Diciembre

¿Jeʼel wa u páajtal u kaʼa kuxkíintik Jéeoba le kimenoʼoboʼ? Jeʼeleʼ, tumen letiʼeʼ «jach táaj yaan u poder» (Apo. 1:8). Le oʼolaleʼ jeʼel u páajtal tak u xuʼulsik le kíimiloʼ (1 Cor. 15:26). Uláakʼ baʼax oʼolal k-creertik yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ tumen Jéeobaeʼ ku páajtal u kʼaʼajsik tuláakal baʼal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ku tʼanik tuláakal le estrellaʼob tu kʼaabaʼoboʼ (Isa. 40:26). Le oʼolal letiʼeʼ ku páajtal u kʼaʼajsik le máaxoʼob tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ (Job 14:13; Luc. 20:38). Ku páajtal u kʼaʼajsik bix u wíinkliloʼob, u modosoʼob yéetel bix kuxlikoʼob kaʼachi. Jeʼex k-ilkoʼ jeʼel u páajtal k-creertik yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ tumen Jéeobaeʼ taak u beetik yéetel jeʼel u páajtal u beetkeʼ. Uláakʼ baʼax eʼesik yaan u beetkeʼ tumen yaan máaxoʼob tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintik. Úuchjeakileʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj poder tiʼ Jesús bey xan tiʼ uláakʼ máakoʼob utiaʼal u kaʼa kuxkíintikoʼob kimenoʼob. w23.04 pág. 9, 10 § 7-9

Wa k-eʼesik jatsʼuts modos yéetel utsileʼ maas jeʼel u yóotkoʼob u chʼenxikintikoʼoneʼ. Pero wa k-ilik yaan máax chéen taak u baʼateltʼaan wa chéen taak u burlarkoʼoneʼ maʼ unaj k-seguertik le tsikbaloʼ (Pro. 26:4). Chéen baʼaleʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ maʼ tuláakal máak beyiʼ, yaneʼ jeʼel u chʼenxikintikoʼoneʼ. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ yaʼab utsil ku taasik maʼ u séeb kʼuuxil máak. Le beetkeʼ kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech a weʼes jatsʼuts modos kéen kʼáataʼaktech wa baʼax bey xan kéen aʼalaʼaktech baʼal. Kʼaʼajaktecheʼ wa maʼ ta séeb kʼuuxileʼ jeʼel u yáantaj utiaʼal maʼ a baʼateltʼaan yéetel le máaxoʼob maʼ de acuerdoʼob yéetel le baʼaxoʼob ka creerkoʼ. Wa ka tʼaan yéetel respeto bey xan yéetel utsileʼ jeʼel a wáantik le máakoʼob utiaʼal ka u tsʼáaʼob cuenta maʼ jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal t-contraoʼ bey xan tu contra le Bibliaoʼ. Le beetkeʼ maʼalob ka k-beet baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Mantatsʼ unaj a líiʼskabaʼex utiaʼal a tʼaaneʼex tu táan jeʼel máaxak[eʼ], [ . . . ] chéen baʼaleʼ beeteʼex yéetel jeetsʼelil bey xan yéetel respeto» (1 Ped. 3:15). w23.09 pág. 19 § 18, 19

Koʼox ilik cuatro baʼaloʼob ku beetik juntúul máak yaan u paciencia. Yáaxeʼ maʼ tu séeb kʼuuxil. Kex táan u beetaʼal wa baʼax tiʼ tumen u maasileʼ maʼ tu sutik u jeel, tsʼoʼoleʼ kex estresadoeʼ maʼ tu kʼeʼekʼeyik u maasil (Éxo. 34:6). U kaʼapʼéeleʼ le máax yaan u pacienciaoʼ maʼ tu desesperar mix tu kʼuuxil kex ka xáanak táan u beetik wa táan u páaʼtik wa baʼax (Mat. 18:​26, 27). U yóoxpʼéeleʼ juntúul máax yaan u pacienciaeʼ maʼ tu jáajan beetik wa baʼax, baʼaxeʼ táanil ku kutal u tukult bix ken u beetil. Wa ku kʼubéentaʼal tiʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼaneʼ maʼ tu jaranchʼaktik, baʼaxeʼ ku jóoʼsik tiempo utiaʼal u tuklik bix ken u beetil utiaʼal u jóokʼol tubeel. U kanpʼéeleʼ le máax yaan u pacienciaoʼ maʼ tu quejarkuba kéen u aktáant pruebaʼob. Le máax yaan u pacienciaoʼ ku yilik u tuukul tiʼ le bendiciónoʼob yaantiʼoʼ yéetel ku meyajtik Jéeoba yéetel kiʼimak óolal (Col. 1:11). Le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼalob ka u beetoʼob le cuatro baʼaloʼob tsʼoʼok k-xakʼaltikoʼ. w23.08 pág. 20, 21 § 3-6

