MINTUADISI*

1 Bo Yosua kafua, basi Isaeli bayuvula Yave: “Mvila mbi wufueti tuama muingi kue nuanisa basi Kanani?” 2 Yave wutuba: “Mvila wu Yuda wawu wufueti tuama. Minu yinkuiza basadisa muingi banunga.” 3 Bosi mvila wu Yuda wukamba mvila wu Simioni: “Tuendi va kimueka ku kizunga baphana, muingi wetsadisa kunuanisa basi Kanani. Bosi minu mvama yinkuiza kusadisa kunuanisa zimbeni ku kizunga ba kuvana.” Mu phila ayoyo, mvila wu Simioni wuyenda yandi.

4 Bo mvila wu Yuda wutombuka muingi kue nuana, Yave wuba sadisa kununga basi Kanani ayi zi Perizeu. Ayi bawu bavonda 10.000 di batu ku Bezeki. 5 Bawu baye bata Adoni-Bezeki ku Bezeki, bannuanisa ayi banunga basi Kanani ayi zi Perizeu. 6 Bo Adoni-Bezeki katina, bawu bankuka, bambuila ayi banzenga zinzala zi ngudi zi mioko ayi zi malu. 7 Bosi Adoni-Bezeki wutuba: “Minu yizenga zinzala zi ngudi zi mioko ayi zi malu zi 70 di mintinu ayi bawu bannonganga bidia bimbuanga kutsi mez′ama. Mambu yiba vangila, mawu mvandi Nzambi kama phangila.” Bosi bannata ku Yelusalemi ayi kuawu kafuila.

8 Mvila wu Yuda mvandi wunuanisa divula di Yelusalemi ayi bavua diawu. Batulula divula beni ayi bavika diawu. 9 Bosi mvila wu Yuda baye nuanisa basi Kanani baba kalanga ku kibuangu kidi miongo ku Neguebe ayi ku Sefelá. 10 Bosi mvila wu Yuda wuye nuanisa mvandi basi Kanani baba kalanga ku Hebrom (kumbusa, baba tedilanga Hebrom Kiriati-arba) ayi bawu bavonda Sezai, Aiman ayi Talmai.

11 Bosi bawu bayenda muingi kue nuanisa basi Debir. (Kumbusa, baba tedilanga Debir Kiriati-sefer.) 12 Ayi Kalebi wutuba: “Woso mutu wala nunga ayi kuvua Kiriati-sefer, minu yala kumvana muan′ama Acsa muingi kaba nkazi′andi.” 13 Otnieli muana wu Kenaz khomba yi kilezi yi Kalebi, wununga divula beni. Bosi Kalebi wumvana muan′andi Acsa muingi kaba nkazi′andi. 14 Bo Acsa kaba kuenda ku nzo, nandi waba tatamana kukamba nnuni′andi Otnieli muingi kalinda tat′andi Kalebi kitini ki nsitu. Bosi Acsa wukuluka mu phunda kaba, ayi Kalebi wunyuvula: “Mbi wuntomba?” 15 Acsa wumvutudila: “Lemvuka, tsakumuna, kibila ngie wupheni kitini ki nsitu ku khonzo sul. Buabu yintomba wuphana mvandi Guloti-Maim. Mu phila ayoyo, Kalebi wumvana Guloti yi Mongo ayi Guloti yi Wanda.

16 Bosi makanda mayizila mu Keneu kikuekizi ki Mose, batombuka ku divula di Maba* va kimueka na mvila wu Yuda ayi bayenda ku thandu yi Yuda ku khonzo sul yi Aradi. Bawu bayenda kuna ayi batona kuzinga na batu baba kalanga kuna. 17 Vayi mvila wu Yuda ayi wu Simioni baye nuanisa basi Kanani baba kalanga ku Zefati ayi batulula divula di Zefati. Bosi bavana divula beni dizina Hormá. 18 Bosi mvila wu Yuda wununga divula di Gaza ayi kizunga kiandi kioso, Askalom ayi kizunga kiandi kioso ayi Ekrom ayi kizunga kiandi kioso. 19 Yave wusadisa mvila wu Yuda ayi bawu banunga ayi bavua kizunga kidi miongo, vayi basa nunga ko kukukisa batu baba kalanga ku thandu, kibila bawu baba makalu ma mimvita bakuika bisengu. 20 Bawu bavana divula di Hebrom kuidi Kalebi, dedi bo Mose katubila. Ayi Kalebi wukukisa bana batatu ba Anaki va kizunga beni.

21 Vayi mvila wu Benyamini basa kukisa ko zi Jebuzeu baba kalanga ku Yelusalemi, diawu zi Jebuzeu bantatimininanga kukala na mvila wu Benyamini ku Yelusalemi nate bubu.

22 Bo mambu amomo maba monika, dikanda di Yozefi batombuka ku Beteli ayi Yave wuba yawu. 23 Dikanda di Yozefi baba fiongunina divula di Beteli (kumbusa, baba tedilanga divula beni Luz), 24 ayi batu baba fiongunina divula, bamona dibakala dimueka waba basika ku divula beni. Bosi bankamba: “Lemvuka, wutumonisa buidi tulenda kotila ku divula adiodio ayi befu tunkuiza kumonisa mamboti.” 25 Mu phila ayoyo, dibakala beni wuba monisa buidi balenda kotila ku divula ayi bawu batulula divula beni. Vayi basa vonda ko dibakala beni ayi dikanda diandi. 26 Dibakala beni wuyenda ku ntoto wu zi Hitita, wutunga kuna divula ayi wutedila diawu Luz ayi buawu bantedilanga divula beni nate bubu.

27 Mvila wu Manase basa nunga ko divula di Bete-Seã ayi mala mandi; Taanaki ayi mala mandi; Dor ayi mala mandi; Ibleam ayi mala mandi; ayi Megido ayi mala mandi. Basi Kanani baba tatamana kuzingila ku kizunga beni. 28 Bo basi Isaeli bayiza ba mangolo, bawu bakuika basi Kanani bavanganga bisalu bingolo, vayi basa kukisa ko baboso.

29 Mvila wu Efraim mvandi basa kukisa ko basi Kanani baba kalanga ku Gezer. Basi Kanani batatamana kuzingila ku Gezer na mvila wu Efraim.

30 Mvila wu Zebuloni basa kukisa ko batu baba kalanga ku Kitron ayi ku Naaloli. Basi Kanani batatamana kuzingila va khati′awu ayi mvila wu Zebuloni baba kuika kuvanganga bisalu bingolo.

31 Mvila wu Azer basa kukisa ko basi Ako, basi Sidon, basi Alabi, basi Aczibi, basi Helba, basi Afeki ayi basi Reobi. 32 Mu phila ayoyo, mvila wu Azer batatamana kuzinga na basi Kanani baba kalanga ku ntoto beni, kibila basa kukisa ko batu beni.

33 Mvila wu Nafitali basa kukisa ko basi Bete-Seme ayi basi Bete-Anati, vayi baba tatamana kuzinga na basi Kanani baba kalanga ku ntoto beni. Mvila wu Nafitali bakuika basi Bete-Seme ayi basi Bete-Anati muingi bavanganga bisalu bingolo.

34 Zi amorreu basa bika ko mvila wu Dan muingi bazingila ku kibuangu kikhambulu miongo, vayi baba kuika muingi bazingila ku kibuangu kidi miongo. 35 Zi amorreu babaka makani ma kuzingila ku kibuangu kidi miongo ku Heres, ku kizunga ki Aijalom ayi ku Salbim. Vayi bo dikanda di Yozefi diyiza ba mangolo, bawu bakuika zi amorreu muingi bavanganga bisalu bingolo. 36 Kizunga ki zi amorreu kiaba toninanga ku mongo widi ku Akrabim ayi ku Sela ayi kiyenda nate kumbata mongo.

2 Mbasi yi Yave yinanguka ku Gilgal ayi wutombuka ku Bokim, ayi wutuba: ‘‘Yilubotula ku Ngipiti ayi yilutuala ku ntoto wo yikanikisa zikhaya zinu. Minu yibue tuba: ‘Yilendi levula ko luwawanu yivanga yinu. 2 Vayi benu lulendi vanga ko luwawanu na batu bankalanga ku ntoto awuwu. Lufueti tulula bikumu bambuongiminanga zinzambi ziawu.’ Vayi benu lusa tumukina ko mambu yilukamba. Kibila mbi luvangila mambu amomo? 3 Diawu minu mvama yilukambila: ‘Yalasa kukisa ko makabu amomo vantual′inu, bawu bankuiza ba buka ntambu kuidi benu ayi zinzambi ziawu ziala kuluvukumuna.’”

4 Bo mbasi yi Yave yikamba mambu amomo kuidi dikabu di Isaeli, bawu batona kudila. 5 Diawu bavanina kibuangu beni dizina Bokim,* ayi bavana minkhailu kuidi Yave va kibuangu beni.

6 Bo Yosua kakanina dikabu, basi Isaeli bavutuka mu mavula mawu, muingi bakieba bibuangu batambula. 7 Dikabu di Isaeli batatamana kubuongimina Yave mu bilumbu bioso Yosua kaba wumonyo, mvandi mu bilumbu bioso bio bakulutu bazaba mambu moso mamboti Yave kavangila basi Isaeli, baba bamonyo bo Yosua kafua. 8 Yosua muana Num kisadi ki Yave wufua bo kadukisa 110 di mimvu. 9 Mu phila ayoyo, dikabu banzikila ku ntoto katambula ku Timnati-Heres kizunga kidi miongo ki mvila wu Efraim, ku khonzo norte yi Mongo wu Gaás. 10 Mbandu yoso yinani bamana kufua ayi vamonika mbandu yinkaka bakhambu zaba Yave ayi mambu moso kavangila basi Isaeli.

11 Bosi basi Isaeli batona kuvanga mambu mambi va mesu ma Yave ayi batona kubuongimina bitumba bi Baal. 12 Bawu babanda mbusa Yave Nzambi yi matata mawu, no wuba botula ku ntoto wu Ngipiti. Ayi batona kubuongimina zinzambi zinkaka, zio makabu baba yawu bafikama baba buongiminanga. Bawu banyongisa Yave mu kubuongimina zinzambi aziozio. 13 Babanda mbusa Yave ayi babuongimina bitumba bi Baal ayi bitumba bi Astoreti. 14 Mu kibila akiokio, Yave wudasukila basi Isaeli ayi wubika muingi zimbeni ziawu baba nuanisa ayi bayiba biuma biawu. Ayi bawu basa nunga ko zimbeni beni. 15 Ayi kioso kua kibuangu baba kuendanga muingi kuenuana, Yave kabasa kuba sadisanga ko. Mvandi Yave wuba tuadisa beni ziphasi dedi bo naveka Yave kakanikisila. Mu phila ayoyo, bawu batovuka beni. 16 Diawu Yave kabiekila mimfundisi muingi kuvukisa dikabu diandi mu mioko mi zimbeni ziawu.

17 Vayi dikabu mvandi basa tumukina ko mimfundisi beni, bawu baba buongiminanga zinzambi zinkaka. Bavekuka mu zinzila zio zikhaya ziawu badiatila, bo baba tumukinanga zithumu zi Yave. Mu phila ayoyo, bawu basa landakana ko kifuani kiawu. 18 Bo Yave kaba solanga mfundisi muingi kutuadisa dikabu, Yave waba sadisanga mfundisi beni muingi kuvukisa dikabu mu mioko mi zimbeni ziawu, mu bilumbu bioso mfundisi beni kabela wumonyo. Kibila Yave waba kuba monanga kiadi mu kibila ki ziphasi zimbeni ziawu baba kuba tuadisanga.

19 Vayi bo mfundisi kamfua, dikabu baba vutukanga kubue vanga mambu mambi, kuvioka mambi matata mawu bavanga, mu kubuongimina zinzambi zinkaka. Bawu batatamana kumonisa ntu ngolo mu kuvanga mambu mambi. 20 Mu kibila akiokio, Yave wudasukila dikabu di Isaeli ayi wutuba: “Mu kumona ti benu luma levula luwawanu yivanga na zikhaya zinu ayi lusa thumukina ko, 21 minu mvama yisinkuiza kukisa ko makabu moso Yosua kabika, ava kafua. 22 Mu phila ayoyo, minu yinkuiza zaba boti dikabu di Isaeli bala diatila mu zinzila zi Yave, dedi bo zikhaya ziawu bavangila.” 23 Diawu Yave kakhambu kukisila makabu amomo ayi wuba bika batatamana. Nandi kasa bakukisa ko ayi kasa batulula ko mu nzila Yosua.

3 Yave wubika makabu mankaka matatamana, muingi kutota basi Isaeli boso bakhambu viokila mu mimvita ku Kanani 2 (kavangila mawu, muingi zimbandu zimona zi basi Isaeli bakhambu mona mimvita, bazaba mambu mimvita mintuadisanga), 3 amama mawu makabu Nzambi kabika muingi batatamana: zimfumu zitanu zi basi Filisteia, basi Kanani, basi Sidon ayi zi Heveu baba kalanga mu bibuangu bidi miongo ku Líbanu, kutonina ku mongo wu Baal-Hermom nate ku Lebo-Hamati. 4 Nzambi wusadila makabu amomo, muingi kutota basi Isaeli ayi kumona boti bawu bankuiza tumukina zithumu zi Yave zio nandi kavana kuidi matata mawu mu nzila Mose. 5 Mu phila ayoyo, basi Isaeli baba kalanga va kimueka na basi Kanani, zi Hitita, zi amorreu, zi Perizeu, zi Heveu ayi zi Jebuzeu. 6 Basi Isaeli baba kuedisanga bana bawu ba bakietu kuidi makabu amomo ayi makabu amomo baba kuedisanga bana bawu ba bakietu kuidi basi Isaeli ayi basi Isaeli batona kubuongimina zinzambi zi makabu amomo.

7 Mu phila ayoyo, basi Isaeli batona kuvanga mambu mambi va meso ma Yave ayi bawu bazimbakana Yave Nzambi′awu. Batona kubuongimina Baal ayi basadila makunzi muingi kubuongimina. 8 Mu kibila akiokio, Yave wudasukila basi Isaeli ayi wuba yekula mu mioko mi Kusã-Rizataim, ntinu wu Mesopotâmia. Kusã-Rizataim wuyadila basi Isaeli mu nana di mimvu. 9 Bo basi Isaeli badinda lusalusu lu Yave, Yave wuba vana mvukisi awuwu: Otnieli muana wu Kenaz, khomba yi kilezi yi Kalebi. 10 Otnieli wuyiza ba mu thuadusulu yi phevi yinlongo yi Yave ayi wuyiza ba mfundisi wu Isaeli. Bo kayenuana mvita, Yave wunsadisa muingi kanunga Kusã-Rizataim, ntinu wu Mesopotâmia. 11 Basi Isaeli bayiza ba mu ndembama mu 40 di mimvu. Bosi Otnieli muana wu Kenaz wuyiza fua.

12 Bo Otnieli kafua, basi Isaeli bayiza bue vanga mambu mambi va meso ma Yave. Mu kibila akiokio, Yave wubika muingi Eglom ntinu wu Moabi kaluta mangolo kena basi Isaeli, kibila bawu baba vanganga mambu mambi va meso ma Yave. 13 Eglom wutumisa zi Amonita ayi basi Amaleki muingi kue nuanisa basi Isaeli. Bawu banuanisa basi Isaeli ayi bavua divula di Maba.* 14 Eglom ntinu wu Moabi wuyadila basi Isaeli mu 18 di mimvu. 15 Bosi basi Isaeli badinda lusalusu lu Yave ayi Yave wuba vana mvukisi awuwu: Eudi muana wu Gera widi mu mvila wu Benyamini, nandi waba sadilanga mu koko ku lukietu. Buviokila thangu, basi Isaeli bafila Eudi kuidi Eglom ntinu wu Moabi muingi kue vana phaku. 16 Muna thangu mambu amomo mabe monika, Eudi wuvanga mbedi yidi kovadu yimueka mu kukula, yilengulu mu zikhonzo zia ziwadi ayi wukanga yawu mu dibubu di kulu ku lubakala ayi wufuka yawu kutsi kikhutu kavuata. 17 Bo kavitila, nandi wuvana phaku kuidi Eglom ntinu wu Moabi. Eglom wuba beni wunneni.

18 Bo kamana kuvana phaku beni, Eudi wuvutuka na batu bayenda yandi. 19 Vayi bo bavitila ku Gilgal va kibuangu bafikula bitumba, nandi wuvutuka kuidi ntinu ayi wutuba: “A mfumu, zitsangu zidi yama yintomba kuzabikisa.” Diawu ntinu katubila: “Wutubikanu va befu veka.” Bosi, bisadi biandi bioso babasika kunganda. 20 Ntinu wuba wukala ku kivinga kiba phosi ku kibanga. Mu phila ayoyo, Eudi wufikama vaba ntinu ayi wunkamba: “Zitsangu zi Nzambi zidi yama yintomba kuzabikisa.” Mu phila ayoyo, ntinu wutelama va kikundu ki kimfumu kaba. 21 Bosi mu koko ku lukietu Eudi wutitika mbedi mu dibubu di kulu ku lubakala ayi wubanda yawu mu kivumu ki ntinu. 22 Mbedi yoso yimana kukota ayi kivumu ki ntinu kifuka mbedi beni, kibila Eudi kasa botula ko mbedi beni ayi matuvi mabasika. 23 Eudi wubasikila va veranda ayi bo kabasika wuzibika mielu mi kivinga ki kibanga beni. 24 Bo Eudi kayenda, bisadi bi ntinu bavutuka ayi bo bamona mielu mi bivinga beni mizibama, bawu batuba: “Ḿba ntinu widi mu kunena* ku kivinga kidi phosi ku kibanga.” 25 Bawu batemina ayi bo baba mona ti ntinu waba kala kisina muingi kuzibula mielu, bawu babonga zitsabi ayi bazibula mielu. Bo bakota, bawu bamona ntinu wubua vatsi ayi befua.

26 Ayi bo bisadi bi ntinu baba yindula mambu ma kuvanga, Eudi wutina. Nandi wuviokila va kibuangu kiba zifikula zi bitumba ayi wununga kukuenda ku Seirá. 27 Ayi bo kavitila, nandi wusika phungi ku kibuangu kidi miongo ki mvila wu Efraim. Bosi basi Isaeli bakuluka ku kibuangu kidi miongo ayi bayenda yandi. 28 Bosi Eudi wukamba basi Isaeli: “Ndandakananu kibila Yave matusadisa kununga zimbeni zitu basi Moabi.” Mu phila ayoyo, basi Isaeli banlandakana ayi bavitila va kibuangu baba sabukilanga muila wu Yolidani muingi kutula nkaku basi Moabi kusabuka. Ayi bawu basa bika ko ni wumueka kusabuka. 29 Mu kilumbu beni, basi Isaeli bavonda 10.000 di basi Moabi baba mangolo ayi baba bapisuka. Ni wumueka kasa vuka ko. 30 Mu phila ayoyo, basi Isaeli banunga basi Moabi. Basi Isaeli bayiza ba mu ndembama mu 80 di mimvu.

31 Bo Eudi kafua, vamonika mfundisi wunkaka baba tedilanga Sangar, muana wu Anati no wuvonda 600 di basi Filistea mu lusuadi luidi kisengu va tsongi, baba sadilanga muingi kutuadisa zingombi. Nandi mvandi wuvukisa basi Isaeli.

4 Vayi bo Eudi kafua, basi Isaeli babue vutuka kuvanga mambu mambi va meso ma Yave. 2 Diawu Yave kaba yekudila mu mioko mi Jabim ntinu wu Kanani no waba yadilanga ku Hazor. Sizera waba kalanga ku Haroseti-Hagoim, nandi wuba mfumu masodi mandi. 3 Basi Isaeli badinda lusalusu lu Yave, kibila ntinu Jabim wuba 900 di makalu ma mimvita maba bisengu kuntuala ayi wutuadisa basi Isaeli ziphasi mu 20 di mimvu.

4 Mu thangu beni, ḿbikudi wunkietu baba tedilanga Débora nkazi wu Lapidoti, nandi waba fundisanga basi Isaeli. 5 Débora waba zolanga kukala kutsi diba diandi, va ndeku Ramá ayi Beteli ku kizunga kidi miongo ki mvila wu Efraim. Basi Isaeli baba kuendanga kuidi nandi muingi kaba fundisa. 6 Nandi wutumisa Barake muana wu Abinoão wuba ku Kedes-Nafitali ayi wunkamba: “Yave Nzambi yi Isaeli widi mu ku kuvana nsua awuwu: ‘Yenda nate ku mongo Tabor nata 10.000 di babakala ba mvila wu Nafitali ayi wu Zebuloni. 7 Minu yinkuiza vanga muingi Sizera mfumu masodi ma Jabim, va kimueka na makalu ma mimvita na masodi mandi biza nate ku muila wu Kisom ayi minu yinkuiza kusadisa wuba nunga.

8 Vayi Barake wukamba Débora: “Ngie kukikinina kukuenda yama, buna minu yinkuenda, vayi ngie kumanga, buna minu mvama yisinkuenda ko.” 9 Débora wumvutudila: Minu yinkuenda yaku. Vayi zaba kuaku ti, mvita awuwu wisinkuiza kutuadisa ko nzitusu, kibila Yave nkietu kankuiza sadila muingi kuvonda Sizera. Bosi Débora wutelama ayi wuyenda na Barake ku Kedes. 10 Barake wutumisa 10.000 di babakala mu mvila wu Nafitali ayi wu Zebuloni muingi benda yandi ku Kedes. Débora mvandi wuyenda yandi.

11 Héber musi Keneu wuvambana na zi Keneu zinkaka bayizila mu dikanda di Hobabi kikuekizi ki Mose. Ayi nandi wuyetungila tend′andi va ndeku nti wunneni ku Zananim kibuangu kidi va ndeku Kedes.

12 Bakamba Sizera muana wu Abinoão ti, Barake matombuka ku mongo tabor. 13 Mu thangu beni, Sizera wukutikisa 900 di makalu ma mimvita bakuika bisengu ayi wutumisa masodi moso bananguka ku Haroseti-Hagoim muingi benda nate ku muila wu Kisom. 14 Bosi Débora wukamba Barake: “Yenda, kibila kilumbu akiki, Yave wunkuiza kusadisa kununga Sizera. Naveka Yave nandi widi mu kukuenda vantual′aku.” Ayi Barake wunanguka ku mongo Tabor va kimueka na 10.000 di babakala. 15 Bosi Yave wuvanga muingi Sizera ayi masodi moso maba yandi baba mu divunza vantuala Barake. Bosi Sizera wukuluka mu dikalu diandi ayi wutina dimalu. 16 Barake wukuka masodi ma Sizera baba tina mu makalu ma mimvita nate ku Haroseti-Hagoim. Mu phila ayoyo, Barake wununga kuvonda masodi moso ma Sizera ayi vasa sobila ko ni wumueka.

17 Vayi Sizera wutina dimalu nate ku tenda yi Jaeli nkazi wu Héber musi Keneu, kibila Jabim ntinu Hazor wuba mu ndembama na dikanda di Héber musi Keneu. 18 Bosi Jaeli wubasika muingi kuedengana Sizera ayi wunkamba: “Mfumu′ama yiza kota ku tend′ami. Bika kumona boma.” Mu phila ayoyo, nandi wukota ku tenda yi Jaeli ayi Jaeli wumvungisila divunga. 19 Bosi Sizera wunkamba: “Lemvuka, phana nlangu muingi yinua, kibila yidi phuila.” Diawu, Jaeli wuzibula kibasa kiba leta ayi wumvana muingi kanua. Bosi Jaeli wubue fuka Sizera divunga. 20 Sizera wukamba Jaeli: “Ba wutelama va muelu ayi va kumonika mutu wu kukuvula: “Mutu be kuiza suamina ku tend′aku? Ngie fueti kunkamba: ‘Ndamba.’”

21 Vayi Jaeli nkazi wu Héber wubonga mua nti bansikimisilanga tenda ayi mvandi wubonga martelu. Bosi, bo Sizera kaba lala, Jaeli wufikama vana mukhambu tula biyoko ayi wumbanda mua nti beni ku ntu nate wawu wukota vatsi. Mu phila ayoyo, Sizera wufua.

22 Bo Barake kayenda kuna muingi kue tomba Sizera, Jaeli wuyenda kuendengana ayi wunkamba: “Yiza, minu yekumonisa dibakala widi mu kutomba.” Barake wuyenda yandi ayi wumona Sizera wufua na nti wo bambanda ku ntu.

23 Mu phila ayoyo, Nzambi wusadisa basi Isaeli kununga Jabim ntinu wu Kanani. 24 Ayi basi Isaeli batatamana kunuanisa Jabim ntinu wu Kanani nate bamvonda.

5 Mu kilumbu beni, Débora ayi Barake muana wu Abinoão, bayola nkunga awuwu:

 3 Yuwanu benu mintinu. Tekanu matu benu minyadi!

Minu yenyodila Yave nkunga.

Minu yinkuiza yola nkunga wunzitisa Yave, Nzambi yi Isaeli.

Ayi mu 40.000 di masodi ma basi Isaeli, ni wumueka wuba nkaku voti didionga.

Zitisanu Yave.

Bosi dikabu di Yave diyenda nate mu mielu.

12 Telama, telama, a Débora!

Telama, telama muingi wuyola nkunga!

Telama a Barake! Nata mimvika miaku, a muana wu Abinoão!

Bamfila di malu ku ḿbuinga

Ayi mvila wu Rubem waba yindula beni.

Mvila wu Rubem waba yindula beni.

Bawu basa nata ko palata.

Minu yitulula batu bake mangolo.

25 Sizera wundinda nlangu, vayi Jaeli wumvana leta.

Wumvanina leta yikoba mu mbungu yimboti.

Kibila mbi yikhambu fika kuwila biyoko bi mimvalu miandi?’

Bosi basi Isaeli bayiza ba mu ndembama mu 40 di mimvu.

6 Vayi dikabu di Isaeli babue vutuka kubue vanga mambu mambi va meso ma Yave, diawu Yave kabikila muingi basi Midian bayadila basi Isaeli mu sambuadi di mimvu. 2 Basi Midian baba yadila basi Isaeli, mu kibila akiokio basi Isaeli bavanga bibuangu bi kusuamina mu miongo, mu khati mamanya ayi mu bibuangu bidi phasi muingi kuvitila. 3 Khumbu zioso basi Isaeli baba vatanga mbongu, basi Midian, basi Amaleki ayi batu baba kalanga ku khonzo leste yi Isaeli, baba kuba nuanisanga. 4 Bawu baba kuiza kalanga va ndeku kizunga ki basi Isaeli muingi kutulula mbongu′awu nate ku Gaza ayi babasa bikanga ko ni kiuma muingi basi Isaeli badia, ni mamemi, ni zingombi ayi ziphunda. 5 Bawu baba kuizanga na bibulu ayi zitenda ziawu, ayi baba bawombo buka nkangu wu mindedeka* ayi batu babasa nunganga ko kuba tanga ayi kutanga bibulu biawu. Bawu baba kuizanga ku kizunga ki Isaeli muingi kuba tulula. 6 Mu kibila ki basi Midian, basi Isaeli bayiza ba beni buphumbulu. Diawu badindila lusalusu kuidi Yave.

7 Bo basi Isaeli badinda lusadusu kuidi Yave mu kibila ki mambu mambi basi Midian baba kuba vangilanga, 8 Yave wufila ḿbikudi′andi kuidi basi Isaeli ayi nandi wuba kamba: “Buakabu butubidi Yave Nzambi yi Isaeli: ‘Minu yilubotula ku Ngipiti, ntoto wu buvika. 9 Minu yiluvukisa mu mioko mi basi Ngipiti ayi mu mioko mi zimbeni zinu zioso, yikukisa zimbeni zinu bosi yiluvana ntoto′awu. 10 Ayi minu yilukamba: “Minu yidi Yave Nzamb′inu. Bikanu kubuongimina zinzambi zi zi amorreu, bavuidi ntoto wo luidi mu kuzingila, vayi benu lusa thumukina ko.

11 Bo vavioka mua thangu, mbasi yi Yave wuyiza kala kutsi nti wunneni wuba ku Ofra kibuangu ki Joás, wuyizila mu zi Abiesrita. Muan′andi Gideão waba sosa trigu va kibuangu bankaminanga vinyu, muingi basi Midian babika kummona. 12 Mbasi yi Yave yimmonikina ayi yinkamba: “Yave widi yaku, ngie disodi didi beni mangolo.” 13 Gideão wumvutudila: “Lemvuka a mfumu′ama, vayi boti Yave widi yitu, kibila mbi tuidi mu kutovukila phila ayiyi? Kibila mbi kakhambu vangila mambu ma kukuitukila mo matata mitu ba tukamba, mu kutuba: ‘Yave nandi wutubotula ku Ngipiti.’ Buabu Yave wutuyekula mu mioko mi basi Midian.” 14 Yave wuntala ayi wunkamba: “Yenda ayi sadila mangolo maku moso muingi wuvukisa basi Isaeli mu mioko mi basi Midian. Kibila minu yidi mu ku kufila.” 15 Gideão wumvutudila: “Lemvuka, a Yave. Buidi yilenda vukisila Isaeli? Dikanda diama diawu dikanda dikhambulu beni nkinza mu mvila wu Manase ayi minu yisi ko beni luvalu ku nzo tat′ama.” 16 Vayi Yave wunkamba: “Bika kumona boma, minu yinkuiza ba yaku. Ayi ngie wunkuiza vonda basi Midian buka ngie wumvonda kuandi mutu wumueka.”

17 Bosi Gideão wutuba: “Boti minu yidi lunungu va meso maku, phana kidimbu kimmonisa ti Nzambi nandi bekutuma. 18 Lemvuka, tatamana va kibuangu akiki nate minu yinkuiza vutuka bo yekue kubika nkhailu muingi kutuala vantual′aku. Nandi wumvutudila: “Minu yentatamana avava nate ngie wumvutuka.” 19 Ayi Gideão wukota ku nzo, wukubika khombo ayi wuvanga mapha makhambulu luvi mu kusadila efa yimueka yi falinya. Nandi wutula mbizi beni kalamba mu kiphanya ayi wutula supu mu nzungu, bosi wunata biawu ku nganda ayi wumvana biawu kutsi nti wunneni.

20 Bosi mbasi yi Nzambi yinkamba: “Bonga mbizi ayi mapha makhambulu luvi tula biawu vambata dimanya dinneni ayi dukula vana supu.” Ayi Gideão wuvanga mawu. 21 Bosi mbasi yi Yave wunonuna nkawu wuba yandi va koko va kibuangu kiba mbizi ayi mapha makhambulu luvi, bosi vabasika mbazu va dimanya yivika mbizi ayi mapha beni. Bosi mbasi yi Yave yizimbala. 22 Gideão wuvisa ti Yave nandi wufila mbasi beni.

Ayi muna thangu beni Gideão wutuba: “Kiadi minu, a Yave Mfumu Yilutidi, kibila yima mona mbasi yi Yave.” 23 Vayi Yave wunkamba: “Bika ndembama yiba yaku. Bika kumona boma, ngie wisinkuiza fua ko.” 24 Diawu Gideão katungila Yave kikumu va kibuangu beni ayi kiawu kikhidi vana nate bubu. Ayi bantedilanga kikumu beni Yave-Salom,* kiawu kidi ku Ofra kibuangu ki zi Abiesrita.

25 Mu builu beni Yave wunkamba: “Bonga muana ngombi yi tat′aku, muana ngombi yimmuadi yidi sambuadi di mimvu, tulula kikumu ki Baal kio tat′aku katunga ayi zenga dikunzi bansadilanga muingi kubuongimina, didi va ndeku kikumu beni. 26 Bo wummana kutungila Yave Nzambi′aku kikumu va mbata mongo mu kusadila mamanya, ngie fueti bonga muana ngombi beni wummuadi ayi fueti vana yawu nkhailu wuviku mu kusadila bitini bi mabaya bio bezenga mu dikunzi bansadilanga muingi kubuongimina.” 27 Bosi Gideão wutumisa kumi di babakala mu bisadi biandi ayi wuvanga mamoso dedi bo Yave kankambila. Vayi nandi waba mona boma batu baba kalanga ku nzo tat′andi ayi babakala bankalanga ku divula, diawu kavangila mawu va builu.

28 Bo babakala ba divula bakotuka va meni, bamona ti babe tulula kikumu ki Baal ayi babe zenga dikunzi bansadilanga muingi kubuongimina diba va ndeku kikumu beni ayi ti bavika muana ngombi wummuadi va kikuma batunga, 29 bawu bakiyuvusa: “Nani bevanga mambu amomo?” Ayi bo bamana kufiongunina, batuba: “Gideão muana Joás, nandi bevanga mawu.” 30 Diawu babakala beni ba divula bakambila Joás: “Tuala muan′aku akuku muingi tumvonda, kibila nandi betulula kikumu ki Baal ayi bezenga dikunzi tunsadilanga muingi kubuongimina dibedi va ndeku kikumu.” 31 Bosi Joás wukamba batu boso baba kunkuambisa: “Benu luntomba kukakidila Baal? Benu luntomba kumvukisa? Woso mutu wukunkakidila, buna tunkuiza mvonda va meni ayiyi. Boti nandi widi nzambi, buna bika naveka kayikakidila mu kumona ti babe tulula kikumu kiandi. 32 Ayi tona muna kilumbu beni, nandi wutona kutedila Gideão Jerubal,* mu kutuba: “Bika Baal kayikakidila naveka, kibila babe tulula kikumu kiandi.”

