KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Kibanga ki Nsungi
KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Ibinda
  • KIBIBILA
  • BILONGULU
  • ZIKHUTUKUNU
  • mwbr18 Ngonda Yintanu zitsyel. 1-11
  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu

Tsielu ayiyi yisi ko video ayoyo

Lemvuka, video ayiyi yisinkuiza sika ko kibila diambu dimbi dibe monika.

  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu
  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2018)
  • Mua Mintu mi Malongi
  • 7-13 NGONDA YINTANU
  • 14-20 NGONDA YINTANU
  • 21-27 NGONDA YINTANU
  • 28 NGONDA YINTANU–3 NGONDA YINSAMBANU
Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2018)
mwbr18 Ngonda Yintanu zitsyel. 1-11

Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu

7-13 NGONDA YINTANU

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MALAKO 7-8

‘Nanguna Dikunzi Dyaku di Ziphasi ayi Tatamana Kundandakana’

(Malako 8:34) Yesu wutumisa nkangu wu batu ayi minlonguki myandi, wuba kamba: ‘boti mutu tidi kundandakana buna kafweti kukimanga naveka ayi kubonga dikunzi dyandi di ziphasi ayi katatamana kundandakana.

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Malako 8:34

kafweti kukimanga naveka: Voti “kafweti bika mambote mandi moso.” Mammonisa mutu wukukimanga mu luzolo lwandi veka mwingi kuvanga luzolo lu Nzambi. Thubulu beni mu Kingeleko yilenda sundula “nandi kafweti tuba ndamba kwidi nandi veka.” Yawu yifweni kibila yinsundula kutuba ndamba mu mambote maku, voti zitsatu zyaku. (2 Kolinto 5:14, 15) Kiawu mvandi kikuma Malako kasadila mwingi kutubila Petelo bo kamanga Yesu.—Malako 14:30, 31, 72.

w92 1/8 17 ¶14

Bwidi Ngye Widi mu Kunakunina mu Nzila yi Luzingu?

14 ‘Boti mutu tidi kundandakana,’ Yesu Klisto wukamba kwidi minlandikini myandi ayi batu bankaka, ‘kafweti kukimanga naveka (voti, ‘kafweti tuba, ‘Ndamba’ kwidi naveka,’ Charles B. Williams) ayi kubonga dikunzi dyandi di ziphasi ayi katatamana kundandakana (Malako 8:34) Mu thangu tunkikinina thumusunu ayiyi, tufweti ba bakubama mwingi ‘tutatamana’ kuvanga mawu, kukiba ti mu kibila ki ndandu tulenda baka, vayi kibila befu kumanga ba bakotuka voti kuvanga dyoso kwa dyambu mu khambu yindula tulenda zimbisa mambu moso twidi ayi luzingu lwitu lu mvu ka mvu. Ndyonzukulu yi kiphevi yimvangiminanga malembe malembe, vayi tulenda bika kukonzuka befu khambu tatamana kuba bakotuka.

(Malako 8:35-37) Bila woso mutu tidi kuvukisa moyo’andi, wela wuzimbisa, vayi woso wunzimbisa moyo’andi mu kibila kyami ayi mu kibila ki zitsangu zimbote, wela wuvukisa. 36 Ndandu mbi yidi kwidi mutu kubaka nza yimvimba ayi kuzimbisa mwel’andi? 37 Mbi mutu kalenda vingisa mwingi kabaka mwel’andi?

w08 15/10 25-26 ¶3-4

Mbi Ngye Wala Bika Mwingi Wutatamana Kuzinga?

3 Mu thangu beni, Yesu wuvana byuvu byodi bituvanga kuyindula: ‘Ndandu mbi yidi kwidi mutu kubaka nza yimvimba ayi kuzimbisa mwel’andi?’ ayi, ‘Mbi mutu kalenda vingisa mwingi kabaka mwel’andi?’ (Malako 8:36, 37) Mvutu wu kyuvu kitheti widi wuzabakana kwidi batu. Vasi ko ndandu kwidi mutu kubaka nza yimvimba ayi kuzimbisa moyo’andi, mwel’andi. Kimvwama nkinza to kidi kwidi mutu boti nandi widi wumoyo mwingi kumona mayenzi beni. Kyuvu kimwadi ki Yesu: ‘Mbi mutu kalenda vingisa mwingi kabaka mwel’andi?’ Mawu mavanga bawu batebuka moyo mu mambu Satana katuba mu bilumbu bi Yobi: ‘Byuma byoso mutu kadi wela vana mwingi kuvukisa moyo’andi.’ (Yobi 2:4) Kwidi batu bobo bakhambu bwongiminanga Yave, mambu Satana katuba madi makyedika. Bawombo balenda vanga dyoso dyambu, kubika tumamana woso nswa, mwingi batatamana kuzinga. Vayi Baklisto, bantadilanga mambu mu phila yivyakana.

4 Befu tuzebi ti Yesu kasa kwizila ko va ntoto mwingi kutuvana buvinya, busina ayi kuzinga bilumbu biwombo mu nza ayiyi. Nandi wuyiza zibula nzila mwingi tubaka lwaku lu kuzinga mvu ka mvu mu nza yimona, ayi zinyenzi zidi mu luzingu beni ziawu tunluta vwanga nkinza. (Yoane 3:16) Nklisto kalenda visa kyuvu kitheti ki Yesu abubu, ‘Ndandu mbi yidi kwidi mutu kubaka nza yimvimba ayi kuzimbisa dyana dyandi di luzingu lu mvu ka mvu?’ Mvutu widi: vasi ko ni ndandu. (1 Yoane 2:15-17) Mwingi kutusadisa kubaka mvutu wu kyuvu kimwadi ki Yesu, befu tufweti kuki kuvusa, ‘Byuma mbi minu yidi wukubama mwingi kuyekula bubu mu dyambu yitatamana na dyana dyama di kuzinga mvu ka mvu mu nza yimona?’ Mvutu’itu mu kyuvu beni, dedi bo tulenda monisa mu luzingu lwitu, lummonisa ti kivuvu beni kidi kikindama mu ntim’itu.—Dedikisa mawu na madi mu Yoane 12:25.

(Malako 8:38) Bila woso mutu wukumfwila tsoni ayi wumfwila tsoni mambu amama va khati mbandu ayiyi yi bankwa kitsuza ayi bankwa masumu, Mwana mutu mvandi wela kumfwila tsoni mu thangu kela kwiza mu nkembu wu Tat’andi va kimweka ayi zimbasi zinlongo.’

jy 143 ¶4

Nani Mwana Mutu?

Ngete, mwingi batambula lusakumunu lu Yesu, minlandikini myandi bafweti ba kibakala ayi kukivana. Yesu wutuba: ‘Bila woso mutu wukumfwila tsoni ayi wumfwila tsoni mambu amama va khati mbandu ayiyi yi bankwa kitsuza ayi bankwa masumu, Mwana mutu mvandi wela kumfwila tsoni mu thangu kela kwiza mu nkembu wu Tat’andi va kimweka ayi zimbasi zinlongo.’ (Malako 8:38) Ngete, mu thangu Yesu kala kwiza, ‘Nandi wala vana kadika mutu mfutu wufweni mu mavanga mandi.’—Matai 16:27.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Malako 7:5-8) Bosi Bafalasi ayi minsoniki mi zithumu banyuvula: ‘Kibila mbi minlonguki myaku mikhambu kinzikilanga kikhulu ki bakhulu bitu, vayi bandilanga ayi myoko mikhambu sukulu?’ 6 Yesu wuba vutudila: ‘Yesaya wubikula bumbote matedi benu batu ba luvunu dedi bo disonimina: ‘batu ababa mu munu ba kunzitisilanga, vayi mintima miawu kinanu midi kwidi minu. 7 Mu phamba kwandi bantatamana kutsambidila, bila banlonganga zithumu zi batu.’ 8 Bila mumbikanga zithumu zi Nzambi ayi munkinzikanga kikhulu ki batu.’

w16 08 30 ¶1-4

Byuvu bi Mintangi

Kibila mbi zimbeni zi Yesu babwedila minsiku mu matedi kusukula myoko?

▪ Akiki kidi kibila kimweka mu mambu moso zimbeni zi Yesu ba baka mwingi kumfundisa nandi ayi minlonguki myandi. Mu nsiku Yave kavana Mose muba zithumu ziwomob zitedi mambu malenda vanga mutu kusumuna, dedi kukumba menga, buazi, ayi kusimba zinyitu zi bibulu voti zi batu bafwa. Ziawu mvandi zivana zithwadusulu zitedi mbi bifweti vangama mwingi kusamisa mutu beni. Mawu maba vangamanga mu nzila yi khayilu, kusukula voti kudukulila nlangu.—Levitiku, bikapu 11-15; Zintalu, kapu 19.

Zimfumu zi binganga baba sudikisanga kadika kyuma kitedi minsiku beni. Kilongulu kimweka kituba ti kadika dyambu dilenda vanga kusumuka, bawu baba yambilanga matedi “mbi bilenda nata mutu kuvanga disumu beni, bwidi ayi buma mbi diawu dilenda tambakana kwidi bankaka ayi byuma mbi bilenda ba voti ndamba bi masumu mu kibila beni, mambu mbi mantombolo mwingi kuvedisa biawu.”

Zimbeni zi Yesu zinyuvula: ‘Kibila mbi minlonguki myaku mikinzikanga ko kinkhulu ki bakhulu bitu? Bila mbi bandilanga ayi myoko mikhambu sukulu?’ (Malako 7:5) Zimbeni zyozi, baba sa tubila ko matedi busama bu nyitu. Dedi bubela bikhulu biawu, bawu baba kwikanga kudukula theti nlangu mu myoko miawu ava kudya. Kilongulu tube tubila theti kibwela dyaka: “Bawu mvawu baba yambilanga mu matedi byuma mbi bafweti sadila mwingi kudukula nlangu beni, phila nlangu mbi wufweni, nani fweni dukula wawu ayi zikhonzo mbi va koku zifweni sukulu.”

Yesu wumonisa bwidi kaba mwenanga minsiku myoso bawu veka bavanga mu mvutu kaba vana. Nandi wukamba kwidi bakulutu ba binganga mu thangu beni: ‘Yesaya wubikula bumbote matedi benu batu ba luvunu dedi bo disonimina: ‘batu ababa mu munu ba kunzitisilanga, vayi mintima miawu kinanu midi kwidi minu. Mu phamba kwandi bantatamana kutsambidila, bila banlonganga zithumu zi batu. Bila mumbikanga zithumu zi Nzambi ayi munkinzikanga kikhulu ki batu.’—Malako 7:6-8.

(Malako 7:32-35) Kuna, bannatina mutu wumweka wufwa matu ayi wuba yolukilanga mu phasi, ayi banlomba mwingi kantetika myoko. 33 Ayi nandi wunnata va khonzo, va kinanu ki nkangu batu. Bosi nandi wutula zinzala zyandi mu makutu ma dibakala beni, bosi wulobula mata, wusimba ludimi lu mutu beni. 34 Ayi wutala ku yilu, wuvumina ayi wunkamba: “Efalata,” bunsundula, “Zibuka kwaku.” 35 Vana vawu makutu ma mutu beni mazibuka, ayi phasi kaba mwingi kukoluka yibotuka ayi wutona kutuba bumboti.

w00 15/2 17-18 ¶9-11

Ngye Widi “Mayindu ma Klisto”?

9 Dibakala beni wufwa matu ayi wuba yolukilanga mu phasi. Ḿba Yesu wumona ti dibakala beni wuba mona boma ayi zitsoni. Diawu Yesu kavangila dyambu kakhambu vanganga. Wunata dibakala beni va khonzo, kinanu ki nkangu batu, vo baba baveka to. Bosi Yesu wusadila bidimbu mwingi kumonisa dibakala beni mambu kaba belama kuvanga. Nandi ‘wutula zinzala zyandi mu makutu ma dibakala beni, bosi wulobula mata, wusimba ludimi lu mutu beni.’ (Malako 7:33) Bosi Yesu wutala ku yilu ayi wuvumina. Mu mambu amama nandi wukamba kwidi dibakala beni ti ‘Mambu yakuvangila, mankwizila mu lulendo lu Nzambi.’ Bosi Yesu wutuba: “Zibuka kwaku.” (Malako 7:34) Mu mawu, dibakala beni wuvutuka kukuwa ayi kubwe tuba bumbote.

10 Bukyedika, Yesu wuba vwanga nkinza bankaka. Nandi waba visanga mabanza mawu, ayi mambu beni mamvanga nandi kumonisa lukinzu mu mabanza mawu. Befu mvitu buka Baklisto dyambu dimbote tumvanga kulandakana kifwani ki Yesu voti kuba mayindu ma Klisto mu phila ayiyi. Kibibila kitu lubula: ‘Bosi, bika beno boso luba mayindu mamweka, lumonisanga kyadi, luzolasananga buka zikhomba, bika luba batu bambote, ayi lukikululanga.’ (1 Petelo 3:8) Bukyedika, mawu mansundula ti tufweti koluka ayi kukeba bankaka mu phila yimmonisa lukinzu mabanza mawu.

11 Mu kimvuka, tulenda monisa lukinzu mu mabanza ma batu bankaka mu kuba monisa nzitusu, kuba keba dedi bo befu tuntombila bawu mvawu batukebila. (Matai 7:12) Mawu malenda sundula ti befu tufweti ba keba keba mu mambu tunkoluka ayi bwidi tunkolukila mawu. (Kolosai 4:6) Tebuka monyo ti ‘kukoluka mu khambu yindula kulenda lweka buka mbedi.’ (Zingana 12:18) Bwabu mu dikanda? Nnuni ayi Nkazi bakukizolasanga mu bukyedika bammonisanga lukinzu mabanza ma kadika mutu. (Efeso 5:33) Bawu bambikanga kukoluka bikuma bingolo—voti kutuba mambu malenda lweka ntima wu mutu wunkaka ayi kuntula mbenza yidi phasi mwingi kubeluka. Bana balezi mvawu badi mabanza, ayi matata madi luzolo bankinzikanga mabanza mawu. Mu thangu badi mu kusemba bana, matata beni bamvangilanga mawu mu phila yimmonisa lukinzu mwingi kubika tatisanga to bana. (Kolosai 3:21) Bo befu tummonisa lukinzu kwidi bankaka, tummonisa ti twidi mayindu ma Klisto.

Matangu ma Kibibila

(Malako 7:1-15) Bosi Bafalisi ayi minlongi minkaka mi zithumu baba ku Yelusalemi, bayiza kutakana va nandi kaba. 2 Ayi bawu bamona minlonguki myandi minkaka miba dya ayi myoko midi mvindu voti myoko mikhambu sukulu. 3 (Bila Bafalisi ayi Bayuda boso, balendi dya ko mu khambu sukula theti bumbote myoko miawu ti va kikokolo, buawu baba kinzikilanga kikhulu ki bakulu bawu, 4 ayi boti kuzandu bafumini, balendi dya ko mu khambu yobila. Kwidi bikhulu binkaka biwombo bawu batambula ayi baba landakananga buka mbotomonu yi zikopo, zimbungu ayi zinzungu zi bisengo.) 5 Bosi Bafalasi ayi minsoniki mi zithumu banyuvula: ‘Kibila mbi minlonguki myaku mikhambu kinzikilanga kikhulu ki bakhulu bitu, vayi bandilanga ayi myoko mikhambu sukulu?’ 6 Yesu wuba vutudila: ‘Yesaya wubikula bumboti matedi benu batu ba luvunu dedi bo disonimina: ‘batu ababa mu munu ba kunzitisilanga, vayi mintima miawu kinanu midi kwidi minu. 7 Mu phamba kwandi bantatamana kutsambidila, bila banlonganga zithumu zi batu.’ 8 Bila mumbikanga zithumu zi Nzambi ayi munkinzikanga kikhulu ki batu.’ 9 Nandi wuba kamba dyaka: ‘Benu muzebi mbote bwidi bu kubikila zithumu zi Nzambi mwingi mukinzika kikhulu kinu. 10 Buka Mose wutuba, ‘Kinzika tat’aku ayi ngudi’aku,’ ayi, ‘woso wunsinga tat’andi voti ngudi’andi, kafweti fwa.’ 11 Vayi benu muntubanga, ‘Boti mutu wunkamba kwidi tat’andi voti kwidi ngudi’andi: ‘Byuma byoso yidi, yibina kuvana mwingi ku kusadisa bidi bi Kolibani, (dinsundula, nkhayilu wutambuku kwidi Nzambi),’’ 12 Benu mweti tula nkaku mwingi bawu babika vana lusadusu kwidi matata mawu. 13 Buawu, benu mweti vunzikisa mambu ma Nzambi mu kikhulu kinu kyo mu nlonganga. Ayi mumvanganga mambu mawombo ma phila ayiyi.’ 14 Yesu wutumisa dyaka nkangu wu batu ayi wuba kamba: ‘ndyuwanu benu boso ayi luvisanu tsundu. 15 Kwisi ko kyuma kidi ku nganda kilenda sumuna mutu bo kikotidi mu khati mutu, vayi byuma bimbasikilanga mu nandi biawu byeti kunsumuna.’

14-20 NGONDA YINTANU

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MALAKO 9-10

“Kimona Meso Kinkindisa Kiminu”

(Malako 9:1) Ayi wubwela dyaka: “Kyedika ndikulukamba batu bankaka badi [avava] balendi fwa ko [ti] bela mona Kintinu ki Nzambi kinkwizila mu lulendo.”

w05 15/1 12 ¶9-10

Klisto—Mutu Zimbikudulu Zinluta Tubila

9 Vavyoka mvu wumweka tona Yesu kavana bivisa bimmonisa ti nandi widi Mesiya. Pasika yi mvu 32 T.K. yivyoka. Bawombo bankikinina babika kunlandakana, ḿba mu kibila ki zithotolo, busina, voti mambu ma luzingu. Ḿba bankaka divuka baba voti kyunda kibila Yesu wumanga mangolo bawu bavanga ma kunkitula ntinu. Bo banfyesa kwidi zimfumu zi binganga bi basi Yuda, nandi wumanga kuba vana kidimbu kimbasikila ku diyilu. (Matai 12:38, 39) Ḿba bankaka bayituka bo nandi kamanga mambu beni. Mvandi, Yesu wutona kumonisa kwidi minlandikini myandi dyambu diba beni phasi mwingi bawu bavisa bo kaba kamba ti—‘kafweti kwenda ku Yelusalemi ayi kuawu bakulutu ba Yuda, zimfumu zi zinganga zi Nzambi, minsoniki mi zithumu bela kuntwadisa ziphasi zingolo ayi bela kumvonda.’—Matai 16:21-23.