Tuláakloʼon jach kʼaʼabéet k-kanáantik k-puksiʼikʼal, tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ ku xakʼaltik u puksiʼikʼal máak. Leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ letiʼeʼ ku páajtal u yilik baʼax yaan tu tsʼuʼ k-puksiʼikʼal yéetel u yojel bix k-uʼuyikba. Jéeobaeʼ ku maas yaabiltikoʼon wa k-chʼaʼik en cuenta le consejoʼob ku tsʼáaikoʼ (Juan 4:14). Wa k-chupik k-puksiʼikʼal yéetel le naʼat ku taal tiʼ letiʼoʼ maʼ kun okol t-tuukul le tuusoʼob yéetel le baʼaloʼob kʼaastak ku yaʼalik Satanás yéetel u kʼasaʼan yóokʼol kaaboʼ (1 Juan 5:​18, 19). Wa k-maas natsʼikba tu yiknal Jéeobaeʼ yaan k-maas yaabiltik yéetel yaan k-maas respetartik. Tsʼoʼoleʼ maʼ ken k-beet mix baʼal jeʼel u beetik u yaatal u yóoleʼ, hasta yaan k-pʼektik le baʼaxoʼob u pʼekmoʼ. Marta, juntúul kiik kajaʼan Croaciaeʼ táan kaʼach u túulchʼintaʼal utiaʼal ka lúubuk tiʼ núupkʼeban. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Maʼ tu páajtal kaʼach in luʼsik tin tuukul maʼ kʼaas ka kʼebanchajkeniʼ, pero maʼ tin beetiʼ tumen kin respetartik Jéeoba». Toʼon xaneʼ le kéen túulchʼintaʼakoʼon k-beet baʼax kʼaaseʼ maʼalob ka k-beet jeʼex Martaeʼ. w23.06 pág. 20, 21 § 3, 4

Jesúseʼ u yojleʼ Jéeobaeʼ u kʼáat u santificart u kʼaabaʼ wa u yeʼesik maʼ jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal tu contraoʼ. Le oʼolal tu kaʼansaj tiʼ u discípuloʼob ka u kʼáatoʼob ich oración lelaʼ: «K-Taata yanech teʼ kaʼanoʼ, santificartaʼak a kʼaabaʼ» (Mat. 6:9). Jesúseʼ u yojleʼ lelaʼ letiʼe baʼax maas importanteoʼ. U jaajileʼ chéen Jesús tsʼoʼok u beetik yaʼab baʼaloʼob utiaʼal u santificartik u kʼaabaʼ Jéeoba. Kex beyoʼ le ka maʼach Jesús tumen u enemigoʼobeʼ tu yaʼaloʼobeʼ táan bin u tʼaan tu contra Dios. Utiaʼal Jesúseʼ lelaʼ junpʼéel nojoch kʼeban. Le beetik antes tiʼ u maʼachleʼ jach tristechaji tumen u yojel yaan u yaʼalaʼal ka kíimsaʼak yoʼolal le nojoch kʼebanaʼ. Maʼ xaaneʼ letiʼe baʼax beet u ‹jach chiʼichnaktal yéetel u yaatal u yóol› Jesúsoʼ (Luc. 22:​41-44). w24.02 pág. 11 § 11

Le táan k-áalkabtik u carrerail le kuxtaloʼ kʼaʼabéet k-ilik k-maas yaabiltik Jéeoba yéetel Jesús ke k-familia (Mat. 10:37). Pero lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa yaan u xuʼulul k-tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ k-familia tumen k-tuklik maʼ tun antaltoʼon tiempo utiaʼal k-meyajtik Jéeobaiʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ utiaʼal k-lúubul utsil tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ Jesúseʼ kʼaʼabéet k-beetik le baʼax ku páaʼtaʼal tiʼ toʼon ichil le familiaoʼ (1 Tim. 5:​4, 8). Le baʼax ku yaʼalik Jéeoba ka k-beetoʼ utiaʼal k-utsil. Por ejemploeʼ letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ kʼaʼabéet u yaabiltikubaʼob yéetel u respetarkubaʼob, le taatatsiloʼoboʼ kʼaʼabéet u yaabiltik yéetel u kaʼansik u paalaloʼob, tsