YOOSOMA YA MWAHA 41
NCIPO 13 Kristu, Ntakiheryo Nahu
Itthu Ninhudha nhu ni Mahiku 40 a Ekumi ya Yeesu Valaponi
“Awo yaahinweha mahiku 40, ni aanilavula myaha sa Omwene wa Muluku.”—MIT. 1:3.
ETTHU NIN’YA NHU OHUDHA
Nin’ya woona moopora nikhanle nhu ontakiha Yeesu ahalakana mahiku 40 valaponi.
1-2. Eseeni yaakhumelele ahudheri ale aili, okathi yeetta awa nkwaha erowaka wEmawuusi?
NIHIKU na 16 a mweeri wa Nisa wa mwaakha 33 Noomala Kiristu Ora. Ahudheri a Yeesu yaahiriipiwa nrima vawaatta ni woova. Aili aahudheri awo yaahikhuma oYerusaleemu erowaka wEmawuusi, nttetthe yoowo waattaivenle oYerusaleemu ikiloomu 11. Awo yaahiriipiwa nrima mwaha wa Yeesu okhwa, okhala wiira yaalipelela wiira Mesiya amwapakela itthu dhoohakalaliha ayuuda, ndho elo khiyaarowa wiireya. Masi moottharelana yaahikhumelela etthu yahaalipelela awa.
2 Yeettaka nkwaha, aahiwaattamela nlopwana mmodha yahandhuwela awa apacera weetta naawo. Ndho ahudheri ale, moohinkhuwa etthu yaahinleela nlopwana ole itthu dhootheene dhankhumelele Yeesu. Moottharelana, owo aahipacera waaleela itthu yaharowa awa oliyala. ‘Apaceraka ni dhawaatikhiwa dha Moise ni maprofeeta ootheene’ owo aahaaleela wiira Mesiya amoonihiwa ekoyi ni wiiphiwa. Okathi ahudheri ale yaaphin’ya awa wEmawuusi, yaahoona wiira nlopwana ole yaalottawana aari Yeesu, yoowo aahihimusiwe ni Muluku! Ndho voohaakanyera ahudheri ale yaahihakalala, noomala odhuwela wiira Mesiya aahihimusiwa atthikela okhala nkumi!—Luka 24:13-35.
3-4. Eseeni yaakhumelenle ahudheri a Yeesu, ni eseeni nin’ya nhu woona yoosoma ela? (Miteko 1:3)
3 Mpuwa wa mahiku 40 Yeesu ahakhumelela ahudheri-ye ivaara dhawaatta. (Nsome Miteko 1:3.) Okathi owo, oriipiwa nrima wootheene ni woova wa ahudheri waahirukunuwa okhala ohakalala ni ororomela. Ndho elo yaahiwiiriha okhala anamalaleerya Omwene oolipa nrima, yaahudhihaka atthu.a
4 Odhuwela itthu dhaakhumelenle okathi ole woohakalaliha wa ekumi wa Yeesu enoonikhalihera vawaatta. Yoosoma ela, nin’ya woona moopora Yeesu arumeenle iye okathi ole (1) wiira aalipihe ahudheri-ye, (2) aakhalihere wiiwasasa Dhawaatikhiwa, ni (3) aahudhihe moopora wookhapelela miritti dhuulupale yaaya awa waakhela nhoolo. Ndho khuta epontu, ninawoona moopora nikhanle nhu otthara ntakihero na Yeesu.
MWAALIPIHE ATTHU AKINA
5. Seeni ahudheri a Yeesu yaatthuneya awa olipihiwa?
5 Ahudheri a Yeesu yaanitthuna olipihiwa vawaatta. Mwaha wa seeni? Okhala wiira ahudheri akina yaahihiya mampa, amudhi ni nakoso yaamweetta awa wiira entthare Yeesu. (Math. 19:27) Akina yaaniikariwa mmuttettheni mwaha wookhala ahudheri a Yeesu. (Yohani 9:22) Hata eri dhiidho, awo yaanilipihera opaka itthu dhootheene okhala wiira yaanikhupali wiira Yeesu aari Mesiya aalaiheriwe. (Math. 16:16) Masi noomala Yeesu okhwa, awo yaahiriipiwa nrima vawaatta ni nlipelelo-na naahaamalela.