10 Mu vwa voti kumi di zingonda zinkaka, yaba kwiza thangu ‘mwingi [Yesu] kabotuka mu nza ayiyi ayi kenda kwidi Tata.’ (Yoane 13:1) Mu kibila ki dibamu kaba mu minlonguki myandi mikwikama, Yesu wukanikisa kwidi mwa ndambu yi minlonguki myandi dyambu nandi kamanga kuvana kwidi basi Yuda bakhambu kiminu—kidimbu kimbasikila ku diyilu. “Bukyedika ndikulukamba,” wutuba Yesu, ‘bankaka badi avava, balendi fwa ko ti bela mona Mwana mutu wunkwizila mu Kintinu kyandi.’ (Matai 16:28) Angi, Yesu kaba sa tubila ko ti ndambu yi minlonguki myandi bela tatamana kuzinga ti mu thangu Kintinu ki Mesiya kyala tona kuyala mu mvu 1914. Yesu wuyindula kuvana minlonguki myandi mitatu miluta ba mifikama ayi nandi kimona meso kitedi nkembu’andi mu Kintinu. Kimona meso akyoki, bantedilanga kiawu khitukulu.

(Malako 9:2-6) Bo vavyoka bilumbu bisambanu, Yesu wutela Petelo, Yakobi, ayi Yoane, wuba nata va bawu veka, va mbata mongo wuba beni wunangama. Ayi nandi wukituka va ntwal’awu; 3 minledi myandi mitona lezama, mikituka miphembe, kwsi ko mutu va ntoto wumvimba wulenda vedisa minledi mwingi miba phembe yi phila yinani. 4 Mvandi baba monikina Eli ayi Mose, ayi bawu baba koluka ayi Yesu. 5 Buna Petelo wukamba Yesu: ‘A Nlongi, bulutidi mboti tukala kwitu avava. Bika tutunga zinzo zitatu zi tenda, yimweka kwidi ngyewu, yimweka kwidi Mose, ayi yimweka kwidi Eli.’ 6 Bukyedika kasa zaba ko dyambu di tuba bila bawu boso boma baba mona.

w05 15/1 12 ¶11

Klisto—Mutu Zimbikudulu Zinluta Tubila

11 Bo vavyoka bilumbu bisambanu, Yesu wutela Petelo, Yakobi, ayi Yoane va mbata mongo—ḿba ku Mongo Helemoni. Kuna, Yesu “wukituka vantwal’awu, kizizi kyandi kitona kulezama buka mwinya, ayi minledi myandi mitona kulezama buka mwinda.” Mimbikudi Mose ayi Eli mvandi bamonika, ayi baba koluka na Yesu. Mambu amama ḿba mamonika va bwilu, diawu diluta visuka mbote. Mawu maba makyedika kibila Petelo wutomba kuvanga zitenda zitatu—yimweka kwidi Yesu, Mose, ayi Eli. Mu thangu Petelo kaba koluka, dituti diyiza ayi diba fuka ayi mbembu mweka yinangama yibasikila mu matuti yituba: ‘Awuwu Mwan’ama wu luzolo nyenzi beni kakhumbonisanga; bika lunyuwila.’—Matai 17:1-6.

(Malako 9:7) Buna dituti dimweka dimonika ayi diba fuka, ayi mbembu yibasikila ku diyilu yiyuwakana: ‘Awuwu Mwan’ama wu luzolo. Bika lunyuwila.’

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Malako 9:7

mbembu: Yayiyi khumbu yimwadi mu zikhumbu zitatu zisonama mu zibuku zintubila luzingu lu Yesu, ayi zimmonisa thangu naveka Yave kayoluka ayi batu.—Mona tsudukusu yi matangu mu Malako 1:11; Yoane 12:28.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Malako 10:6-9) Vayi, vana thonono, ‘Nzambi wuba vanga dibakala ayi nkyeto. 7 Diawu dibakala kela bikila tat’andi ayi ngund’andi, 8 ayi bawu bwadi bela kituka nsuni wumweka,’ bila basyedi ko dyaka batu bwadi vayi beka nsuni wumweka. 9 Diawu mutu kabika vambisa kibundisa Nzambi.”

w08 15/2 30 ¶8

Mambu Mankinza Madi mu Buku yi Malako

10:6-9. Lukanu lu Nzambi lwidi mwingi bakwela batatamana mu kithwadi. Diawu, kubika kwandi kufika baka makani ma kuvambana, bakwela bafweti vanga mangolo mwingi kulandakana minswa mi Kibibila mu thangu bamvyokila mu mambu va dikwela.—Matai 19:4-6.

(Malako 10:17, 18) Bo kaba kwenda, dibakala dimweka wuduma thinu ayi wufukama mu nswalu ku ntwal’andi ayi wunyuvula: ‘Nlongi Wumbote, dyambu mbi yifweti vanga mwingi ndibaka luzingu lukalumani?’ 18 Yesu wumvutudila: ‘Kibila mbi wukuthedila wumboti? Kwisi ko mutu widi wumboti, kubotula Nzambi.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Malako 10:17, 18

Nlongi Wumbote: Ḿba dibakala adidi kasadila bikuma “Nlongi Wumbote” buka phila kwandi to yi kunyungina, bila bakulutu ba binganga baba kwikanga batu baba monisina phila lukinzu beni. Yesu kaba sa manganga ko batu bantedila buka ‘Nlongi’ ayi ‘Mfumu’ (Yoane 13:13), vayi nandi wuvana nzitusu yoso kwidi Tat’andi.

Kwisi ko mutu widi wumboti, kubotula Nzambi: Avava, Yesu wummonisa ti nandi wunkikinina ti Yave, nandi to ntungulu wulutidi wu mambote, wo widi nswa woso wu kutuba mambu mbi madi mambi ayi mo madi mambote. Bo balevula nsiku wu Yave mu kudya makundi ma nti wu kuzabila mambote ayi mambi, Adami ayi Eva batomba kukitula va kibwangu ki Yave. Vayi Yesu wuba diswasana ayi bawu, bila nandi wubika Tat’andi katuba mambu mbi madi mambote voti mambi. Nzambi wumonisa mambu mbi madi mambote mu minswa kavana mu Kibibila.—Malako 10:19.

