IWatchtower LAYBRARI EKWI-INTANETHI
IWatchtower
LAYIBRARI EKWI-INTANETHI
IsiXhosa
  • IBHAYIBHILE
  • IINCWADI
  • MEETINGS
  • g05 7/8 iphe. 4-9
  • Izinto Ezintlanu Ezinokukunceda Ufumane Umsebenzi

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Izinto Ezintlanu Ezinokukunceda Ufumane Umsebenzi
  • Vukani!—2005
  • Imixholwana
  • Amanqaku Afanayo
  • Cwangcisa Izinto
  • Khangela Izithuba Ezingekhoyo Kwizibhengezo
  • Yiba Bhetyebhetye
  • Yiba Nephepha Elichaza Izinto Okwaziyo Ukuzenza
  • Lulungiselele Kakuhle Udliwano-Ndlebe
  • Imini Yomtshato—Imyoli Kodwa Ilucelomngeni
    Vukani!—2002
  • Ndinokuyifumana Njani Imali?
    Imibuzo Yabantu Abaselula—Iimpendulo Eziluncedo, Umqulu 2
  • Ndinokuyizuza Njani Imali?
    Vukani!—1998
  • Incwadi YeBhayibhile 18—Yobhi
    “Sonke ISibhalo Siphefumlelwe NguThixo Kwaye Siyingenelo”
Khangela Okunye
Vukani!—2005
g05 7/8 iphe. 4-9

Izinto Ezintlanu Ezinokukunceda Ufumane Umsebenzi

NGUBANI ofumana owona msebenzi usemagqabini? Ngaba usoloko ufunyanwa ngoyena mntu ufanelekayo kwabafake izicelo? UBrian, oyingcali kwezengqesho uthi: “Akunjalo. Umsebenzi udla ngokufunyanwa ngoyena mntu ukwaziyo ukuwufuna.” Wena ungenza ntoni ukuze uphucule indlela owufuna ngayo umsebenzi? Makhe sihlolisise iindlela ezintlanu zokwenjenjalo.

Cwangcisa Izinto

Ukuba uye waphulukana nomsebenzi obuwuthanda okanye sele kulithuba ungaphangeli, ngokulula nje loo nto ingakudimaza. UKatharina othungayo waseJamani uthi: “Ukuqala kwam ukuphulukana nomsebenzi ndandinethemba lokuba ndiza kufumana omnye. Kodwa zathi zakuqengqeleka iinyanga ndingawufumani umsebenzi, ndaqalisa ukudimazeka. Kwada kwanzima nokuncokola nabahlobo bam ngalo mbandela.”

Unokujamelana njani nokuphelelwa lithemba? Incwadi ethi Get a Job in 30 Days or Less icebisa ngelithi: “Kubalulekile ukuba uzenzele olwakho ucwangciso ‘lokusebenza’ ukuze uqale imini usazi ukuba uza kwenza ntoni.” Ababhali bale ncwadi bacebisa ukuba “uzibekele usukelo mihla le uze uzibhale phantsi izinto oye wazenza.” Ukongezelela, bathi “ekuqaleni kosuku ngalunye ufanele unxibele ukuya emsebenzini.” Ngoba? “Xa unxibe kakuhle uya kuzithemba ngakumbi naxa uthetha emnxebeni.”

Ewe, umele ukwenze umsebenzi wakho ukufuna umsebenzi, enoba oko kunokuthabatha ithuba elide kangakanani na. UKatharina, ekuthethwe ngaye ngaphambilana, wayisebenzisa le ndlela iluncedo. Uthi: “Ndafumana iidilesi neenombolo zefowuni zeendawo ezinezithuba kwiindawo ezifunela abantu imisebenzi. Ndatsalela umnxeba iindawo ezibhengezwe kumaphephandaba. Ndajonga neencwadi zemfonomfono ndaza ndenza uludwe lweenkampani ezisenokuqesha kodwa ezingekenzi zibhengezo, ndaza ndazitsalela umnxeba. Ndathumela noxwebhu oluchaza izinto endikwazi ukuzenza kwezi nkampani.” Emva kokukhangela ngokucokisekileyo, uKatharina wada wawufumana umsebenzi awayewufuna.