6. Eseeni Yeesu apankeiye noomala ohihimusiwa?
6 Yeesu aanidhuwela saana wiira oriipiwa nrima wa ahudheri-ye khiwaataphulela wiira yaari oottettheya nkhalelo wa omunepani, okhala wiira yaakhweliwe ntthu yampheta awa vawaatta. Tivondho noomala owo ohihimusiwa, aahipacera waalipiha axirikha-ye. Mwa ntakihero, Yeesu aahinkhumelela Mariya Madaleena vaavo anlaiye omahiye. (Yohani 20:11, 16) Nitho Yeesu aahaakhumelela ahudheri aili naalontte nhu woopacerani wa yoosoma ela ni moottharelana aahinkhumelela nrummwa Pheeduru. (Luka 24:34) Ndho eseeni ninhudha nhu ni ntakihero na Yeesu? Nirowe noone etthu yaairanen’ye noomala Yeesu onkhumelela Mariya Madaleena.
7. Moovarihana ni Yohani 20:11-16, eseeni Yeesu aamoonne iye Mariya apakaka, ndho Yeesu amwiirenleni? (Moone efootu.)
7 Munsome Yohani 20:11-16. Ohiihiyu wa nihiku na 16 a Nisa, athiyana akina yaahirowa omahiye opuro yoowo aavithiwe Yeesu. (Luka 24:1, 10) Mmodha a athiyana awo ti Mariya Madaleena. Noomala owo ovolowa mmahiye khaaphwannye nrutthu wa Yeesu. Moohilekela owo aahivenya atthimakaka arowaka onleela Pheeduru ni Yoohaani etthu yaakhumelenle ni aahahoola awo omahiye. Ndho noomala ohakikhi wiira nrutthu wa Yeesu khiwaarimo mmahiye, awo yaahitthikela owaani. Masi Mariya kharonwe owaani. Owo aahanle omahiye anlaka. Ndho owo khaadhuwela wiira Yeesu aanimoona. Noomala Yeesu omoona nthiyana ole anlaka aahimmoorela itthakaraka. Moottharelana Yeesu ahinkhumelela, anleela moolumo vakhaani yaawo yanlipinhe vawaatta Mariya. Noomala aahinvaha Mariya yoothanleliwa yootthuneya, anrumaka wiira arowe aaleele arummwa wiira Yeesu oohihimusiwa.—Yohani 20:17, 18.
Muntakihe Yeesu nvahaka ephoole mixankiho anna anviriha awa ni mpake itthu dhootheene wiira mwaalipihe (Moone ettima 7)
8. Nin’ya owerya dhai ontakiha Yeesu?
8 Nin’ya owerya dhai ontakiha Yeesu? Ninoowerya ontakiha Yeesu naalipihaka anna ni arokora wiira ehihiye onrumeela Yehova. Enamuna emodha nikhanle nhu opaka elo, ori odhuwela mixankiho anna anviriha awa, wiiwasasa moonelo-ya vaavo anlotta awa ni woona etthu nikhanle nhu opaka wiira naakhalihere ni waamaaliha. Moone etthu enkhumelenle nrokora oniitthaniwa Jocelyn. Nhimaye okhwiye mwaha wa asitenti. Jocelyn onlotta wiira: “Kooviriha miyeeri dhawaatta kiriipiwaka nrima.” Noomala, munna mmodha ni amwariye yaahinlaleya Jocelyn owannya. Awo yaahiwiriyana ni ephoole okathi aalotta iye moonelo-ye ni yaahinthokorerya saana enleelaka wiira Yehova onninvaha efaita. Jocelyn onlotta wiira: “Miyo nkarina nlipelelo, kaaphwana nkhama kaamiren’ye mpahari. Masi Yehova ahinrumeela munna ole vamodha ni amwariye wiira ekoopole. Ndho kikhaliheriwaka naawo, kootthikela onrumeela Yehova moohakalala.” Nitho hiyo ninoowerya waalipiha anna ni arokora naawiriyanaka ni ephoole vaavo annileela awa owereya anoona awa. Ndho napaka elo, ninoowerya waamaaliha ni waakhalihera ohihiya onrumeela Yehova.—aRo. 12:15.
MWAAKHALIHERE ATTHU AKINA OMWIIWASASA BIIBILIYA
9. Eseeni yaatikiniha ahudheri a Yeesu, ndho Yeesu akhalihenre dhai?
9 Ahudheri a Yeesu yaanikhupali Nuulumo na Muluku ni yaaniilipihera omwiiwelela Yehova. (Yohani 17:6) Masi noomala Yeesu wiiphiwa mootakhala, awo yaahitikiniheya. Yeesu aanidhuwela wiira ahudheri-ye yaahikhalana waamini ni yaanimpheta Yehova, masi aahoona wiira yaanitthuneya wiiwasasa Dhawaatikhiwa. (Luka 9:44, 45; Yohani 20:9) Ndho Yeesu aahakhalihera wiira yiiwasaase saana etthu yaataphulela awa itthu yaasomma awa khalai. Moone etthu yaakhumelenle noomala Yeesu waakhumelela ahudheri aili yaawo yeetta nkwaha erowaka wEmawuusi.