Matangu ma Kibibila

(Malako 9:1-13) Ayi wubwela dyaka: “Kyedika ndikulukamba, batu bankaka badi [avava] balendi fwa ko [ti] bela mona Kintinu ki Nzambi kinkwizila mu lulendo.” 2 Bo vavyoka bilumbu bisambanu, Yesu wutela Petelo, Yakobi, ayi Yoane, wuba nata va bawu veka, va mbata mongo wuba beni wunangama. Ayi nandi wukituka va ntwal’awu; 3 minledi myandi mitona lezama, mikituka miphembe, kwsi ko mutu va ntoto wumvimba wulenda vedisa minledi mwingi miba phembe yi phila yinani. 4 Mvandi baba monikina Eli ayi Mose, ayi bawu baba koluka ayi Yesu. 5 Buna Petelo wukamba Yesu: ‘A Nlongi, bulutidi mboti tukala kwitu avava. Bika tutunga zinzo zitatu zi tenda, yimweka kwidi ngyewu, yimweka kwidi Mose, ayi yimweka kwidi Eli.’ 6 Bukyedika, kasa zaba ko dyambu di tuba bila bawu boso boma baba mona. 7 Buna dituti dimweka dimonika ayi diba fuka, ayi mbembu yibasikila ku diyilu yiyuwakana: ‘Awuwu Mwan’ama wu luzolo. Bika lunyuwila.’ 8 Muna thangu beni minlonguki bu mitala mu ndambu, misya bwe mona ko Mose ayi Eli vayi Yesu to wusyala yawu. 9 Bo baba nengumuka mongo, Yesu wuba vana nswa mwingi babika kamba mambu bamweni kwidi ni mutu wumweka ti Mwana mutu kela vulubuka mu bafwa. 10 Bawu batumamana mambu beni, vayi bayuvusana bawu yi bawu, tsundu yi nandi kuvulubuka mu bafwa. 11 Ayi banyuvula: ‘Kibila mbi minlongi mi zithumu bantubanga ti Eli kafweti twama kwiza?’ 12 Nandi wuba vutudila: “Bukyedika, kafweti twama kwiza ayi wela kubika mambu moso. Vayi kibila mbi disonimina ti Mwana mutu wela mona ziphasi ziwombo ayi [bela kunlenza]? 13 Vayi minu ndikulukamba ti Eli wuyiza vayi bamvangila mambu boso bubela luzolo luawu, bo disonimina mu dyambu dyandi.’

21-27 NGONDA YINTANU

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MALAKO 11-12

‘Nandi Lutidi Tula mu Baboso’

(Malako 12:41, 42) Bosi nandi wukala va ndambu kilundulu ki zimbongo; Ayi waba talanga phila batu baba tulanga zimbongo mu kilundulu, Zimvwama ziwombo ziba tula zimbongo ziwombo. 42 Bosi kuyiza Mfwizi wumweka wu kiphumbulu, wuyiza mvandi mu vana makaba wutula to bisengu byodi bi zimbongo bikhambulu beni luvalu.

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Malako 12:41, 42

kilundulu ki zimbongo: Mu kikhulu ki basi Yuda bilundulu bi makaba, baba bivangilanga buka tulumbeta, voti ziphoka, ayi ḿba muba mwa mavudu va mbata. Batu baba dodulanga muna makaba mawombo. Kikuma ki Kingeleku kisadulu avava kidi mvandi mu Yoane 8:20, vo basekudila ‘kilundulu.’ Kikuma beni ḿba kintubila kibwangu kimweka kiba ku khati Luphangu lu Bakyeto. (Mona tsudukusu yi matangu mu Matai 27:6 ayi Apêndice B11.) Dedi bummonisina kikhulu ki bakulutu ba binganga, 13 di bilundulu biba mu bibaka byoso bi luphangu lunani. Bankikininanga ti mu tempelu muba mvandi kilundulu kimweka kinneni vo baba tulanga makaba maba mu bilundulu bilwelu.

bisengu byodi bi zimbongo: Lit., “Bi lépton byodi,” mu Kingeleku kikuma lépton kinsundula kyuma kilwelu. Ki lépton kimweka kiba kisengu kindedakana 1/128 di zidenali ayi ḿba kiba kisengu kilwelu beni kivangimina mu cobre voti bronze baba sadilanga kwidi basi Isaeli.—Tala Glossário, “Lépton ,” ayi Apêndice B14.

bikhambulu beni luvalu: Lit., “quadrante kimweka.” Kikuma mu Kingeleku ko·dranʹtes (kiyizila mu kikuma quadrante mu mbembu yi Latin) kintubila bisengu bi zimbongo bivangulu mu cobre voti mu bronze bi basi Loma zidi thalu yi 1/64 yi denali yimweka. Malako avava wusadila zimbongo zi basi Loma mwingi kusudikisa thalu yi zimbongo basi Yuda baba sadilanga.—Tala Apêndice B14.

(Malako 12:43) Buna nandi wutela minlonguki myandi ayi wuba kamba: ‘Bukyedika ndikulukamba mfwizi awuwu wu kiphumbulu lutidi vana zimbongo mu kilundulu ki zimbongo na baboso.

w97 15/10 16-17 ¶16-17

Yave Wumvwanga Nkinza Kisalu Wumvanganga mu Ntima Woso

16 Bo vavyoka bilumbu byodi, mu kilumbu 11 ki Ngonda Nisan, Yesu wuvyokisa kilumbu kimvimba ku tempelu, kuawu bathota kimfumu kyandi ayi kavanina mvutu wu byuvu bitedi kufuta ziphaku, luvulubukusu, ayi matedi mambu mankaka. Nandi wufundisa minsoniki mi zithumu ayi bafalisi, wuba kamba dyaka mambu mawombo buka, ‘banyibanga zinzo zi mimfwizi.’ (Malako 12:40) Bosi Yesu wukala, ḿba ku khati luphangu lu bakyeto, vo dedi bummonisina kikhulu ki basi Yuda, muba 13 di bilundulu bi zimbongo. Nandi wukala mu mwa thangu, wuba tala mbote batu baba vananga makaba mawu. Mimvwama miwombo miyiza, ḿba bawu baba tomba kukimonisa. (Dedikisa mawu na madi mu Matai 6:2.) Yesu wukuba thalu kwidi nkyeto wumweka. Mu mbwenu yi batu nkyeto beni kasa ba ko nkiza voti nkhayilu’andi wusa ba ko luvalu. Vayi Yesu, mutu wowo wulenda zaba madi mu ntima wu bankaka, wuzaba ti ti nandi wuba ‘mfwizi wumweka wu kiphumbulu.’ Nandi mvandi wuzaba thalu yi dikaba kavana—‘bisengu byodi bi zimbongo bikhambulu beni luvalu.’—Matai 6:2.