Khangela Izithuba Ezingekhoyo Kwizibhengezo

Umlobi onowona mnatha mkhulu ngoyena unamathuba amahle okubambisa iintlanzi. Ngoko nakuwe ukukwazi ukuwenza banzi “umnatha” wakho kuya kuphucula amathuba onawo okufumana umsebenzi. Ukuba ufuna umsebenzi ngokujonga nje kuphela izibhengezo zamaphephandaba nezeInternet, kusenokwenzeka ukuba zininzi izithuba ezidlulayo kumnatha wakho. Izithuba ezininzi zemisebenzi azifakwa kwizibhengezo. Ungazifikelela njani ke ezi zithuba?

Ukongezelela ekujongeni izibhengezo, njengoKatharina umele veki nganye ubekele bucala ixesha lokutsala umnxeba okanye utyelele amashishini ocinga ukuba anemisebenzi okwaziyo ukuyenza. Musa ukulindela ukuba ayibhengeze imisebenzi. Ukuba umphathi uthi akukho msebenzi, mbuze ngendawo asenokuba uyayazi efuna umntu kwanokuba xa ufika apho uya kuthetha nabani na. Ukuba unayo indawo ayaziyo, yenza amalungiselelo okuya kuloo nkampani uze uchaze negama lomntu okuthumele apho.

UTony, ekuthethwe ngaye kwinqaku elingaphambili wawufumana ngolo hlobo umsebenzi. Uthi: “Ndim owayezitsalela umnxeba iinkampani nakuba zona zazingakhuphi zibhengezo. Enye inkampani yathi ayinazithuba okwelo xesha kodwa ndingaphinda ndizame emva kweenyanga ezintathu. Ndenza kanye loo nto, ibe ndawufumana umsebenzi.”

UPrimrose, umama ongenaqabane waseMzantsi Afrika wenza into efanayo. Uthi: “Ngoxa ndandisenza izifundo zonyango lokuqala, ndaphawula ukuba ngaphesheya kwendlela kwakhiwa isakhiwo esitsha ndaza ndeva ukuba siza kuba likhaya lokunyamekela abasele bekhulile. Ndazama ngokuphindaphindiweyo ukubonana nomphathi weso sakhiwo. Wada wandixelela ukuba ngokwelo xesha awukho umsebenzi. Kodwa, ndaqhubeka ndibuyela apho ukuze ndikhangele ukuba andinakufumana msebenzi na apho, enoba ngowokuba litsha-ntliziyo. Ekugqibeleni, ndaqeshwa okwethutyana. Ndandiwenza ngokuzimisela nawuphi na umsebenzi endiwunikwayo. Loo nto yaphumela ekubeni ndikufanelekele ngakumbi ukufumana umsebenzi osisigxina kwelo khaya.”

Kanti ungacela abahlobo, intsapho yakho kwanabanye abantu abasondeleyo kuwe ukuba bakufunise umsebenzi. Wawufumana ngolo hlobo umsebenzi uJacobus, oligosa lokhuseleko, eMzantsi Afrika. Uthi: “Yathi yakuvalwa inkampani endandiyisebenzela, ndaxelela abahlobo nentsapho ukuba ndikhangela umsebenzi. Ngenye imini umhlobo wam weva abantu bethetha ngoxa elindele ukuhlawula evenkileni. Elinye ibhinqa lalibuza elinye enoba linomntu elimaziyo ofuna umsebenzi. Lo mhlobo wam wangenelela, echazela eli bhinqa ngam. Wandidibanisa nalo yaye ndawufumana loo msebenzi.”

Yiba Bhetyebhetye

Ukuze wandise amathuba akho okufumana umsebenzi, umele ube bhetyebhetye. UJaime, okhankanywe kwinqaku elingaphambili uthi: “Akwenzeki ukuba ufumane umsebenzi onayo yonke into oyifunayo. Umele ufunde ukwaneliseka ngumsebenzi enoba asinguwo ncam lo ubuwufuna.”