10. Yeesu akhalihenre dhai ahudheri-ye odhuwela wiira owo aari Mesiya? (Luka 24:18-27)
10 Munsome Luka 24:18-27.Woopacerani Yeesu khaaleenle ahudheri-ye wiira aari Yeesu. Masi aapakenle makoho. Mwaha wa seeni? Woonawene owo aatthuna wiira ahudheri-ye elotte mootaphuwa owereya yoona awa. Ndho ti yeelo ahudheri ale yaapanka awa. Awo yaalontte wiira yaalipelela wiira Yeesu ankhalihiwa mwene a wiisarayeeli wiira awoopole ayuuda mmatani wa aRooma. Yeesu ahaahiya ahudheri wiira elotte moonelo-ya wootheene. Noomala Yeesu ahirumeela Dhawaatikhiwa wiira akhalihere ahudheri ale wiiwasasa wiira iprofesiiya dhawaatta dhaahaakhwanela.b Noovira okathi vakhaani ohiyu yoole, Yeesu ahaakhumelela ahudheri akina aaleela ele yaataphulela awa iprofesiiya idhe. (Luka 24:33-48) Ndho, eseeni ninhudha nhu ni itthu idha dhootheene?
11-12. (a) Eseeni ninhudha nhu ni moopora Yeesu ahudhiha iye ikhweeli dha mBiibiliyani? (Moone-tho ifootu.) (b) Nlipa ansomiha Biibiliya Nortey ankhalihenre dhai?
11 Nin’ya ontakiha dhai Yeesu? Vaavo nniiriha nnyu yoosoma ya Biibiliya, mumpakele makoho naskola nnyu akhanle omwiiriha olotta moonelo-ye. (Mir. 20:5) Noomala odhuwela moonelo wa naskola nnyu, mmoonihere moopora okhanle iye ophwanya dhawaatikhiwa dha mBiibiliyani dhikhanle onkhalihera moovarihana ni nxankiho-ye. Ohiya-vo, ohiya onleela naskola nnyu etthu onreerela iye opaka, muntumererye onrumeela Biibiliya wiira ankhalihere opaka dhoothanla. Moone ntakihero na munna mmodha onkhala oGana oniitthaniwa Nortey.
12 Okathi Nortey ariiyena iyaakha 16, ahipacera onsoma Biibiliya. Masi amudhi-ye khiyaadhiveliwe. Ndho eseeni apankeiye wiira ahihiye onsoma Biibiliya? Munna ansomiha Biibiliya, aahinsoma vamodha ni owo Matheyo ekapiitulu 10 ni anleela wiira ole aaya othanla okhala Nkiristau eekhweeli anttharatthariwa. Nortey onlotta wiira: “Vaavo kaapacenraka otthatthariwa khahikhupali wiira kahiphwanya eekhweeli.” Ndho nlipa ansomiha ahinkhalihera wuupuwelela ele onlotta iye Matheyo 10:16, okhala wiira anitthuneya okhalana ephoole ni woonihera nttittimiho vaavo aalotta iye miyaha dha mBiibiliyani ni amudhi-ye. Noomala opatisiwa, Nortey ahilakela okhala piyoneeru, masi apaapaye yaatthuna wiira arowe osoma wuuniversitaati. Masi nlipa ansomiha Biibiliya khanlenle etthu areerela iye opaka. Ohiya-vo, ohiya ompakela yoothanla, nlipa ansomiha Biibiliya ahimpakela makoho vakhaani Nortey yankhalihenre wuupuwelela malakihero a mBiibiliyani ni opaka yoothanla-ye mwaneene. Ndho eseeni yaakhumelenle? Nortey aahikhala piyoneeru. Mwaha wa opaka yoothanla elo, apaapaye yaahinanariwa emwiikara owaani. Nortey oonenle dhai noomala wiiraneya elo? Owo onlotta wiira: “Miyo nkinaakanyera nnakhala vakhaani wiira koopaka yoothanla yooreera.” Okathi ninaatumererya nhu atthu akina wuupuwelela ele Biibiliya onlotta iye, ninnilipiha waamini-wa ni ninnaatumererya ohihiya onrumeela Yehova.—aEef. 3:16-19.
