Bazali Nani Bantwana: Bekani UThixo Kuqala!
“Yoyika uThixo, ugcine imithetho yakhe.”—INTSHUMAYELI 12:13.
1. Luluphi uloyiko abazali nabantwana abafanele baluhlakulele, yaye luya kubazisela ntoni?
ISIPROFETO esingoYesu Kristu sathi kwakuya ‘kumvuyisa ukoyika uYehova.’ (Isaya 11:3, NW) Ngokuyintloko uloyiko lwakhe lwaluyintlonelo enzulu ngoThixo, ukoyika ukungamkholisi uThixo ngenxa yokuba emthanda. Abazali nabantwana kufuneka bahlakulele uloyiko olunjalo olufana nolukaKristu ngoThixo, oluya kubazisela uvuyo njengokuba lwenzayo kuYesu. Kufuneka babeke uThixo kuqala ebomini babo ngokuthobela imithetho yakhe. Ngokutsho komnye umbhali weBhayibhile, “leyo yimfanelo yoluntu lonke.”—INtshumayeli 12:13.
2. Nguwuphi owona myalelo woMthetho wawubalulekile, yaye wanikelwa koobani ngokuyintloko?
2 Owona myalelo ubalulekileyo eMthethweni, othi, sifanele ‘simthande uYehova ngentliziyo, umphefumlo, namandla ethu onke,’ wanikelwa ngokuyintloko kubazali. Oku kuboniswa ngamazwi abhekele phaya alo Mthetho: “Uze uwatsolise [la mazwi angokuthanda uYehova] koonyana bakho, uthethe ngawo ekuhlaleni kwakho endlwini yakho, nasekuhambeni kwakho ngendlela, nasekulaleni kwakho, nasekuvukeni kwakho.” (Duteronomi 6:4-7; Marko 12:28-30) Ngaloo ndlela abazali bayalelwa ukuba babeke uThixo kuqala ngokuthi bona bamthande baze bafundise abantwana babo ukwenza okufanayo.
Imbopheleleko YamaKristu
3. UYesu wayibonisa njani imbaluleka yokunikela ingqalelo kubantwana?
3 UYesu wabonisa imbaluleka yokunikela ingqalelo kwanakubantwana abancinane. Ngesinye isihlandlo ngasekupheleni kobulungiseleli bukaYesu basemhlabeni, abantu baqalisa ukuzisa iintsana zabo kuye. Kubonakala ukuba bekholelwa ukuba uYesu wayexakeke kakhulu ukuba angaphazanyiswa, abafundi bazama ukubanqanda abantu. Kodwa uYesu wabakhalimela abafundi bakhe esithi: “Bavumeleni abantwana beze kum, ningabaleli.” UYesu wada “wabawola,” ngaloo ndlela ebonisa ngendlela echukumisayo ukubaluleka kokunikela ingqalelo kwabaselula.—Luka 18:15-17; Marko 10:13-16.
4. Ngoobani abanikwa umthetho ‘wokwenza abafundi zonke iintlanga,’ yaye oku kwakuya kuthetha ukuba kufuneka benze ntoni?
4 Kwakhona uYesu wakwenza kwacaca ukuba abalandeli bakhe babenembopheleleko yokufundisa nabanye abangengobantwana babo. Emva kokufa nokuvuka kwakhe, uYesu “wabonwa ngaxesha linye ngabazalwana abangaphezu kwamakhulu amahlanu”—kuquka nabazali abathile. (1 Korinte 15:6) Kubonakala ukuba oku kwenzeka kwintaba ethile eGalili apho kwakuhlanganisene khona nabapostile bakhe abali-11. Apho uYesu wababongoza bonke: “Hambani ngoko niye kuzenza abafundi zonke iintlanga, . . . nibafundisa ukuba bazigcine zonke izinto endiniwisele umthetho ngazo.” (Mateyu 28:16-20, akekeliswe sithi.) Akakho umKristu onokuwutyeshela ngokufanelekileyo lo myalelo! Ukuze oobawo noomama bawuphumeze kufuneka banyamekele abantwana babo yaye babe nesabelo kumsebenzi wokushumayela nokufundisa ekuhleni.