Ukuba bhetyebhetye kusenokuthetha ukuphepha ukuba nemisebenzi ethile ongenakuyenza. Cinga nje ngoEricka, ohlala eMexico. Njengoko wayefundele ukuba ngunobhala oyintloko, akuzange kube lula ekuqaleni ukufumana umsebenzi awufunayo. Uthi: “Ndafunda ukwamkela nawuphi na umsebenzi ofanelekileyo endiwufumanayo. Kangangethuba elithile ndandithengisela evenkileni. Ndandithengisa namaqebengwana awenziwe ngombona (iitacos) ezitratweni ndicoca nemizi yabantu. Ekugqibeleni, ndawufumana umsebenzi endandiwufundele.”

Xa uMary, okhankanywe kwinqaku elingaphambili waphulukana nomsebenzi wakhe wokuba ngumabhalana, naye wakubona kufanelekile ukuba bhetyebhetye. Uthi: “Ndandingagxininisi nje ekufumaneni umsebenzi ofanayo kuphela. Ndandikhangela nasiphi na isithuba somsebenzi esivelayo, enoba uphantsi kangakanani na, njengoko abanye becinga. Ngenxa yoko, ndawufumana umsebenzi owandinceda ekuxhaseni abantwana bam ababini.”

Yiba Nephepha Elichaza Izinto Okwaziyo Ukuzenza

Kwabo bafaka izicelo zomsebenzi okudidi oluphezulu, kubalulekile ukubhala nokuthumela iphepha elichaza izinto okwaziyo ukuzenza (résumé).a Kodwa enoba ufuna wuphi umsebenzi, ukuzenzela iphepha elinjalo kunokukunceda kakhulu. UNigel, ofunela abantu imisebenzi eOstreliya uthi: “Eli phepha alaneli nje ukuchazela osenokuba ngumqeshi wakho ngawe kodwa limchazela nezinto okwaziyo ukuzenza nesizathu sokuba emele akuqeshe.”

Ulenza njani ke eli phepha? Bhala igama lakho elipheleleyo, idilesi, inombolo yefowuni ne-e-mail. Chaza iinjongo onazo. Chaza imfundo onayo, ingakumbi uqeqesho oye walufumana kumsebenzi owufunayo. Chaza iinkcukacha eziphathelele umsebenzi obuwenza ngaphambili. Kodwa musa ukuchaza umsebenzi obuwenza nje kuphela, kodwa chaza usukelo oye walufikelela nendlela obuluncedo ngayo kubaqeshi bakho bangaphambili. Kwakhona chaza nezinto obuzenza kumsebenzi wakho wangaphambili ezikwenza uwufanelekele lo msebenzi uwufunayo. Bachazele ngeempawu zakho, izinto onomdla kuzo, nomsetyenzana owuthandayo wokuzonwabisa. Ngenxa yokuba iimfuno zeenkampani zingafani, kusenokufuneka eli phepha ulitshintshe sihlandlo ngasinye ufaka isicelo.

Ngaba ufanele ube nalo eli phepha xa uwufuna okokuqala umsebenzi? Ewe! Kusenokwenzeka ukuba zininzi izinto ozenzileyo ezinokugqalwa njengamava afunekayo emsebenzini. Ngokomzekelo, ngaba zikho izinto ozithandayo njengokuchwela okanye mhlawumbi ukulungisa iimoto ezindala? Unokuzibhala phantsi nezi zinto. Ngaba ukhe wasebenza njengetsha-ntliziyo? Chaza uhlobo lomsebenzi obuwenza njengetsha-ntliziyo nosukelo oye walufikelela.—Bona ibhokisi ethi “Umzekelo Wephepha Elichaza Izinto Abakwaziyo Ukuzenza Abo Bangenawo Amava Omsebenzi.”

Xa ungade ubonane nalowo ungathanda ukuba akuqeshe, mshiyele ikhadi elincinane—elimalunga neesentimitha ezili-10 ububanzi nezili-15 ubude—elinegama lakho, idilesi, inombolo yefowuni, neye-e-mail, kwakunye namagqabantshintshi nje ngezinto okwaziyo ukuzenza nosele uziphumezile. Ukuba ubona kufanelekile, ungafaka nefoto yakho uwedwa okanye ukunye nentsapho yakho ngasemva kweli khadi. Wasasaze la makhadi kubo bonke abo banokukunceda bakufunele umsebenzi, ubacele ukuba banike nabani na abamaziyo onokukuqesha. Xa lowo usenokuba ngumqeshi wakho ebona eli khadi, unokufuna ukudlan’ indlebe nawe—nto leyo esenokukwenza uqeshwe!

