Isahluko 8

Ndinokubafumana Njani Abahlobo Abafanelekileyo?

“Xa ndinomsindo, ndifuna umntu endinokuthetha naye. Ukuba ndidandathekile, ndifuna umntu oza kundithuthuzela. Ukuba ndonwabile, ndifuna ukonwaba nomntu. Ndicinga ukuba kubalulekile ukuba nabahlobo.”—UBrittany.

BEKUSOLOKO kusithiwa abantwana abancinane bafuna oogxa babo, ngoxa abantu abadala befuna abahlobo. Yintoni umahluko?

Ugxa wakho ngumntu osoloko unaye.

Umhlobo ngumntu onemilinganiselo efana neyakho.

Ukongezelela, iBhayibhile ithi “iqabane lokwenyaniso lithanda ngamaxesha onke, yaye lingumzalwana ozalelwe ixesha lokubandezeleka.” (IMizekeliso 17:17) Kusenokwenzeka ukuba oku kubhekisela kumhlobo wokwenene kungekhona umntwana nje odlala naye!

Isibakala: Njengoko ukhula, ufuna abahlobo

1. Abaneempawu ezintle

2. Abaphila ngemilinganiselo ephakamileyo

3. Abanempembelelo entle kuwe

Umbuzo: Unokubafumana njani abahlobo abanezi mpawu? Makhe sihlalutye isibakala ngasinye kwezi zilandelayo.

Isibakala #1—Ukuba Neempawu Ezintle

Oko ufanele ukwazi. Asingabo bonke abahlobo bakho abanokuba ngabahlobo bokwenene. IBhayibhile ithi “wambi amaqabane ayonakalisana.” (IMizekeliso 18:24) Oko kusenokungaqondakali. Kodwa zibuze: Ngaba wakha waba nomhlobo odlala ngawe? Kuthekani ngalowo wayekudl’ izithende okanye esasaza ubuxoki ngawe? Usenokungaphindi umthembe.a Hlala ukhumbula ukuba, eyona nto ibalulekileyo kukuba nabahlobo bokwenene kungekhona abahlobo abaninzi!

Oko unokukwenza. Zikhethele abahlobo abaneempawu onokuzixelisa.

“Abantu basoloko bethetha kakuhle ngomhlobo wam uFiona. Nam ndifuna abantu bathethe kakuhle ngam. Ndifuna ukuba negama elihle njengaye. Ndiyakuthanda oko.”—UYvette, oneminyaka eli-17 ubudala.

Zama oku kulandelayo.

1. Funda amaGalati 5:22, 23.

2. Zibuze, ‘Ngaba abahlobo bam baneempawu “zesiqhamo somoya”?’

3. Bhala ngezantsi amagama abahlobo bakho abasenyongweni. Ecaleni kwegama ngalinye, bhala iimpawu aziwa ngazo loo mntu.

Igama Iimpawu

․․․․․ ․․․․․

Icebiso: Ukuba ucinga ngeempawu ezimbi kuphela, mhlawumbi kuza kufuneka uzifunele abanye abahlobo!

Isibakala #2—Imilinganiselo Ephakamileyo

Oko ufanele ukwazi. Okukhona utshutshumba ufuna abahlobo, kokukhona uya kuzikhethela abangalunganga. IBhayibhile ithi: “Osebenzisana neziyatha uya kuhlelwa bububi.” (IMizekeliso 13:20) Igama elithi ‘iziyatha’ alibhekiseli kubantu abangekho krelekrele. Kunoko, lithetha ngabo bangenangqiqo nabalandela ihambo engafanelekanga. Abo ngabahlobo onokuphila ngaphandle kwabo!

Oko ufanele ukwenze. Kunokuba ube ngumhlobo naye wonke umntu, ufanele ukhethe. (INdumiso 26:4) Oku, akuthethi kuthi ufanele ube nomkhethe. Kule meko, ukuzikhethela kuthetha ukuba ‘uyawubona umahluko phakathi kwelungisa nongendawo, phakathi kwalowo ukhonza uThixo nalowo ungamkhonzanga.’—Malaki 3:18.

“Ndiyababulela abazali bam abandincedayo ndafumana abahlobo—abalingana nam ngeminyaka nabaqhuba kakuhle ngokomoya.”—UChristopher, oneminyaka eli-13 ubudala.