5. (a) Yintoni ebonisa ukuba inkoliso yabapostile, ukuba asingabo bonke, yayitshatile yaye mhlawumbi inabantwana? (b) Sisiphi isiluleko ekwakufuneka iintloko-ntsapho zisithabathe ngokunzulu?
5 Okuphawulekayo kukuba nabapostile kwakufuneka balungelelanise iimbopheleleko zabo zentsapho nembopheleleko yokushumayela nokwalusa umhlambi kaThixo. (Yohane 21:1-3, 15-17; IZenzo 1:8) Oku kungenxa yokuba inkoliso yabo, ukuba asingabo bonke, yayitshatile. Ngaloo ndlela umpostile uPawulos wacacisa: “Asinagunya na, njengabanye abapostile, nabazalwana beNkosi, noKefas, ukuba siphelekwe ngabafazi bethu bengamakholwa?” (1 Korinte 9:5, akekeliswe sithi; Mateyu 8:14.) Kusenokwenzeka ukuba abanye abapostile babenabo nabantwana. Ababhali-mbali bangaphambili, abanjengoEusebius, bathi uPetros wayenabo. Bonke abazali abangamaKristu bangaphambili kwakufuneka bathobele esi siluleko seZibhalo: “Ukuba ke umntu akabakhathalele abakhe, ngokukodwa abendlu yakhe, ulukhanyele ukholo, unobubi ngaphezu kongakholwayo.”—1 Timoti 5:8.
Imbopheleleko Eyintloko
6. (a) Luluphi ucelomngeni abanalo abadala abangamaKristu abaneentsapho? (b) Yiyiphi imbopheleleko eyintloko yomdala?
6 Abadala abangamaKristu abaneentsapho namhlanje bakwimeko efanayo naleyo yabapostile. Bamele balungelelanise iimbopheleleko zabo ukuze banyamekele iintswelo zokomoya nezokwenyama zeentsapho zabo nembopheleleko yokushumayela ekuhleni nokwalusa umhlambi kaThixo. Nguwuphi umsebenzi ofanele uze kuqala? IMboniselo kaOktobha 1, 1964, yathi: “Imbopheleleko [kabawo] yokuqala ikwintsapho [yakhe], kwaye [akanako], eneneni, ukukhonza ngokufanelekileyo ukuba [akayinyamekeli] le mbopheleleko.”
7. Oobawo abangamaKristu bambeka kuqala njani uThixo?
7 Ngoko oobawo bamele babeke uThixo kuqala ngokuthobela umthetho wokuba bakhulisele ‘abantwana babo ekuqeqesheni nasekululekeni kweNkosi.’ (Efese 6:4) Loo mbopheleleko ayinakudluliselwa komnye umntu, nangona ubawo esenokuba ukwanesabelo sokuvelela imisebenzi ebandleni lamaKristu. Oobawo abanjalo banokuzinyamekela njani iimbopheleleko zabo—ukulungiselela amalungu entsapho ngokwenyama, ngokomoya, nangokweemvakalelo—baze kwangaxeshanye, bavelele baze banikele ukhokelo ebandleni?
Ukunikela Inkxaso Efunekayo
8. Umfazi womdala unokumxhasa njani?
8 Ngokucacileyo, abadala abaneembopheleleko zentsapho banokungenelwa kwinkxaso. Le Mboniselo icatshulwe ngasentla yabonisa ukuba umfazi ongumKristu unokuyixhasa indoda yakhe. Yathi: “Unako ukwenza kuyilungele kangangoko kunokwenzeka ukuba ilungiselele izisikelo [izabelo] zayo ezahlukeneyo, aze ancede ukonga ixesha elixabiso likhulu elongela yona naye ngokunokwakhe ngokuba nocwangciso olulungileyo ekhaya, esiba nezidlo ngexesha, ekulungela ukundulukela iintlanganiso zebandla ngokukhawuleza. . . . Phantsi kolwalathiso lwendoda yayo, inkosikazi yomKristu inokwenza okukhulu ukuqeqesha abantwana ngendlela amabahambe ngayo ukukholisa uYehova.” (IMizekeliso 22:6) Ewe, umfazi wadalelwa ukuba abe ‘ngumncedi,’ ibe indoda yakhe ngobulumko iya kulwamkela uncedo lwakhe. (Genesis 2:18) Inkxaso yakhe iya kuyinceda izinyamekele ngokuphumelela ngakumbi iimbopheleleko zakhe zentsapho nezebandla.
