Lutsha—Yimfundiso Kabani Eniyithobelayo?
“Inxenye iya kumka elukholweni . . . inyamekele . . . neemfundiso zeedemon.”—1 TIMOTI 4:1.
1. (a) Ulutsha lumele lwenze luphi ukhetho? (b) UYehova ufundisa njani?
UMBUZO obuzwa ulutsha apha uthi, Yimfundiso kabani eniyithobelayo? Oku kubonisa ukuba nina baselula ninokhetho. Nimele nikhethe phakathi kokusabela kwimfundiso yobuthixo nokulandela iimfundiso zeedemon. UYehova ufundisa ngeLizwi lakhe, iBhayibhile, kwanangobulungiseleli babo abasebenzisa njengabameli bakhe emhlabeni. (Isaya 54:13; IZenzo 8:26-39; Mateyu 24:45-47) Kodwa ngaba kuyakumangalisa ukwazi ukuba needemon ziyafundisa?
2. Kutheni kubalulekile ukuzilumkela iimfundiso zeedemon ngokukodwa kweli xesha?
2 Umpostile uPawulos wabhala: “Inxenye iya kumka elukholweni, ngamaxesha asemva, inyamekele oomoya abalahlekisayo, neemfundiso zeedemon.” (1 Timoti 4:1) Ekubeni siphila ‘kwimihla yokugqibela’ yaxa uSathana needemon zakhe besebenza ngamandla, ngaba uyasibona isizathu sokuba sibuze lo mbuzo, Yimfundiso kabani eniyithobelayo? (2 Timoti 3:1-5; ISityhilelo 12:7-12) Ngenxa yokuba uSathana needemon zakhe benamaqhinga, yaye beneendlela ezichuliweyo zokusebenza, kubalulekile ukuba uwuqwalasele ngenyameko lo mbuzo.—2 Korinte 11:14, 15.
Iidemon Neemfundiso Zazo
3. Zingoobani iidemon, yintoni injongo yazo, yaye zizama ukuyifeza njani?
3 Ngaxa lithile iidemon zazizizithunywa zezulu zikaYehova, kodwa zamvukela uMdali wazo zaza ngaloo ndlela zaba ngamahlakani kaSathana. (Mateyu 12:24) Injongo yazo kukonakalisa abantu zize zibasuse ekukhonzeni uThixo. Ukuze ziphumeze oku, iidemon zisebenzisa abafundisi abangabantu ukuba bakhuthaze indlela yobomi yokuzingca, neyokuziphatha kakubi ayigwebayo uYehova. (Thelekisa eyesi-2 kaPetros 2:1, 12-15.) Ukuhlolisisa indlela izithunywa zezulu ezazithembekile ezaba ziidemon ngayo kuya kukunceda uqonde iimfundiso zazo nendlela yokuphila ezi mfundiso eziyikhuthazayo.
4. (a) Yintoni eyabangela izithunywa zezulu ezingathobeliyo zeza emhlabeni ngemihla kaNowa? (b) Kwenzeka ntoni kwizithunywa zezulu ezingendawo nakwinzala yazo ebudeni bomKhukula?
4 Ngemihla kaNowa, izithunywa zezulu ezithile zatsaleleka kwiintombi zabantu ezintle kangangokuba ezi zidalwa zomoya zazishiya izikhundla zazo zasezulwini zeza emhlabeni. Iintlobano zazo zesini nabafazi zaphumela kwinzala engamabhastile ebizwa ngokuba ziiNgxilimbela. Ekubeni kungeyonto yokwemvelo ukuba izidalwa zomoya zibe neentlobano zesini nabantu, oko kwenziwa zizithunywa zezulu ezingenantobelo nabo bafazi kwakuphosakele ngokufanayo nezenzo zobufanasini kamva ezazisenziwa ngamadoda namakhwenkwe aseSodom. (Genesis 6:1-4; 19:4-11; Yuda 6, 7) Nangona amaqabane ezo zithunywa zezulu atshabalalayo kumanzi omkhukula kunye nabantwana bawo abangamabhastile, izithunywa zezulu ezingendawo zayilahla imizimba yazo yenyama zaza zabuyela ezulwini apho zaba ngamaqabane kaSathana uMtyholi aziidemon.—2 Petros 2:4.
