Sinokuyoyisa Njani Iminqweno Engafanelekanga?

1. Yintoni abalwisana nayo bonke abantu abanesono?

NGABA wakhe wakunqwenela ngamandla ukwenza into angayithandiyo uYehova? Ukuba kunjalo, sukucinga ukuba ulingwa ngaphezu kwabanye abantu. IBhayibhile ithi: “Zonke izilingo enizifumeneyo ziqhelekile ebantwini.” (1 Kor. 10:13) Le nto ithetha ukuba nawuphi na umnqweno ongafanelekanga olwisana nawo, nabanye abantu balwisana nawo. Awukho wedwa, uYehova uza kukunceda uwoyise loo mnqweno.

2. Zeziphi izilingo asenokulwisana nazo amanye amaKristu nabanye abantu abafundelwa iBhayibhile? (Jonga nemifanekiso.)

² IBhayibhile iphinda ithi: “Umntu ulingwa ngokutsalwa nangokubanjiswa ngumnqweno wakhe.” (Yak. 1:14) Abantu basenokulingwa zizinto ezingafaniyo. Ngokomzekelo, amanye amaKristu asenokulingelwa ekubeni aziphathe kakubi nomntu wesini esahlukileyo, kanti amanye nomntu wesini esifanayo. Abantu abaye bayeka ukubukela iphonografi basenokukunqwenela ngamandla ukuphinda bayibukele. Kanti nabaninzi abaye bayeka ukusebenzisa kakubi iziyobisi okanye utywala basenokuba nengxaki efanayo. Leyo yiminqweno nje embalwa amanye amaKristu nabantu abafundelwa iBhayibhile abalwisana nayo. Inoba sonke sikhe saziva njengompostile uPawulos owathi: “Xa ndinqwenela ukwenza izinto ezilungileyo, kusuke kuthi qatha izinto ezimbi.”​—Roma 7:21.

3. Ukuba nomnqweno ongafanelekanga ongade uphele kunokumenza azive njani umntu?

³ Ukuba unomnqweno ongafanelekanga ongade uphele, usenokuziva ungenamandla, kube ngathi awukwazi ukulwisana nesilingo. Usenokuphelelwa nalithemba, ucinge ukuba uYehova uza kukugweba ngenxa nje yokuba nomnqweno ongafanelekanga. Qiniseka ukuba zombini ezi zinto uzicingayo aziyonyani. Isizathu saloo nto siza kuchazwa kwiimpendulo zale mibuzo mibini ekuza kuthethwa ngayo kweli nqaku: (1) Ukuziva ungenamandla, ungenalo nethemba kwenziwa yintoni? (2) Yintoni onokuyenza ukuze uyoyise iminqweno engafanelekanga?

‘USATHANA’ UFUNA SIZIVE NJANI?

4. (a) Kutheni uSathana efuna sizive singenamandla? (b) Kutheni siqinisekile ukuba sinawo amandla okulwa nezilingo?

⁴ USathana ufuna sizive singenamandla xa silingwa. NoYesu wayivuma loo nto xa wayefundisa abalandeli bakhe ukuba bathandaze bathi: “Ungasiyekeli xa silingwa, kodwa sisindise kuSathana.” (Mat. 6:13) USathana uthi abantu abasoze bamthobele uYehova xa belingwa. (Yobhi 2:​4, 5) Iyamangalisa ke loo nto. Kaloku nguye owalingwa ngumnqweno wakhe, waza akafuna ukuhlala ethembekile kuYehova. Ucinga ukuba sifana naye, siza kusuka simshiye uYehova xa silingwa. Wade wacinga ukuba noNyana kaThixo ongenasono wayenokunikezela xa elingwa. (Mat. 4:​8, 9) Kodwa khawucinge ngale nto: Ngaba nyhani asinawo amandla okulwisana neminqweno engafanelekanga? Sinawo. Sivumelana nompostile uPawulos owathi: “Ezintweni zonke ndinamandla ngenxa yalowo undinika amandla.”​—Fil. 4:13.

5. Sazi njani ukuba uYehova uqinisekile ukuba singayoyisa iminqweno engafanelekanga?

⁵ Ngokwahlukileyo kuSathana, uYehova uqinisekile ukuba singakwazi ukulwa neminqweno engafanelekanga. Siyazi njani loo nto? Kaloku uYehova wathi kuza kubakho isihlwele esikhulu sabantu abathembekileyo abaza kusinda ngentlungu engathethekiyo. Inoba ithetha ukuthini le nto? UYehova ongenakuxoka uthi ayingobantu nje abambalwa, kodwa baninzi abantu abaza kungena kwihlabathi lakhe elitsha becocekile emehlweni akhe, ‘behlambe iimpahla zabo zamhlophe egazini leMvana.’ (ISityhi. 7: 9, 13, 14) Kucacile ukuba uYehova akasijongi njengabantu abangenamandla okulwa neminqweno engafanelekanga.