33 Basi Midian, basi Amaleki ayi batu baba kalanga ku khonzo leste yi Isaeli, bakutakana, basabuka muila wu Yolidani ayi bayevundila ku ḿbuinga widi ku Jezreeli. 34 Bosi phevi yinlongo yi Yave yituadisa Gideão ayi nandi wusika phungi bosi zi Abiesrita banlandakana. 35 Gideão wufila zimvuala kuidi mvila wu Manase, ayi mvila woso wukutakana ayi banlandakana. Mvandi wubue fila mimvuala kuidi mvila wu Azer, wu Zebuloni ayi wu Nafitali, bawu mvawu banlandakana.

36 Gideão wukamba Nzambi yikiedika: “Boti minu wunkuiza sadila muingi kuvukisa dikabu di Isaeli dedi bo wutubidi, 37 buna yentula kikhutu kivangulu mu lã va kibuangu bansosilanga trigu ayi mami* ma kubondisa to kikhutu beni vayi kibuangu kioso kia kuba kiyuma, buna minu yinkuiza zaba ti minu wunkuiza sadila muingi kuvukisa Isaeli dedi bo wutubidi.” 38 Ayi mambu kadinda mawu mamonika. Bo kakotuka va meni, nandi wubonga kikhutu beni ki lã wukama ayi kiawu kibasika nlangu wuwesa kopu yimvimba. 39 Vayi Gideão wubue kamba Nzambi yikiedika: “Lemvuka, bika kudasuka. Vayi minu yintomba kubue kudinda kidimbu, yintomba wubue monisa kidimbu mu kikhutu beni ki lã. Vayi khumbu ayiyi, yintomba muingi kikhutu ki lã kiba kiyuma, vayi va kibuangu kioso vaba vabondama.” 40 Mambu Gideão kadinda, mawu Nzambi kavanga va builu beni. Kikhutu ki lã kiawu to kiba kiyuma, vayi va kibuangu kioso vaba vabondama.

7 Bosi Jerubal voti Gideão na masodi moso maba yandi, bananguka meni meni ayi bayevundila va ndeku tho yinlangu yi Harodi. Ayi muna thangu beni, basi Midian baba va ndeku mua mongo wu Moré ku ḿbuinga, ku khonzo norte yi kibuangu kio Gideão kaba. 2 Yave wukamba Gideão: “Vasintombulu ko thalu yoso ayoyo yi masodi muingi kununga basi Midian, kibila khanu basi Isaeli bankuiza yinangika ayi kutuba: ‘Mu mangolo mitu veka tunungini.’ 3 Buabu lemvuka zabikisa ndubu ayiyi kuidi masodi: ‘Woso mutu widi boma kafueti vutuka ku nzo.’” Ayi mawu Gideão kavanga. Mu phila ayoyo, 22.000 di masodi mavutuka ku nzo ayi 10.000 to di masodi masiala.

4 Yave wubue kamba Gideão: “Vakhidi masodi mawombo, diawu wuba nata ku muila muingi yi kusadisa kuzaba banani bafueti kuenda yaku. Minu kukamba: ‘Awuwu nandi fueti kuenda yaku’ buna ngie fueti kunnata, vayi minu kukamba: ‘Awuwu kabika kukuenda yaku’ buna ngie wulendi kunnata ko.” 5 Bosi Gideão wunata masodi moso ku muila ayi Yave wunkamba: “Tula va khonzo masodi moso bankuiza nuina nlangu dedi bunnuinanga mbua ayi tula ku khonzo yinkaka baboso bankuiza fukama muingi kunua nlangu.” 6 Thalu yoso yi masodi banuina nlangu dedi bunnuinanga mbua yiba 300 di masodi. Vayi masodi moso mankaka bafukama muingi kunua nlangu.

7 Yave wubue kamba Gideão: “Minu yinkuiza sadila 300 di masodi babe nuina nlangu dedi bunnuinanga mbua muingi kuvukisa dikabu di Isaeli mu mioko mi basi Midian. Vayi masodi moso mankaka bafueti vutuka mu zinzo ziawu. 8 Bo 300 di masodi bamana kubonga bidia ayi ziphungi ziba kuidi masodi mankaka, Gideão wukamba masodi mankaka bavutuka mu zinzo ziawu. Vayi Gideão wusiala to na 300 di masodi banuina nlangu dedi bunnuinanga mbua. Masodi ma basi Midian baba va ndeku ḿbuinga.

9 Muna kilumbu beni va builu, Yave wukamba Gideão: “Yenda nuanisa basi Midian kibila minu yinkuiza kusadisa wuba nunga. 10 Vayi boti ngie widi boma mu kuba nuanisa, buna yenda na kisadi kiaku Pura va kibuangu basi Midian badi. 11 Yuwa mambu basi Midian badi mu kutuba ayi mawu mankuiza kuvanga kuba kibakala muingi ku banuanisa.” Mu phila ayoyo, Gideão na kisadi kiandi Pura banengubuka ku kibuangu kiba basi Midian.

12 Basi Midian, basi Amaleki ayi batu baba kalanga ku khonzo leste yi basi Isaeli, bamana kuwala ku ḿbuinga buka nkangu wu mindedeka.* Zikamela ziawu ziba ziwombo buka nsengisini wu ḿbu. 13 Bo Gideão kavitila ku kibuangu masodi ma basi Midian baba, dibakala dimueka waba zabikisa kuidi wadi yandi ndosi kalota, dibakala beni waba tuba: “Ayiyi yawu ndosi yibe lota. Yibe mona dipha dimueka divindubuka divangulu mu cevada dibe vindubuka nate ku kibuangu akiki tuidi, dipha beni dibe kue bunda mu tenda ayi tenda beni yibe bua yayoso vatsi.” 14 Bosi mutu kaba kamba ndosi wutuba: “Dipha dio bemona mu ndosi, dinsundula mbedi yi Gideão muana wu Joás musi Isaeli. Nzambi wunkuiza nsadisa muingi kununga masodi moso ma basi Midian.”

15 Bo Gideão kayuwa ayi kazaba tsundu yi ndosi beni, nandi wufukama ayi wusambila kuidi Nzambi, bosi wuvutuka ku kibuangu kiba masodi ma basi Isaeli ayi wuba kamba: “Tuendi′anu, kibila Yave wunkuiza tusadisa kununga masodi ma basi Midian.” 16 Gideão wuvasa 300 di masodi baba yandi mu mangumba matatu, ayi wuvana kuidi kadika disodi phungi ayi kibasa kiba muinda mu khati. 17 Gideão wuba kamba: “Talanu phila minu yemvangila mambu ayi benu mvinu lufueti vangila buna buawu. Bo yinkuiza vitila va kibuangu kidi masodi ma basi Midian, benu mvinu lufueti vanga momawu minu yinkuiza vanga. 18 Bo minu ayi masodi badi mu dingumba diama tunkuiza sika ziphunzi, benu mvinu lufueti sika ziphunzi zinu ku kibuangu kioso kidi masodi ma basi Midian ayi lufueti tenduka: “Mvita wu Yave ayi wu Gideão.’”

19 Va khati builu* bo bamana kuvingisa nsungi, Gideão na 100 di masodi baba mu dingumba diandi, bavitila va kibuangu kiba masodi ma basi Midian, bawu basika ziphungi ayi babula bibasa biba yawu va mioko. 20 Bo mangumba ma matatu basika ziphunzi ayi babula bibasa biba yawu, bawu basimba minda mu koko ku lukietu vayi basimba ziphungi mu koko ku lubakala, basika ziawu ayi baba tenduka: “Mbedi yi Yave ayi yi Gideão.” 21 Kadika disodi di basi Isaeli wuba wutelama va kibuangu kiandi, vayi masodi ma basi Midian baba tina ayi baba tenduka. 22 Bo 300 di masodi ma basi Isaeli baba sika ziphungi, Yave wuvanga muingi masodi ma basi Midian bayivondasana. Mu phila ayoyo, masodi ma basi Midian batina nate ku Bete-Sita, ayi bananguka ku Bete-Sita bayenda ku Zererá bosi bananguka ku Zererá ayi batina ku Abel-Meolá, kibuangu kidi ku Tabati.

23 Bosi batumisa masodi moso ma mvila wu Nafitali, ma mvila wu Azer ayi ma mvila wu Manase. Ayi bawu bayenuanisa basi Midian. 24 Gideão wufila mimvuala ku kizunga kidi miongo ki mvila wu Efraim muingi baba kamba: “Kulukanu muingi lue nuanisa basi Midian ayi banu mu bibuangu bansabukilanga muila nate ku Bete-Bara ayi ku Yolidani.” Mu phila ayoyo, masodi moso ma mvila wu Efraim bakutakana, ayi bayenda mu bibuangu bioso bansabukilanga muila, ku Bete-Bara ayi ku Yolidani. 25 Bawu babuila zimfumu wadi zi Midian Orebe ayi Zeebe, bavondila Orebe va dimanya di Orebe ayi bavondila Zeebe va kibuangu ki kukamina vinyu ki Zeebe. Basi Isaeli batatamana kunuanisa basi Midian ayi banata ntu wu Orebe ayi wu Zeebe kuidi Gideão ku kizunga ki Yolidani.

8 Masodi ma mvila wu Efraim bakamba Gideão: “Kibila mbi bekhambu fika tutumisina bo bekue nuanisa basi Midian?” Ayi bawu baba kunkuambisa. 2 Bosi Gideão wuba kamba: “Mambu minu yima vanga malendi dedakana ko na mambu moso benu lumvanganga. Makundi ma vinyu ma mvila wu Efraim bakhambu vuanga beni nkinza, malutidi luvalu kena mbongu yoso yi Abiezer.” 3 Nzambi benu kabe sadila muingi kuvonda Orebe ayi Zeebe minyadi mi Midian. Buabu, bukiedika ti mambu mo minu yima vanga malenda dedakana na mambu mo benu luma vanga?” Bo Gideão katuba mambu amomo, basi Efraim bavumbama.

4 Bosi Gideão wuvitila ku muila wu Yolidani ayi wusabuka wawu. Nandi ayi 300 di masodi baba yandi baba bavonga, vayi kheti bobo batatamana kukuka zimbeni ziawu. 5 Bo bavitila ku divula di Sukoti, Gideão wukamba babakala ba divula beni: “Minu yidi mu kukuka Zeba ayi Zalmuna mintinu mi basi Midian, vayi masodi madi yama badi bavonga ayi badi nzala. Diawu lemvukanu, luba vananu kioso kiuma muingi badia.” 6 Vayi zimfumu zi Sukoti bankamba: “Kibila mbi befu tufueti vanina bidia bitu kuidi masodi maku? Ngie ka wubuididiabu ko Zeba ayi Zalmuna.” 7 Vayi Gideão wuba kamba: “Vasi diambu ko, vayi zabanu kuinu ti bo Yave kankuiza tsadisa kununga Zeba ayi Zalmuna, bo yala vutuka yala bonga lusuadi luidi zitsendi muingi kulusuva khuba.” 8 Bosi Gideão wutombuka ku Penuel ayi mvandi wudinda bidia kuidi babakala ba divula beni, vayi bawu mvawu bamvana wowawu mvutu basi Sukoti bavana. 9 Diawu Gideão mvandi kakambila babakala ba divula di Penuel: “Bo yinkuiza vutuka mu ndembama, yinkuiza tolumuna kibanga akiki.”

10 Zeba ayi Zalmuna baba ku Karkor na 15.000 di masodi mawu. Ayoyo yawu to thalu yi masodi masobila baba kalanga ku oriente. Kibila basi Isaeli bavonda 120.000 di masodi. 11 Gideão wutatamana kutombuka mu nzila yidi ku kizunga kidi zitenda, ku khonzo leste yi Noba ayi Jogbeá. Ayi nandi wunuanisa zimbeni ziandi mu kinzimbukila. 12 Bo Zeba ayi Zalmuna batina, Gideão wuba kuka ayi wuba buila. Mu kibila akiokio, masodi mawu mayiza ba mu divunza.

13 Bosi Gideão muana wu Joás wuvutukila mu nzila yintombuka ku Heres. 14 Mu nzila, Gideão wubuila ditoko dimueka ayi wunyuvula mazina ma zimfumu zi Sukoti. Bosi ditoko beni, wusonika mazina ma 77 di zimfumu ayi bakulutu ba divula di Sukoti, ayi wuvana mawu kuidi Gideão. 15 Bosi Gideão wuyenda ku Sukoti ayi wukamba basi Sukoti: “Minu yima buila Zeba ayi Zalmuna batu bo benu luphanini ziyengu* mu kutuba: ‘Kibila mbi befu tufueti vanina bidia bitu kuidi masodi maku? Ngie ka wubuididiabu ko Zeba ayi Zalmuna.’” 16 Bosi Gideão wubonga lusuadi luba zitsendi ayi wusuva khuba zimfumu ayi bakulutu ba divula di Sukoti. 17 Gideão mvandi wutolumuna kibanga ki divula di Penuel ayi wuvonda babakala ba divula beni.

18 Gideão wuyuvula Zeba ayi Zalmuna: “Babakala luvonda ku Tabor buidi babela?” Bawu bamvutudila: “Bawu baba buka ngiewu, baba buka bana ba mintinu.” 19 Vayi Gideão wuba kamba: “Bawu baba zikhomba ziama, tubutuka ngudi mueka. Yinleva phesi mu dizina di Yave ti boti benu lusa bavonda ko, khanu minu mvama yisinkuiza luvonda ko.” 20 Gideão wukamba Jater muan′andi wutheti: “Vonda bawu.” Vayi muan′andi kasa bavonda ko, kibila wuba boma. 21 Diawu Zeba ayi Zalmuna bakambila Gideão: “Wu tuvonda ngie veka, kibila banzabilanga dibakala di kiedika mu mangolo mandi.” Mu phila ayoyo, Gideão wuvonda Zeba ayi Zalmuna ayi babonga biuma bi kuyibuongisila biba mu zikamela ziawu.

22 Buviokila thangu, basi Isaeli bakamba Gideão: “Mu kumona ti ngie ma tuvukisa mu mioko mi basi Midian, befu tuntomba muingi wuba ntinu′itu, bo ngie wala fua tuala bieka muan′aku ntinu ayi bo nandi kala fua, tuala vingisa ntekulu′aku.” 23 Vayi Gideão wuba kamba: “Minu ayi muan′ami tulendi ku luyadila ko, vayi Yave nandi fueti ba ntinu′inu.” 24 Gideão wubue bakamba: “Mua kiuma to yitomba kuludinda: mu biuma lube baka mu mvita, yintomba kadika mutu kaphana kilunga bantulanga mu diyilu.” (Kibila zi Ismaelita baba vuatanga bilunga biwola mu mayilu.) 25 Bawu bankamba: “Befu tuekuvana.” Bosi bayala kikhutu vatsi ayi kadika mutu mu biuma kabaka mu mvita, wutula vanledi beni kilunga bantulanga mu diyilu. 26 Bilunga bioso biwola bavana kuidi Gideão biaba zita 1.700 di zisikulu zi wola, kubotula kuandi biuma binkaka bi kuyibuongisila, bilunga, bikhutu bivangulu mu lã yi ndimba yi violeta bio mintinu mi Midian baba vuatanga ayi mvandi biuma bi kuyibuongisila biba mu zikamela.

27 Mu wola Gideão katambula, nandi wuvanga éfode, ayi wunata yawu ku divula diandi. Ayi basi Isaeli baba buongiminanga éfode beni ayi yawu yiyiza ba ntambu kuidi Gideão ayi kuidi dikanda diandi.

28 Basi Isaeli banunga basi Midian ayi basi Midian basa bue tuadisa ko ziphasi kuidi basi Isaeli. Mu bilumbu bi Gideão, basi Isaeli bayiza ba mu ndembama mu 40 di mimvu.

29 Bosi Jerubal muana wu Joás wuvutuka ku nzo′andi.

30 Gideão wukuela bakietu bawombo ayi wubuta 70 di bana. 31 Gideão mvandi wubuta muana na kimasi* kiandi waba kalanga ku Sikem ayi wuvana muana beni dizina Abimeleki. 32 Gideão muana wu Joás wuzinga mimvu miwombo ayi bo kafua banzikila ku dibumbi di tat′andi diba ku Ofra kizunga ki zi Abiesrita.

33 Bo Gideão kafua, basi Isaeli babue vutuka kubuongimina bitumba bi Baal ayi basola kubuongiminanga Baal-Berite. 34 Mu phila ayoyo, basi Isaeli babanda mbusa Yave Nzambi′awu no wuba kula mu mioko mi zimbeni ziawu zioso. 35 Mvandi basi Isaeli basa monisa ko mamboti kuidi dikanda di Jerubal voti Gideão muingi kuntonda mu mamboti moso kavangila basi Isaeli.

