IWatchtower LAYBRARI EKWI-INTANETHI
IWatchtower
LAYIBRARI EKWI-INTANETHI
IsiXhosa
  • IBHAYIBHILE
  • IINCWADI
  • MEETINGS
  • g00 7/8 iphe. 5-8
  • Sikhuthazwa Njani “Isithethe Sokubulala”?

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Sikhuthazwa Njani “Isithethe Sokubulala”?
  • Vukani!—2000
  • Imixholwana
  • Amanqaku Afanayo
  • Ukuthengiswa Kwezixhobo
  • Ihlabathi Lolonwabo
  • Ukufa Kwimidlalo Yevidiyo Nakwi-Internet
  • Indlela Yokuphila Ekhokelela Ekufeni
  • Ngubani Ongunobangela Wako Konke Oku?
  • Ngaba Ndifanele Ndidlale Imidlalo Yekhompyutha Okanye Yevidiyo?
    Vukani!—1996
  • Ngaba Ndifanele Ndidlale Imidlalo Ye-Elektroniki?
    Vukani!—2008
  • Yintoni Endimele Ndiyazi Ngemidlalo Ye-elektroniki?
    Ulutsha Luyabuza
  • Ngaba Ndifanele Ndiyidlale Imidlalo Ye-elektroniki?
    Imibuzo Yabantu Abaselula—Iimpendulo Eziluncedo, Umqulu 2
Khangela Okunye
Vukani!—2000
g00 7/8 iphe. 5-8

Sikhuthazwa Njani “Isithethe Sokubulala”?

“Ziikhilomitha ezingamawaka ezahlula iimbacu eziselula ezinxunguphele kubugxwayiba baseKosovo kubantwana baseMerika abachanabeke kugonyamelo nezinye izinto ezibuhlungu ezibehlelayo, kodwa ngokweemvakalelo usenokungabi mkhulu kangako umgama phakathi kwabo.”—Marc Kaufman, The Washington Post.

Enoba siyathanda okanye akunjalo, ukufa kusichaphazela sonke, ngokungqalileyo okanye ngandlel’ ithile. Oku kuyinyaniso akukhathaliseki enoba sihlala phi—kwilizwe ekugquba ugonyamelo longquzulwano okanye kwelo lizinzileyo.

INDLELA esibonakala ngayo “isithethe sokubulala” inokubonwa ngokwanda konxunguphalo, usizi, ukuba ngamakhoboka eziyobisi, ukuqhomfa, ukuzibhubhisa ngokuziphatha, ukuzibulala, kwanokubulala okugqugqisileyo namhlanje. UNjingalwazi uMichael Kearl, weSebe Lentlalo Nemeko Yoluntu kwiYunivesithi iTrinity yaseSan Antonio, eTexas, eUnited States, ecacisa ngokuphathelele inkohliso ekhoyo kumbandela wokufa wathi: “Ukususela ekupheleni kwale nkulungwane yamashumi amabini [ngowe-1999], sifumanisa ukuba . . . ukufa kuya kusaziwa njengesiseko sobomi, amandla abangela ukuba ubomi buqhubeke yaye kungunobangela wokulungelelana kwentlalo. Ukufa kungunobangela wokunqula kwethu, wentanda-bulumko, wezimvo zobupolitika, nobugcisa kwezonyango. Kushukumisela ukuba abantu bathenge amaphepha-ndaba neeinshorensi, kusenza sibe nomdla kumayelenqe enziwa kwiinkqubo zikamabonwakude yaye . . . kuvuselela namashishini ethu.” Makhe sihlolisise eminye imizekelo yeendlela esithi sibonakale ngayo esi sihelegu kuthiwa sisithethe sokubulala kule mihla yethu.

Ukuthengiswa Kwezixhobo

“Isithethe sokubulala” sibonakala mihla le ekuthengisweni kwezixhobo. Izixhobo zisetyenziselwa ukubulala amajoni, kodwa ubukhulu becala zibulala abantu, ekukho phakathi kwabo amabhinqa nabantwana abamsulwa. Kwiimfazwe, enoba zezamakhaya okanye zibangelwa yenye into, ubomi busoloko bungaxatyiswa. Xa iyimalini khona imbumbulu yaloo mntu ubulala omnye?