Ukwenza iphepha elichaza izinto okwaziyo ukuzenza kunokukwenza uzithembe njengoko ukhangela umsebenzi. UNigel, okhankanywe ngaphambilana uthi: “Ukwenza eli phepha kukunceda ucinge kakuhle ngosukelo lwakho. Kanti kukwenza uzithembe kuze kukuncede uzilungiselele imibuzo esenokubuzwa kudliwano-ndlebe lomsebenzi.—Bona ibhokisi ekwiphepha 7.

Lulungiselele Kakuhle Udliwano-Ndlebe

Kubandakanyeke ntoni ekulungiseleleni udliwano-ndlebe? Usenokufuna ukwenza uphando ngenkampani onethemba lokuyisebenzela. Okukhona usazi ngenkampani leyo, kokukhona uya kuphumelela ebudeni bodliwano-ndlebe. Kanti uphando lwakho luya kukunceda ufumanise enoba le nkampani inawo na lo msebenzi uwufunayo.

Kwakhona, cinga nangendlela oza kunxiba ngayo ebudeni bodliwano-ndlebe. Ukuba umsebenzi owufunayo ufuna amandla, nxiba impahla ecocekileyo nefanele loo msebenzi. Ukunxiba nokuzilungisa ngendlela ecocekileyo kubonisa lowo usenokukuqesha ukuba uyazithanda yaye ngenxa yoko uza kuwuthanda nomsebenzi wakho. Ukuba ufuna ukusebenza eofisini, khetha impahla efanelekileyo negqalwa njengewufaneleyo loo msebenzi kwindawo ohlala kuyo. UNigel uthi: “Khetha impahla yakho kusekude ngaphambi kokuba uye kudliwano-ndlebe ukuze ungenzi izinto ngokungxama okanye ube sexhaleni ngokungeyomfuneko ngaphambi kodliwano-ndlebe.”

Kanti uNigel uncomela ukuba xa usiya kudliwano-ndlebe ufike malunga nemizuzu eli-15 ngaphambili. Kambe ke, akubobulumko nokufika kuselithuba kakhulu. Kodwa eyona nto ingambi kakhulu kukufika emva kwexesha ebelibekiwe. Iingcali zithi imizuzwana emithathu yokuqala kudliwano-ndlebe yeyona ibalulekileyo. Ngelo xesha, lowo udlan’ indlebe nawe usahlola indlela okhangeleka ngayo nendlela oyiyo, zinto ezo ezinokuba negalelo kwindlela akujonga ngayo. Ukuba ufike emva kwexesha ebelibekiwe, uya kuzenzela igama elibi. Khumbula ukuba, akunakufumana elinye ithuba lokulungisa umonakalo owenzileyo.

Kwakhona khumbula ukuba, lowo udlan’ indlebe nawe, akalotshaba lwakho. Ngapha koko, kusenokwenzeka ukuba naye wafaka isicelo ukuze afumane lo msebenzi wakhe, ngoko uyayazi indlela ovakalelwa ngayo. Phofu, kusenokwenzeka ukuba naye, uyoyika ekubeni kusenokwenzeka ukuba ufumene uqeqesho olulinganiselweyo ngendlela yokuqhuba udliwano-ndlebe. Ukongezelela, ukuba lo mntu udlan’ indlebe nawe ukwangumqeshi, usenokulahlekelwa kakhulu ukuba akakhethi umntu owufanelekela kakuhle loo msebenzi.

Okokuqala, ncuma uze umxhawule ngodlamko lowo uza kudlan’ indlebe nawe, ukuba oko kuqhelekile kwindawo okuyo. Ebudeni bodliwano-ndlebe, nikela ingqalelo koko kufunwa ngumqeshi kuwe nobuchule onabo. UNigel uthi xa ethetha ngezinto ofanele uziphephe: “Musa ukuhlala okanye ume ngendlela ebonisa ukungakhathali—ukuma okanye ukuhlala nkqo kubonisa ukuzithemba. Musa ukukhululeka gqitha okanye uthethe ungayeki yaye musa ukuthuka. Kwakhona, kuphephe ukuthetha kakubi, ngomqeshi wakho wangaphambili okanye abantu obusebenza nabo—ukuba uthetha kakubi ngabo, lowo udlan’ indlebe nawe usenokucinga ukuba uza kuba njalo nakulo msebenzi.”

