DILONGI 39
Phila yoyi Nzambi keta tadila menga
Menga mfunu wombo madi. Kondu mawu, nginu kadi mutu kedi nzinga ko. Nzambi niandi mvangi’eto, fueni kuandi katukamba phila mbi yimboti yisadila menga. Mbi katubidi mu diambu ditadidi menga? Tulenda madia kueto voti kumavutulu mu nitu? Ayi bue tulenda bakila zinzengolo zimboti mu diambu ditadidi menga?
1. Phila mbi Yehova keta tadila menga?
Yehova wukamba bisadi biandi mu thangu thama: “Muela wuvangu kioso ki kinsuni widi menga.” (3 Mose 17:14) Kuidi Yehova, menga mammonisa luzingu. Luzingu luidi lunlongo bila didi dikaba di Nzambi. Diawu menga phe madidi manlongo.
2. Tsadulu mbi yi menga Nzambi kakandikidi?
Yehova wukandika bisadi biandi bio biba mu luzingu tuamina Kristu kiza ti babika dianga menga. (Tanga 1 Mose 9:4 ayi 3 Mose 17:10.) Wu bue vana diaka nsiku beni kuidi bakristu mu thangu kimvuka kintuadisi kibalomba ‘bamanga menga.’—Tanga Mavanga 15:28, 29.
Manga menga mbi yinsundula? Enati munganga wukandikidi kadi bue nuanga malavu, mawu lembo kumanuanga. Buabu enati bafubikisidi bidia bidi ayi malavu, wulenda kubidia voti wulenda yangalala bavutula malavu beni mu mianzi? Nana, wedi butudila ko. Bobuawu phe Nzambi katukembi tumanga menga yinsundula tulendi ko kumanua, kadi dia mbizi yo yisi zengu ko dinga, voti bidia bio batudidi menga.
Mbi tulenda tuba mu diambu ditadidi sadila menga banga bilongo? Zimbukulu zinkaka zisi ko nguizani ayi minsiku mi Nzambi. Yinsundula vutulu menga mawu veka voti bima bio binneni bidi mu menga, bima beni bidi: globules rouges, globules blancs, plaquettes ayi plasma. Zimbukulu zinkaka zisi sudukusu ko bumboti mu minsiku mi Nzambi, kuzisadila voti kadi kuzisadila. Mu kifuani, zimbukulu zinkaka zieta sadila bima bifioti fioti bio bibedi mu bima binneni bio bidi mu khati menga. Ayi madiela mankaka ma minganga meta tula ti basadila menga ma mutu nioni wum’bela. Mu mambu beni momo, kadika mutu kafueti baka nzengolo niandi veka, sadila madiela beni momo voti kadi kumasadila.a—Ngalatiya 6:5.
TUVISA MBOTI MBOTI
Tutala bue bubakila zinzengolo mu diambu ditadidi tsadulu yi menga banga bilongo.
3. Baka zinzengolo zimboti zinyangidika Yehova mu mambu matadidi mbukulu
Bue bubakila zinzengolo zidi nguizani ayi phila yoyi Nzambi keta tadila menga? Tala VIDEO ayi tubila mfunu wusadila zindongi zia zilandikini.
Sambila mosi wubaka nduenga.—Zaki 1:5.
Tomba zitsikudukusu zi Bibila zio zintubila diambu diaku.—Zingana 13:16.
Tomba buzabila ziphila zimbukulu zio zieta sadulu va buala vo weta vuanda.
Tomba buzabila phila mbi yimbukulu yoyi ka wulendi kikinina ko.
Ba sikididi ti beki nzengolo yo yidi nguizani ayi kansasa kiaku.—Mavanga 24:16.b
Bambuka moyo ti kadi mutu—Bu ba nnuni voti nketo’aku, nkulutu voti nlongi’aku wu Bibila—lenda baka nzengolo va buangu ki kansasa kiaku.—Loma 14:12.
Sonika zinzengolo ziaku mu phapi.
4. Bambangi zi Yehova beta tomba buku mu phila yilutidi yimboti
Wulenda kuaku tumukina nsiku wu Nzambi mu mambu matadidi menga ayi baka mbukulu yi lutidi yimboti. Tala VIDEO.