9. Ngoobani kwibandla laseTesalonika abakhuthazwa ukuba bancede amanye amalungu ebandla?
9 Noko ke, asingobafazi babadala abangamaKristu kuphela abanokuba nesabelo kumsebenzi wokuxhasa umveleli omele ‘aluse umhlambi kaThixo’ aze anyamekele intsapho yakhe. (1 Petros 5:2) Ngubani omnye onokwenjenjalo? Umpostile uPawulos wabongoza abazalwana baseTesalonika ukuba bababeke abo ‘babongamelayo.’ Kodwa, xa wayeqhubeka ethetha naba bazalwana—ngokukhethekileyo abo bangongameliyo—uPawulos wabhala: “Siyanivuselela ke bazalwana, balulekeni abanxaxhayo; [“yithuthuzeleni ngentetho yenu imiphefumlo edandathekileyo, baxhaseni ababuthathaka,” NW] yibani nokuzeka kade umsindo kubantu bonke.”—1 Tesalonika 5:12-14.
10. Nguwuphi umphumo omhle obangelwa luncedo lothando lwabo bonke abazalwana ebandleni?
10 Hayi indlela ekuba kuhle ngayo xa abazalwana ebandleni benothando olubashukumisela ekubeni bathuthuzele abadandathekileyo, baxhase ababuthathaka, baluleke abanxaxhayo, baze babe nokuzeka kade umsindo kubantu bonke! Abazalwana baseTesalonika, ababesandul’ ukwamkela inyaniso yeBhayibhile phezu kwako nje ukubandezeleka okukhulu, basisebenzisa isiluleko sikaPawulos sokwenza oku. (IZenzo 17:1-9; 1 Tesalonika 1:6; 2:14; 5:11) Cinga ngomphumo omhle intsebenziswano yabo yothando eyaba nawo ekomelezeni nasekumanyaniseni ibandla liphela! Ngokufanayo, xa namhlanje abazalwana bethuthuzelana, baxhasane, baze balulekane, oku kwenza iimbopheleleko zokwalusa zabadala, ngokufuthi abaneentsapho abamele bazinyamekele, zibe lula ngakumbi.
11. (a) Kutheni kusengqiqweni ukugqiba kwelokuba igama elithi “bazalwana” laliquka nabafazi? (b) Umfazi ongumKristu oqolileyo unokunikela luphi uncedo kubafazana namhlanje?
11 Ngaba abafazi babequkiwe phakathi kwaba “bazalwana” umpostile uPawulos wayethetha nabo? Ewe, babequkiwe, ekubeni bebaninzi abafazi ababa ngamakholwa. (IZenzo 17:1, 4; 1 Petros 2:17; 5:9) Luncedo olunjani olwalunokunikelwa ngabo bafazi? Kaloku, kwakukho abafazana emabandleni ababenengxaki yokulawula “iminqweno yesini” okanye ‘ababeyimiphefumlo edandathekileyo.’ (1 Timoti 5:11-13, NW) Namhlanje abafazi abathile banengxaki efanayo. Into abasenokuba bayifuna kakhulu kukuphulaphulwa okanye luvelwano. Ngokufuthi umfazi ongumKristu oqolileyo ngoyena unokukwazi ukunikela uncedo olunjalo. Ngokomzekelo, unokuxubusha iingxaki zobuqu nomnye umfazi indoda engumKristu ebingenakuzisingatha ngokufanelekileyo ngokwayo. Ebalaselisa imbaluleka yokunikela uncedo olunjalo, uPawulos wabhala: “Abafazi abakhulu . . . bafundise okuhle; ukuze bayale abafazana ukuba babe nesidima, bawathande amadoda abo, babathande abantwana babo, babe nesidima, babe nyulu, basebenze ezindlwini zabo, babe nokulunga, bawathobele awabo amadoda, ukuze ilizwi likaThixo linganyeliswa.”—Tito 2:3-5.