6-7. Kutheni uSathana efuna sizive singenathemba xa sisilwa neminqweno engafanelekanga?

⁶ USathana akafuni sizive singenamandla nje kuphela, ufuna singabi nalo nethemba, ibe ngathi uYehova uza kusigweba kuba nje sineminqweno engafanelekanga. Iyamangalisa ke naleyo into. Kaloku nguye ongenathemba, owagwetywa nguYehova njengongabufanelanga ubomi obungunaphakade. (Gen. 3:15; ISityhi. 20:10) Ekubeni silindele intsikelelo angasoze ayifumane uSathana, ufuna singabi nalo ithemba nathi, kodwa sinalo. Phofu neBhayibhile isenza siqiniseke ukuba uYehova ufuna ukusinceda, akafuni kusigweba. Ithi: “Akafuni kutshabalale nabani na kuni, kodwa angathanda ukuba wonke umntu aguquke.”​—2 Pet. 3:9.

⁷ Ngoko ukuba sicinga ukuba asinawo amandla okulwa nomnqweno ongafanelekanga size siphelelwe lithemba, sicinga kanye ngale ndlela uSathana afuna sicinge ngayo. Ukuyazi loo nto kunokusinceda sizimisele nyhani ukuxhathisa.​—1 Pet. 5:​8, 9.

KUNOKUSENZA SIZIVE NJANI UKUBA NESONO?

8. Ngaphandle kokwenza izinto ezimbi, yintoni isono? (INdumiso 51:5) (Jonga “Igama Elicacisiweyo.”)

⁸ Ngaphandle kukaSathana, ikhona nenye into enokusenza sizive singenamandla, futhi singenathemba xa silwisana neminqweno engafanelekanga. Yintoni leyo? Sisono esasifumana kubazali bethu bokuqala.a​—Yobhi 14:4; funda iNdumiso 51:5.

9-10. (a) Isono senza ntoni kuAdam noEva? (Jonga nomfanekiso.) (b) Isono senza ntoni kuthi?

⁹ Cinga ngento eyenziwa sisono kuAdam noEva. Emva kokuba bengakhange bamthobele uYehova, bazifihla baza bazama ukogquma nemizimba yabo. Ithetha ngaloo nto bayenzayo, i-Insight on the Scriptures ithi: “Ngoko isono sabenza baziva benetyala, benexhala, bengazithembi, benazo neentloni.” Yaba ngathi batshixelwe kwindlu enaloo magumbi nje ayi-4. Babenokukwazi ukusuka kwelinye igumbi baye kwelinye, kodwa babengenakukwazi ukuphumela ngaphandle kwaloo ndlu. Babengenakukwazi ukusibaleka isono.

¹⁰ Ewe kona, imeko yethu ayifani ncam neka-Adam noEva. Idini likaYesu, elingasebenziyo kubo, linokuzihlamba izono esizenzayo, size sibe nesazela esiklini. (1 Kor. 6:11) Sekunjalo, sinaso sona isono esasifumana kuAdam noEva. Ngoko ayimangalisi into yokuba nathi sizive sinetyala, sinexhala, singazithembi, futhi sineentloni. NeBhayibhile iyatsho ukuba abantu bayaqhubeka bebambiseke esonweni. Isono sibambise ‘nabantu abangonanga ngendlela efana neka-Adam.’ (Roma 5:14) Isenokutyhafisa ke loo nto, kodwa ayimele isenze sizive singenamandla, singenalo nethemba. Sinokukwazi ukuzilwa ezo mvakalelo. Njani?

11. Yintoni esimele siyenze xa siziva singenamandla? Ngoba? (Roma 6:12)

¹¹ Xa siziva singenamandla, ibe ngathi asinakukwazi ukuyoyisa iminqweno engafanelekanga, mayibe ngathi loo nto siyixelelwa sisono, ngoko masingasimameli. Ngoba? Kuba iBhayibhile ithi asimele sivumele isono siqhubeke ‘sisilawula njengokumkani.’ (Funda amaRoma 6:12.) Le nto ithetha ukuba sinokukhetha ukungazenzi izinto ezingafanelekanga esizinqwenelayo. (Gal. 5:16) UYehova uqinisekile ukuba sinokukwazi ukuxhathisa isilingo; kungenjalo ebengasoze alindele ukuba siyenze loo nto. (Dut. 30:​11-14; Roma 6:6; 1 Tes. 4:3) Kucacile ukuba sinawo amandla okulwa neminqweno engafanelekanga.