9 Bo vavioka mua thangu, Abimeleki muana wu Jerubal wuyenda ku Sikem ayi wukamba zikhomba zi mam′andi ayi dikanda dioso di khay′andi: 2 “Lemvukanu, yuvulanu zimfumu zioso zi Sikem mambu amama: ‘Bulutidi kuidi benu 70 dioso di bana ba Jerubal ba luyadila, voti mutu mueka to kaluyadila? Vayi tebukanu monyo ti minu yidi musi dikanda dinu.’”

3 Diawu zikhomba zi mam′andi bazabikisa mambu beni kuidi zimfumu zioso zi Sikem. Ayi mu kumona ti Abimeleki wuba musi dikanda diawu, diawu bansodila. 4 Bawu bavana Abimeleki 70 di zimbongo zi palata ziba ku tempelu yi Baal-Berite. Ayi Abimeleki wusadila ziawu muingi kufuta batu badi buphunya ayi bakhambulu lukinzu muingi banlandakana. 5 Bosi nandi wuyenda ku Ofra ku nzo tat′andi ayi wuvonda 70 dioso di zikhomba ziandi, va mbata dimanya. Vayi Jotan muana wutsuka wu Jerubal, nandi to wusobila kibila wusuama.

6 Bosi zimfumu zioso zi Sikem ayi batu boso ku Bete-Milu, babieka Abimeleki ntinu va ndeku nti wunneni widi va ndeku dikunzi ku Sikem.

7 Bo bazabikisa mambu amomo kuidi Jotan, muna thangu beni nandi wutombuka ku mongo Gerizim, wutelama vana ayi wutuba mambu amama mu mbembu yinangama: “A zimfumu zi Sikem, yuwanu mambu yiku lukamba ayi Nzambi mvandi wunkuiza luyuwa.

8 “Kilumbu kimueka, minti mibaka makani ma kubieka ntinu. Bawu bakamba nti wu Olive: ‘Ba ntinu′itu.’ 9 Vayi nti wu Olive wuba kamba: ‘Minu kuba ntinu, buna yisinkuiza bue basisanga ko nzeta yo bansadilanga muingi kuzitisa Nzambi ayi batu. Diawu minu yisintomba ko kuba ntinu′inu.’ 10 Vayi minti beni bakamba mfigu: ‘Yiza ba ntinu′itu.’ 11 Vayi mfigu beni wuba kamba: ‘Benu luntomba minu yilembu kubue butanga makundi mamboti, muingi yiba ntinu′inu? Minu yimengi.’ 12 Bosi minti beni bakamba nti wumbutanga makundi ma Vinyu: ‘Yiza ba ntinu′itu.’ 13 Vayi nti wumbutanga makundi ma vinyu wuba kamba: ‘Benu luntomba minu yilembu kubue butanga makundi bamvangilanga vinyu yinkuangidikanga Nzambi ayi batu, muingi yiba ntinu′inu?’ 14 Bosi minti mioso bakamba nti wu zitsendi: ‘Yiza ba ntinu′itu.’ 15 Vayi nti wu zitsendi wukamba minti minkaka: ‘Boti benu luntomba kumbieka ntinu′inu, buna lufueti kuiza suamina kutsi matafi mami. Vayi benu kumanga, buna bika mbazu yibasika mu nti wu zitsendi ayi yivika minti mi cedro ayi mi Libanu.’

16 “Buabu, bukiedika ti mambu mamboti lube vanga kusola Abimeleki muingi kaba ntinu? Bukiedika ti mambu lube vanga mammonisa ti benu lunkinzikanga Jerubal ayi basi dikanda diandi? 17 Tat′ama wutula luzingu luandi va kingela muingi kuluvukisa mu mioko mi basi Midian. 18 Vayi benu lube balukila dikanda di tat′ama, mu kuvonda 70 di bana bandi boso va dimanya. Ayi bo Abimeleki kadi khomb′inu, benu lube mbieka ntinu muingi kayadila zimfumu zi Sikem, kheti nandi widi muana wu kimasi ki tat′ama. 19 Ayi boti mambu lube vangila Jerubal ayi basi dikanda diandi madi mamboti, buna yangalalanu va kimueka na Abimeleki ayi nandi mvandi kayangalala yinu. 20 Vayi boti mambu lube vanga masi ko mamboti, buna bika Abimeleki kavika zimfumu zi Sikem ayi zi Bete-Milu ku mbazu. Mvandi buna bika zimfumu zi Sikem ayi zi Bete-Milu, bavika Abimeleki ku mbazu.”

21 Bo Jotan kamana kutuba mambu amomo, nandi wutina ku Beer ayi wutatamana kuzingila kuna, kibila wuba boma bu khomb′andi Abimeleki.

22 Abimeleki wuyadila basi Isaeli mu mimvu mitatu. 23 Bosi Nzambi wuvanga muingi Abimeleki ayi zimfumu zi Sikem baba kithatu ayi bawu babalukila Abimeleki. 24 Mambu amomo mamonikina, muingi Abimeleki ayi zimfumu zi Sikem bansadisa kuvonda 70 di bana ba Jerubal, batovuka mu mambu mambi bavanga. 25 Diawu zimfumu zi Sikem batumina batu muingi besuamina mu bibuangu bidi miongo, muingi kutuadisa ziphasi kuidi Abimeleki. Ayi batu beni baba kuibanga batu baba viokilanga mu bibuangu beni. Buviokila thangu bakamba mambu amomo kuidi Abimeleki.

26 Bo Gaal muana wu Ebedi ayi zikhomba ziandi bayenda ku Sikem, zimfumu zi Sikem baba lufiatu ti Gaal kalenda kuba sadisa. 27 Basi Sikem bayenda ku tsola, bavela makundi ma vinyu ayi bavanga vinyu bosi bakemba nkungi. Bawu bayenda ku tempelu muingi babuongimina nzambi′awu. Badia, banua ayi basinga Abimeleki. 28 Bosi Gaal muana wu Ebedi wutuba: “Kibila mbi tufueti bikila Abimeleki ayi Sikem ba tuyadila? Abimeleki kasi ko muana Jerubal ayi Zebul kasi ko mvual′andi? Hamor tata yi Sikem nandi wufueti kutuyadila, kubika kuandi Abimeleki. 29 Boti minu yidi mfumu′inu, khanu yinkuiza botula Abimeleki va luyalu.” Bosi Gaal wukamba Abimeleki: “Kutikisa masodi maku ayi yiza tunuanisa.”

30 Bo Zebul nyadi wu divula kayuwa mambu Gaal muana wu Ebedi katuba, nandi wudasuka. 31 Diawu Zebul kafidila ku kinsueki mimvuala muingi bekamba Abimeleki mambu amama: “Gaal muana wu Ebedi ayi zikhomba ziandi bayizidi ku divula di Sikem, ayi badi mu kuvukumuna batu muingi ba kubalukila. 32 Buabu, ngie ayi masodi maku yizanu va builu ayi suaminanu mu zitsola. 33 Yono va meni bo muinya wunteka, ngie fueti basika muingi kunuanisa divula. Bo Gaal ayi masodi mandi bala basika muingi kulunuanisa, vanga mamoso muingi wuba nunga.”

34 Diawu Abimeleki ayi masodi moso maba yandi banangukina va builu beni, ayi baye suama mu mangumba manna, muingi kunuanisa divula di Sikem. 35 Bo Gaal muana wu Ebedi kayenda va muelu, Abimeleki ayi masodi maba yandi babasika mu bibuangu basuamina. 36 Bo Gaal kamona batu baba kuluka mu miongo, nandi wukamba Zebul: “Tala, batu badi mu kukuluka mu miongo.” Vayi Zebul wunkamba: “Ḿba ngie wisimmona ko buboti, bawu basi ko batu, ḿba bisuisila* bi miongo ngie widi mu kumona.”

37 Gaal wutuba: “Tala yidi mu kumona batu badi mu kukuluka mu miongo, ayi dingumba di batu badi mu kukuizila mu nzila yidi ku ndeku nti wunneni wu Meonenim.” 38 Zebul wukamba Gaal: “Ngie wumonisa lungundayi, bo wutuba: ‘Kibila mbi tufueti bikila Abimeleki katuyadila?’ Nandi ngie wulenza, buabu, yenda nuana yandi.”

39 Diawu Gaal kayendila na masodi ma Sikem ayi wuye nuanisa Abimeleki na masodi mandi. 40 Abimeleki wuba nuanisa ayi Gaal wutina. Abimeleki wuvonda masodi mawombo nate va muelu divula.

41 Abimeleki wutatamana kukala ku Arumá ayi Zebul wukukisa Gaal ayi zikhomba ziandi ku Sikem. 42 Mu kilumbu kilanda bo batu babasika ku divula, bazabikisa mawu kuidi Abimeleki. 43 Mu phila ayoyo, Abimeleki wukaba masodi mandi mu mangumba matatu ayi bawu baye suamina mu zitsola. Bo bamona batu baba kalanga ku divula di Sikem babasika ku nganda divula, baba vonda. 44 Abimeleki na dingumba di masodi diba yandi batelama va muelu divula, vayi mangumba mamuadi mankaka ma masodi mandi, bavonda baboso baba ku nganda divula. 45 Abimeleki wunuanisa batu baba kalanga ku divula beni mu kilumbu kioso kinani ayi wuvua divula beni. Nandi wuvonda batu baba kalanga kuna wutulula divula beni ayi wumuaka kuna tsalu.

46 Bo zimfumu baba kalanga ku kibanga ki Sikem bazaba mawu, mu thinu baye suamina ku tempelu yi nzambi′awu El-Berite. 47 Bo bazabikisa Abimeleki ti zimfumu zioso baba kalanga ku kibanga ki Sikem babe kuesuamina ku tempelu, 48 Abimeleki ayi masodi mandi moso batombuka ku mongo Zalmom. Bosi Abimeleki wubonga kitadi ayi wuzenga kitafi ki nti ayi wunatina kiawu va divangiti, bosi wukamba masodi mandi: “Benu mvinu zenganu bitafi bi minti.” 49 Masodi moso ma Abimeleki mvandi bazenga matafi manti. Bosi banata matafi beni nate va kibuangu zimfumu beni basuamina ayi batatika mbazu va kibuangu beni. Mu phila ayoyo, batu boso baba kalanga ku kibanga ki Sikem bafua. Ayi thalu yoso yi batu bafua yiba 1.000.

50 Bosi Abimeleki wuyenda ku Tebes, wunuanisa batu baba kalanga kuna ayi wuvua divula beni. 51 Ku divula beni kuba kibanga kinneni ayi kuawu batu boso baye suamina, kuba kuandi babakala, bakietu ayi zimfumu zi divula beni. Bawu bakota ku kibanga beni ayi bazibika mielu. 52 Abimeleki wuyenda nate vaba kibanga beni muingi kuvonda batu baba kuna. Nandi wufikama va muelu muingi kuvika kibanga beni. 53 Bosi nkietu mueka wuba kuyilu kibanga beni, wudodula dimanya banyikinanga zitheti, ayi diawu dibuila ku ntu wu Abimeleki ayi dimbula ntu. 54 Mu thinu nandi wutela kisadi kiandi waba natanga binuanunu biandi ayi wunkamba: “Phonda, muingi babika kutuba: ‘Nkietu wumvondidi.’ Mu phila ayoyo, kisadi kiandi wutitika mbedi ayi wumvonda.

55 Bo masodi ma Isaeli bamona ti Abimeleki mafua, baboso batina ayi bavutuka mu zinzo ziawu. 56 Mu phila ayoyo, Nzambi wuvutudila mambi moso Abimeleki kavangila Jerubal tat′andi, bo kavonda 70 di zikhomba ziandi. 57 Mvandi Nzambi wuvanga muingi basi Sikem baba fotu mu mambu moso mambi bavanga. Mu phila ayoyo, mambu Jotan muana wu Jerubal katuba, masalama.

10 Bo Abimeleki kafua, vayiza monika dibakala dimueka wubutukila mu mvila wu Izakar baba tedilanga Tola, muana wu Puá ayi Puá wuba muana Dodai, waba kalanga ku Semir ku kibuangu kidi miongo ki mvila wu Efraim. Ayi nandi wuyiza vukisa basi Isaeli. 2 Tola wutuadisa Isaeli mu 23 di mimvu, bosi wufua ayi banzikila ku Semir.

3 Bo Tola kafua, vamonika Jair musi Ngileadi, nandi wutuadisa Isaeli mu 22 di mimvu. 4 Jair wubuta 30 di bana ayi bana bandi baba diatilanga mu 30 di ziphunda ayi baba 30 di mavula. Mavula beni ba kuma tedilanga nate bubu Havoti-Jair, mawu badi ku Ngileadi. 5 Bosi Jair wufua ayi banzikila ku Kamon.

6 Bo Jair kafua, basi Isaeli babue vutuka kuvanga mambu mambi va meso ma Yave ayi batona kubuongimina bitumba bi Baal, bitumba bi Astoreti. Mvandi batona kubuongimina zinzambi zi basi Arã, zi basi Sídon, zi basi Moabi, zi basi Amom ayi zi basi Filisteia. Mu phila ayoyo, basi Isaeli babanda mbusa Yave. 7 Mambu amomo mavanga Yave kudasukila basi Isaeli, ayi nandi wuba yekula mu mioko mi basi Filisteia ayi mu mioko mi basi Amom. 8 Basi Filisteia ayi basi Amom banuanisa ayi banunga basi Isaeli mu mvu beni. Ayi mu 18 di mimvu basi Filisteia ayi basi Amom batuadisa ziphasi ziwombo kuidi basi Isaeli boso baba kalanga ku khonzo muila wu Yolidani, ntoto zi amorreu baba kalanga widi ku Ngileadi. 9 Basi Amom mvandi basabuka muila wu Yolidani, muingi kue nuanisa mvila wu Yuda, mvila wu Benyamini ayi mvila wu Efraim. Mu phila ayoyo, bawu batuadisa ziphasi ziwombo kuidi basi Isaeli. 10 Bosi basi Isaeli badinda lusalusu lu Yave mu kutuba: “Befu tusumukizi mu kusambidila bitumba bi Baal kubika ngie Nzamb′itu.”

11 Vayi Yave wukamba basi Isaeli: “Bo basi Ngipiti, zi amorreu, basi Amom, basi Filisteia, 12 basi Sidon, basi Amaleki ayi basi Midian balutuadisa ziphasi ayi bo benu lundinda lusalusu, minu yi lukula mu mioko miawu. 13 Vayi kheti mu mambu amomo yivanga, benu lumbanda mbusa. Diawu yisinkuiza bue lukula ko. 14 Yendanu kuidi zinzambi zio lusola ayi luba dindanu muingi ba lusadisa, bika bawu ba luvukisa mu ziphasi luidi mu kuviokila.” 15 Vayi basi Isaeli bakamba Yave: “Befu tusumukizi. Diawu wu tuvangila moso mambu wutomba, vayi lemvuka, tukudinda wu tuvukisa.” 16 Ayi basi Isaeli baloza bitumba bioso baba buongiminanga ayi babue vutuka kubuongimina Yave. Mu phila ayoyo, Nzambi kasa bue kimba ko monyo kumona basi Isaeli kutovuka.

17 Bosi masodi ma zi Amonita bakutakana ayi bayevundila ku Ngileadi, vayi masodi ma Isaeli bakutakana ayi bayevundila ku Mispa. 18 Batu boso ayi zimfumu baba kalanga ku Ngileadi batuba: “Woso mutu wunkuiza tutuadisa bo tukue nuanisa zi Amonita, buna nandi wunkuiza ba ntuadisi wu batu boso bankalanga ku Ngileadi.”

11 Jefte musi Ngileadi wuba disodi dipisuka. Mam′andi wuba ndumba leta ayi tat′andi wuba Ngileadi. 2 Ngileadi mvandi wubuta bana bankaka na nkazi′andi. Bo bana beni bayonzuka, bawu bakuka Jefte ayi bankamba: “Ngie wisi ko nsua wu kutambula kiuka ki tat′itu, kibila ngie widi muana wu nkietu wunkaka.” 3 Bo Jefte bankuka kuidi zikhomba ziandi, nandi wuyenda kue zingila ku Tobi ayi babakala baba khambu zolanga kusala bayenda yandi.