12. Lulwalathiso lukabani ekubalulekileyo ukuba bonke ebandleni balulandele?
12 Enjani intsikelelo abayiyo oodade abathobekileyo ebandleni xa bewaxhasa ngentsebenziswano amadoda abo nabadala! (1 Timoti 2:11, 12; Hebhere 13:17) Abadala abaneembopheleleko zentsapho bangenelwa ngokukodwa xa bonke besebenzisana ukuze bancedane ngomoya wothando naxa bonke bethobela ulwalathiso lwabalusi abamiselweyo.—1 Petros 5:1, 2.
Bazali, Yintoni Eniyibeka Kuqala?
13. Oobawo abaninzi baziphoxa njani iintsapho zabo?
13 Kwiminyaka emininzi eyadlulayo elinye iyolisa elidumileyo lathi: “Ndibona amadoda aphumelelayo ephethe iinkampani ezinamakhulu amadoda; ayakwazi ukuhlangabezana nazo zonke iimeko, indlela yokuqeqesha neyokuvuza abanye kwezoshishino. Kodwa elona shishini likhulu bamele balinyamekele yintsapho yabo yaye bayaliphoxa.” Kutheni? Ngaba akungenxa yokuba bebeka ishishini nezinye izilangazelelo kuqala baze basityeshele isiluleko sikaThixo? ILizwi lakhe lithi: “La mazwi ndikuwisela umthetho ngawo . . . uze uwatsolise koonyana bakho.” Yaye oku kwakufanele kwenziwe yonke imihla. Abazali kufuneka banikele bengagogotye lutho ngexesha abanalo—yaye ngokukodwa uthando nenkxalabo enzulu.—Duteronomi 6:6-9.
14. (a) Abazali bafanele babanyamekele njani abantwana babo? (b) Uqeqesho olufanelekileyo lwabantwana luquka ntoni?
14 IBhayibhile isikhumbuza ukuba abantwana lilifa elivela kuYehova. (INdumiso 127:3) Ngaba abantwana bakho ubanyamekela njengempahla kaThixo, isipho akuphathise sona? Umntwana wakho umele ukuba uya kuvuya xa umwola, ngaloo ndlela ubonisa inyameko yothando nengqalelo yakho. (Marko 10:16) Kodwa ‘ukufundisa umntwana ngendlela efanele umntwana’ kubandakanya okungakumbi kunokumwola nokumanga nje kuphela. Ukuze axhotyiswe ngobulumko bokuphepha imigibe yobomi, umntwana ufuna kwanokuqeqeshwa ngothando. Umzali ubonisa uthando lokwenyaniso ‘ngokumqeqesha’ umntwana wakhe.—IMizekeliso 13:1, 24; 22:6.
15. Yintoni ebonisa imfuneko yoqeqesho lwabazali?
15 Ukufuneka koqeqesho lwabazali kunokubonwa kwindlela omnye ongumluleki esikolweni abachaza ngayo abantwana abeza kwiofisi yakhe: “Bayasizeleka, badandathekile, yaye abazithembanga. Bayakhala ngoxa bekuxelela ngemeko abakuyo. Abaninzi—abaninzi kunokuba ucinga—bakhe bazama ukuzibulala, kungekhona ngenxa yokuba bonwabe ngaphaya kokuqonda; kungenxa yokuba baziva bengonwabanga tu kwaphela, bengakhathalelwanga, yaye bexinezelekile ngenxa yokuba bebancinane bengako ‘bamele bazinyamekele’ yaye oko abakwazi kukuthwala.” Wongezelela wathi: “Kuyoyikisa emntwaneni ukuvakalelwa kukuba umele aziphandele.” Liyinyaniso elokuba abantwana basenokuzama ukuluphepha uqeqesho, kodwa eneneni bayaluxabisa ukhokelo nemiqathango yabazali. Bayavuya kuba abazali babo benenyameko kangangokuba bababekele imida. Omnye okwishumi elivisayo abazali bakhe ababekwenza oku wathi: “Bandiphungulele umthwalo omkhulu gqitha.”