5. Zizidalwa ezinjani iidemon, yaye zizama njani ukuguqula imithetho kaThixo?
5 Xa sijonga le mvelaphi yokwembali, ngaba uyabona ukuba ngokwenene zizidalwa ezinjani iidemon? Zizingcoli ezingabonakaliyo eziphembelela eli hlabathi lithand’ isini ngokugqith’ emgceni. Nangona zalelwayo ukuphinda zizenze abantu, zifumana uyolo ngokubona ukungcola kwabo zikwaziyo ukubonakalisa emhlabeni. (Efese 6:11, 12) Iidemon zizama ukugqwetha imithetho kaYehova engobunyulu nokuziphatha ngokuyenza ibonakale ingqongqo ngokungeyomfuneko. Ezi zithunywa zezulu zingendawo zikhuthaza ukuziphatha kakubi njengendlela eqhelekileyo nemyoli yokuphila.
Ukukhuthaza Iimfundiso Zeedemon
6. Kutheni singafanele simangaliswe kukuba iidemon zikhuthaza iimfundiso zazo ngeendlela ezichuliweyo?
6 Akufanele kusimangalise ukuba iidemon zikhuthaze iimfundiso zazo ngendlela echuliweyo, kuba le yindlela inkokeli yazo, uSathana uMtyholi, awayisebenzisayo ekukhohliseni uEva. Khumbula ukuba wathetha naye ngokungathi wayefuna ukumnceda. USathana wabuza: “Utshilo na okunene uThixo ukuthi, Ze ningadli kuyo yonke imithi yomyezo?” Wandula ke ngobuqhophololo wazama ukusingela phantsi imfundiso kaThixo ngokuxelela uEva ukuba wayeya kungenelwa ngokutya kumthi owalelweyo. UMtyholi wathembisa: “Mhlana nithe nadla kuzo, oqabuka amehlo enu, nibe njengoThixo, nazi okulungileyo nokubi.” (Genesis 3:1-5) Ngaloo ndlela uEva wabanjiswa, eneneni wakhohliselwa, ekubeni angamthobeli uThixo.—2 Korinte 11:3; 1 Timoti 2:13, 14.
7. Ube yintoni umphumo weemfundiso ezichuliweyo zeedemon, yaye oku kusilumkisa ngantoni?
7 Kwakhona, nakula maxesha akutshanje baninzi abaye bakhohliswa. Iidemon ziye ngobuchule zakhuthaza ukuziphatha okubi ngokwesini kangangokuba abaninzi ababefudula bekugxeka ngoku bayakwamkela. Ngokomzekelo, xa omnye odumileyo obhala amacebiso kumaphephandaba kwelaseUnited States wayephendula ileta ethetha ngombandela wokuba neentlobano zesini kwabantu abangatshatanga, wabhala oku: “Andizange ndicinge ukuba ndingaziphikisa kulo mbandela, kodwa ngoku ndikholelwa ukuba izibini ezicinga nzulu ngomtshato zifanele ziphume kunye ngeempela-veki izihlandlo ezimbalwa ukuze zihlole ukuba ziyafanelana na.” Wandula ke wongezelela wathi: “Andikholwa ukuba ndim lo obebhala oku!” Naye wayengakholwa ukuba wayencomele uhenyuzo, kodwa wayeluncomele! Ngokucacileyo ke, simele sikuphaphele ukuba iimfundiso zeedemon zingayichaphazeli imbono yethu ngezenzo uThixo azigatyayo.—Roma 1:26, 27; Efese 5:5, 10-12.
8. (a) Igama elithi “ihlabathi” lisetyenziswa njani eBhayibhileni? (b) Ngubani olawula ihlabathi, ibe abalandeli bakaYesu bafanele balijonge njani ihlabathi?