4 Ayi bo vavioka mua thangu, zi Amonita baye nuanisa basi Isaeli. 5 Ayi bo zi Amonita baba nuanisa basi Isaeli, bakulutu ba Ngileadi bayenda ku Tobi mu thinu muingi kue landa Jefte. 6 Bawu bakamba Jefte: “Yiza ba ntuadisi wu masodi mitu muingi tunuanisa zi Amonita.” 7 Vayi Jefte wukamba bakulutu ba Ngileadi: “Bo lueka mu ziphasi vangi lunkuiza ndanda, ka benu lukhukisa ku nzo tat′ama.” 8 Bosi bakulutu ba Ngileadi bakamba Jefte: “Bukiedika, mu kibila ki ziphasi diawu tuma kuiza kulandila. Ngie kukikinina kukuenda yitu muingi kunuanisa zi Amonita, buna ngie wunkuiza ba ntuadisi wu batu boso bankalanga ku Ngileadi. 9 Diawu Jefte kakambila bakulutu ba Ngileadi: “Minu kukuenda yinu muingi kue nuanisa zi Amonita ayi Yave na kutsadisa kuba nunga, buna minu yinkuiza ba ntuadis′inu.” 10 Bakulutu ba Ngileadi bakamba Jefte: “Yave widi mbangi, befu tunkuiza vanga mamoso dedi bo ngie matubila.” 11 Jefte wuyenda na bakulutu ba Ngileadi ayi bambieka muingi kaba ntuadisi wu masodi. Ayi bo Jefte kaba ku Mispa, nandi wubue vutukila mambu moso katuba vantuala Yave.

12 Bosi Jefte wufila mimvuala kuidi ntinu wu zi Amonita, muingi bankamba: “Mambu mbi befu tukuvengi muingi wiza tunuanisa?” 13 Ntinu wu zi Amonita wukamba zimvuala zi Jefte: “Minu yinkuiza lunuanisa kibila bo basi Isaeli babasika ku Ngipiti, bawu babonga ntoto′itu kutonina ku kizunga ki Arnom nate ku Jaboki ayi Yolidani. Buabu, vutulanu ntoto′itu mu malembi.” 14 Vayi Jefte wubue fila zimvuala kuidi ntinu wu zi Amonita 15 muingi bankamba: “Amama mawu mambu Jefte kabe tuba: ‘Basi Isaeli basa bonga ko ntoto wu basi Moabi ayi wu zi Amonita, 16 kibila bo basi Isaeli babasika ku Ngipiti, bawu baviokila ku thandu mu nzila yimviokila ku Ḿbu Wubenga ayi bavitila ku Kades. 17 Bosi basi Isaeli bafila zimvuala kuidi ntinu wu Edom muingi bankamba: “Lemvuka, wutubika tuviokila ku ntoto′aku,” vayi ntinu wu Edom wumanga. Bawu bafila mvandi zimvuala kuidi ntinu wu Moabi, vayi nandi mvandi wumanga. Bosi basi Isaeli batatamana kuzingila ku Kades. 18 Bawu batatamana kudiata ku thandu ayi bazenga kizunga ki Edom ayi ki Moabi. Bayenda ku khonzo leste yi Moabi ayi bavundila va kizunga kidi ku Arnom. Bawu basa kota ko ku ntoto wu Moabi, kibila Arnom yawu yiba ndilu na ntoto wu Moabi.

19 “‘Bosi basi Isaeli bafila zimvuala kuidi Siom ntinu wu zi amorreu waba yadila ku Hesbom. Basi Isaeli bankamba: “Lemvuka, wutubika tuviokila ku ntoto′aku muingi tubaka bu kutukila ku kibuangu tunkuenda.” 20 Vayi Siom kasa bika ko basi Isaeli baviokila ku kizunga kiandi. Nandi wukutikisa masodi mandi moso ku Jaaz muingi kue nuanisa basi Isaeli. 21 Mu kibila akiokio, Yave Nzambi yi Isaeli wusadisa basi Isaeli muingi banunga Siom. Bawu banunga Siom ayi bavua ntoto wu zi amorreu. 22 Mu phila ayoyo, basi Isaeli bavua kizunga kioso ki zi amorreu, kutonina ku Arnom nate ku Jaboki, mvandi kutonina ku thandu nate ku muila wu Yolidani.

23 “‘Naveka Yave Nzambi yi Isaeli, nandi wutuvana ntoto woso wu zi amorreu. Buabu ngie wuntomba kukukisa basi Isaeli ku ntoto Nzambi kaba vana? 24 Kioso kibuangu nzambi′aku Kemós ka kuvananga, kiawu kintatamananga kuba kiaku. Bobuawu mvandi, kioso kua kibuangu Yave Nzamb′itu katuvana, kifueti tatamana kuba kitu. 25 Bukiedika ti ngie lutidi nsua kena Balaki, muana Zipor ntinu wu Moabi? Khumbu kua ngie wuyuwa ti nandi wumeka kunuanisa basi Isaeli, muingi kabonga kizunga kiawu? 26 Mu 300 di mimvu, basi Isaeli bazingila ku Hesbom ayi mu mala mandi moso; ku Aroer ayi mala mandi moso ayi mvandi mu mavula moso mankaka madi ku kizunga ki Arnom. Buabu kibila mbi benu lukhambu kuba kukisila mu mavula amomo, mu mimvu mioso amiomio? 27 Minu yisa kuvangila ko ni diambu dimbi, vayi ngiewu nzimbala widi mu kuvanga mu kutunuanisa. Bika Yave Mfundisi, kafundisa basi Isaeli ayi zi Amonita.’”

28 Vayi ntinu wu zi Amonita kasa kikinina ko mambu Jefte kankamba.

29 Bosi phevi yinlongo yi Yave yituadisa Jefte. Nandi wutaba kizunga ki Ngileadi ayi ki Manase, muingi kukuenda ku Mispa yidi ku Ngileadi. Bosi bo kananguka kuna, wuyenda muingi kuenuanisa zi Amonita.

30 Bosi Jefte wuvanga tsila ayiyi kuidi Yave mu kutuba: “Ngie kutsadisa kununga zi Amonita, 31 buna mutu wutheti wumbasika ku nzo′ama muingi kuiza ndengana bo yimfumina mu mvita, minu yinkuiza mvana buka nkhailu wuviku kuidi ngiewu Yave.”

32 Mu phila ayoyo, Jefte wuye nuanisa zi Amonita ayi Yave wunsadisa muingi kaba nunga. 33 Jefte wuvonda zi Amonita ziwombo, kutonina ku Aroer nate ku Minite, kubunda mvandi Abel-Kiramim, 20 di mavula. Mu phila ayoyo, basi Isaeli banunga zi Amonita.

34 Bosi Jefte wuvutuka ku nzo′andi ku Mispa ayi muan′andi wunkietu wuyiza kundengana. Nandi waba sika pandeiro* ayi waba kina. Jefte nandi to muana kabuta, kasa ba ko bana bankaka. 35 Bo Jefte kammona, nandi wukhakuna kikhutu kiandi ayi wutuba: “Ah muan′ama, ngie mandiongisa ntima, kibila ngiewu mutu yinkuiza fila ku kinanu. Minu yivanga tsila kuidi Yave ayi yifueti dukisa yawu.”

36 Vayi muan′andi wunkamba: “A papa, boti ngie bevanga tsila kuidi Yave, buna vanga mamoso bekanikisa, kibila Yave bekusadisa kununga zi Amonita, zimbeni ziaku.” 37 Vayi nandi wukamba tat′andi: “A papa, diambu dimueka to yintomba kudinda: “Mbika theti yeviokisa zingonda wadi ku mongo na bakundi bama muingi kudila, kibila yalasa kuela ko.”

38 Bosi Jefte wunkamba: “Yenda.” Mu phila ayoyo, nandi wuyenda ku mongo ayi wuviokisa kuna zingonda wadi na bakundi bandi muingi kudila, kibila kalasa kuela ko. 39 Bo kamana kuviokisa kuna zingonda wadi, nandi wuvutuka kuidi tat′andi. Ayi tat′andi wudukisa tsila kavanga matedi nandi ayi nandi kasa bundana ko nyitu mu luzingu luandi loso. Ayi ku Isaeli kuyiza ba kifu akiki: 40 Mu bilumbu binna mu kadika mvu, bikhupa* bi basi Isaeli baba kue talanga muana Jefte musi Ngileadi, muingi kuntonda mu mambu kavanga.

12 Bosi batu baba mu mvila wu Efraim bakutakana, basabuka muila wu Yolidani ayi bayenda ku Zafom, bosi bakamba Jefte: “Kibila mbi ngie wukhambu tutumisina bo wuye nuanisa zi Amonita? Buabu, befu tue kuvika ayi tuemvika mvandi nzo′aku.” 2 Vayi Jefte wuba kamba: “Bo tuye nuanisa zi Amonita, befu tumu tumisa, vayi lumanga kuiza tusadisa.” 3 Bo tumona ti benu lumanga kuiza tusadisa, kheti bobo tutula luzingu luitu va kingela mu kue nuanisa zi Amonita, ayi Yave wutusadisa muingi tuba nunga. Buabu, kibila mbi benu luntombila kunduanisina?”

4 Jefte wukutikisa babakala boso ba Ngileadi ayi bawu banuanisa mvila wu Efraim. Ayi batu boso badi mu mvila wu Efraim batuba mambu amama: “Benu basi Ngileadi kheti lunkalanga ku kizunga ki mvila wu Efraim ayi wu Manase, vayi benu luidi zinzenza.” 5 Muingi batu ba mvila wu Efraim babika kutina, basi Ngileadi bayenda mu bibuangu bansabukilanga muila wu Yolidani bidi ku kizunga ki Efraim. Bo mutu widi mu mvila wu Efraim kaba tomba kusabuka ayi kaba tubanga: “Bikanu yivioka.” Basi Ngileadi baba kunkuvulanga: “Ngie widi musi Efraim?” Na kutuba: “Ndamba,” 6 basi Ngileadi baba kunkambanga: “Tuba Xiboleti” vayi nandi waba tubanga: “Siboleti” kibila kabasa nunganga ko kutuba kikuma akiokio mu phila yifuana. Baba builanga mutu beni bo kansabuka muila muingi kumvonda. Mu phila ayoyo, bavonda 42.000 di basi Efraim.

7 Jefte wutuadisa dikabu di Isaeli mu 6 di mimvu. Bosi nandi wufua ayi banzikila ku divula di Ngileadi.

8 Bo Jefte kafua, Ibzan musi Betelemi wuyiza ba ntuadisi wu Isaeli. 9 Nandi wubuta 30 di bana ba babakala ayi 30 di bana ba bakietu. Nandi wukuedisa bana bandi ba bakietu kuidi 30 di babakala bakhambu ba mu dikanda diandi ayi wutuala 30 di bakietu bakhambu ba mu dikanda diandi muingi bakuela bana bandi ba babakala. Ibzan wutuadisa Isaeli mu 7 di mimvu. 10 Bosi Ibzan wufua ayi banzikila ku Betelemi.

11 Bo Ibzan kafua, Elom musi Zebuloni wutuadisa Isaeli mu 10 di mimvu. 12 Bosi Elom wufua, ayi banzikila ku Aijalom ku ntoto wu mvila wu Zebuloni.

13 Bo Elom kafua, Abdom muana wu Hilel musi Piratom wutuadisa Isaeli. 14 Abdom wubuta 40 di bana ayi wuba 30 di batekulu. Bana bandi ayi batekulu bandi baba diatilanga mu 70 di ziphunda. Abdom wutuadisa Isaeli mu 8 di mimvu. 15 Abdom muana Hilel musi Piratom, wufua ayi banzikila ku Piratom ku ntoto wu Efraim ku mongo wu basi Amaleki.

13 Basi Isaeli babue vutuka kuvanga mambu mambi va meso ma Yave. Mu kibila akiokio, Yave wubika muingi basi Filistea baba tuadisa ziphasi mu 40 di mimvu.

2 Mu thangu beni, ku divula di Zorá kuba dibakala dimueka baba tedilanga Manoá wubutukila mu mvila wu Dan. Nkazi′andi kasa buta ko ne muana, kibila wuba kisita. 3 Kilumbu kimueka mbasi yi Yave yimonikina nkazi wu Manoá ayi wunkamba: “Kheti ngie widi kisita, vayi wunkuiza buta muana. 4 Diawu ba keba keba muingi wubika dia bidia bikhambulu bivedila ayi kunua vinyu voti malavu mankaka mankolusuanga. 5 Kibila ngie wunkuiza ba buemba ayi wunkuiza buta muana dibakala. Muana beni wunkuiza ba nazireu tona mu kivumu, diawu wulendi kumvuka ko minlengi kibila nandi Nzambi kankuiza sadila muingi kuvukisa basi Isaeli mu mioko mi basi Filistea.”

6 Bosi nkazi wu Manoá wukamba nnuni′andi: “Kisadi ki Nzambi yikiedika bekuiza yoluka yama, nandi widi buka mbasi yi Nzambi, minu yisa nkuvula ko kuidi ka befumina ayi kasa khamba ko dizina diandi. 7 Vayi dibakala beni bekhamba mambu amama: ‘Ngie wunkuiza ba buemba ayi wunkuiza buta muana dibakala. Wulendi dia ko bidia bikhambulu bivedila ayi kunua vinyu voti malavu mankaka mankolusuanga. Kibila muana wunkuiza buta, wunkuiza ba nazireu yi Nzambi kutona mu mbutukulu′andi nate kala fua.’”

8 Vayi Manoá wusambila kuidi Yave mu kutuba: “A Yave lemvuka, bue fila kisadi kiaku muingi katuzabikisa mambu mbi tufueti vanga matedi muana wunkuiza butuka.” 9 Nzambi wuyuwa mambu Manoá kandinda, diawu kabue fidila mbasi′andi kuidi nkazi wu Manoá bo nandi kaba ku tsola. Vayi muna thangu beni, Manoá kasa ba ko va kimueka na nkazi′andi. 10 Nkazi wu Manoá wuduma kuba nnuni′andi ayi wunkamba: “Yiza mona, dibakala beni mabue kuiza.”

11 Bosi Manoá wuyenda na nkazi′andi. Ayi bo bavitila va kibuangu kiba dibakala beni, Manoá wunyuvula: “Ngie wuyolukidi na nkazi′ama?” Dibakala beni wumvutudila: “Ngete, minu.” 12 Manoá wuyuvula dibakala beni: “Bo mambu wutubidi mala salama, buidi tufueti konzudila muana beni ayi mambu mbi kala vanga?” 13 Mbasi yi Yave yikamba Manoá: “Nkazi′aku kafueti vanga mambu moso yinkembi. 14 Nkazi′aku kalendi dia ko bidia bikhambulu bivedila, ne kudia kiuma ki nti wu makundi ma vinyu, kunua vinyu voti malavu mankaka mankolusuanga.”

15 Manoá wukamba mbasi yi Yave: “Lemvuka, bika kufika kuenda, kibila befu tua kulambila khombo.” 16 Mbasi yi Yave yikamba Manoá: “Minu yentemina, vayi yisinkuiza dia ko bidia luenlamba. Vayi ngie wulenda vana khombo beni nkhailu wuviku kuidi Yave.” Manoá kasa zaba ko ti dibakala beni wuba mbasi yi Yave. 17 Bosi Manoá wuyuvula mbasi yi Yave: “Dizina diaku nani? Muingi tukuzitisa bo mambu wutubizi mala salama.” 18 Vayi mbasi yi Yave yikamba Manoá: “Dizina diama didi di kukuitukila, buabu kibila mbi wuntombila kuzaba dizina diama?”

19 Bosi Manoá wubonga khombo ayi nkhailu wu zitheti ayi wuvana biawu kuidi Yave va mbata dimanya. Ayi mbasi beni wuvanga mambu makukuitukila vantuala Manoá ayi nkazi′andi. 20 Bo mbazu yaba lema va kikumu, Manoá ayi nkazi′andi bamona mbasi yi Yave kutombuka ku diyilu va khati mbazu beni. Ayi bo bawu bamona mambu amomo, mu thinu bafukama ayi bayinika bizizi biawu vatsi. 21 Bosi Manoá ayi nkazi′andi basa bue mona ko mbasi yi Yave. Mu phila ayoyo, Manoá wuvisa ti yiba mbasi yi Yave. 22 Bosi Manoá wukamba nkazi′andi: “Befu tuemfua, kibila tuma mona Nzambi.” 23 Vayi nkazi′andi wunkamba: “Boti Yave bekana kutuvonda, khanu kasa kikinina ko nkhailu wuviku ayi wu zitheti tuma kumvana. Mvandi khanu kasa tuzabikisa ko mambu moso amomo tuma mona.”

24 Bo vavioka mua thangu, nkazi wu Manoá wubuta muana dibakala ayi wumvana dizina Sansão. Ayi bo muana beni kaba konzuka, Yave wutatamana kunsakumuna. 25 Buviokila thangu, bo Sansão kaba ku Maané-Dam kibuangu kidi va ndeku Zorá ayi Estaoli, phevi yinlongo yi Yave yitona kuntuadisa.