Phendula le mibuzo ilandelayo:

Xa ndikunye nabahlobo bam, ngaba ndisoloko ndixhalabele ukuba baza kundinyanzela ukuba ndenze into endaziyo ukuba iphosakele?

□ Ewe

□ Hayi

Ngaba ndiyoyika ukubonisa abazali bam abahlobo endinabo, ekubeni ndicinga ukuba abayi kubathanda?

□ Ewe

□ Hayi

Icebiso: Ukuba impendulo yakho nguewe kule mibuzo ingasentla, zikhethele abahlobo abanemilinganiselo ephakamileyo—abo bangamaKristu angumzekelo.

Isibakala #3—Abanempembelelo Entle

Oko ufanele ukwazi. IBhayibhile ithi: “Unxulumano olubi lonakalisa imikhwa elungileyo.” (1 Korinte 15:33) Intwazana egama linguLauren ithi: “Abantwana endandifunda nabo esikolweni babendithanda logama nje ndisenza loo nto bafuna ndiyenze. Ekubeni ndandililolo, ndagqiba ekubeni ndibaxelise ukuze ndamkeleke kubo.” ULauren wafumanisa ukuba xa unemilinganiselo etshintshatshintshayo kuba ufuna ukwamkeleka kwabanye, ufana neendolotyi kumdlalo wechess. Musa ukuzivumela uphathwe ngolo hlobo!

Oko ufanele ukwenze. Zinxweme kwabo bafuna uphile ngendlela yabo. Ukuba wenjenjalo, abayi kuba baninzi abahlobo onabo; kodwa uya kuzidla uze uzifumanele abahlobo ababhetele—abaya kuba nempembelelo entle kuwe.—Roma 12:2.

“Umhlobo wam osenyongweni uClint uthobekile yaye uyaziqonda iimvakalelo zabanye, ngenxa yoko uye waba lukhuthazo olukhulu kum.”—UJason, oneminyaka engama-21 ubudala.

Khawuzibuze le mibuzo ilandelayo:

Ngaba ndiyayiguqula indlela endinxiba, endithetha nendizenza ngayo izinto ukuze ndikholise abahlobo bam?

□ Ewe

□ Hayi

Ngaba ndiya kwiindawo ezithandabuzisayo ebendingenakuya kuzo ukuba bendingafuni ukwamkeleka kubahlobo?

□ Ewe

□ Hayi

Icebiso: Ukuba impendulo yakho nguewe kule mibuzo, yiya kubazali bakho okanye kumntu oqolileyo onokukucebisa. Ukuba ungomnye wamaNgqina kaYehova, unokuya kumdala ongumKristu uze umchazele ukuba ufuna uncedo ukuze ukhethe abahlobo abaya kuba nempembelelo entle kuwe.

FUNDA OKUNGAKUMBI NGALO MBANDELA KUMQULU 2, ISAHHLUKO 9

[Umbhalo osemazantsi]

IZIBHALO EZIBALASELISA

“Kukho umhlobo onamathela ngokusondele ngakumbi kunomntakwenu.”—IMizekeliso 18:24.

ICEBISO

Phila ngemilinganiselo ephakamileyo, yaye nabanye abazabalazela oko baya kufuna ukuba ngabahlobo bakho. Ekugqibeleni, baya kuba ngabahlobo abafanelekileyo!

NGABA UBUSAZI . . . ?

UThixo akanamkhethe, kodwa uyamkhetha umntu oza ‘kuba lundwendwe ententeni yakhe.’—INdumiso 15:1-5.

OKO NDICEBA UKUKWENZA!

Ukuze ndifumane abahlobo abafanelekileyo ndiza ․․․․․

Abanye abantu abadala kunam endifuna babe ngabahlobo bam ․․․․․

Oko ndifuna ukukubuza abazali bam ngalo mba ․․․․․

UCINGA NTONI?

● Ziziphi ezona mpawu uzixabisayo kumhlobo, yaye ngoba?

● Ziziphi iimpawu ofuna ukuzihlakulela ukuze ube ngumhlobo olungileyo?

[Amagama acatshulweyo akwiphepha 60]

“Xa abazali bam bandahlukanisa nelinye iqela labahlobo endandinabo, ndandizixelele ukuba yayingabo kuphela. Abazali bam babenyanisile, kuba ndaqonda ukuba ndandinokuzifumanela abanye abahlobo abaninzi.”—UCole.