8 Asimele silibale ukuba uSathana ‘ungumphathi weli hlabathi.’ Eneneni, umpostile uYohane wathi “ihlabathi liphela lilele kongendawo.” (Yohane 12:31; 1 Yohane 5:19) Liyinyaniso elokuba maxa wambi uYesu wayesebenzisa igama elithi “ihlabathi” ukubhekisela kulo lonke uluntu. (Mateyu 26:13; Yohane 3:16; 12:46) Noko ke, izihlandlo ezininzi ngakumbi wasebenzisa igama elithi “ihlabathi” ebhekisela kulo lonke ibutho labantu elilungelelanisiweyo elingeyonxalenye yebandla lamaKristu lokwenyaniso. Ngokomzekelo, uYesu wathi abalandeli bakhe babemele ‘bangabi ngabo abehlabathi’ (ibutho labantu abangemalungisa) yaye ngenxa yokuba babengeyonxalenye yehlabathi, ihlabathi laliya kubathiya. (Yohane 15:19; 17:14-16) Ngokubhekele phaya iBhayibhile yalumkisa ngelokuba sifanele sikuphephe ukuba ngabahlobo beli hlabathi lilawulwa nguSathana.—Yakobi 4:4.
9, 10. (a) Ziziphi izinto zehlabathi eziphembelela iminqweno yesini engafanelekanga? (b) Sikwazi njani ukubona ukuba ngubani ophembelela oko ezokuzonwabisa zeli hlabathi zikufundisayo?
9 Umpostile uYohane wabongoza wathi: “Musani ukulithanda ihlabathi, kwanezinto ezisehlabathini.” Kwakhona wathi: “Konke okusehlabathini, inkanuko yenyama, nenkanuko yamehlo, noqhankqalazo lobu bomi, asikokuphuma kuye uYise, kokuphuma ehlabathini.” (1 Yohane 2:15, 16) Khawucinge ngoku. Yintoni namhlanje ehlabathini ekhuthaza iminqweno ephosakeleyo, ngokomzekelo isini esigqwethekileyo? (1 Tesalonika 4:3-5) Kuthekani ngenkoliso yomculo wehlabathi? Ipolisa laseKhalifoniya elijongene namabanjwa angaphandle kwentolongo lathi: “Ngokusisiseko, umculo ufundisa ukuba ungabaphulaphuli abazali bakho, yaye ubomi bakho ubuphile ngendlela othanda ngayo.” Ngaba uyawuqonda umthombo wemfundiso ephuma kumculo onjalo?
10 Eneneni, khumbula ukuba uSathana waxelela uEva wathi: ‘Uyashiywa. Phila ubomi bakho ngendlela othanda ngayo. Zenzele ezakho izigqibo ngokulungileyo nokubi. Akuyomfuneko ukuba uphulaphule uThixo.’ (Genesis 3:1-5) Ngaba umculo omninzi wehlabathi awudluliseli isigidimi esifanayo? Kodwa iidemon azifundisi ngomculo kuphela. Zikwasebenzisa neenkqubo zikamabonwakude, imifanekiso eshukumayo neevideo njengendlela yokufundisa. Njani? Kaloku, amajelo onxibelelwano ehlabathi abonisa iindlela zokuzonwabisa ezenza iimfundiso zokuziphatha zikaThixo zibonakale zicinezela. Akhuthaza uhenyuzo ngokulugxininisa nokulwenza lubonakale lunqweneleka.
11. Ngokwemilinganiselo yokuziphatha, ngokufuthi umabonwakude ufundisa ntoni?
11 Iphephancwadi elithi U.S.News & World Report lathi: “Ngowe-1991, amajelo eendaba amathathu [aseUnited States] abonisa izenzo zesini ngaphezu kwezihlandlo ezili-10 000 ebudeni bexesha abantu abaninzi ababukeleyo ngalo; yaye inani lezihlandlo la majelo awabonisa isini phakathi kwabantu abangatshatanga lalodlula elaphakathi kwabantu abatshatileyo ngezihlandlo ezili-14.” Xa ebonisa izenzo zesini esigqwethekileyo ebudeni bexesha ababukela ngalo abantu abaninzi izihlandlo ezingaphezu kwama-9 000, unokuthi yintoni efundiswa ngumabonwakude? UBarry S. Sapolsky, owayengomnye wabahleli bengxelo ethi “Isini Kumabonwakude Xa Kubukele Abantu Abaninzi: Ukuthelekisa owe-1979 nowe-1989,” uthi: “Ukuba umntwana ofikisayo ubukela umabonwakude apho abantu bathandanayo yaye babandakanyeka kwizenzo zesini ngokuphandle kangangeminyaka, la mawaka emifanekiso ebudeni beminyaka aya kumfundisa ukuba isini siyayolisa—yaye asinaziqhamo.” Akuthandabuzeki oku: Ezolonwabo kweli hlabathi zifundisa abantu abaselula ukuba akukho mithetho, uhenyuzo lwamkelekile, yaye akukho miphumo mibi ekuphileni ngendlela uThixo athi ayifanelekanga.—1 Korinte 6:18; Efese 5:3-5.