Muntakihe Yeesu mwaakhaliheraka atthu akina omwiiwasasa Biibiliya (Moone ettima 11)e
MWAAKHALIHERE ANNA OPHWANELELA OKHALA ‘DHOOVAHA DHA ALOPWANA’
13. Eseeni Yeesu apankeiye wiira noomala orowa wiirimu nteko woolaleerya ohale ovariwaka? (aEefeso 4:8)
13 Okathi Yeesu aariiye valaponi, ahipaka itthu dhootheene Yehova anrumme iye. (Yohani 17:4) Masi Yeesu khuupuwela nkhama atthu akina anlotta wiira: “Mwaatthunaka wiira itthu ipakiwe saana, nandho mpake mwaaneeneya.” Iyaakha tthaaru ni nuusu Yeesu ovirinhe iye alaleeryaka, ahaahudhiha atthu akina moopora wookhapelela miritti. Ahinatthi Yeesu otthikela wiirimu, ahoonihera wiira anaaroromela ahudheri-ye aavahaka nritti wa olaleerya ni waahudhiha atthu ihapari dhooreera. Ohiya pahi okhapelela ipwittipwitthi dha Yehova, Yeesu ahaavaha miritti dhuulupale ahudheri akina woonawene ehaaphihale iyaakha 30. (Munsome aEefeso 4:8.) Yeesu arumeenle dhai mahiku ahalaiyeena 40 a ekumi-ye valaponi wiira akhalihere alopwana ale awiivaherera, oororomelaya ni yailipihera wiira ephwanelele okhala ‘dhoovaha dha alopwana’?—Moone enoota eri Bíblia de Estudo, aEefeso 4:8.
14. Eseeni Yeesu apankeiye ahalakana mahiku 40 valaponi wiira ahudhihe ahudheri-ye? (Moone-tho efootu.)
14 Mooreera nrima Yeesu ahaavaha miruku ahudheri-ye yareerela awa wiiwa. Mwa ntakihero, owo ahoona wiira ahudheri akina khiyaakhupali itthu dhikina, ndho ahaavaha miruku voohima dha mwaha owo. (Luka 24:25-27; Yohani 20:27) Nitho Yeesu ahaatumererya awo waakhapelela atthu a Yehova, ohiya oluttuweliwa omweetta nakoso. (Yohani 21:15) Yeesu ahiwuupusera wiira tivootthuneya ohilikanyiha itthu yaavara awa ni itthu yaavara awa atthu akina mmutekoni mwa Yehova. (Yohani 21:20-22) Ohiya-vo, Yeesu ahaakhalihera ahudheri akina ohiya miyoonelo dhoohiloka voohima dha Omwene wa Muluku ni oluttuweliwa ni nteko woolaleerya. (Miteko 1:6-8) Eseeni asitokweene anhudha awa ni ntakihero na Yeesu?
Muntakihe Yeesu mwaahudhihaka anna moopora wookhapelela miritti mmulokoni (Moone ettima 14)
15-16. (a) Asitokweene an’ya ontakiha dhai Yeesu? Ntthokihere. (b) Miruku avahiwe Patrick dhankhalihere dhai?
15 Asitokweene an’ya ontakiha dhai Yeesu? Asitokweene ahaana waahudhiha anna, waahela mpuwa ale ari marapasi moopora wookhapelela miritti mmulokoni.c Masi asitokweene ehilipelele wiira anna awo khanrowa ovonya. Awo ahaana waahudhiha marapasi mooreera nrima. Ndho yapaka elo, anna anoohudha okhala awiiyeviha, ororomeleya ni otthuna waakhalihera atthu akina.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Ped. 5:5.
16 Moone moopora munna oniitthaniwa Patrick aakhaliheriwe iye avahiwaka miruku. Okathi aariiye rapasi khaathokorerya saana atthu akina, waahela mpuwa arokora. Noomala ntokweene mmodha ahoona wiira Patrick anireerela opaka marukunuso, ndho mooreera nrima ahinvaha miruku dhooluluwanya. Patrick onlotta wiira: “Kaahihakalala mwaha wookileela etthu kaareerelaka opaka. Okhala wiira ivaara dhawaatta kaaniriipiwa nrima vaavo kawoona aka anna akina ekhalanaka iparakha mmulukoni kaatthunaka. Masi miruku akivanhe iye ntokweene ole dhookikhalihera woona wiira kanireerela okhala awiiyeviha ni warumeela anna ni arokora, ohiya otthuna okhalana iparakha dhawaatta aahiidho miritti dhoottittimiheya mmulokoni.” Mwaha wootthara miruku idhe, Patrick noomala okhalana iyaakha 23 aahithanliwa okhala ntokweene.—Mir. 27:9.
