Isipho Esimangalisayo Senkululeko Yokuzikhethela
NGABA uyakuxabisa ukuba nenkululeko yokukhetha indlela oya kubulawula ngayo ubomi bakho, oko uya kukwenza noko uya kukuthetha? Okanye ngaba ubuya kufuna uthile ukuba akuyalele ilizwi ngalinye nesenzo ngasinye omele usenze, mzuzu ngamnye wosuku ngalunye, ngalo lonke ixesha usaphila?
Akukho mntu uphile kakuhle ufuna ubomi bakhe buthatyathwe ezandleni zakhe buze bulawulwe ngokuphelele ngolo hlobo ngomnye umntu. Ukuphila ngolo hlobo bekuya kuba kokucinezelayo nokukatyisayo. Sifuna inkululeko.
Kodwa kutheni sinomnqweno onjalo wenkululeko? Ukuqonda isizathu sokuba siyixabisa inkululeko yethu yokhetho kungundoqo ekuqondeni indlela ubungendawo nokubandezeleka okwakunokuqala ngayo. Kwakhona kuya kusinceda siqonde isizathu sokuba uThixo eye walinda kwade kwangoku ngaphambi kokuthabatha isenzo sokuphelisa ubungendawo nokubandezeleka.
Indlela Esenziwe Ngayo
Xa uThixo wadala abantu, phakathi kwezipho ezimangalisayo awabanika zona yinkululeko yokuzikhethela. IBhayibhile isixelela ukuba uThixo wamdala umntu ‘ngokomfanekiselo nemfano’ yakhe, yaye olunye lweempawu uThixo anazo yinkululeko yokhetho. (Genesis 1:26; Duteronomi 7:6) Ngaloo ndlela, xa wadala abantu, wabanika kwaolo phawu lumangalisayo—isipho senkululeko yokuzikhethela.
Kungenxa yoko sikhetha inkululeko kunokukhotyokiswa ngabalawuli abacinezelayo. Kungeso sizathu kusakheka intiyo nxamnye nolawulo olungqwabalala nolucinezelayo ukuze abantu bavukele ukuze bazuze inkululeko.
Umnqweno wenkululeko awubangakho ngengozi. IBhayibhile isinika isizathu esisisiseko. Ithi: “Apho ke akhoyo uMoya weNkosi, kubakho inkululeko.” (2 Korinte 3:17) Ngoko ukufuna inkululeko kuyinxalenye yendlela esidalwe ngayo ngenxa yokuba uThixo wasidala ngolo hlobo. Iyinto afuna sibe nayo ngenxa yokuba yena ngokwakhe unguThixo wenkululeko.—2 Korinte 3:17.
UThixo wasinika kwanamandla engqondo, njengamandla okuqonda, okuqiqa, nawokugweba, asebenza ngokuvisisana nenkululeko yokuzikhethela. La mandla asivumela ukuba sicinge, sithelekise izibakala, senze izigqibo size sicalule okulungileyo kokubi. (Hebhere 5:14) Asizange sidalwe ukuba sibe njengeerobhothi ezingenangqondo ezingenalukhetho lulolwazo; singazange sidalwe ukuba ngokusisiseko senze izinto ngokulawulwa lithuku, njengokuba izilwanyana zadalwa njalo.
Kunye nenkululeko yokuzikhethela, abazali bethu bokuqala banikwa yonke into nabani na awayenokuyifuna ngokusengqiqweni: Babebekwe kwiparadisi enjengepaki; babenentabalala yezinto eziphathekayo; babeneengqondo nemizimba efezekileyo eyayingayi kwaluphala okanye igule ize ife; babeya kuba nabantwana nabo ababeya kuba nekamva elonwabileyo; yaye uluntu olwandayo lwaluya kuba nomsebenzi owanelisayo wokuguqulela umhlaba uphela ekubeni yiparadisi.—Genesis 1:26-30; 2:15.
Mayela noko uThixo wakuqalisayo, iBhayibhile ithi: “Wakubona uThixo konke akwenzileyo, nanko, kulungile kunene.” (Genesis 1:31) IBhayibhile ikwathi ngoMdali: “Ugqibele umsebenzi wakhe.” (Duteronomi 32:4) Ewe, wanika intsapho yabantu isiqalo esigqibeleleyo. Sasingenakuba sesilunge ngakumbi kunoko.