12. Kutheni ezokuzonwabisa zeli hlabathi zisisisongelo ngokukodwa kulutsha lwamaKristu?
12 Kweli hlabathi umculo, imifanekiso eshukumayo, iivideo nomabonwakude zenzelwe ukuba zibe nomtsalane kubantu abaselula. Zikhuthaza iimfundiso ezonakeleyo zeedemon! Kodwa ngaba oku kufanele kumangalise? Khawucinge nje ngako. Ukuba unqulo lobuxoki nezobupolitika ziyinxalenye yehlabathi likaSathana—ibe ngokucacileyo ziyiyo—ngaba kusengqiqweni ukukholelwa ukuba ezolonwabo ezikhuthazwa lihlabathi azinayo impembelelo yeedemon? Ngokukodwa nina bantu abaselula kufuneka nizilinde ukuze “ningavumeli ihlabathi eliningqongileyo linenze nifane nalo.”—Roma 12:2, The New Testament in Modern English, nguJ. B. Phillips.
Zihlolisise
13. Sifanele sizihlolisise njani?
13 Ukuba ziimfundiso zikabani ozithobelayo akugqitywa yintetho yakho kuphela kodwa kwanazizenzo zakho. (Roma 6:16) Ngoko zibuze, ‘Ngaba isimo sam sengqondo nekhondo lam lobomi zichatshazelwa ngokungeyomfuneko koko ndikufundayo kumajelo osasazo eli hlabathi? Ngaba kungenzeka ukuba iimfundiso zeedemon seziqalile ukungena ebomini bam?’ Ukukunceda uphendule loo mibuzo, kutheni ungathelekisi ixesha nomgudu owuchithayo ufundisisa iBhayibhile, ukwiintlanganiso zamaKristu, yaye uthetha nabanye ngoBukumkani bukaThixo nelo ulichitha ubukele umabonwakude, uphulaphule umculo, unenxaxheba kowona mdlalo uwuthandayo, okanye usenza izinto ezifanayo? Ekubeni kukuninzi kangaka—eneneni, ibubomi bakho—okusengozini, zihlolisise ngokunyanisekileyo.—2 Korinte 13:5.
14. Yintoni eya kuchaphazela impilo yethu yokomoya, yaye yiyiphi into esifanele siyikhumbule?
14 Wazi kakuhle ukuba ukutya kokwenyama okutyayo kuya kuyichaphazela impilo yomzimba wakho. Ngokufanayo, impilo yakho yokomoya iyachaphazeleka koko wondla ingqondo nentliziyo yakho ngako. (1 Petros 2:1, 2) Ngoxa usenokuzikhohlisa ngokuphathelele ukuba ziyintoni na izilangazelelo zakho zokwenene, akunakumkhohlisa uMgwebi wethu, uYesu Kristu. (Yohane 5:30) Ngoko zibuze, ‘Ukuba uYesu ebesemhlabeni ngaba bendiya kuba neentloni ukuba ebenokungena aze eve umculo wam okanye abone oko ndikubukelayo?’ Okulusizi kukuba uYesu ubukele yaye uyazazi izenzo zethu.—ISityhilelo 3:15.
