼe sio atu tana tāmai kia te ia pea neʼe ʼofa mamahi ia kia te ia, pea neʼe lele atu ia ʼo fāʼufua pea mo ʼuma mamahi kia te ia.” Ko te taʼi tāmai manavaʼofa pea mo loto fakamolemole gafua ia ʼe ina fakatātā lelei ia tatatou Tāmai ʼaē ʼi selo ko Sehova.

Neʼe lagi logo te tagata ʼaia ki te palalau ʼaē ʼo ʼuhiga mo te maʼuli fakalialia ʼaē neʼe fai e tona foha. Kae, neʼe mole ina fakahohaʼa ia ia ʼaki he ʼu fehuʼi, neʼe ina tali leleiʼi ia. Neʼe toe fakahā feiā pe e Sesu te faʼahiga aga ʼaia, koteʼuhi he neʼe ʼalu ia ki te kau agahala pea mo te kau tānaki tukuhau ʼaē, ʼi te lea fakatātā, ʼe nātou fakatātā te foha maumau koloā.

ʼE mahino ia, ko te tāmai ʼaē ʼi te lea fakatātā neʼe lagi mahalohalo pe, ʼi tana sio ki te mata mamahi ʼo te fofoga ʼo tona foha, ko ia ʼe fakahemala. Kae, ko tana aga ʼaē ʼe fonu ʼi te ʼofa ki ai, neʼe faigafua ai ki tona foha, tana fakahā age tana ʼu agahala. Neʼe hoko atu te fakamatala ʼa Sesu: “Neʼe ʼui maʼa te foha kia te ia: ‘Tāmai, kua ʼau agahala ki te lagi pea mo koe. ʼE mole kei tau mo ʼau ke ʼui ko ʼau ko tou foha. Fai kia ʼau ohage ko he tahi ʼi tau kau tagata gāue totogi.’ ”

Neʼe mole heʼeki ʼosi lelei te palalau ʼo tona foha ka kua fakatotonu age e te tāmai ki tana kau kaugana: “Vave, ke koutou ʼaumai he kofu loa, te kofu ʼaē ʼe lelei tokotahi, pea ke koutou fakakofuʼi ʼaki, pea ke koutou ʼai he mama ki tona nima pea mo he ʼu tapugā vaʼe ki tona ʼu vaʼe. Pea ke koutou ʼaumai te vitulo sino ʼaē kei mui, ʼo matehi, pea ke tou kakai pea mo tou fakafiafia, heʼe ko toku foha ʼaenī neʼe mate pea kua toe maʼuli mai; neʼe kua puli ia pea kua toe maʼu.” Pea kamata ai “tanatou fakafiafia”.

Kae ʼi te temi ʼaia, “neʼe nofo te foha ʼuluaki ʼi te ʼu gāueʼaga”. Tou fakalogo muʼa te fakaʼosi ʼo te hisitolia pea tou faigaʼi ke tou ʼiloʼi peʼe ko ai ʼaē ʼe fakatātā e te foha ʼuluaki. Neʼe ʼui fēnei e Sesu ʼo ʼuhiga mo ia: “Pea ʼi tana liliu mai pea mo fakaōvi mai ki te ʼapi, neʼe logo ia ki te musika pea mo te ʼu meʼe. Pea neʼe ina pāuiʼi ai ke ʼalu age kia te ia te tokotahi ʼi te kau kaugana pea ina fehuʼi age pe koteā te faka ʼuhiga ʼo te meʼa ʼaia. Neʼe ʼui maʼana kia te ia: ‘Kua haʼu tou tēhina, pea kua matehi e tau tāmai te vitulo sino ʼaē kei mui, koteʼuhi he kua ina toe maʼu ia ia ʼe mālōlō pe.’ Pea neʼe ʼita ai ia, pea neʼe mole fia hū ia ki fale. Koia neʼe haʼu ai tana tāmai ki tuʼa ʼo fakakolekole age ki ai. Kae moʼo tali neʼe ʼui maʼana ki tana tāmai: ‘Koʼeni ko taʼu e fia mo taku tauhi kia te koe ohage he tagata kaugana, pea neʼe mole heʼeki ʼau talagataʼa ki tau fakatotonu, kae kia te ʼau, neʼe mole heʼeki pe la ke foaki mai kia te ʼau he ʼuhiʼi tao ke ʼau fakafiafia ai mo ʼoku kaumeʼa. Kae ʼi te tau mai pe ʼo tou foha ʼaenā, ia ia ʼaē neʼe ina kai tou ʼu koloā mo te kau paomutu, kua ke matehi koe maʼa ia te vitulo sino ʼaē kei mui.’ ”

Ko ai, ohage ko te foha ʼuluaki, ʼaē neʼe fakafeagai ki te manavaʼofa pea mo te tokaga lelei ʼaē neʼe fai ki te hahaʼi agahala? ʼE mole koa la ko te kau sekelipa pea mo te kau Faliseo? Neʼe ko tanatou laulauʼi age ʼaē kia Sesu ʼi tana tali leleiʼi te kau agahala ʼaē neʼe tupu ai tana tali age kia nātou ʼaki te lea fakatātā ʼaenī; ʼo hā mai ai, ko nātou ʼaia ʼe fakatātā e te foha ʼuluaki.