17 Yesu wutela minlonguki myandi kwidi nandi, bila nandi wutomba bamona bawu veka dilongi kaba tomba kuba longisa. Nandi ‘lutidi vana na baboso badodula zimbongo mu kilundulu ki zimbongo,’ matuba Yesu. Kwidi Yesu nkyeto beni wuluta vana na zimbongo zyoso bankaka bavana. Nandi wuvana ‘zyazyoso zibedi yandi’—nkadu zimbongo zisyala yandi. Mu kuvanga mawu, nandi wukiyekula mu myoko mi Yave. Mutu wuphila awowo wumonisa kifwani mu matedi kuvana makaba kwidi Nzambi, nkhayilu’andi wusa ba ko beni luvalu. Vayi va mesu ma Nzambi, maba beni luvalu!—Malako 12:43, 44; Yakobi 1:27.

(Malako 12:44) Bila batu boso batula zimbongo zyozi bakhambulu vwa nkinza, vayi nandi, mu buphumubulu bwandi, tudidi zyazyoso zibedi yandi, zyozi kafweti zingila.’

w97 15/10 17 ¶17

Yave Wumvwanga Nkinza Kisalu Wumvanganga mu Ntima Woso

17 Yesu wutela minlonguki myandi kwidi nandi, bila nandi wutomba bamona bawu veka dilongi kaba tomba kuba longisa. Nandi ‘lutidi vana na baboso badodula zimbongo mu kilundulu ki zimbongo,’ matuba Yesu. Kwidi Yesu nkyeto beni wuluta vana na zimbongo zyoso bankaka bavana. Nandi wuvana ‘zyazyoso zibedi yandi’—nkadu zimbongo zisyala yandi. Mu kuvanga mawu, nandi wukiyekula mu myoko mi Yave. Mutu wuphila awowo wumonisa kifwani mu matedi kuvana makaba kwidi Nzambi, nkhayilu’andi wusa ba ko beni luvalu. Vayi va mesu ma Nzambi, maba beni luvalu!—Malako 12:43, 44; Yakobi 1:27.

w87 1/12 30 ¶1

Ngye Wunkabilanga Nzambi mu Ntima Woso?

Malongi mawombo mankinza tulenda longuka mu kinongo akiki. Dilutidi nkinza, lwaku befu boso twidi lu kuvana lusadusu mu mbwongimini yi kyedika mu kusadila byuma bitu. Dyambu dilutidi nkiza kwidi Nzambi, disi ko kuvana kyoso kwa kyuma kikhambulu luvalu, vayi mu kuvana byuma bidi luvalu kwidi befu. Mu thubulu yinkaka, twidi mu kuvana kyuma kyo befu tukhambu bwe tomba? Voti twidi mu kukabila mu ntima woso?

cl 185 ¶15

Ndwenga Yidi mu Dyambu di Nzambi

15 Wisinkikinina ko ti tsundu yineni yidi mu kutala batu boso bayenda ku tempelu mu kilumbu beni, vayi mfwisi awuwu nandi to bantubila mu Kibibila? Kubika kwandi kifwani akiki, Yave wutulonga ti nandi widi Nzambi yimvwanga nkiza mambu moso tumvanganga. Nandi wummonanga beni mayangi mu kutambula mikhayilu mitu tummvana mu ntima woso, buba kwandi ti misi ko midedakana na byo bankaka balenda vana. Kwisi ko phila yinkaka yilutidi yo Yave kalenda tulongila kyedika akiki!

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Malako 11:17) Nandi wuba longanga ayi wuba tuba: ‘Disi ko disonama ti ‘bela tedilanga nzo’ama nzo yi lusambulu kwidi zitsi zyoso’? Vayi benu lukitudi yawu nzo yi mivi.’

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Malako 11:17

nzo yi lusambulu kwidi zitsi zyoso: Mu minsoniki mi tatu mitubila luzingu lu Yesu batubila matangu ma Yesaya 56:7, Malako nandi to wusadila kikuma ‘kwidi zitsi zyoso [batu].’ (Matai 21:13; Luka 19:46) Tempelu yi Yelusalemi kiba kibwangu kyo basi Isaeli ayi banzenza baba bwongiminanga ayi kusambila Yave. (1 Mintinu 8:41-43) Yesu wufundisa basi Yuda baba sadila tempelu mwingi kusumbisa, bakitula yawu nzo yi mivi. Mambu bawu bavanga maba kaka batu ba zitsi zyoso mwingi kufikama Yave kukhati nzo’andi yi lusambulu, baba tula nkaku mwingi babika baka lwaku lu kunzaba.

(Malako 11:27, 28) Bawu batuka dyaka ku Yelusalemi. Ayi bo nandi kaba dyengila ku khati tempelo, zimfumu zi zinganga zi Nzambi, minsoniki mi zithumu ayi bakulutu ba bimvuka bayiza kwidi nandi. 28 Banyuvula: ‘mu lulendu mbi wumvangila mambu amomo? Ayi nani wukuvana lulendu mwingi kuvanga mambu amomo?”

jy 244 ¶7

Nti wu Makundi ma Figo Kasadila Mwingi Kulonga Matedi Kiminu

Vasa vyoka ko beni thangu, Yesu ayi minlonguki myandi batuka ku Yelusalemi. Dedi bo kaba vangilanga, Yesu wuyenda ku tempelu ayi wutona kulonga. Zimfumu zi zinganga Nzambi ayi bakulutu ba bimvuka, bo bazaba mambu Yesu kavanga mu kilumbu kinkaka kwidi batu bo baba sumbisa ku tempelu, biza kumfyesa: ‘Mu lulendu mbi wumvangila mambu amomo? Ayi nani wukuvana lulendu mwingi kuvanga mambu amomo?’—Malako 11:28.