[Ibhokisi ekwiphepha 61]

Zama La Macebiso Alandelayo

Thetha nabazali bakho ngokuphathelele abahlobo. Babuze ngabahlobo ababenabo xa babelingana nawe. Ngaba bayazisola ngabahlobo ababakhethayo? Ukuba kunjalo, kutheni? Babuze ngoko unokukwenza ukuze uphephe iingxaki abajamelana nazo.

Bonisa abazali bakho abahlobo onabo. Ukuba umadolw’ anzima, zibuze, ‘Kutheni kunjalo nje?’ Ngaba ucinga ukuba kukho into abangayi kuyithanda abazali bakho kubo? Ukuba kunjalo, kufuneka ubakhethe ngobuchule.

Phulaphula kakuhle. Yiba nomdla kwimpilo-ntle nakwizinto ezibaxhalabisayo abahlobo bakho.—Filipi 2:4.

Xolela. Ungalindeli imfezeko. “Sonke siyakhubeka izihlandlo ezininzi.”—Yakobi 3:2.

Banik’ umtyhi. Akuyomfuneko ukusoloko uthe nca kubo. Abahlobo bokwenene baya kusoloko bekhona xa ubafuna.—INtshumayeli 4:9, 10.

[Umfanekiso okwiphepha 63]

Xa unemilinganiselo etshintshatshintshayo kuba ufuna ukwamkeleka kwabanye, uya kufana neendolotyi kumdlalo we-“chess”

Isahluko 9

Ndinokusixhathisa Njani Isilingo?

Kungaphelanga nemizuzu elishumi uKaren efikile ethekweni, kufika amakhwenkwe amabini ephethe iibhegi ezinkulu ezininzi. Uyayazi into ekwezo bhegi. Ukhe waweva la makhwenkwe esithi kwelo theko ziza kube “zikroboka.”

Kusenjalo, uKaren uva ilizwi lomntu amaziyo. “Kutheni na wena wasuka wazikhetha, ungakh’ ulinge uzokusidika apha!” Xa eguquka, ubona uJessica ethe qhiwu iibhotile ezimbini zebhiya ezivuliweyo. Ununusa uKaren ngenye, atsho esithi, “Ungandixeleli ukuba akufiki kwezibandayo!”

UKaren uyabawela ukungabuthathi obu tywala. Kwangaxeshanye kunzima ukwala. Ntonje uJessica ngumhlobo wakhe yaye akafuni kubonakala ngathi uyadika, njengoko uJessica eye watsho. Ngapha koko, uJessica ngumntu ozilungeleyo. Ngoko ukuba uyasela, loo nto ithetha ukuba akukho nto ibitheni ngotywala. UKaren uzixelela oku, ‘Yibhiya nje wethu, ayifani neziyobisi okanye ukuba neentlobano zesini.’

XA USEMTSHA ujamelana nezilingo ezininzi. Amaxesh’ amaninzi zidla ngokuvela kubantu besini esahlukileyo. URamon oneminyaka eli-17 ubudala uthi: “Amantombazana asesikolweni akalawuleki. Ayathanda ukuphathaphatha aze abone ukuba uza kuthini. Noba sele uwanqanda, akakuyeki!” UDeanna, naye oneminyaka eli-17 ubudala, waba nengxaki efanayo. Uthi: “Enye inkwenkwe yandigona. Ndayibetha kakhulu ngenqindi engalweni ndathi, ‘Undibambela ntoni? Andikwazi nokukwazi!’”

Nawe usenokujamelana nezilingo ezingapheliyo. Uthotho lwezilingo lufana nje nomntu oqhubeka enkqonkqoza emnyangweni wakho nokuba akumhoyi. Ngaba nawe usoloko ujamelene nezilingo? Ngokomzekelo, ngaba wakha walingwa ngezi zinto zilandelayo?

□ Ukutshaya

□ Ukubukela imifanekiso engamanyala

□ Ukusela utywala

□ Ukuziphatha kakubi ngokwesini

□ Ukusebenzisa iziyobisi

□ Nezinye izilingo ․․․․․

Ukuba ikho ofake olu phawu ✔ kuyo kwezi zingasentla, musa ukucinga ukuba akufaneleki ukuba ngumKristu. Unako ukuyilawula iminqweno ephosakeleyo uze uxhathise izilingo. Njani? Kuyanceda ukwazi ukuba yintoni ebangela isilingo. Cinga ngezi zinto zintathu.