Zixhathise Iimfundiso Zeedemon
15. Kutheni amaKristu efanele alwe ngamandla ukuze axhathise iimfundiso zeedemon?
15 Ingcinezelo yeedemon kwabaselula yokuba bathobele iimfundiso zazo ayithetheki. Le mimoya ingendawo ibonakala inikela ubomi bokuzanelisa ngoko nangoko—obolonwabo noyolo. Ukuze akholise uThixo, uMoses wakudala wakwala ‘ukuxhamla izono okomzuzwana’ njengelungu elibalaseleyo lendlu kaFaro. (Hebhere 11:24-27) Akulula ukugatya oko kunikelwa ziidemon, ngoko umele ulwe ngamandla ukuze wenze okulungileyo. Oku kuyinyaniso ngokukodwa ngenxa yokuba sinesono esasizuz’ ilifa yaye iintliziyo zethu ngokufuthi zinqwenela ukwenza okubi. (Genesis 8:21; Roma 5:12) Ngenxa yotyekelo lwesono, kwanompostile uPawulos kwafuneka alwe ngamandla nesiqu sakhe aze angavumeli iminqweno yakhe yenyama imlawule.—1 Korinte 9:27; Roma 7:21-23.
16. Ulutsha lunokuzixhathisa njani iingcinezelo zokubandakanyeka kwihambo yokuziphatha kakubi?
16 Nangona usenokuhendelwa ekubeni ‘ulandele isininzi ukuya kwenza izinto ezimbi,’ uThixo unokukunceda uxhathise ingcinezelo yoontanga yokusukela ikhondo eliphosakeleyo. (Eksodus 23:2; 1 Korinte 10:13) Kodwa umele uphulaphule ulwalathiso lukaThixo, uwaqwebele entliziyweni yakho amazwi akhe. (INdumiso 119:9, 11) Kufuneka uqonde ukuba xa abantu abaselula bezikhetha, iminqweno yesini inokwakheka ize ikhokelele ekwaphuleni umthetho kaThixo. Omnye oselula wavuma wathi: “Xa ndikunye nenkwenkwe endincuma nayo kuphela, umzimba wam ufuna ukwenza enye into yaye ingqondo yam indixelela ukuba ndenze enye.” Ngoko zazi iintsilelo zakho uze uqonde ukuba intliziyo yakho ngumkhohlisi. (Yeremiya 17:9) Musa ukuzikhetha. (IMizekeliso 18:1) Zimisele imida kwiindlela olubonakalisa ngazo uthando. Yaye okubaluleke ngokonakona, nxulumana ngokusondeleyo kuphela nabo bamthandayo uYehova nabayihlonela ngokunzulu imithetho yakhe.—INdumiso 119:63; IMizekeliso 13:20; 1 Korinte 15:33.
17. Yintoni enokunceda ulutsha lwamaKristu lomelele ukuze luxhathise iimfundiso zeedemon?
17 Ukuzifundisisa ngenyameko iimpapasho zamaKristu ezilungiselelwe ukukomeleza ngokomoya kuya kukunceda. Ngokomzekelo, khawuqwalasele incwadi ethi Imibuzo Yabantu Abaselula—Iimpendulo Eziluncedo, nesahluko esithi “Ukulwela Ukwenza Okulungileyo” kwincwadi ethi Unokuphila Ngonaphakade KwiParadisi Esemhlabeni. Vumela imiyalelo yeZibhalo elapho yendele engqondweni nasentliziyweni yakho, yaye iya kukomeleza. Isibakala ongamele usilibale sesokuba kweli hlabathi lilawulwa ziidemon ukwenza okulungileyo akulula. Ngoko yilwa ngamandla. (Luka 13:24) Yakha amandla akho okomoya. Musa ukuxelisa ababuthathaka, aboyikayo abalandela isininzi.
Ngenelwa Kwimfundiso Yobuthixo
18. Ziziphi ezinye zeengenelo zokuthobela imfundiso yobuthixo?
18 Kwakhona, khumbula ukuba akusayi kulahlekelwa nayenye into ebalulekileyo ngokuthobela imfundiso kaYehova. Ukuthanda ngokwenene, yaye kungenxa yeso sizathu lento ‘ekufundisa okungakuncedayo.’ (Isaya 48:17) Ngoko yithobele imfundiso kaYehova, uze uphephe ubuhlungu bentliziyo besazela esenzakeleyo, ukungazihloneli, ukumitha okungafunwayo, izifo ezidluliselwa ngeentlobano zesini okanye iintlekele ezifana nezo. UYehova uyavuya xa abakhonzi bakhe bemnika impendulo kucelomngeni lukaSathana lokuba abantu abayi kuhlala bethembekile kuThixo xa bevavanywa. (Yobhi 1:6-12) Ukuba uyayivuyisa intliziyo kaYehova ngokuthembeka kuye, uya kusinda xa ephumeza umgwebo obuhlungu kweli hlabathi, ngoxa bonke abayaphulayo imithetho yakhe beya kutshabalala.—IMizekeliso 27:11; 1 Korinte 6:9, 10; 1 Yohane 2:17.