16. (a) Kwenzeka ntoni kwabanye babantwana abakhuliselwa kumakhaya amaKristu? (b) Kutheni ukuphambuka komntwana kungasoloko kuthetha ukuba uqeqesho olunikelwe ngabazali belungalunganga?
16 Sekunjalo, phezu kwako nje ukuba nabazali ababathandayo nababaqeqeshayo, bambi abaselula, njengonyana wolahleko womzekeliso kaYesu, bayalugatya ukhokelo lwabazali baze baphambuke. (Luka 15:11-16) Noko ke, oko kukodwa nje kusenokungathethi ukuba abazali abayiphumezanga imbopheleleko yabo yokuqeqesha umntwana ngokufanelekileyo, njengoko IMizekeliso 22:6 ibonisa. Amazwi athi ‘fundisa umntwana ngendlela efanele umntwana yaye akayi kumka kuyo’ anikelwa njengalawo asebenza ngokubanzi. Okulusizi kukuba njengonyana wolahleko, bambi abantwana ‘bayakudela ukululamela umzali.’—IMizekeliso 30:17.
17. Banokuthuthuzelwa kukwazi ntoni abazali babantwana abaphambukileyo?
17 Uyise wenkwenkwe ephambukileyo wakhala ngelithi: “Ndizame ngandlela zonke ukufikelela intliziyo yakhe. Andazi ukuba mandenze ntoni kuba ndizame izinto ezininzi gqitha. Akukho nanye esebenzileyo.” Masithembe ukuba abantwana abaphambukileyo abanjalo, ekuhambeni kwexesha, baya kulukhumbula uqeqesho abalufumanayo baze babuye njengokuba wenzayo unyana wolahleko. Phofu ke, lisemi elokuba abanye abantwana bayavukela baze benze izinto ezimbi ezibenza buhlungu kakhulu abazali babo. Abazali banokuthuthuzeleka kukwazi ukuba kwanoyena mfundisi mkhulu wakha waphila emhlabeni wabona umfundi wakhe ekwakukudala emfundisa uYuda Sikariyoti emngcatsha. Ngokungathandabuzekiyo noYehova waba buhlungu xa abaninzi koonyana bakhe bomoya basigatyayo isiluleko sakhe baza bazingqina benemvukelo kungengakuba Yena wayenetyala.—Luka 22:47, 48; ISityhilelo 12:9.
Bantwana—Niya Kukholisa Bani?
18. Abantwana banokubonisa njani ukuba bambeka kuqala uThixo?
18 UYehova uyanibongoza nina baselula: “Baveni abazali benu ngokwabaseNkosini.” (Efese 6:1) Abantu abaselula babeka uThixo kuqala ngokwenza oku. Musani ukuba zizidenge! “Nabani na osisidenge akaluhloneli uqeqesho lukayise,” litsho njalo iLizwi likaThixo. Yaye ningathi ngekratshi nicinge ukuba ningaphumelela ngaphandle koqeqesho. Inyaniso kukuba “kukho isizukulwana esihlambulukileyo kwawaso amehlo, esingahlanjwanga ekungcoleni kwaso.” (IMizekeliso 15:5, NW; IMiz 30:12) Ngoko thobelani ulwalathiso lukaThixo—‘yiveni,’ ‘niyiqwebele kuni,’ ‘musani ukuyilibala’ ‘niyibazele iindlebe,’ ‘niyibambe’ nize ‘ningayilahli’ imiyalelo noqeqesho lwabazali benu.—IMizekeliso 1:8; 2:1; 3:1; 4:1; 6:20.