1. Ukungafezeki. Abantu abangafezekanga banotyekelo lokwenza okuphosakeleyo. Kwanompostile uPawulos owayengumKristu oqolileyo wathi: “Xa ndinqwenela ukwenza okulungileyo, kusuke kubekho okubi kum.” (Roma 7:21) Nomntu onyanisekileyo maxa wambi uyaphazamiseka ngenxa ‘yenkanuko yenyama nenkanuko yamehlo.’ (1 Yohane 2:16) Kodwa ukusoloko ucinga ngento engafanelekanga kunokuba yingozi, kuba iBhayibhile ithi: ‘Xa umnqweno, uthe wakhawula, uzala isono.’—Yakobi 1:15.

2. Impembelelo yabanye. Sisoloko sijamelene nezilingo ngalo lonke ixesha. UTrudy uthi: “Esikolweni nasemsebenzini abantu basoloko bethetha ngesini. Kumabonwakude nakwiimovie, isini senziwa sibonakale njengento ebangela umdla. Kodwa akufane kuthethwe ngemiphumo emibi yokuziphatha okubi!” UTrudy uyayazi indlela ezinempembelelo ngayo ezo zinto. Uthi: “Ndathandana ndineminyaka eli-16 ubudala. Umama wathi, ukuba ndiqhubeka ndithandana ngolu hlobo, ndiza kumitha. Yandothusa indlela umama awayecinga ngayo! Kwiinyanga ezimbini emva koko, ndamitha.”

3. “Iinkanuko zobutsha.” (2 Timoti 2:22) Eli binzana linokuthetha nawuphi na umnqweno ababa nawo abasebatsha, njengokufuna ukwamkeleka okanye ukugqalwa njengabantu abadala. Nangona kungekho nto iphosakeleyo ngokuba neminqweno enjalo, ukuba akukwazi ukuyilawula, kunokuba nzima ukuxhathisa isilingo. Ngokomzekelo, xa ufuna ukujongwa njengomntu omdala unokungayikhathaleli indlela okhuliswe ngayo kowenu. Kwenzeka kanye oko kuSteve xa wayeneminyaka eli-17 ubudala. Uthi, “Kungekudala emva kokuba ndibhaptiziwe, ndaqalisa ukwenza zonke izinto endandingazifundiswanga ekhaya.”

Indlela Yokuxhathisa

Liyinyaniso elokuba, ezi nkanuko zobutsha zichazwe ngasentla zinamandla. Sekunjalo, unako ukuxhathisa isilingo. Njani?

● Okokuqala, zazi izilingo ekunzima ukuzixhathisa. (Kusenokwenzeka ukuba sele uziphawulile kwiphepha 65.)

● Emva koko, zibuze oku, ‘Ndilingeka xa kutheni?’ Beka olu phawu ✔ kwenye yezi ndawo zilandelayo:

□ Xa ndisesikolweni

□ Xa ndihleli ndedwa

□ Xa ndisemsebenzini

□ Xa ndikwezinye iindawo ․․․․․

Xa usazi ukuba ulingeka xa kutheni, unokukwazi ukusiphepha isilingo. Ngokomzekelo, cinga ngoko kuthethwe ngako ekuqaleni kweli nqaku. Yintoni eyenza uKaren waqonda ukuba kuza kubakho ingxaki kwitheko awayekulo?

․․․․․

Wayenokusiphepha njani esi silingo kwasekuqaleni?

․․․․․

● Ekubeni ngoku usazi isilingo yaye usazi ukuba siza kwenzeka xa kutheni, ufanele wenze okuthile. Okokuqala, khangela indlela oza kusiphepha ngayo. Bhala ngezantsi into oza kuyenza.

․․․․․

(Ngokomzekelo: Ukuba xa uphuma esikolweni usoloko udibana nabantwana ofunda nabo abakucengela ukuba utshaye, mhlawumbi usenokubaphepha ngokutshintsha indlela ogoduka ngayo. Ukuba usoloko ufumana imifanekiso engamanyala kwi-Internet, usenokufaka iinkqubo zekhompyutha eziza kukuthintela kwezo “websites.” Kwakhona, bhala igama elingqalileyo laloo nto uyifunayo.)

Kakade ke, akunakukwazi ukuziphepha zonke izilingo. Kungekudala, ungalindelanga usenokujamelana nesilingo ekunzima ukusixhathisa. Yintoni onokuyenza?