14 Bosi Sansão wuyenda ku Timina ayi bo kavitila kuna nandi wumona nkietu mueka musi Filistea ayi wutona kunzola. 2 Bosi Sansão wuvutuka ku nzo matata mandi ayi wuba kamba: “Bo yibe ba ku kinzunga ki basi Filistea, yibe mona nkietu mueka benyikuna ntim′ami. Diawu, yintomba lutsadisa muingi yinkuela.” 3 Vayi matata mandi bankamba: “Kibila mbi wuntombila kukuela nkietu musi Filistea, batu bakhambu buongiminanga Nzambi yikiedika? Bukiedika ti mu dikabu ditu muisi ko nkietu wufuana muingi wukuela? Vayi Sansão wukamba tat′andi: “Tsadisa muingi kukuela nkietu beni, kibila nandi mutu wufuana kuidi minu.” 4 Matata mandi basa visa ko ti maba makani ma Yave, kibila Nzambi waba tomba luaku lu kuvonda basi Filistea. Kibila mu thangu beni, basi Filistea baba tuadisa ziphasi kuidi basi Isaeli.

5 Mu phila ayoyo, Sansão wunengumuka ku Timina na matata mandi. Bo Sansão kavitila va kibuangu kiba minti mi makundi ma vinyu ku Timina, vamonika khosi yibina kumvonda. 6 Bosi Yave wuvana Sansão mangolo ayi mukhambu sadila ne kiuma, Sansão wubasa khosi beni mu bitini biodi, dedi bo mutu kalenda basila muana khombo. Vayi kasa zabikisa ko matata mandi mambu mamonika. 7 Bo Sansão kavitila ku Timina, nandi wuyoluka na nkietu beni, kibila nandi nkietu kaba tomba kukuela.

8 Bo vavioka mua thangu, Sansão wuvutuka ku Timina muingi kukuela nkietu beni. Ayi bo kaba kuenda kuna, nandi wuvekuka va kibuangu kavondila khosi ayi wumona ti mu khati khosi kavonda muba wika.* 9 Bosi Sansão wubonga wika ayi waba kue dianga mu nzila ayi bo kabakidila matata mandi, wuba vana wika ayi bawu mvawu badia. Vayi kasa bakamba ko ti mu khati khosi kavonda muawu kabe bongila wika beni.

10 Tat′andi wuyenda ku nzo nkietu beni ayi Sansão wuvanga nkungi kuna, kibila mawu babakala bankuela baba vanganga. 11 Bo basi Filistea bamona Sansão, bawu batuala 30 di babakala muingi bakemba yandi nkungi. 12 Bosi Sansão wukamba babakala beni: “Minu yintomba ku luzabikisa ngana yimueka. Benu kununga kubakula tsundu yi ngana beni, mu sambuadi di bilumbu tunkuiza kembila nkungi, buna minu yinkuiza luvana 30 di bikhutu bivangulu mu linho ayi 30 di biyunga. 13 Vayi benu kukhambu nunga, buna benu lunkuiza phana 30 di bikhutu bivangulu mu linho ayi 30 di biyunga. Babakala beni bankamba: “Wu tuzabikisa ngana beni.” 14 Mu phila ayoyo, Sansão wubakamba:

Vavioka bilumbu bitatu vayi kheti bobo, babakala beni basa nunga ko kuzaba tsundu yi ngana beni. 15 Mu kilumbu kinna, babakala beni bakamba nkazi Sansão: “Vanga mamoso muingi nnuni′aku ka kuzabikisa tsundu yi ngana ka tukembi. Ngie khambu vanga mawu, befu tunkuiza kuvika ayi tunkuiza vika mvandi baboso badi ku nzo tat′aku. Benu lututumisini akuku muingi kuvokuna biuma bitu?” 16 Mu phila ayoyo, nkazi Sansão wudila vantuala Sansão ayi wunkamba: “Ngie wunzolanga* ko kibila bekamba ngana kuidi babakala ba divula diama, vayi wusa khamba ko tsundu yi ngana beni. Sansão wumvutudila: “Minu yisa kamba ko tsundu yi ngana beni ni kheti kuidi matata mami. Buabu kibila mbi yifueti kukambila tsundu yi ngana beni?” 17 Vayi nkazi wu Sansão wutatamana kudila nate mu kilumbu sambuadi ki nkungi beni. Mu kumona ti nkazi′andi waba tatamana kunkuika kanzabikisa tsundu yi ngana beni, diawu Sansão kanzabikisila tsundu yi ngana beni. Bosi nkazi′andi wuyenda kue zabikisa yawu kuidi babakala beni. 18 Mu phila ayoyo, mu kilumbu sambuadi ava thangu yidiama, babakala beni bakamba Sansão:

Sansão wuba kamba:

19 Bosi Yave wuvana Sansão mangolo ayi Sansão wuyenda ku Askalom, wuvonda 30 di babakala ayi wubonga bikhutu biawu muingi kuvana kuidi babakala batuba tsundu yi ngana. Bosi Sansão wuvutuka ku nzo tat′andi mu nganzi.

20 Bosi bavana nkazi wu Sansão kuidi wumueka mu babakala batumisa mu nkungi.

15 Bo thangu yi kuvela trigu yifuana, Sansão wuyetala nkazi′andi ayi wunata khombo yimueka. Nandi wukamba kikuekizi kiandi: “Yintomba kukota ku kivinga ki nkazi′ama.” Vayi kikuekizi kiandi wumanga. 2 Kikuekizi ki Sansão wutuba: “Minu yimuena ti ‘ngie wuzolanga ko nkazi′aku.’ Diawu yinkuedisidi kuidi wumueka mu babakala baba yaku mu nkungi. Vayi minu yidi muana wunkaka wu kilezi ayi nandi lutidi kitoko, nkuela kuaku.” 3 Vayi Sansão wutuba: “Minu yisinkuiza ba ko fotu mu mambu yemvangila basi Filistea.”

4 Bosi Sansão wubuila 300 di miḿbaku ayi wukanga miḿbaku miodi miodi mu minkila miawu, wutula mvandi mu minkila beni bisuadi. 5 Bosi wutatika mbazu mu bisuadi beni kakanga mu minkila ayi wubikidila miḿbaku beni mu zitsola zi basi Filistea. Mu phila ayoyo, nandi wuvika biabioso kuba kuandi mbongu yo bavela, bakanga mu minko ayi mbongu yo bakhambu vela. Mvandi wuvika minti mioso mi makundi ma vinyu ayi mi makundi ma olive.

6 Basi Filistea baba kuyikuvusa: “Nani mavanga mambu amomo?” Bosi bazaba ti Sansão kikuekizi ki musi Timina, nandi wuvanga mambu amomo, kibila kikuekizi kiandi wuvana nkazi Sansão kuidi dibakala dinkaka.” Mu phila ayoyo, basi Filistea bayevika nkazi Sansão ayi tat′andi. 7 Sansão wuba kamba: “Mu kumona ti benu luma vanga mambu amomo, minu yala tatamana kulunuanisa nate yala mana kuluvonda. 8 Bosi nandi wunuanisa basi Filistea ayi wuvonda bawombo mu bawu. Bo kamana kuvanga mawu, nandi wuyenda ku khati dimanya di Etan.

9 Buviokila thangu, masodi ma basi Filistea batombuka ku Yuda ayi bayezungidila divula di Leí. 10 Ayi basi Yuda bayuvula masodi ma basi Filistea: “Kibila mbi benu luntombila kutunuanisina?” Basi Filistea baba vutudila: “Befu tuntomba kubuila Sansão, muingi tumvangila momawu mambu katuvangidi.” 11 Diawu 3.000 di babakala ba basi Yuda bayenda ku khati dimanya di Etan ko Sansão kayesuamina ayi bankamba: “Kibila mbi mavangila mambu amomo? Ngie matutuadisa ziphasi. Wusa zaba ko ti basi Filistea bawu badi mu kutuyadila?” Sansão wuba kamba: “Minu yima bavangila momawu mambu bawu baphangila.” 12 Vayi bawu bankamba: “Befu tuma kuiza kubuila muingi tukuvana kuidi basi Filistea.” Sansão wuba kamba: “Levanu phesi ti luisinkuiza phonda ko.” 13 Bawu bankamba: “Befu kukanga to tua kukanga muingi tu kunata kuidi basi Filistea, vayi tuisi kuvonda ko.”

Diawu, bawu babonga minsinga miodi bankanga ayi bambasisa ku khati dimanya beni. 14 Bo Sansão kavitila ku Leí ayi bo basi Filistea bammona, bawu bayangalala beni. Bosi Yave wuvana Sansão mangolo ayi minsinga bankangila miyiza ba buka minsinga mi linho bamvika ku mbazu ayi minsinga beni miduka mu mioko miandi. 15 Bosi Sansão wubonga mvesi wu masokoto ma phunda. Ayi mu mvesi beni, nandi wuvonda 1.000 di masodi ma basi Filistea. 16 Bosi Sansão wutuba mambu amama:

“Mu kusadila mvesi wu masokoto ma phunda, yinungini kuvonda zimbeni ayi kukhupika zinyitu ziawu mu bikhuku.

Ayi mu kusadila mvesi beni, yivondizi 1.000 di masodi.”

17 Bo kamana kutuba mambu amomo, Sansão wuloza mvesi beni ayi wuvana kibuangu beni dizina Ramati-Leí. 18 Bosi Sansão wuyiza ba beni phuila yi nlangu, diawu kadindila lusadusu kuidi Yave mu kutuba: “Ngie mavukisa kisadi kiaku mu mioko mi zimbeni, buabu bukiedika ti wekumbika yifuila mu phuila yi nlangu ayi kufuila mu mioko mi batu bakhambu kubuongiminanga?” 19 Mu kibila akiokio Nzambi wubasisa nlangu mu dibulu kazibula ku Leí. Bo Sansão kanua nlangu wubasika mu dibulu beni, nandi wuyiza baka mangolo. Diawu kavanina kibuangu beni dizina En-Hakoré, kibuangu beni kidi ku Leí nate bubu.

20 Sansão wutuadisa basi Isaeli mu 20 di mimvu, mu thangu basi Filistea baba kuba yadilanga.

16 Kilumbu kimueka Sansão wuyenda ku Gaza, ayi wuyevikila ku nzo ndumba leta. 2 Bosi bakamba basi Gaza: “Sansão weka ku divula ditu.” Basi Gaza bazungidila divula ayi baba vingila Sansão va muelu wu divula builu boso ayi baba tuba: “Bo buisi bunkuiza kia, befu tunkuiza mvonda.”

3 Sansão wulala ku nzo beni nate vakhati tsika builu, bosi nandi wukotuka ayi wulula* muelu wu divula beni ayi wunatina wawu mu mavangiti nate ku mbata mongo widi ku ndeku Hebrom.

4 Buviokila thangu, Sansão wutona kuzola nkietu mueka baba tedilanga Dalila waba kalanga ku ḿbuinga wu Soreki. 5 Zimfumu zi basi Filistea bayenda kuidi Dalila ayi bankamba: “Vanga mamoso muingi wubakula mbi bimvanganga Sansão kuba beni mangolo, ayi mbi befu tulenda vanga muingi tununga kumbuila ayi kunkanga. Ngie kununga kuvanga mawu, kadika mutu mu befu wunkuiza kuvana 1.100 di zimbongo zi palata.”

6 Bosi Dalila wukamba Sansão: “Lemvuka, khamba mbi bikuvanganga kuba beni mangolo ayi mbi mutu kalenda vanga muingi kanunga ku kubuila ayi kukanga.” 7 Sansão wukamba Dalila: “Ba kukhangila mu sambuadi di minsinga midi beni ngolo bamvangilanga ḿbasa, buna yisinkuiza bue ba ko mangolo ayi yinkuiza ba buka woso kua mutu.” 8 Mu phila ayoyo, zimfumu zi basi Filistea bavana Dalila sambuadi di minsinga midi beni ngolo bamvangilanga ḿbasa ayi Dalila wusadila minsinga beni muingi kukanga Sansão. 9 Basi Filistea bazungidila nzo Sansão kaba ayi Dalila wutenduka: “A Sansão basi Filistea babe kuiza kukanga.” Bo Sansão kayuwa mawu, nandi wukotuka ayi wududa* minsinga beni dedi bo minsinga mivangulu mu linho mindukilanga bo mimvia ku mbazu. Mu phila ayoyo, basa zaba ko mbi bimvanganga Sansão kuba beni mangolo.

10 Bosi Dalila wukamba Sansão: “Ngie bephuna kibila wusa tuba ko kiedika. Buabu lemvuka khamba mbi mutu kafueti sadila muingi kanunga ku kukanga.” 11 Sansão wukamba Dalila: “Ba kukhangila mu minsinga midi beni ngolo mio kaba kangidiabu ko ni kiuma, muna yisinkuiza bue ba ko mangolo ayi yinkuiza ba buka woso kua mutu.” 12 Dalila wubonga minsinga beni ayi wukanga Sansão bosi Dalila wutenduka: “A Sansão basi Filistea babe kuiza kukanga.” (Mu thangu Dalila kaba vanga mambu amomo, basi Filistea baba basuama ku kivinga kinkaka.) Bo Sansão kayuwa mawu, nandi wukotuka ayi wududa minsinga beni mukhambu phasi.

13 Dalila wukamba Sansão: “Nate bubu ngie widi mu kutatamana kuphuna, kibila wisi kukhamba ko kiedika. Buabu lemvuka, khamba buidi mutu kalenda nungina ku kubuila ayi kukanga.” Bosi Sansão wunkamba: “Vantombulu kukuphika sambuadi dioso di bitoka bi minlengi miama ayi kukanga miawu mu kitoka kimueka mu kusadila nsinga wu tear.”* 14 Bosi Dalila wukanga minlengi beni ayi wutenduka: “A Sansão basi Filistea babe kuiza kukanga.” Bo Sansão kakotuka, nandi wududa nsinga bakangila minlengi miandi.

15 Bosi Dalila wukamba Sansão: “Ngie wukhambanga ko kiedika, buabu buidi wulenda tubila ti wu kunzolanga?* Ngie makuphunanga zikhumbu zitatu ayi wusa khamba ko mbi bi kuvanganga kuba beni mangolo.” 16 Mu kumona ti Dalila waba tatamana kukuika Sansão, diawu nandi kakhambu bue nungina kuba sui. 17 Bosi Sansão wukamba Dalila: “Bazenganga ko minlengi miama, kibila yidi nazireu yi Nzambi tona bambuta. Ba kuzenga minlengi miama, yisinkuiza bue ba ko mangolo ayi yinkuiza ba buka woso kua mutu.”

18 Bo Dalila kamona ti Sansão mankamba kiedika, mu thinu nandi wutumisa zimfumu zi basi Filistea ayi wuba kamba: “Yizanu kibila khumbu ayiyi, nandi makhamba kiedila.” Mu phila ayoyo, zimfumu zi basi Filistea bayenda kuidi Dalila ayi banata zimbongo. 19 Dalila wuvanga muingi Sansão kalala mu khat′andi. Wutumisa dibakala dimueka muingi kazenga sambuadi di bitoka bi minlengi mi Sansão. Bosi Dalila wutona kuyadila Sansão, kibila nandi kasa bue ba mangolo. 20 Bosi Dalila wutenduka: “A Sansão, basi Filistea babe kuiza kukanga.” Bo Sansão kakotuka nandi wutuba: “Khumbu ayiyi mvandi yinkuiza nunga.” Vayi nandi kasa zaba ko ti Yave wunyekula. 21 Bosi basi Filistea babuila Sansão, bantobula meso ayi bannata ku Gaza ayi bankanga mu ziphanga wadi zi cobre, bantula mu buloku ayi bankuika muingi kanyikanga zitheti. 22 Vayi buviokila thangu, minlengi mi Sansão mitona kumena.

23 Zimfumu zi basi Filistea bakutakana muingi kuvana nkhailu kuidi nzambi′awu Dagon ayi kukemba nkungi, bawu baba tuba: “Nzamb′itu nandi wutusadisidi kununga kubuila Sansão.” 24 Bo basi Filistea bamona Sansão, bawu bazitisa nzambi′awu mu kutuba: “Nzamb′itu wutusadisidi kununga mben′itu no waba tutuadisanga ziphasi ayi no wuvonda bawombo mu dikabu ditu.”

25 Basi Filistea baba beni mu mayangi diawu batubila: “Yelandanu Sansão muingi ka tusevisa.” Diawu baye landa Sansão mu buloku muingi kaba kisakununu kiawu. Bawu bantula va ndeku makunzi maba sikimisa nzo. 26 Bosi Sansão wukamba ditoko waba kunnata: “Ndata vadi makunzi mansikimisa nzo, kibila minu yintomba kukuekama mu makunzi beni.” 27 (Nzo yoso yiba yiwala babakala na bakietu. Zimfumu zioso zi basi Filistea baba kuna ayi kuyilu kibanga kuba nduka 3.000 di batu. Ayi bawu baba tala mu thangu baba sakinina Sansão.)

28 Sansão wusambila kuidi Yave mu kutuba: “A Yave Mfumu Yilutidi, lemvuka thebukila monyo ayi bue phana mangolo mu khumbu ayiyi, muingi yitulula basi Filistea, kibila bawu batobula meso mami.”