19. (a) Ziziphi izizathu ezinamandla abanazo abantwana zokuthobela uYehova? (b) Abaselula banokubonisa njani ukuba banombulelo kuThixo?
19 Ninezizathu ezinamandla zokuthobela uYehova. Uyanithanda, yaye unikele imithetho yakhe, kuquka umthetho othi abantwana mabathobele abazali babo, ukuze anikhusele aze anincede ninandiphe ubomi obonwabisayo. (Isaya 48:17) Kwakhona unikele ngoNyana wakhe ukuba anifele ukuze nisindiswe esonweni nasekufeni nize ninandiphe ubomi obungunaphakade. (Yohane 3:16) Ngaba ninombulelo? UThixo ujonge esemazulwini, ehlola intliziyo yenu ukuze abone enoba nimthanda ngokwenene yaye niyawaxabisa kusini na amalungiselelo akhe. (INdumiso 14:2) KwanoSathana ujongile, yaye ugculela uThixo, esithi anisayi kumthobela uThixo. Niyamvuyisa uSathana nize ‘nimenze buhlungu’ uYehova xa ningamthobeli uThixo. (INdumiso 78:40, 41) UYehova uyanibongoza: “Yiba nobulumko, nyana wam, uyivuyise intliziyo yam [ngokundithobela]; ukuze ndimphendule ngezwi ondingcikivayo.” (IMizekeliso 27:11) Ewe, umbuzo ngulo, Uya kukholisa bani, uSathana okanye uYehova?
20. Omnye oselula uyilondoloze njani inkalipho yokukhonza uYehova kwanaxa esoyika?
20 Akukho lula ukwenza ukuthanda kukaThixo xa ujamelene neengcinezelo uSathana nehlabathi lakhe akuzisela zona. Kunokoyikeka. Omnye oselula wathi: “Ukoyika kufana nokugodola. Unokwenza okuthile ngako.” Wacacisa: “Xa ugodola, unxiba ijezi. Ukuba usagodola, unxiba enye. Uqhubeka usaleka de ingqele iphele yaye ungagodoli. Ngoko ukuthandaza kuYehova xa usoyika kufana nokunxiba ijezi xa ugodola. Ukuba emva kokuthandaza kube kanye ndisoyika, ndiyathandaza kwakhona, ndiphinde, ndiphinde, de ndiyeke ukoyika. Yaye kuyasebenza. Kundincede ndaphepha iinkathazo!”
21. UYehova uya kusixhasa njani ukuba sizama ngokwenene ukumbeka kuqala ebomini bethu?
21 Ukuba ngokwenene sizama ukubeka uThixo kuqala ebomini bethu, uYehova uya kusixhasa. Uya kusomeleza, asincede ngezithunywa zezulu xa kufuneka, njengokuba wenzayo nakuNyana wakhe. (Mateyu 18:10; Luka 22:43) Khaliphani nonke bazali nani bantwana. Yibani noloyiko olufana nolukaKristu, yaye luya kunizisela uvuyo. (Isaya 11:3, NW) Ewe, “yoyika uThixo, ugcine imithetho yakhe; ngokuba indawo leyo yimfanelo yoluntu lonke.”—INtshumayeli 12:13.
Ngaba Ungaphendula?
◻ Ziziphi iimbopheleleko abalandeli bakaYesu bokuqala ekwakufuneka bazilungelelanise?
◻ Yiyiphi imbopheleleko abazali abangamaKristu abamele bayifeze?
◻ Luluphi uncedo abadala abangamaKristu abaneentsapho abanokulufumana?
◻ Yiyiphi inkonzo exabisekileyo oodade abanokuyiphumeza ebandleni?
◻ Sisiphi isiluleko nolwalathiso ekubalulekileyo ukuba abantwana baluthobele?
[Umfanekiso okwiphepha 15]
Ngokufuthi umfazi oqolileyo ongumKristu unokunikela uncedo olufunekayo kumfazi oselula
[Umfanekiso okwiphepha 17]
Yiyiphi intuthuzelo abazali babantwana abaphambukileyo abanokuyifumana eZibhalweni?