Tanga Tito 3:2 ayi vana mvutu mu kiuvu kiaki:
Bila mbi tufueti soludilanga ayi ba nguizani yimboti ayi minganga?
Bima bio fueti manga |
Bima biobi kadika mukristu kalenda bakila nzengolo |
|---|---|
A. Plasma |
Bima bifioti fioti bio bikala ba mu plasma |
B. Globules blancs |
Bima bifioti fioti bio bikala ba mu globules blancs |
C. Plaquette |
Bima bifioti fioti bio bikala ba mu plaquettes |
D. Globules rouges |
Bima bifioti fioti bio bikala ba mu globules rouges |
5. Bima bifioti fioti bio bikala ba mu bima biya binneni bio bikala mu khati menga
Mu menga mukala na bima biya binneni, bima beni bidi: globules rouges, globules blancs, plaquettes ayi plasma. Bima beni bio bikala diaka na bima binkaka bifioti fioti bio bieta tedulu “fractions du sang.”c Bima beni bio binkaka bifioti fioti beta bisadila mu diambu di nuanisa bimbevo voti tula menga mabika bobima mawombo va buangu kiluedi mu nitu.
Mu thangu yitadidi bima bio bifioti fioti bio bikala ba mu bima binneni bio bikala ba mu menga, kadika mukristu kafueti baka nzengolo yandi veka mu landakana kansasa kiandi kio kilongu mu Bibila. Batu bankaka balenda kuawu baka nzengolo yi manga mbukulu yo yeta sadila bima bifioti fioti bio bikala ba mu bima binneni bio bikala mu menga vayi batu bankaka balenda kuawu kubikikinina.
Tuamina wubaka nzengolo yitadidi bima bifioti fioti bio bikala ba mu bima binneni bio bikala mu menga, mosi wuzaba keni wulenda kikinina kubibisadila voti nana, wukiyuvula kiuvu kiaki:
Bue ndilenda sudikisila munganga bila kioki mbangini voti khikinini tsadulu yi kima kimosi voti yi bima biwombo bio bikala mu bima bifioti fioti bio bikala ba mu bima biya binneni bio bikala mu menga?
BALENDA KUYUVUSA: “A mbimbi mbi yidi kikinina bavutula menga?”
Mbi wulenda vutula?
MU BUKHUFI
Yehova kazolanga ko tusadila menga mu phila yimbimbi.
Phutukulu
Bila mbi menga madidi manlongo kuidi Yehova?
Bue tuzabidi ti minsiku mi Nzambi miomi mitubidi ti tumanga menga mitadidi phe phutudulu menga?
Mbi bilenda kusadisa wubaka zinzengolo zimboti mu diambu ditedi tsadulu yi menga banga bilongo?
TALA MAMBU MANKAKA
Mambu momo mafueti kusadisa wubaka zinzengolo zimboti mu diambu ditedi tsadulu yi menga maku ku nzo m’buku.
Mambu momo tufueti zaba mu diambu tubaka bubakila nzengolo yi kikinina voti manga bima bifioti fioti bio bikala ba mu bima biya binneni bio bikala mu khati menga.
Mbi bisadisa munganga mosi kakikinina ti phila yo Yehova keta tadila menga yawu yimboti?
“Nandimi oyo Nzambe alobi mpo na makila” (Lamuká! ya 08/12/2003)
Bue bakulutu bobo badi mu comités de liaison hospitaliers beta sadisila bakhomba ziawu ba babakala ayi ba baketo.
a Tala dilongi 35, diodi ditubidi “Bue wulenda bakila zinzengolo zimboti.”
b Tala paragraphi 5 yi dilongi diadi yi tubidi, “Bima bifioti fioti bio bikala ba mu bima biya binneni bio bikala mu khati menga”; tala noti 3, “Madiela ma minganga mu mambu matadidi tsadulu yi menga”.
c Kuidi baminganga minkaka, bima biya binneni bikala mu menga bawu beta bitedila zifrakisio zi menga. Diawu bufueni sudikisa munganga nzengolo’aku yi manga vutulu menga voti manga vutulu bima biya binneni bio bikala mu menga, bima beni bidi: globules rouges, globules blancs, plaquettes ayi plasma.