12. Yintoni esimele siyenze xa siziva singenathemba? Ngoba?

¹² Naxa siziva singenathemba, ibe ngathi uYehova uza kusigweba ngenxa nje yokuba sineminqweno engafanelekanga, naleyo into mayibe ngathi siyixelelwa sisono, singasimameli. Ngoba? IBhayibhile isifundisa ukuba uYehova uyazi ukuba sinesono. (INdu. 103:​13, 14) “Wazi yonke into” ngathi, neminqweno engafanelekanga eyahlukeneyo esinayo ngenxa yesono. (1 Yoh. 3:​19, 20) Ukuba nje asizenzi izinto ezingafanelekanga esizinqwenela kuba sinesono, singakwazi ukucoceka emehlweni kaYehova. Yintoni esenza siqiniseke?

13-14. Ngaba ukuba neminqweno engafanelekanga kuthetha ukuba sohlulakele? Cacisa.

¹³ IBhayibhile ibonisa ukuba kukho umahluko omkhulu phakathi kokunqwenela into engafanelekanga nokuyenza. Asinakukwazi ukusoloko sizinqanda singabi nayo iminqweno engafanelekanga, kodwa sinokukwazi ukuzinqanda singayenzi loo nto ingafanelekanga siyinqwenelayo. Ngokomzekelo, kwibandla lamaKristu laseKorinte kwakukho abazalwana ababekade belala namanye amadoda. UPawulos wathi: “Abanye benu babekhe banjalo.” Ngaba le nto ithetha ukuba abazange baphinde banqwenele ukuyenza loo nto? Besiya kuba siyaziqhatha ukuba sithi zange, kuba le minqweno kuba nzima kakhulu ukuba iphele. Kodwa amaKristu awakwaziyo ukuzibamba, akenza ngokwaloo minqweno, uYehova wawamkela. Kuye ‘ayehlanjwe acoceka.’ (1 Kor. 6:​9-11) Nakuwe kunokuba njalo.

¹⁴ Nokuba yeyiphi iminqweno engafanelekanga olwisana nayo, unokuyoyisa. Nokuba awunakukwazi ukuyiphelisa, unokukwazi ukuzibamba uze ukuphephe ‘ukwenza izinto ezifunwa ngumzimba wakho nozicingayo.’ (Efe. 2:3) Unokuyenza njani loo nto uze woyise iminqweno engafanelekanga?

UNGOYISA NJANI?

15. Ukuze soyise iminqweno engafanelekanga, kutheni kufuneka sinyaniseke kwiziqu zethu?

¹⁵ Ukuze uyoyise iminqweno engafanelekanga, kufuneka unyaniseke kwisiqu sakho ngezinto ongomelelanga kuzo. Kulumkele ‘ukuziqhatha.’ (Yak. 1:22) Ukuyenza ncinci ingxaki, njengokuzixelela le nto: ‘Abanye basela ngaphezu kwam,’ okanye ngokubeka abanye abantu ityala usithi, ‘ukuba inkosikazi yam ibindibonisa uthando, bendingasoze ndinqwenele ukubukela iphonografi,’ kuza kwenza kube lula ukunikezela kwisilingo. Ngoko ukuze uyoyise iminqweno engafanelekanga, sukuzama ukuzithethelela.​—Gal. 6:7.

16. Ziintoni onokuzenza ezibonisa ukuba uzimisele ukwenza into elungileyo?

¹⁶ Ngaphandle kokunyaniseka kwisiqu sakho ngezinto ongomelelanga kuzo, kuza kufuneka uzimisele nyhani ukunganikezeli kuzo. (1 Kor. 9:​26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Pet. 1:​15, 16) Yazi eyona nto ikulingayo, nokuba uye ulingeke nini. Isenokuba luhlobo oluthile lwesilingo, okanye ngosuku kukho ixesha ekusenokuba lula ngalo ukuba ulingeke. Ngokomzekelo, ngaba ulingeka lula xa udiniwe okanye ebusuku kakhulu? Cinga ngento enokukulinga nangento oza kuyenza xa ifika. Elona xesha onokucinga ngalo kungaphambi kokuba yenzeke loo nto ikulingayo.​—IMize. 22:3.