29 Bosi Sansão wusimba makunzi ma mamuadi maba sikimisa nzo. Mu koko ku lubakala nandi wusimba dikunzi dimueka ayi mu koko kulukietu, wusimba dikunzi dinkaka. 30 Sansão wutenduka: “Yemfua va kimueka na basi Filistea.” Bosi mu mangolo mandi moso, nandi wununguna makunzi beni maba sikimisa nzo. Nzo yoso yibua ayi zimfumu zioso zi basi Filistea ayi batu boso baba kuna, bamana kufua. Mu phila ayoyo, mu kilumbu Sansão kafua, nandi wuluta vonda basi Filistea kena mu luzingu luandi loso.

31 Bosi basi dikanda di Sansão baye landa nyitu yi Sansão, bawu banata mvumbi beni ayi banzikila va ndeku divula di Zorá ayi Estaol ku dibumbi di tat′andi Manoá. Sansão wutuadisa basi Isaeli mu 20 di mimvu.

17 Vaba dibakala dimueka baba tedilanga Mika waba kalanga ku kibuangu kidi miongo. 2 Nandi wukamba mam′andi: “Bo bakuyiba 1.100 di zimbongo zi palata, minu yikuyuwa kusinga mutu wuyiba ziawu. Vayi zimbongo beni, minu yibonga ziawu.” Bosi mam′andi wunkamba: “Bika Yave kakusakumuna a muan′ami.” 3 Mika wuvutula 1.100 dioso di zimbongo beni zi palata kuidi mam′andi, vayi mam′andi wunkamba: “Minu yinkuiza kabila Yave palata ayoyo ayi yintomba ngiewu wusadila yawu muingi wuvanga bitumba biaku. Diawu bonga kuaku palata beni.”

4 Bo Mika kuvutula zimbongo beni zi palata kuidi mam′andi, mam′andi wubonga 200 di zimbongo zi palata ayi wuvana ziawu kuidi mutu wumvanganga bitumba, mutu beni wuvanga kitumba ki mabaya ayi ki palata. Bosi batula bitumba beni ku nzo Mika. 5 Mika wuba nzo yi bitumba, nandi wuvanga éfode, bitumba bi dikanda ayi wuvanga bikhutu bi zinganga nzambi. Bosi wusola muan′andi muingi kaba nganga nzambi′andi. 6 Mu thangu beni, kadika mutu waba vangilanga mambu mu phil′andi, kibila ku Isaeli kusa ba ko ntinu.

7 Vaba ditoko dimueka musi Levi, nandi wuzingila mu mua thangu ku Betelemi yidi ku Yuda. 8 Ditoko beni wubotuka ku Betelemi yidi ku Yuda, muingi kutomba kibuangu kinkaka ki kukala. Bo katombuka ku kizunga kidi miongo ki mvila wu Efraim, nandi wuvitila ku nzo yi Mika. 9 Vayi Mika wunyuvula: “Kuidi mafumina? Ditoko beni wumvutudila: “Minu yidi musi Levi, yima fumina ku Betelemi yidi ku Yuda. Ayi yima kuizila akuku, kibila kibuangu yidi mu kutomba muingi yikalanga.” 10 Mika wukamba ditoko beni: “Minu yintomba ngie wukalanga yama muingi wuphananga malongi ayi wuba nganga nzambi′ama. Kadika mvu minu yinkuiza kuvananga 10 di zimbongo zi palata, bikhutu ayi bidia.” 11 Mu phila ayoyo, ditoko beni musi Levi wukikinina kukala ku nzo Mika ayi nandi wuyiza ba buka muan′andi. 12 Mvandi Mika wubieka ditoko beni nganga nzambi′andi ayi ditoko beni waba kalanga ku nzo Mika. 13 Bosi Mika wutuba: “Buabu yeka bivisa ti Yave wunkuiza tsakumuna, kibila yima baka musi Levi muingi kaba nganga nzambi′ami.”

18 Mu thangu beni, ku Isaeli kuisa ba ko ntinu ayi mvila wu Dan basa tambula ko kiuka kiawu kioso, diawu baba tombila kibuangu muingi kukala.

2 Mvila wu Dan, basola babakala batanu ayi bananguka ku divula di Zorá ayi Estaoli muingi befiongunina ntoto. Basi mvila wu Dan bakamba babakala beni: “Yenda fionguninanu ntoto.” Bo babakala beni bavitila ku kibuangu kidi miongo ki mvila wu Efraim, bawu bayenda ku nzo Mika ayi kuawu balala. 3 Bo babakala beni baba ku nzo Mika ayi bayuwa phila ditoko musi Levi kaba tubila, bawu bavisa ti nandi wuba nzenza ku kibuangu beni. Diawu bafikimina vo kaba ayi banyuvula: “Nani wu kutuala akuku ayi kibila mbi wuyizila akuku? 4 Ditoko beni wuba zabikisa mambu Mika kamvangila ayi wutuba: “Mika wu kufhutanga muingi yiba nganga nzambi′andi.” 5 Babakala beni bakamba ditoko musi Levi: “Lemvuka, yuvula Nzambi boti tunkuiza baka kibuangu ki nsika muingi tukalanga.” 6 Ditoko beni wuba kamba: “Bikanu kukuazuka, kibila Yave wunkuiza lusadisa kubakula kibuangu ki nsika muingi lukalanga.”

7 Babakala beni bananguka ku nzo Mika ayi bayenda ku Laís. Bo bavitila kuna, bamona ti basi divula beni baba zingilanga mu ndembama buka basi Sidon. Vasa ba ko ne mutu waba kuba tatisanga, kibila bawu baba batatuka va kibuangu basi Sidon baba kalanga.

8 Bo babakala beni bavutuka ku Zorá ayi Estaoli, zikhomba ziawu baba yuvula: “Mbi lube bakula?” 9 Babakala beni batuba: “Ntoto tube kuefiongunina widi beni wumboti. Diawu tuendianu tuenuanisa batu bankalanga kuna, bikanu kubue kala kisina. 10 Bo lumvitila kuna, benu lunkuiza mona ti ntoto beni widi wumboti, kuidi kibuangu kinneni muingi kukala ayi kuidi biabioso bintombulu. Nzambi wunkuiza tusadisa kuvua ntoto beni.”

11 Bosi 600 di babakala ba mvila wu Dan, bakubika binuanunu ayi bananguka ku divula di Zorá ayi di Estaoli. 12 Bawu bayenda ayi bayevundila ku khonzo oeste yi Kiriati-jearim ku kizunga ki Yuda. Diawu bantedilanga kibuangu beni Maané-Dam nate bubu. 13 Bawu bananguka ku Kiriati-jearim, bayenda ku kibuangu kidi miongo ki mvila wu Efraim ayi bavitila ku nzo Mika.

14 Babakala batanu bayefiongunina divula di Laís, bakamba batu baba diata yawu: “Mu zinzo aziozio, muidi éfode, bitumba bi dikanda, kitumba kivangulu mu mabaya ayi kitumba kivangulu mu palata. Buabu, buidi lummuena, mambu mbi tufueti vanga?” 15 Bosi bawu bakota ku nzo Mika, ko kuaba kalanga ditoko musi Levi ayi banyuvula buidi kadidi. 16 Bo babakala beni batanu bakota ku nzo Mika, 600 di masodi ma mvila wu Dan baba va muelu divula. 17 Babakala beni batanu bayenda kue fiongunina divula di Laís, bakota mu zinzo beni muingi kubonga éfode, bitumba bi dikanda, kitumba kivangulu mu mabaya ayi kitumba kivangulu mu palata. (Vayi ditoko musi Levi wuba wutelama va muelu divula na 600 di masodi ma mvila wu Dan.) 18 Bo babakala beni bakota ku nzo Mika muingi kue bonga éfode, bitumba bi dikanda, kitumba kivangulu mu mabaya ayi kitumba kivangulu mu palata. Ditoko musi Levi wuba yuvula: “Kibila mbi luidi mu kuvangila mambu amomo?” 19 Vayi bawu bankamba: “Zibika munu′aku. Befu tuntomba ku kunata muingi wuba nganga nzamb′itu ayi wutuvananga malongi. Mbi bilutidi, kuvanga kisalu ki nganga nzambi ku nzo mutu mueka voti kuvanga kisalu ki nganga nzambi mu mvila wumvimba wu Isaeli muidi makanda mawombo?” 20 Bo ditoko beni kayuwa mambu amomo, wuyangalala ayi wukikinina kukuenda yawu. Wubonga éfode, bitumba bi dikanda, kitumba kivangulu mu mabaya ayi kitumba kivangulu mu palata.

21 Bosi bawu batatamana viage ayi batula bana bawu, mamemi ayi biuma bi luvalu kuntuala. 22 Bo masodi ma mvila wu Dan baba mua kinanu, Mika wutela batu baba kalanga yandi va nsengi muingi kue nuanisa masodi beni. 23 Bo Mika ayi batu bayenda yandi batenduka, masodi mamvila wu Dan batelama ayi bayuvula Mika: “Mbi wuntomba? Kibila mbi betuadila batu abobo?” 24 Mika wuba vutudila: “Benu lube nata zinzambi ziama ayi nganga nzambi′ama. Benu lusa kumbikila ko ne kiuma vayi kheti bobo luidi mu kukhuvula: “Mbi wuntomba?” 25 Vayi masodi ma mvila wu Dan bakamba Mika: “Bika kukolukila yitu mu phila ayoyo, khanu wunkuiza fuemisa masodi amomo. Ayi ba kulunuanisa balenda kuluvonda ayi kuvonda dikanda diaku dioso.” 26 Bo basi Dan batuba mambu amomo, bawu bayenda kuawu. Vayi bo Mika kamona ti bawu balutidi mangolo, diawu kavutukila ku nzo′andi.

27 Babakala ba mvila wu Dan, banata biuma bioso Mika kavanga kubunda mvandi nganga nzambi′andi ayi bayenda ku Laís. Batu baba kalanga ku divula beni baba zingilanga mu nsika. Ayi masodi ma mvila wu Dan bavonda batu boso baba kalanga kuna ayi bavika divula dioso. 28 Vasa ba ko ne mutu muingi kuvukisa divula adiodio, kibila diawu diba ditatuka na kizunga basi Sidon baba kalanga. Divula beni diba va ndeku ḿbuinga wu Beti-Reobi. Bosi basi Dan babue tunga divula beni ayi batona kuzingila kuna. 29 Bosi bavana divula beni dizina Dan, mu kutadila dizina di khay′awu Dan muana wu Isaeli. Vayi kumbusa baba tedilanga divula beni Laís. 30 Bosi mvila wu Dan batelimisa kitumba ki mabaya ayi Yonatan muana wu Gerson ayi Gerson muana wu Mose, wuyiza ba nganga nzambi mu mvila wu Dan. Bana ba Yonatan mvandi bayiza ba zinganga nzambi mu mvila wu Dan nate mu thangu basi Isaeli bayenda va buvika. 31 Kitumba beni mvila wu Dan batelimisa, kitatamana ku divula beni mu bilumbu bioso nzo yinlongo yiba ku Silo.

19 Mu thangu beni, ku Isaeli kusa ba ko ntinu. Ayi dibakala dimueka musi Levi wukuela nkietu musi Betelemi yidi ku Yuda. Nandi wuyenda kue zingila ku kinanu, ku kibuangu kidi miongo ki mvila wu Efraim. 2 Vayi nkietu beni kasa ba ko wukuikama mu nnuni′andi. Ayi nandi wuyenda kuidi tat′andi ku Betelemi ayi wutatamana kuna zingonda zinna. 3 Bosi nnuni′andi wubaka makani ma kulandakana nkazi′andi ku nzo tat′andi muingi kudinda nkazi′andi kavutuka ku nzo′andi. Dibakala beni, wunata ziphunda wadi ayi wuyenda na kisadi kiandi. Bo kavitila kuna, nkazi′andi wunyamba buboti ku nzo tat′andi. Ayi bo kikuekizi kiandi kammona wuyangalala. 4 Diawu kikuekizi kiandi kandindila muingi kakala kuna bilumbu bitatu. Bawu badia ayi banua.

5 Mu kilumbu kinna bo bakotuka meni meni muingi benda, kikuekizi kiandi wunkamba: “Ava kukuenda dia kioso kiuma muingi wubaka mangolo.” 6 Mu phila ayoyo, ba babuadi bakala, badia ayi banua. Bosi kikuekizi kiandi wunkamba: “Lemvuka bue lala kuku.” 7 Ayi bo dibakala beni katuba ti wenkuenda, kikuekizi kiandi wundinda muingi kabue lala kuna.

8 Mu kilumbu kintanu va meni, bo dibakala beni kakubama muingi kenda, kikuekizi kiandi wubue nkamba: “Lemvuka dia kioso kiuma muingi wubaka mangolo.” Mu kibila akiokio, bawu batatamana kudia ayi bakala vana nate va masika. 9 Bo dibakala beni kakubama muingi kenda na nkazi′andi ayi kisadi kiandi, kikuekizi kiandi wubue nkamba: “Buisi buenkuila, diawu lemvuka bue lala kuku muingi yono va meni luenda.” 10 Vayi dibakala beni kasa bue kikinina ko kulala kuna, bawu bayenda nate ku Jebus voti ku Yelusalemi. Dibakala beni wunata nkazi′andi, kisadi kiandi ayi ziphunda ziandi ziwadi.

11 Bo baba fikama va ndeku divula di Jebus buisi buaba belama kukuila, diawu kisadi kiandi kanyuvudila: “A mfumu, mboti tulala va divula di Jebus ve?” 12 Vayi mfumu′andi wunkamba: “Ndamba, tulendi lala ko ku divula dikhambulu di basi Isaeli. Tuentatamana nate tumvitila ku Gibeá.” 13 Nandi wubue kamba kisadi kiandi: “Ndoku′anu tuvanga mangolo muingi tuvitila ku Gibeá voti ku Ramá ayi kuawu tunkuiza lala.” 14 Bawu batatamana kudiata ayi bo thangu yitona kudiama, bavitila va ndeku divula di Gibeá didi ku kizunga ki Benyamini.

15 Bosi bawu bakota ku divula di Gibeá ayi bo bavitila kuna, bakala va dizandu dinneni kibila ne mutu kasa batumisa ko ku nzo muingi balala kuna. 16 Bo buisi buaba kuila, vamonika dibakala dimueka wufumina ku nsitu. Nandi waba kalanga ku kizunga kidi miongo ki mvila wu Efraim, vayi mu mua thangu, wuyenda kue kala ku divula di Gibeá. Batu baba kalanga ku divula beni baba basi Benyamini. 17 Bo dibakala beni kamona batu va dizandu dinneni, nandi wuba yuvula: “Kuidi luma fumina ayi kuawu lunkuenda?” 18 Dibakala beni no wuba na nkazi′andi wumvutudila: “Tube fumina ku Betelemi yidi ku Yuda ayi tuidi mu kukuenda ku kibuangu kidi miongo ki mvila wu Efraim, kuawu befu tunkalanga. Tuidi mu kukuenda ku nzo yi Yave, vayi tona tube kuiza akuku, ne mutu kasa tutumisa ko ku nzo′andi. 19 Befu tube nata bititi muingi ziphunda zitu badia, tuidi mapha ayi vinyu muingi minu, nkazi′ama ayi kisadi kiama tudia.” 20 Vayi dibakala beni wufumina ku nsitu wutuba: “Bika Nzambi kalusakumuna. Yizanu ku nzo′ama. Minu yinkuiza kieba zitsatu zinu, vayi bikanu kulala va dizandu dinneni.” 21 Dibakala beni wufumina ku nsitu wuba nata ku nzo′andi, ayi wuvana ziphunda ziawu bititi. Bosi basukula malu, badia ayi banua.

22 Vayi bo baba dia ayi bo baba nua, babakala badi mavanga mambi baba kalanga ku divula beni, bazungidila nzo′andi, baba lulumuna muelu ayi baba kamba dibakala vuidi nzo: “Basisa babakala babe kota ku nzo′aku muingi befu tubundana yawu nyitu.” 23 Dibakala beni vuidi nzo wubasika ayi wuba kamba: “Zikhomba ziama, bikanu kuvanga mambu amomo matsoni kibila babakala abobo badi zinzenza babe kuiza vikila ku nzo′ama. 24 Yeluvana muan′ama wu nkietu no kaka bundiniabu ko nyitu, mvandi yeluva nkazi wu dibakala beni muingi benu lu bavangila moso mambu luntomba. Vayi bikanu kuvangila babakala abobo mambu amomo matsoni.”