19. Kubaluleke ngantoni ukunxulumana nabo bazixabisayo iingenelo zokufundiswa nguYehova?
19 Ukuba unxulumana ngokusondeleyo nabo bakuxabisayo oko uYehova abenzele kona, unokufunda kumava abo. Omnye umntu owayefudula ekhotyokiswe ziziyobisi yaye eziphethe kakubi ngokwesini wachaza: “Ukuba ndandingamphulaphulanga uYehova, ngendifile. Umntu endandiza kumtshata ufile nguGawulayo. Bonke abahlobo bam behlabathi ababesenyongweni ngaphambili bafile nguGawulayo okanye baselukhukweni lokufa. Ndibabona ngokufuthi ezitratweni, ndize ndimbulele uYehova mihla le ngenxa yemithetho yakhe elawula abantu bakhe neya kusigcina singcwele ukuba siyayisebenzisa. Andikaze ndonwabe, ndaneliseke yaye ndizive ndinqabiseke ngolu hlobo ebomini bam.” Ngokwenene, ukuthobela imfundiso kaYehova kusoloko kusizisela iingenelo!
Yenza Ukhetho Olulungileyo
20, 21. (a) Ulutsha lufanele lukhethe phakathi kweziphi izinto ezimbini? (b) Ziziphi iingenelo ezihlala zihleli esiya kuzifumana ngokuthobela imfundiso yobuthixo?
20 Siyanibongoza nina baselula: Yenzani ukhetho olulungileyo ngokukhonza uYehova. Nize nizimisele ukunamathela kweso sigqibo. (Yoshuwa 24:15) Eneneni, ninokukhetha phakathi kwezinto ezimbini kuphela. UYesu wathi kukho indlela ebanzi nephangaleleyo—elula yokwenza unothanda. Loo ndlela ayisi ndawo, ikhokelela kwantshabalalo. Enye indlela icuthene. Yindlela ekunzima ukuhamba kuyo kweli hlabathi likavula-zibhuqe, lilawulwa ziidemon. Kodwa ekugqibeleni loo ndlela iya kubasa kwihlabathi elitsha likaThixo elimangalisayo abo bahamba ngayo. (Mateyu 7:13, 14) Uya kuhamba ngayiphi indlela? Uya kuthobela imfundiso kabani?
21 UYehova ulushiyela kuwe ukhetho. Akazami kukunyanzelela ekubeni umkhonze. Umprofeti kaThixo uMoses wathi: “Ndibeke phambi kwenu ubomi nokufa,” waza wababongoza wathi: “Nyula ke ubomi.” Olu khetho lwenziwa ngokuthi “umthande uYehova uThixo wakho, uliphulaphule ilizwi lakhe, unamathele kuye.” (Duteronomi 29:2; 30:19, 20) Ngamana ngobulumko ungakhetha ukuthobela imfundiso yobuthixo uze unandiphe ubomi obungenasiphelo kwihlabathi elitsha likaThixo elizukileyo.
Ubuya Kuphendula Uthini?
◻ Zingoobani iidemon, yaye zifundisa ntoni?
◻ Iidemon zizikhuthaza njani iimfundiso zazo namhlanje?
◻ Kutheni sinako ukuzixhathisa iimfundiso zeedemon?
◻ Ziziphi iingenelo zokuthobela imfundiso kaYehova?
[Umfanekiso okwiphepha 16]
Ngaphambi koMkhukula, izithunywa zezulu ezingenantobelo nenzala yazo zazikhuthaza ugonyamelo nobomi bokuzibhubhisa
[Umfanekiso okwiphepha 18]
Ngaba ubuya kuba neentloni ukuba uYesu ebenokuva owona mculo uwuthandayo?