Ngokuphathelele izinto ofanele uzenze uze uzithethe ebudeni bodliwano-ndlebe, iingcali zicebisa oku: Mjonge lowo udlan’ indlebe naye, usebenzise izimbo zomzimba eziqhelekileyo uze uthethe ngokucacileyo. Phendula loo mbuzo ubuzwayo uze unyaniseke xa uphendula imibuzo, uze ubuze imibuzo esengqiqweni ngale nkampani nomsebenzi owufunayo. Ekupheleni kodliwano-ndlebe, ukuba usawufuna lo msebenzi wucele. Ukwenjenjalo kuya kubonisa ukuba uzimisele.

Ukuba usebenzisa la macebiso angasentla unokuwufumana ngokukhawuleza umsebenzi. Xa uwufumene, unokuwulondoloza njani?

[Umbhalo osemazantsi]

a Kwezinye iindawo, eli phepha libizwa ngokuba yiCV, okanye icurriculum vitae.

[Ibhokisi/Umfanekiso okwiphepha 6]

Iphepha Elingumzekelo Elichaza Oko Abakwazi Ukukwenza Abo Bangenawo Amava Omsebenzi

Igama Lakho:

Umhla Wokuzalwa:

Idilesi Yakho:

Inombolo Yefowuni Ne-E-Mail:

Iinjongo Zakho: Owona msebenzi uphantsi kumzi-mveliso.

Imfundo: Ndaphumelela kwiSikolo Samabanga Aphakamileyo SaseHewu, ngowama-2004.

Izifundo Ozenzileyo: Iilwimi, izibalo, ikhompyutha, nokuchwela.

Ubuchule Nezinto Okwazi Ukuzenza: Ndiyawazi umsebenzi wezandla. Imoto yasekhaya ilungiswa ndim. Ndazenzela izitulo netafile yamaplanga ekhaya. Ndiyathanda ukusebenzisa ubuchule endinabo kwizibalo xa ndisenza ifanitshala. Ndikhe ndafakela uphahla kwesinye isakhiwo njengetsha-ntliziyo. Ndiyakwazi ukusebenzisa phantse zonke iindidi zeekhompyutha yaye ndiyakuthanda ukufunda iinkqubo zazo ezintsha.

Inkcazelo ephathelele wena: Ndithembekile—ndaphoswa nje ziintsuku ezimbini esikolweni kunyaka wam wokugqibela. Ndinyanisekile—ndabuyisa isipaji esasilahlekile sinemali. Ndinobuhlobo—ndidla ngokusebenza njengetsha-ntliziyo ekuhlaleni yaye ndiyakuthanda ukunceda abasele bekhulile. Kwimidlalo—ndithanda ukudlala ibhola yomnyazi. Izinto endizithandayo—ukulungisa iimoto nokuchwela.

Abantu abandaziyo: Ukuba lowo uthembisa ukundiqesha uyabafuna ndingamazisa.b

[Umbhalo osemazantsi]

b Aba bantu baquka umfundisi-ntsapho okwazi kakuhle okanye isihlobo sakowenu esineshishini. Ukucela amagama aba bantu kunokukuxelela ukuba umqeshi unomdla wokukuqesha. Qiniseka ukuba uyifumene imvume yabo ngaphambi kokuba ubhale amagama abo.

[Ibhokisi/Umfanekiso okwiphepha 7]

Imibuzo Esenokubuzwa Kudliwano-ndlebe

❑ Kutheni ufuna lo msebenzi?

❑ Kutheni ufuna ukusebenzela le nkampani?

❑ Yintoni oyaziyo ngalo msebenzi/inkampani/umzi-mveliso?

❑ Ngaba ukhe wawenza lo msebenzi ngaphambili?

❑ Luhlobo olunjani loomatshini okwaziyo ukulusebenzisa?

❑ Uwazi kangakanani lo msebenzi?

❑ Bubuphi ubuchule onabo kulo msebenzi?

❑ Khawundichazele ngawe.

❑ Ngawaphi amagama amahlanu anokukuchaza bhetele?

❑ Ngaba ungakwazi ukusebenza phantsi kweemeko ezinzima?