25 Vayi babakala beni baba mavanga mambi bamanga, diawu nzenza beni kabongila nkazi′andi ayi wumvana kuidi babakala beni. Bawu babuila nkietu beni ayi babundana yandi nyitu builu boso nate buisi buaba belama kukia. Ayi bo buisi bukia, bawu bambikidila muingi kenda kuandi. 26 Meni meni nkietu beni wuvitila va muelu nzo yi mutu wuba yamba, ayi wubua va muelu beni nate buisi bumana kukia. 27 Bo nnuni′andi kakotuka va meni ayi kazibula muelu muingi kutatamana viage, nandi wumona nkietu′andi bebua va muelu nzo. 28 Dibakala beni wukamba nkazi′andi: “Telema muingi tuenda.” Vayi nkietu beni kasa tambudila ko. Bosi dibakala beni wunanguna nkazi′andi, wuntula mu phunda ayi batatamana viage.

29 Bo kavitila ku nzo, dibakala beni wubonga mbedi ayi wuzenga nkazi′andi mu 12 di bitini, ayi wufila kitini ki mueka ki mueka kuidi mimvila mioso mi Isaeli. 30 Batu boso bamona mawu baba tuba: “Tumueniabu ko ntindu mambu amomo ku Isaeli tona tubasika ku Ngipiti. Ndokuanu tuyindula buboti mambu amomo muingi tuzaba mbi tufueti vanga.”

20 Mu kibila akiokio, basi Isaeli boso baba kutonina ku Dan nate ku Berseba ayi ku ntoto wu Ngileadi, bakutakana vantuala Yave ku Mispa muingi babaka makani mamueka. 2 Mu phila ayoyo, zimfumu zioso zi makanda ma Isaeli va kimueka na 400.000 di masodi, bakubama muingi kunuana mvita.

3 Basi Benyamini bayuwa ti ndambu di batu mu dikabu di Isaeli batombuka ku Mispa. Batu beni baye yuvula dibakala vuidi nkietu bavonda mu kutuba: “Buidi mambu amomo matsoni mamonikini?” 4 Mu phila ayoyo, dibakala beni wuba kamba: “Bo minu ayi nkazi′ama tuvitila ku Gibeá divula didi ku kizunga ki mvila wu Benyamini muingi tulala kuna, 5 va builu babakala ba divula di Gibeá badi mavanga mambi, bazungidila nzo yo befu tuba ayi baba tomba kuphonda, bosi babuila nkazi′ama ayi babundana yandi nyitu nate kafuidi. 6 Bosi minu yizengidi nkazi′ama mu bitini ayi yifilizi kitini kimueka kimueka kuidi kadika mvila wu Isaeli, kibila babakala beni bavengi mambu matsoni ku Isaeli. 7 Buabu, a dikabu di Isaeli fionguninanu mambu amomo, muingi luzaba mambu mbi lufueti vanga.”

8 Bosi dikabu dioso batelama ayi batuba: “Ne mutu mu befu kasimvutuka ko ku nzo′andi. 9 Buabu, ndokuanu tuta kisavu* muingi tuzaba banani badi bafuana muingi kunuanisa basi Gibeá. 10 Mu mangumba ma 100 di babakala ma mimvila mioso mi Isaeli, tunkuiza sola 10 di babakala. Mu mangumba ma 1000 di babakala, tunkuiza sola 100 di babakala. Ayi mu mangumba ma 10.000 di babakala, tunkuiza sola 1.000 di babakala, bankuiza kubikila masodi moso bidia, muingi tuenuanisa basi Gibeá badi mu mvila wu Benyamini bavengi mambu amomo matsoni ku Isaeli.” 11 Mu phila ayoyo, babakala boso ku Isaeli bayiza ba kithuadi muingi kuenuanisa divula di Gibeá.

12 Bosi mimvila mi Isaeli bafila batu kuidi mvila wu Benyamini muingi kuba kuvula: “Kibila mbi luvangidi mambu amomo matsoni? 13 Buabu, tualanu babakala abobo ba divula di Gibeá badi mavanga mambi muingi tuba vonda ayi kumanisa mambu ma phila ayoyo ku Isaeli.” Vayi mvila wu Benyamini, basa kuwila ko zikhomba ziawu basi Isaeli.

14 Bosi mvila wu Benyamini, bakutakana ku divula di Gibeá muingi banuanisa basi Isaeli. 15 Mu kilumbu beni, mvila wu Benyamini wukutikisa 26.000 di masodi, kubotula kuandi 700 di masodi malutidi kupisuka ma Gibeá. 16 Mu nkangu wu masodi ma mvila wu Benyamini muba 700 di masodi mapisuka baba sadilanga mu koko ku lukietu. Ayi kadika mutu mu bawu, waba nunganga kukuba dimanya va kiuma kiluelu kidi buka nlengi.

17 Babakala ba Isaeli mvandi bakutikisa 400.000 di masodi baba bapisuka ayi bakubama mu kunuana mvita. 18 Basi Isaeli bananguka ayi batombuka ku Beteli muingi kuezaba makani ma Nzambi. Bawu bayuvula Nzambi: “Mvila mbi wufueti kututuadisa mu mvita na basi Benyamini?” Yave wuba vutudila: “Mvila wu Yuda, wawu wufueti kulutuadisa.”

19 Mu kilumbu kilanda va meni, masodi ma Isaeli baye kala va ndeku divula di Gibeá.

20 Masodi ma Isaeli babasika muingi kuenuanisa mvila wu Benyamini, bawu batandama muingi kunuanisa basi Gibeá. 21 Bosi basi Benyamini babasika ku divula di Gibeá banuanisa basi Isaeli ayi bavonda 22.000 di masodi ma Isaeli mu kilumbu beni. 22 Vayi masodi ma Isaeli bamonisa kibakala ayi babue tandama va kibuangu beni muingi kunuana. 23 Bosi basi Isaeli babue tombuka ku Beteli vantuala Yave, badila builu boso ayi bayuvula Yave: “Tufueti bue kuenda muingi kue nuanisa zikhomba zitu badi mu mvila wu Benyamini?” Yave wuba kamba: “Ngete, yendanu.”

24 Mu phila ayoyo, basi Isaeli bayenda kue nuanisa basi Benyamini mu khumbu yimmuadi. 25 Bosi masodi ma Benyamini babasika ku Gibeá muingi kue nuanisa basi Isaeli mu khumbu yimmuadi ayi bavonda 18.000 di masodi ma Isaeli. 26 Mu kibila akiokio, basi Isaeli babue tombuka ku Beteli. Bawu badila vantuala Yave, bavanga jejum nate va builu. Mvandi bavana minkhailu miviku ayi minkhailu mi kithuadi kuidi Yave. 27 Bosi basi Isaeli batomba kuzaba mayindu ma Yave, kibila mu bilumbu beni, kasu yi luwawanu yi Nzambi yiba ku Beteli. 28 Mu bilumbu beni, Fineia muana wu Eliazali ayi Eliazali muana wu Aloni nandi wuba nkulutu wu zinganga nzambi. Basi Isaeli babue yuvula Nzambi: “Tufueti bue kuenda khumbu ayiyi muingi kuenuana na zikhomba zitu badi mu mvila wu Benyamini voti ndamba?” Yave wuba vutudila: “Yendanu, kibila yono yinkuiza lusadisa kuba nunga.” 29 Bosi basi Isaeli bakamba masodi mankaka muingi basuama va ndeku divula di Gibeá.

30 Basi Isaeli bayenda muingi kuenuanisa mvila wu Benyamini mu khumbu yintatu. Bawu batandama muingi kunuanisa basi Gibeá dedi bo bavangila mu zikhumbu zinkaka. 31 Bo masodi ma mvila wu Benyamini babasika muingi kunuanisa basi Isaeli, masodi ma Isaeli baba vanga batatuka divula ayi masodi ma Benyamini batona kunuanisa masodi ma Isaeli dedi bo bavangila mu zikhumbu zinkaka. Bawu bavonda bankaka mu nzila yinkuenda ku Beteli ayi mvandi mu nzila yinkuenda ku Gibeá. Mu phila ayoyo, masodi ma mvila wu Benyamini bavonda 30 di masodi ma Isaeli. 32 Mu kibila akiokio masodi ma mvila wu Benyamini batuba: “Befu tuidi mu kuba nunga dedi bo tubanungini mu zikhumbu zinkaka.” Vayi masodi ma Isaeli batuba: “Ndokuanu tuba nata mu zinzila, muingi batatuka divula.” 33 Bosi masodi moso ma Isaeli batandama ku divula di Baal-Tamar ayi masodi baba basuama va ndeku divula di Gibeá, babasika muingi benuana. 34 Mu phila ayoyo, 10.000 di masodi ma Isaeli balutidi bapisuka banuanisa basi Gibeá ayi nzingu beni wuba wungolo. Vayi masodi ma mvila wu Benyamini basa zaba ko ti bankuiza banunga.

35 Mu kilumbu beni, Yave wusadisa basi Isaeli ayi bawu bavonda 25.100 di masodi ma mvila wu Benyamini.

36 Vayi masodi ma mvila wu Benyamini baba yindula ti bankuiza nunga masodi ma Isaeli, kibila bawu batona kuvutuka. Vayi bawu baba vutukila kibila baba fiatila masodi mankaka baba basuama va ndeku divula di Gibeá. 37 Masodi ma Isaeli maba masuama, mu thinu bakota ku divula di Gibeá ayi batona kuvonda baboso baba kuna.

38 Masodi ma Isaeli ayi masodi mankaka maba masuama, babinana ti bankuiza basisa muisi ku divula muingi kuvana kidimbu ti bama nunga.

39 Bo masodi ma Isaeli baba vutuka, masodi ma Benyamini batona kuba nuanisa ayi bavonda 30 di masodi ma Isaeli. Masodi ma mvila wu Benyamini batuba: “Bukiedika, befu tuidi mu kuba nunga dedi bo tuba nungini mu zikhumbu zinkaka.” 40 Vayi masodi baba basuama, babasisa muisi muingi kuvana kidimbu. Ayi bo masodi ma mvila wu Benyamini batala kumbusa, bamona ti divula dioso diaba lema mbazu. 41 Bosi masodi ma Isaeli babaluka ayi batona kunuanisa masodi ma Benyamini ayi bawu bayiza ba mu kiunda, kibila bazaba ti beka bavonda. 42 Mu kibila akiokio, masodi ma Benyamini batina ku thandu, vayi kheti bobo basa vuka ko, kibila masodi ma Isaeli baba ku divula, mvandi baba kuba nuanisa. 43 Masodi ma Isaeli bakuka masodi ma basi Benyamini mukhambu vonga. Bawu baba buila va ndeku divula di Gibeá ku khonzo leste ayi baba vonda. 44 Masodi ma Isaeli banunga kuvonda 18.000 di masodi ma basi Benyamini baba bapisuka mu mimvita.

45 Masodi mankaka ma Benyamini, batina ku thandu nate ku dimanya di Rimom. Ayi masodi ma Isaeli baba kuka ayi bavonda 5.000 di masodi ma basi Benyamini. Bawu batatamana kuba kuka nate ku Gidomi ayi babue vonda 2.000 di masodi. 46 Thalu yoso yi masodi ma basi Benyamini bavonda mu kilumbu beni yiba, 25.000 di masodi mapisuka mu mimvita. 47 Vayi 600 di masodi ma basi Benyamini, batina ku thandu ku khati dimanya di Rimom ayi bakala kuna zingonda zinna.

48 Masodi ma Isaeli banuanisa masodi ma basi Benyamini basobila ku divula, bavonda mvandi bibulu biba kuna, ayi bavika mavula moso ma kizunga beni.

21 Babakala ba Isaeli baleva phesi ku Mispa mu kutuba: “Ne mutu mu befu kalendi bika ko muan′andi wunkietu kakuela dibakala di mvila wu Benyamini.” 2 Mu kibila akiokio, dikabu di Isaeli bayenda ku Beteli vantuala Nzambi yikiedika, bawu badila beni nate buisi buyila. 3 Bawu baba tuba: “A Yave Nzambi yi Isaeli, kibila mbi mambu amomo mabe monikina? Bukiedika ti mvila wu Benyamini wufueti zimbala va khati mimvila mi Isaeli?” 4 Bo bakotuka va meni, bawu bavanga kikumu muingi bavanina minkhailu miviku ayi minkhailu mi kithuadi.

5 Bosi dikabu di Isaeli bakiyuvusa: “Mvila mbi wu Isaeli wukhambu tombuka vantuala Yave mu kilumbu tukutakana?” Bawu bavanga tsila ti woso mutu wukhambu kuenda vantuala Yave ku Mispa, bafueti kumvonda. 6 Basi Isaeli baba mu kiunda mu kibila ki mambu mamonikina mvila wu Benyamini. Bawu baba tuba: “Bubu mvila wu Benyamini wuma zimbala va khati mimvila mi Isaeli. 7 Befu tuleva phesi vantuala Yave ti, tualasa kuedisa ko bana bitu ba bakietu kuidi mvila wu Benyamini. Buabu mambu mbi tufueti vanga muingi babakala babe sobila mu mvila wu Benyamini babaka bakietu ba kukuela?”

8 Bawu bakiyuvusa: “Banani bakhambu ba mu lukutukunu vantuala Yave ku Mispa?” Basi Jabes-Gileade basa kuenda ko mu lukutukunu beni. 9 Bo batangisa batu baba mu lukutukunu beni, bawu babakula ti basi Jabes-Gileade basa ba ko kuna. 10 Dikabu di Isaeli basola 12.000 di babakala bapisuka mu mvita ayi baba kamba: “Yendanu ku Jabes-Gileade ayi vondanu batu boso badi kuna. 11 Benu lufueti vonda babakala boso ayi lufueti vonda mvandi bakietu boso bamana bundana nyitu.” 12 Masodi beni basa vonda ko 400 di bakietu bakhambu bundana nyitu ayi banata bakietu beni ku Silo ku ntoto wu kanani kibuangu kiba dikabu di Isaeli.

13 Bosi basi Isaeli bafila zimvuala kuidi babakala basobila mu mvila wu Benyamini baba ku khati dimanya di Rimom, muingi baba kamba babasika ayi badedikisa mambu. 14 Babakala ba mvila wu Benyamini babasika ayi babakala ba Isaeli bavana kuidi babakala basobila ba mvila wu Benyamini bakietu batuala ku divula di Jabes-Gileade. Vayi bakietu beni, basa fuana ko kuidi baboso. 15 Basi Isaeli baba mona kiadi babakala ba mvila wu Benyamini mu kibila ki mambu mamonika, kibila Yave wubika vamonika kithatu va khati mimvila mi Isaeli. 16 Bakulutu ba dikabu batuba: “Mu kumona ti tuvonda bakietu ba mvila wu Benyamini, buabu mambu mbi tuemvanga muingi babakala ba mvila wu Benyamini babe khambu baka bakietu, babaka bakietu ba kukuela?” 17 Bawu babue tuba: “Tufueti vanga mamoso muingi babakala babe sobila mu mvila wu Benyamini batatamana na kiuka kiawu, muingi ne mvila wumueka wubika zimbala va khati mimvila mi Isaeli. 18 Vayi befu tulendi bakuedisa ko bana bitu ba bakietu, kibila dikabu di Isaeli baleva phesi: ‘Woso mutu wunkuedisa muan′andi wunkietu kuidi babakala ba mvila wu Benyamini, kafueti ba mutu wusingu.’”

19 Bosi bawu babue tuba: “Kadika mvu, bankembilanga Yave nkungi ku Silo. Divula di Silo didi va ndeku Beteli ayi Lebona, ku nzila yidi ku khonzo leste, nzila yimfumina ku Beteli ayi yinkuenda ku Sikem.” 20 Diawu bakambila babakala ba mvila wu Benyamini bakhambu baka bakietu ba kukuela: “Yendanu kuna ayi suaminanu mu zitsola zi minti mi makundi ma vinyu. 21 Benu kumona ti bikhupa bi divula di Silo bame basika muingi kukina, kadika mutu mu benu kafueti buila kikhupa kankuiza kuela, bosi lufueti banata ku ntoto′inu. 22 Matata ma bakietu beni bakukuiza kuidi befu muingi kufunda mambu mabe monika, befu tunkuiza bakamba: ‘Lemvukanu lutumona kiadi, kibila bo tuvondidi basi Jabes-Gileade, tusa baka ko bakietu bawombo muingi kadika mutu mu bawu kakuela. Ayi benu luisi ko nsua muingi kukuedisa bana binu ba bakietu kuidi bawu, kibila khanu lunkuiza ba fotu.”

23 Babakala ba mvila wu Benyamini bavanga mambu baba kamba, ayi kadika mutu mu bawu, wubuila nkietu muingi kaba nkazi′andi. Bosi bayenda ku ntoto′awu, babue tunga mavula mawu ayi bavutuka kubue zingila kuna.

24 Bosi basi Isaeli bavutuka mu zinzo ziawu, ayi kadika mutu mu bawu, wuvutuka ku kizunga ki mvil′andi.

25 Mu thangu beni, kadika mutu waba vangilanga mambu mu phil′andi, kibila ku Isaeli kusa ba ko ntinu.