17. Yintoni esinokuyifunda kuYosefu? (Genesis 39:​7-9) (Jonga nemifanekiso.)

¹⁷ Cinga ngento eyenziwa nguYosefu xa umkaPotifare wayefuna alale naye. Akazange akhe aqale acinge ngaphambi kokuba ale. (Funda iGenesis 39:​7-9.) Ibonisa ntoni loo nto? Ngaphambi kokuba umkaPotifare afune ukulala naye, uYosefu wayeyazi kakuhle indlela aziva ngayo ngokuthatha inkosikazi yenye indoda. Ngokufanayo ke, nawe unokuzimisela ukwenza into elungileyo ngaphambi kokuba isilingo sifike. Ukuba kunjalo, uza kuthi xa ulingwa kube lula ukwenza into osele ugqibe ukuyenza.

‘HLALA UZIHLOLA’

18. Yintoni endinokuyenza ukuze ndikwazi ukoyisa iminqweno engafanelekanga? (2 Korinte 13:5)

¹⁸ Ukuze uyoyise iminqweno engafanelekanga, kuza kufuneka ‘uhlale uzihlola’ ukuba uqhuba njani. (Funda ama-2 Korinte 13:5.) Mane uyijonga indlela ocinga ngayo nezinto ozenzayo uze ulungise loo nto kufuneka uyilungise. Ngokomzekelo, nokuba uye walingwa waza awanikezela, unokuzibuza: ‘Kuye kwandithatha ixesha elingakanani ukungavumi?’ Xa ubona ukuba kukuthathe ixesha, sukuzibeka ityala. Zama ukwenza izinto eziza kukwenza ungalibazisi kwixesha elizayo. Zibuze imibuzo efana nale: ‘Xa ndicinga izinto ezingafanelekanga, ndingakwazi ukungathathi ixesha elide ngaphambi kokuba ndizikhuphe engqondweni? Ngaba indlela endizonwabisa ngayo yenza kube nzima ukuxhathisa isilingo? Ngaba ndikhawuleza ndiwabalekise amehlo am xa kuvela imifanekiso engafanelekanga? Ngaba ndiyaqonda ukuba imithetho kaYehova isoloko iyeyona indilungeleyo naxa ifuna ndizibambe?’​—INdu. 101:3.

19. Izigqibo ezingafanelekanga ezinokubonakala ngathi zincinci, zinokwenza njani kube nzima ukulwa neminqweno engafanelekanga?

¹⁹ Enye into omele uyilumkele kukuzithethelela. IBhayibhile ithi: “Intliziyo inamaqhinga kunayo nantoni na, ibe iyatyhudisa.” (Yer. 17:9) UYesu wathi kuyo kuphuma “iingcinga ezimbi.” (Mat. 15:19) Ngokomzekelo, umntu oyekileyo ukubukela iphonografi, emva kwexesha usenokucinga ukuba akuyongozi ukubukela imifanekiso evuselela iminqweno yesono kuba abantu abakuloo mifanekiso abahambi ze. Okanye usenokuzixelela le nto, ‘Ukuba nombono wam ndisenza izinto ezingafanelekanga akukho rongo, ukuba nje andizukuzenza ezo zinto.’ Xa ecinga ngolo hlobo, intliziyo yakhe enamaqhinga ‘iyicebela kwangaphambili iminqweno yesono.’ (Roma 13:14) Unokukuphepha njani ukuyenza loo nto? Kulumkele uze ukuphephe ukwenza izigqibo ezincinci ezingafanelekanga ezinokukukhokelela ekwenzeni izigqibo ezikhulu ezingafanelekanga, njengokunikezela ekwenzeni into embi.b Zisuse engqondweni yakho naziphi na “iingcinga ezimbi” ezinokukwenza ukuthethelele ukwenza into engalunganga.

20. Yintoni esikhangele phambili kuyo? Okwangoku loluphi uncedo esilufumanayo?

²⁰ Njengoko sesifundile, uYehova unokusinika amandla okuxhathisa izilingo. Enye into, ngenxa yenceba yakhe sinethemba lokuphila ngonaphakade kwihlabathi elitsha. Kuza kuba mnandi nyhani ukukhonza uYehova sineengqondo neentliziyo eziklini. De kube lelo xesha, sinokuqiniseka ukuba sinalo ithemba lokuphila ngonaphakade, namandla okulwa neminqweno engafanelekanga. UYehova uza kuzisikelela iinzame zethu, size soyise.