Neʼe fakaʼosi te fakamatala ʼa Sesu ʼaki te ʼu palalau ʼaenī ʼa te tāmai ki tona foha ʼuluaki: “Tama, ʼe ke nofo tuʼumaʼu pe mo ʼau, pea ko meʼa fuli ʼa ʼaku ʼe ʼa ʼau ia; kae ʼe tonu pe ke tou gaoʼi pea mo tou fakafiafia, koteʼuhi ko tou tēhina ʼaenī neʼe mate pea kua toe maʼuli mai; neʼe kua puli ia pea kua toe maʼu.”

Neʼe mole fakahā e Sesu te meʼa ʼaē ka fai anai e te foha ʼuluaki. Kae ʼe tou ʼiloʼi ki muli age, ʼi te ʼosi mate pea mo te toe fakatuʼuake ʼo Kilisito, ‘ko te hahaʼi tokolahi ʼo te kau pelepitelo ʼe nātou fakalogo anai ki te tui’; ʼo lagi kau ai anai mo niʼihi ia nātou ʼaia neʼe nātou fakalogo te lea fakatātā ʼaenī, ʼaē ʼe nātou faʼufaʼu te kalasi ʼo te “foha ʼuluaki”.

Kae, ʼi totatou temi ʼaenī, ko ai koa ʼaē ʼe fakatātā e te ʼu foha ʼaia e lua? ʼE ko te hahaʼi pe ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi lelei te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa Sehova ke nātou maʼu ai he fakatafito ʼe fai ai tanatou ʼu felogoi lelei mo ia. Ko te foha ʼuluaki ʼe ina fakatā niʼihi ʼo te “kiʼi faga ōvi”, ʼo te “kokelekasio ʼo te kau ʼuluaki tupu ʼaē kua ʼosi tohi ia nātou ʼi selo”. Ko te ʼu kilisitiano ʼaia neʼe tatau tanatou aga mo te foha ʼuluaki. Neʼe mole nātou fia tali he kalasi fakakelekele ʼe faʼufaʼu e te “tahi ʼu ōvi”, heʼe, ʼi tanatou manatu, ʼe nātou kaihaʼa te tokagaʼi ʼaē ʼonatou.

Ko te foha maumau koloā, ʼe ina fakatātā niʼihi ʼe mavae ʼi te hahaʼi ʼa te ʼAtua ke nātou ʼolo ʼo maʼu he fiafia lahi ʼi te ʼu lelei ʼaē ʼe foaki e te malamanei. Kae ki muli age, neʼe toe fakahemala te hahaʼi ʼaia, ʼonatou toe liliu mai ki te ʼAtua pea nātou toe hū ʼo kau ki tana kau kaugana ʼaē ʼe gāue. ʼE moʼoni ia, ko te Tāmai, ʼe ina fakahā tona ʼofa pea mo tona manavaʼofa kia nātou ʼaē ʼe nātou ʼiloʼi ʼe ʼaoga kia nātou tana fakamolemole pea mo toe liliu mai kia te ia. Luka 15:11-32; Levitike 11:7, 8; Gāue 6:7; Luka 12:32; Hepeleo 12:23; Soane 10:16.

▪ Ko ai ʼaē neʼe fakamatala ki ai e Sesu te lea fakatātā ʼaia, pea koteā tona tupuʼaga?

▪ Ko ai te tagata tāfito ʼo te fakamatala ʼaia, pea koteā te meʼa neʼe hoko ki ai?

▪ Ko ai ʼaē ʼe fakatātā ki ai te tāmai pea mo te foha muli ʼi te temi ʼo Sesu?

▪ Neʼe feafeaʼi te muliʼi e Sesu te faʼifaʼitaki ʼo te tāmai manavaʼofa ʼo te lea fakatātā?

▪ Koteā te manatu ʼa te foha ʼuluaki ki te fakatalitali ʼaē neʼe fai ki tona tēhina, pea he koʼe ʼe feala ke tou ʼui ʼe tatau te aga ʼa te kau Faliseo mo ia?

▪ ʼE fakaʼaoga kiteā te lea fakatātā ʼa Sesu ʼi totatou temi?