❑ Uwushiyele ntoni umsebenzi obuwenza ngaphambili?

❑ Yintoni ebangele ukuba ungaqeshwa ixesha elide kangaka?

❑ Ebekujonga njani umqeshi wakho wangaphambili?

❑ Ubudla ngokungabikho kaninzi kangakanani emsebenzini?

❑ Yintoni oceba ukuyenza kwixesha elizayo?

❑ Ungaqalisa nini ukusebenza?

❑ Ziziphi ezona zinto unobuchule kuzo?

[Ibhokisi/Umfanekiso okwiphepha 9]

Kuthekani Ngamaziko Emisebenzi Akwi-Internet?

Elinye lawona maziko emisebenzi makhulu eUnited States elikwi-Internet linamaphepha achaza ngezinto abantu abakwaziyo ukuzenza ali-17 lezigidi alindele ukuqwalaselwa ngabaqeshi nezithuba zemisebenzi ezingama-800 000 nezibekelwe abantu abangaphangeliyo. Uhlolisiso lubonisa ukuba ama-96 ekhulwini abantu kwamanye amazwe basebenzisa i-Internet xa befuna imisebenzi. Noko ke, uhlolisiso olwenziwa kubantu abafundileyo bamazwe angama-40 lubonisa ukuba basisi-5 ekhulwini kuphela abantu abafundileyo nabafuna imisebenzi abade bayifumane besebenzisa eli jelo.

Ukufaka iphepha elichaza into okwazi ukuyenza kwi-Internet kwenza abaqeshi abaninzi bazi ukuba ufuna umsebenzi kodwa lumka. Kwandisa namathuba okuba lixhoba lobuqhetseba. Ukuze uzikhusele kobu bumenemene, iingcali kweli candelo zinikela la macebiso:

1. Funda imigaqo ephathelele ukugcinwa kwezinto ziyimfihlelo yejelo elo leInternet ngaphambi kokuba ufake iphepha lakho. Amanye amaziko emisebenzi athengisa inkcazelo yakho kwezinye iinkampani okanye kubantu abanomdla.

2. Thumela iphepha lakho kumaziko nje ambalwa emisebenzi akwi-Internet adume kakuhle. Kubalulekile ukukhusela inkcazelo yakho ukuze ingasetyenziswa kakubi. Iphepha lakho alifanele libe nenkcazelo yesazisi enokubiwa lisela nto leyo enokubangela ukuba ube neengxaki zemali ezingapheliyo. Akuyomfuneko ukuba abaqeshi abasemthethweni bazi inombolo yakho yebhanki, eyecredit card, okanye umhla ochanileyo wokuzalwa kwakho.

3. Zilumkele izibhengezo zomsebenzi ezingacacanga. UPam Dixon, ongumphengululi kwiWorld Privacy Forum, uthi isibhengezo esimema wonke umntu sidla ngokuthi kanti ayisiso. Wongezelela ngelithi: “Amabinzana angacacanga njengelithi ‘Sinamawakawaka ezithuba’ okanye ‘Sisebenzisana neenkampani ezinkulu’ abonisa ukuba kukho ingxaki. Ukucelwa ukuba uthumele elinye iphepha elitsha kunokubonisa ukuba ikho le nto ingahambi kakuhle.”

Khumbula ukuba, nawona majelo engqesho akwi-Internet adume kakuhle akakwazi kulawula iphepha lakho xa sele lifunyenwe ngulowo uthembisa ukukuqesha okanye omnye umntu onomdla.

[Umzobo/Umfanekiso okwiphepha 5]

UMSEBENZI

Lulungiselele kakuhle udliwano-ndlebe

Yiba nephepha elichaza izinto okwaziyo ukuzenza

Yiba bhetyebhetye

Khangela izithuba ezingekhoyo kwizibhengezo

Cwangcisa izinto

[Umfanekiso okwiphepha 7]

Ukufuna umsebenzi kufuna wenze uphando uze uzingise

[Umfanekiso okwiphepha 8]

Ukubonisa inkcubeko kunokukunceda kudliwano-ndlebe

    Iimpapasho ZesiXhosa (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • IsiXhosa
    • Share
    • Zikhethele
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imiqathango
    • Umthetho Wezinto Eziyimfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share