Inkululeko Enemida
Noko ke, ngaba esi sipho simangalisayo senkululeko yokuzikhethela sasingazi kuba namida? Kaloku, ngaba ubungakuthanda ukuqhuba isithuthi phakathi kwezithuthi ezininzi ukuba bekungekho mithetho ilawula izithuthi, apho ubuyakukhululeka ukuqhuba nakweyiphi na indledlana, uye nakweliphi na icala, uhambe nangasiphi na isantya? Kambe ke, imiphumo yenkululeko engenamida enjalo kwizithuthi ibiya kuba yintlekele.
Kuyafana nangolwalamano lwabantu. Inkululeko engenamida kwabanye ibiya kuthetha ukungabi nankululeko kwabanye. Inkululeko engabekelwanga miqathango inokuphumela kwisiphithiphithi, esenzakalisa inkululeko yomntu wonke. Kumele kubekho imida. Ngoko ke, isipho sikaThixo senkululeko asithethi ukuba wayenenjongo yokuba abantu baziphathe nangayiphi na indlela ngaphandle kokuqwalasela impilo-ntle yabanye.
ILizwi likaThixo lithi kule nkalo: “Ziphatheni njengabantu abakhululekileyo, yaye ningaze niyisebenzise inkululeko yenu njengesingxengxezo sokwenza okungendawo.” (1 Petros 2:16, The Jerusalem Bible) Ngoko uThixo ufuna ukuba inkululeko yethu yokuzikhethela ilawulwe ukuze kulungelwe wonke umntu. Injongo yakhe ngabantu yayingekuko ukuba babe nenkululeko epheleleyo, kodwa inkululeko elinganiselweyo, ephantsi kolawulo lomthetho.
Imithetho Kabani?
Yimithetho kabani esasenzelwe ukuba siyithobele? Yimithetho kabani eyeyona isilungeleyo? Enye inxalenye yesibhalo esikweyoku-1 kaPetros 2:16 esicatshulwe ngasentla ithi: “Ningamakhoboka kaThixo kuphela.” Oku akuthethi ubukhoboka bengcinezelo kodwa, kunoko, kuthetha ukuba sasidalelwe ukuba sibe phantsi kwemithetho kaThixo. Siyonwaba ngakumbi ukuba sihlala sizithoba phantsi kwayo.
Imithetho kaThixo, ngaphezu kwayo nayiphi na imithetho enokuqulunqwa ngabantu, inikela olona khokelo lulungileyo kuye wonke umntu. Kunjengokuba uIsaya 48:17 esithi: “Mna Yehova, Thixo wakho, ndingokufundisa okungakuncedayo, ndikunyathelise ngendlela oya kuhamba ngayo.” Kanti, kwangaxeshanye, imithetho kaThixo ivumela inkululeko ebanzi ngaphakathi kwemida yayo. Oku kuvumela ukhetho lobuqu olungakumbi nolwahlukahlukeneyo, kusenza ukuba intsapho yabantu ibe yebangel’ umdla, eneneni, echulumancisayo.
Kwakhona abantu baphantsi kwemithetho kaThixo yendalo. Ngokomzekelo, ukuba siyawutyeshela umthetho womxhuzulane size sixhume kwindawo ephakamileyo, siya kwenzakala okanye sife. Ukuba sihlala ngaphantsi kwamanzi ngaphandle kwezixhobo ezenziwe ngokukhethekileyo zokuphefumla, siya kufa kwisithuba semizuzu nje. Yaye ukuba siyayityeshela imithetho yethu yangaphakathi yomzimba size siyeke ukutya ukudla nokusela amanzi, kwakhona siya kufa.
Ngenxa yoko, abazali bethu bokuqala, nabo bonke abaphuma kubo, benziwa benentswelo yokuthobela imithetho kaThixo engokuziphatha okanye eyentlalo kwanemithetho yakhe yendalo. Yaye ukuthobela imithetho kaThixo kwakungayi kuba ngumthwalo. Endaweni yoko, kwakuya kusebenzela intlalo-ntle yabo naleyo yentsapho yabantu iphela eyayiza kubakho. Ukuba abazali bethu bokuqala babehleli ngaphakathi kwemida yemithetho kaThixo, konke ngekwakulungile.
Yintoni eyonakalisa esi siqalo sihle? Endaweni yoko, kutheni ubungendawo nokubandezeleka kuye kwaxhaphaka kangaka nje? Kutheni uThixo eye wazivumela ixesha elide kangaka?
[Umfanekiso okwiphepha 7]
Isipho esimangalisayo senkululeko yokuzikhethela siyakusahlula kwiirobhothi ezingenangqondo nakwizilwanyana ezenza izinto ngokuqhutywa lithuku