Matangu ma Kibibila

(Malako 12:13-27) Batuma ndambu yi Bafalisi ayi batu ba dikabu di Helodi biza kwidi nandi mwingi batomba lwaku di kumbwidila mu mambu kalenda koluka. 14 Bo batuka, bawu bankamba: “A Nlongi tuzebi ti ngyewu wummonanga ko boma bu mutu, bila wutalanga bizizi bi batu ko, weti longa nzila yi Nzambi mu bukyedika. Diawu wutukamba, minswa midi mu kufuta phaku kwidi Sezali voti ndamba? 15  Tufweti futa voti tubika futa? Vayi Yesu wuzaba mayindu mawu ayi wuba kamba: Kibila mbi lukumfyedila? Luthwadila denali kimweka mwingi ndikitala.” 16 Bannatina kiawu ayi nandi wuba yuvula: ‘Kizizi akiki kidi kinani ayi bisono abibi binani?’ Bamvutudila: “Bi Sezali.” 17 Buna Yesu wuba kamba: ‘Diawu luvana bima bi Sezali kwidi Sezali; bima bi Nzambi kwidi Nzambi.’ Baboso basimina ngolo. 18 Bosi Basaduki, batu bobo bantubanga ti bafwa balendi vulubuka ko, bayiza kwidi Yesu ayi banyuvula: 19 ‘Nlongi Mose wutusonikina ti dibakala dikwela bo kafwidi enati kasa buta bana ko, buna khomb’andi kafweti vinginina nkyeto wowo kabikidi mwingi kabuta bana mu dyambu di khomb’andi wufwa. 20 Vaba sambwadi di zikhomba zi babakala. Wutheti wukwela nkyeto, wufwa vayi kasa buta bana ko. 21 Wumwadi wuvinginina nkyeto beni, vayi nandi mvandi wufwa mu khambu buta bana. Buawu bobo buvangimina kwidi khomba yintatu. 22 Nate sambwadi yoso bakwela nkyeto beni, vayi basa buta ni mwana ko. Kumzimunina nkyeto beni mvandi wufwa. 23 Buna mu kilumbu ki luvulubukusu, nkyeto beni wela ba wunani? Bila sambwadi yoso yinkwela.’ 24 Yesu wuba kamba: “Lulembu kukivuna, bila lusa zaba ko Masonoko ayi lusa zaba ko lulendu lu Nzambi. 25 Bila batu bafwa bo bela vulubuka, babakala balendi bwe kwela ko ni bakyeto bela kuba kwedisa, vayi bela ba buka zimbasi ku diyilu. 26 Vayi mu matedi luvulubukusu lu bafwa, lusa tanga ko mu buku yi Mose, mu matedi nti wu zitsendi phila Nzambi kayolukila ti: ‘Minu ndidi Nzambi yi Abalahami, Nzambi yi Isaki, Nzambi yi Yakobi’?. 27 Nandi kasi ko Nzambi yi batu bafwa, vayi Nzambi yi batu badi moyo. Diawu mu nzimbala yinneni lwidi.’

28 NGONDA YINTANU–3 NGONDA YINSAMBANU

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | MAlAKO 13-14

‘Keba Kubwa mu Ntambu mu Kibila ki Boma bu Mutu’

(Malako 14:29) Vayi Petelo wunkamba: ‘kheti baboso bela thotwa mu kiminu vayi minu ndilendi ko’

(Malako 14:31) Vayi Petelo wutatamana kukwatama: ‘kheti ndi fwa yaku, vayi ndilendi kubika ko.’ Baboso mvawu batuba mawu.

(Malako 14:50) Baboso bambika ayi batina.

(Malako 14:47) Vayi mutu wumweka mu bawu baba vana wubasisa mbedi’andi wunzenga dikutu di kisadi kimweka ki mfumu yi zinganga Nzambi.

(Malako 14:54) Vayi Petelo, wunlandakana mu kinanu ti ku luphangu lu mfumu yi zinganga Nzambi. Wukala va kimweka ayi minsungi va mwinda mbazu baba yota.

(Malako 14:66-72) Mu thangu Petelo kaba kuwanda, kukhati luphangu, kisadi kimweka ki nkyeto kiba salanga kwidi mfumu yi zinganga Nzambi kiyiza. 67 Bo kamona Petelo wunyota mbazu, wuntala mbote ayi wukamba: “Ngye mvaku wuba va kimweka ayi Yesu mwisi Nazaleti.” 68 Vayi Petelo wumanga ayi wukamba: ‘Ndisa nzaba ko ayi ndisi mvisa ko mambu widi mu kutuba.’ Bosi wubasika, wuyenda telama va ndambu mwelu wu luphangu. 69 Kisadi beni ki nkyeto bo kamona dyaka Petelo wukamba dyaka batu bobo baba vana: ‘Awuwu widi wumweka mu bawu.’ 70 Vayi Petelo wubwe manga dyaka. Va vyoka mwa thangu batu baba vana, bakamba dyaka Petelo: ‘Bukyedika ti ngye widi wumweka mu bawu kibila widi mwisi Ngalili.’ 71 Nandi wutona kukisinga ayi wuleva mpese ti: ‘ndisa zaba ko mutu wowo mulembu tubila!’ 72 Muna thangu beni tsusu yikokula mu khumbu yimwadi. Ayi Petelo wutebuka moyo matuba Yesu ti: ‘Ava tsusu yikokula mu zikhumbu zi wadi, ngye ma wumbanga mu zikhumbu zitatu.’ Bo kayindula mawu wutona kudila ngolo.

ia 200 ¶14

Nandi Wulonguka Kulemvukila Kwidi Mfumu’andi

14 Bo Petelo kaba landakana Yesu mu keba keba wutuka va mwelu yi nzo yimweka yiluta ku Yelusalemi. Yiba nzo yi Kayafa, wuba mfumu zinganga Nzambi wuba kimvwama ayi kimfumu kingolo. Zinzo ziphila ayiyi baba zitungilanga na luphangu va khatitsika ayi mwelu va ntwala. Petelo kasa ba ko nswa mwingi kukota. Vayi Yoane wuzaba mfumu zinganga Nzambi ayi wuba kuna khati, nandi wudinda kwidi nkyeto wuba salanga vana mwingi kabika Petelo kakota. Ḿba Petelo kasa fikama ko vaba Yoane, ayi kasa tomba ko kukota kukhati nzo mwingi kutelama va khonzo mfumu’andi. Nandi wutatamana kukala ku luphangu, kuna bisadi baba vyoka va bwilu beni, waba yota mbazu, wuba tala batu bobo bavana bimbangi bi luvunu baba kotanga ayi kubasika va kibwangu baba fundisa Yesu.—Malako 14:54-57; Yoane 18:15, 16, 18.