17. Yeesu oonihenre dhai wiira anaroromela ahudheri-ye?
17 Yeesu ahaavaha nritti ahudheri-ye wa olaleerya ni ohudhiha Nuulumo na Muluku. (Mmoone Bíblia de estudo enoota eni: ‘mwaahudhihaka’ eri Matheyo 28:20.) Woonawene ahudheri ale yuupuwela wiira khiyaarowa owerya waakhwanihera nteko ole yavahiwa awa. Masi Yeesu khaakanyera wiira awo yanwerya nteko owo. Owo anikhupali elo mpakha olotta wiira: ‘Dhiidhale a Tiithi akirumma awa, ni miyo-tho kinnoorumani.’—Yohani 20:21.
18. Asitokweene an’ya ontakiha dhai Yeesu?
18 Asitokweene an’ya ontakiha dhai Yeesu? Asitokweene aakhili annidhuwela wiira tivootthuneya waavaha miritti anna akina. (aFil. 2:19-22) Mwa ntakihero, asitokweene pooti waahela mpuwa marapasi vaavo enratteliwa awa ni okociheriwa Empa ya Omwene. Noomala awo pooti onvaha munna mmodha nteko woovara, onhudhiha moopora woovara ni ivaara dhikina onhiya wiira avare meekhe. Munna mmodha oniitthaniwa Matthew yoowo othanliwe naanaano okhala ntokweene, onlotta wiira: “Okathi kavonyaka etthu emodha asitokweene yanikikhalihera woona etthu kareerelaka opaka ekwaha yattharelana.”d
19. Eseeni nintthuna nhu opaka?
19 Yeesu ahirumeela mahiku 40 ahalaiyeena valaponi wiira aalipihe ni waahudhiha atthu akina. Hiyo nintthuna ontakiha Yeesu nipakaka etthu emodharu aapanke iye. (1 Ped. 2:21) Owo onoonikhalihera opaka elo, okhala wiira oolaihera airaka: ‘Vano miyo kiri ni nyuwo mahiku ootheene mpakha olumwinku ola omala.’—Math. 28:20.
NCIPO 15 Munvuwihe Kristu: Mwaana Oopacerya a Yehova
a Ivanxeelyu ni iliivuru dhikina dha mBiibiliyani dhinnilotta ivaara dhawaatta Yeesu akhumelenle iye atthu noomala owo ohihimusiwa, nkhama okathi ankhumelenle iye Mariya Madaleena (Yohani 20:11-18); athiyana akina (Math. 28:8-10; Luka 24:8-11); ahudheri 2 (Luka 24:13-15); Pheeduru (Luka 24:34); arummwa, onveihavo Tome (Yohani 20:19-24); arummwa, onhela mpuwa Tome (Yohani 20:26); ahudheri 7 (Yohani 21:1, 2); ahudheri yaaxira 500 (Math. 28:16; 1 aKor. 15:6); nhima-ye Yakobu (1 aKor. 15:7); arummwa ootheene (Miteko 1:4); ni arummwa waattamela oBetaaniya. (Luka 24:50-52) Woonawene dhookhala ivaara dhikina Yeesu akhumelenle iye atthu akina masi ihaatikhiwe mBiibiliyani.—Yohani 21:25.
b Wiira moone iprofesiiya dhikina dhininlotta Mesiya, moone mwaha oni: “Será que as profecias da Bíblia provam que Jesus era o Messias?” yoowo ori nsaaitini jw.org
c Asitokweene akina ari marapasi pooti othanliwa okhala asitokweene a esirkwiitu hata erina iyaakha okhuma 25 mpakha 30. Masi ahaana oviriha okathi eri asitokweene.
d Wiira moone malakihero an’ya wookhaliherani onkhalihera munna ori rapasi ophwanelela okhalana miritti, moone erevista Owehaweha ya Agosto ya 2018, epaax. 11-12, etti. 15-17, ni ya 15 a Abril a 2015, epaax. 3-13.
e OTTHOKIHERIWA WA EFOOTU: Noomala naskola mmodha a Biibiliya wiiwasasa ele Biibiliya onhudhiha iye, onnirahela itthu dhootheene arumeela iye wiira amuupuwele Nataale.