Ukufumaneka lula kwezixhobo ebantwini kwamanye amazwe kuye kwabangela ukwanda okoyikekayo nokukhawulezayo kokufa kwabantu ngabanye nangamaqela. Emva kweso sihelegu sokudutyulwa kwabantwana kwisikolo semfundo ephakamileyo saseLittleton, eColorado, kwavuka uqhankqalazo ngenxa yokuthengiswa ngokubanzi kwezixhobo nendlela ezifumaneka lula ngayo kwabaselula. Lothusa gqitha inani labaselula abafa ngenxa yogonyamelo eUnited States—ngokutsho kwephephancwadi iNewsweek, ngumlinganiselo wabangama-40 ngeveki. Phantse abangama-90 ekhulwini kwaba bantwana bafa ngokudutyulwa. Oku kulingana nezihlandlo ezili-150 zokubulawa kwabantwana ezifana neso saseLittleton nyaka ngamnye!

Ihlabathi Lolonwabo

Imifanekiso eshukumayo iwusebenzisa kakubi umbandela wokufa. Ngokomzekelo, iyelenqe elenziwa kumboniso lisenokukwenza ngathi kuyinto efanelekileyo ukuziphath’ okubi, ugonyamelo, ukuthutyeleziswa kweziyobisi, okanye ulwaphulo-mthetho olulungelelanisiweyo kuze ke ngoko kwenze ukuxabiseka kobomi nokwemigaqo yokuziphatha kungakhathalelwa. Kukho imifanekiso eshukumayo apho ukufa kwenziwa kube yinto enqwenelekayo—kuboniswe intsomi ngobomi emva kokufa nokubuyela kwabanye betyelela abaphilayo—ikwenza ukufa kube yinto nje engenamsebenzi.

Kwenzeka okufanayo nakwezinye iinkqubo nomculo kamabonwakude. Ngokutsho kwengxelo yeendaba, abo babulali baselula baseLittleton babethanda kakhulu imvumi yomculo werock, eyayidume ngokudlala “imifanekiso yobusathana, iandrogyny,” neengoma “ezibalaselisa imvukelo nokufa.”

EUnited States, kwahlaziywa indlela yokulungiselela iinkqubo zikamabonwakude ukuze kukhuselwe abaselula bangaboni izinto ezinokuba nempembelelo embi kubo. Imiphumo yoko iye yaba mibi. Ebhala kwiNewsweek, uJonathan Alter, uthi, oku “kusenokwenza abantwana basifune ngakumbi isiqhamo esalelweyo.” Wongezelela wathi ukuze kuhlaziswe okanye kunyanzelwe abo benza oku banciphise ugonyamelo kumajelo osasazo, kwakufuneka uMongameli Clinton “afunde esidlangalaleni amagama azo zonke iinkampani ezinkulu (namagosa ongamela kuzo)” ezingapheleli nje ekwenzeni imifanekiso eshukumayo ekuhlatywanayo kuyo zize zishicilele nomculo “wegangsta rap” kuphela, kodwa zivelisa neenkqubo zemidlalo yekhompyutha evumela ukuba abantwana “bakwazi ukubulala abantu ‘nakuba bengakwenzi ngokoqobo oko’”

Ukufa Kwimidlalo Yevidiyo Nakwi-Internet

Kwincwadi yakhe ethi The Deathmatch Manifesto, uRobert Waring uhlalutya ukuthandwa koko kubizwa ngokuba yimidlalo yedeathmatch ngabo bakwishumi elivisayo.a UMnu. Waring ukholelwa ukuba ibutho elifihlakeleyo labo badlala le midlalo liye lavuka lema ngeenyawo. Ngokwenene le midlalo inegalelo, kungekhona kwimfundo, kodwa ekufundiseni ukubulala. UWaring ugqabaza esithi: “Ukukhuphisana nomntu wokwenene ekwenye inxalenye yehlabathi, uze uzame ukuzingqina kuye, ngamava amnandi gqitha lawo. Kulula ngokwenene ukuzibandakanya koko.” Abo bakwishumi elivisayo barhintyelwa ngamandla omfanekiso onenkohliso oyilwe ngokungathi kuliwa kude kuphalale igazi. Ngenxa yokuba bengenayo i-Internet, abanye bathenga imidlalo yevidiyo ukuze bayidlale koomabonwakude ekhaya. Ngokuqhelekileyo abanye baya kwiindawo zikawonke-wonke apho baqesha khona oomatshini bemidlalo yevidiyo baze ‘kungekhona ngokoqobo’ balwele ukufa nabanye.