it-3 211 ¶5

Petelo

Bo bansadisa kwidi nlandikini wunkaka wo mvandi ḿba wunlandakana ti ku nzo yi mfumu zinganga Nzambi, Petelo wukota ku luphangu. (Yoane 18:15, 16) Nandi kasa kala ko swi va khonzo’andi vayi wuyenda kwe yota mbazu. Mwinda wu mbanzu wawu wusadisa batu mwingi bambakula ti nandi wuba kilandi ki Yesu, ayi nandi waba koluka buka mwisi Ngalili, diawu baluta kumbakudila. Bo banyuvula, Petelo wumanga khumbu tatu ti nandi kasa zaba ko Yesu, wukisinga mwingi bakikinina mambu kaba tuba. Tsusu yikokula mu khumbu yimwadi ayi Yesu ‘wubaluka ayi wutala Petelo.’ Bosi Petelo wubasika mu kyunda ayi wudila ngolo. (Matai 26:69-75; Malako 14:66-72; Luka 22:54-62; Yoane 18:17, 18; mona LUKOKULU LU TSUSU; KULEVA PHESI.) Vayi, dyambu dyo Yesu kadinda ditedi Petelo disunduka, ayi kiminu ki Petelo kisa lebakana ko.—Luka 22:31, 32.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Malako 14:51, 52) Vayi ditoko dimweka wuvwata to diphiya di nledi, wutona kunlandakana mu kumfikama, ayi batomba kukanga, 52 Vayi nandi wuyekula diphiya beni ayi wutina pheni nkwa.

w08 15/2 30 ¶6

Mambu Mankinza Madi mu Buku yi Malako

14:51, 52—Nani wuba ditoko ‘wutina pheni nkwa’? Malako nandi to wutubila kinongo akiki, diawu tulenda tubila ti nandi mutu beni.

(Malako 14:60-62) Buna mfumu wu zinganga Nzambi wutelama va khatitsika batu boso, wuyuvula Yesu: ‘Wisi ko ni dyambu di kuvutudila? Mbi wulenda tuba mu matedi Kimbangi kyo batu baba balembu kutelimina?’ 61 Vayi nandi kasa vutula ko ni dyambu. Mfumu zinganga Nzambi wunyuvula dyaka: ‘Ngye widi Klisto Mwana wu Mutu Wusakumunu?” 62 Yesu wumvutudila: ‘Ngete ndidi! Ayi benu mwela mona Mwana mutu bekala va koko ku lulendu ayi mwela mona phila kela kwizila mu matuti.’

jy 287 ¶4

Banata Yesu kwidi Anasi, Bosi Kwidi Kayafa

Kayafa zebi ti kwidi basi Yuda disa ba ko dyambu di kusakana kutuba ti widi Mwana wu Nzambi. Theti, bo Yesu katedila Nzambi Tat’andi, basi Yuda batomba kumvonda kibila bawu baba tuba ti nandi wuba ‘kukidedikisa ayi Nzambi’ (Yoane 5:17, 18; 10:31-39) Bo kazaba mabanza mawu, Kayafa wutona kukwika Yesu: ‘Ndikulomba mu dizina di Nzambi yi moyo, wutukambi ti ngye Klisto, Mwana Nzambi!’ (Matai 26:63) Bukyedika, Yesu wukikinina ti nandi widi Mwana Nzambi. (Yoane 3:18; 5:25; 11:4) Na manga kuvana mvutu, mawu malenda visulu ti nandi kasi ko Mwana Nzambi ayi Klisto. Diawu Yesu katubila: ‘Ngete ndidi; Ayi benu mwela mona Mwana mutu bekala va koko ku lulendu ayi mwela mona phila kela kwizila mu matuti.’—Malako 14:62.

Matangu ma Kibibila

(Malako 14:43-59) Ayi muna thangu beni bo kaba koluka, Yuda, wumweka mu kumi wadi wuyiza va kimweka ayi nkangu wu batu, banata zimbedi ayi zimbondo, batumu kwidi zimfumu zinganga Nzambi, minsonikini ayi kwidi bakulutu ba basi Yuda. 44 Yuda, mutu wuyekula Yesu wubavana kidimbu akiki: ‘Woso mutu ndinkwiza vana besi buna nandi lufweti kanga ayi lunnata.’ 45 Bo Yuda kavitila, wufikama vaba Yesu ayi wuntela, ‘A Nlongi’ bosi wumvana besi. 46 Buna bawu bambwila ayi bankanga. 47 Vayi mutu wumweka mu bawu baba vana wubasisa mbedi’andi wuzenga dikutu di kisadi kimweka ki mfumu zinganga Nzambi. 48 Yesu wuba yuvula: “Ndyeka [mwivi] mwingi lwiza khanga ayi zimbedi ayi zimbondo zi minti mu myoko? 49 Bilumbu byoso ndibe kalanga yinu va kimweka, ndibe longanga mu nzo Nzambi ayi lusa khanga ko. Vayi mambu moso amama mavangimini mwingi kudedikisa masonoko.’ 50 Baboso bambika ayi batina. 51 Vayi ditoko dimweka wuvwata to diphiya di nledi, wutona kunlandakana mu kumfikama, ayi batomba kunkanga, 52 vayi nandi wuyekula diphiya beni ayi wutina pheni nkwa. 53 Banata Yesu kwidi mfumu zinganga zi Nzambi, kuawu kukutakana zimfumu zyoso zi zinganga zi Nzambi, bakulutu ba bimvuka ayi minsoniki. 54 Vayi Petelo, wunlandakana mu kinanu ti ku luphangu lu mfumu yi zinganga Nzambi. Wukala va kimweka ayi minsungi va mwinda mbazu baba yota. 55 Zimfumu zi zinganga zi Nzambi ayi batu boso ba lukutukunu lunneni, batomba kimbangi mu dyambu di Yesu mwingi babaka kibila ki kumvondila vayi basa baka ko. 56 Bila bawombo bavana bimbangi bi luvunu mu dyambu dyandi, vayi bimbangi beni bisa dedakana ko. 57 Bosi ndambu yi batu bankaka batelama mwingi kuvana kimbangi ki luvunu, bawu batuba: 58 “Tuyuwa bo katuba ti, ‘ndyela tolumuna nzo Nzambi ayiyi yitungulu mu myoko mi batu, vayi mu bilumbu bitatu ndyela tunga yinkaka yoyi yela khambu tungulu mu myoko mi batu.’” 59 Vayi kheti batuba mawu, bimbangi biawu bisa dedakana ko.

    Zibuku mu Ibinda (2008-2025)
    Basika
    Kota
    • Ibinda
    • Kufila
    • Phila Wuntombila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zithuadusulu bu Kusadila
    • Nsiku wu no Wuvuidi
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Kota
    Kufila