Hlala Uzilungiselele

Xa uYesu ‘wayehendwa nguSathana,’ zange alibazise ukusiphepha eso sihendo. (Marko 1:13) Kwakutheni? Kuba wayelazi icala ami kulo. UYesu wayesele ezimisele ukuthobela uYise ngalo lonke ixesha. (Yohane 8:28, 29) Wayeqinisekile xa wayethetha oku: “Ndihlele ukuza kwenza, kungekhona ukuthanda kwam, kodwa ukuthanda kwalowo wandithumayo.”—Yohane 6:38.

Kwiphepha elilandelayo bhala izizathu ezibini zokuba ufanele uxhathise isilingo ojamelana naso ngokufuthi, uchaze neendlela ezimbini ozimisele ukusiphepha ngazo.

Isizathu sokuba ufanele usixhathise:

1 ․․․․․

2 ․․․․․

Oko unokukwenza ukuze usixhathise:

1 ․․․․․

2 ․․․․․

Khumbula ukuba, xa uyekelela esilingweni, uba likhoboka leminqweno yakho. (Tito 3:3) Kutheni uzivumela ulawulwe yiminqweno onayo? Kunokuvumela iminqweno ikulawule, yilawule. (Kolose 3:5) Yaye kuthandazele oko.—Mateyu 6:13.a

FUNDA OKUNGAKUMBI NGALO MBANDELA KUMQULU 2, ISAHLUKO 15

[Umbhalo osemazantsi]

IZIBHALO EZIBALASELISA

“UThixo uthembekile, yaye akayi kuniyekela nihendwe ngaphaya koko ninokukuthwala, kodwa kunye nesihendo eso uya kwenza nendlela yokuphuma ukuze nikwazi ukusinyamezela.”—1 Korinte 10:13.

ICEBISO

Funda umxholo othi “Ukuxhobela Ingcinezelo Yoontanga,” okwiphepha 132 nele-133 kwincwadi ethi Imibuzo Yabantu Abaselula—Iimpendulo Eziluncedo, uMqulu 2, ukuze ukwazi ukuxhobela umntu okulingela ukuba wenze okuphosakeleyo.

NGABA UBUSAZI . . . ?

UThixo waxela kwangaphambili ukuba uYesu wayeza kuthembeka, kodwa oko akuthethi ukuba wayefana nerobhothi. Kunoko wayenenkululeko yokuzikhethela. Wazikhethela ukuba athembeke—akazange adalwe enjalo. Ngenxa yoko xa wayelingwa kwafuneka athandaze ngokuzingisileyo.—Hebhere 5:7.

OKO NDICEBA UKUKWENZA!

Ukuze ndikulungele ukuxhathisa isilingo, ndiza ․․․․․

Abantu, iindawo neemeko endifanele ndiziphephe ․․․․․

Oko ndifuna ukukubuza abazali bam ngalo mba ․․․․․

UCINGA NTONI?

● Ngaba abantu abafezekileyo banokulingwa?—Genesis 6:1-3; Yohane 8:44.

● Ukuba uyasixhathisa isilingo, ukuthembeka kwakho kubachaphazela njani abanye?—IMizekeliso 27:11; 1 Timoti 4:12.

[Amagama acatshulweyo akwiphepha 68]

“Ndincedwa kukwazi ukuba ndisoloko ndinoYena mntu unamandla kwindalo iphela nokuba ndinokumcela ukuba andincede nangaliphi na ixesha!”—UChristopher

[Ibhokisi/Umfanekiso okwiphepha 67]

Zama Oku!

Khawuthathe ikhampasi, uze ujongise usiba lwayo emntla. Beka imagnethi ecaleni kwayo. Kwenzeka ntoni? Olu siba luyajika lujonge kwimagnethi.

Isazela sakho sifana naloo khampasi. Ukuba siqeqeshwe kakuhle, siya kukwalathisa kwindlela efanelekileyo, size sikuncede wenze izigqibo ngobulumko. Kodwa unxulumano olubi, olufana nemagnethi lunamandla, yaye lunokuyitshintsha imilinganiselo yakho emihle yokuziphatha. Sifunda ntoni koku? Baphephe abantu okanye iindawo eziya kukuphambukisa kwindlela efanelekileyo yokuziphatha!—IMizekeliso 13:20.

[Umfanekiso okwiphepha 69]

Xa uyekelela esilingweni, uba likhoboka leminqweno yakho