Nangona imidlalo ‘yedeathmatch’ yahlulahlulwe ngokobudala, inyaniso ikukuba kuncinane okwenziwayo ukuze kulawulwe oko. UEddie oneminyaka eli-14 waseUnited States wagqabaza wathi: “Ngokuqhelekileyo abantu bayakuxelela ukuba usemncinane, kodwa abakuthinteli ukuba uwuthenge [loo mdlalo].” Uthanda lowo kudutyulwanayo kuwo. Nangona abazali bakhe bekwazi oku yaye bengakuthandi, abakhe bahlole ukuba udlala loo mdlalo kusini na. Omnye okwishumi elivisayo wafikelela kwesi sigqibo: “Esi sizukulwana sethu asiva nto kwaphela ngokuphathelele ugonyamelo ngaphezu kwaso nasiphi na esinye. Oomabonwakude ngoku bakhulisa abantwana ngaphezu kokuba abazali besenjenjalo, yaye umabonwakude ulungiselela ugonyamelo olucingwa ngabantwana.” Ebhala kwiNewsweek, uJohn Leland uchaza esithi: “Ekubeni ngoku bemalunga nezigidi ezili-11 abakwishumi elivisayo abane-Internet [eUnited States], abazali baya bengayazi ngakumbi indlela abaphila ngayo abo bakwishumi elivisayo.”

Indlela Yokuphila Ekhokelela Ekufeni

Kuthekani ngokuziphatha ngaphandle kwemidlalo “yedeathmatch” nemiboniso enobundlobongela? Nangona kubomi bokwenene kungeyomfuneko ukuba sikhuphisane kumlo nezidalwa ezingaqhelekanga, indlela abaphila ngayo abantu abaninzi iquka ukuziphatha ngendlela yokuzibhubhisa. Ngokomzekelo, phezu kwayo nje impembelelo yentsapho, inkqubo yezempilo namanye amagunya alumkisa ngengozi ebandakanyekileyo ekutshayeni nasekusebenziseni kakubi iziyobisi, ezi zenzo ziqhubeka zisanda. Kwiimeko ezininzi zikhokelela ekufeni ngaphambi kwexesha. Ukuze andise ingeniso engekho mthethweni, amashishini amakhulu nabo bathubelezisa iziyobisi bayaqhubeka besebenzisa kakubi inkxalabo, ukuphelelwa lithemba nokulamba kokomoya kwabantu.

Ngubani Ongunobangela Wako Konke Oku?

Ngaba iBhayibhile ichaza ukufa njengento ofanele uzonwabise ngayo? Ngaba ziyathetheleleka iindlela esiphila ngazo ezinokukhokelela ekufeni? Akunjalo. Njengompostile uPawulos, kumaKristu okwenyaniso ukufa akuyiyo enye into ngaphandle ‘kotshaba.’ (1 Korinte 15:26) AmaKristu akakujongi ukufa njengento enqwenelekayo neyolisayo kodwa, kunoko njengento enxamnye nendalo, umphumo othe ngqo wesono nemvukelo nxamnye noThixo. (Roma 5:12; 6:23) Ukufa akuzange kube yinxalenye yenjongo yantlandlolo kaThixo ngomntu.

USathana kuthethwa ngaye ‘njengonobangela wokufa.’ Ubizwa ngokuba ‘sisibulala mntu,’ kungekhona ngenxa yokuba weza nokufa ngokungqalileyo, kodwa ngenxa yokuba wenjenjalo ngokukhohlisa, elukuhlela abantu esonweni, ngokukhuthaza ukuziphatha okuvelisa ukonakala nokufa, yaye ngokufaka izimo zengqondo zokubulala kwiingqondo nasezintliziyweni zamadoda, amabhinqa kwanezabantwana. (Hebhere 2:14, 15; Yohane 8:44; 2 Korinte 11:3; Yakobi 4:1, 2) Noko ke, kutheni awona maxhoba ingabo baselula nje? Yintoni esinokuyenza ukuze sibancede?

[Umbhalo osemazantsi]

a Olu hlolisiso luthi kwimidlalo “yeDeathmatch, abadlali banyanzelelwa ukuba babulalane kwimidlalo enamacandelo amathathu.”

[Umfanekiso okwiphepha 7]

“Esi sizukulwana sethu asiva nto kwaphela ngokuphathelele ugonyamelo ngaphezu kwaso nasiphi na esinye”

    Iimpapasho ZesiXhosa (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • IsiXhosa
    • Share
    • Zikhethele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imiqathango
    • Umthetho Wezinto Eziyimfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share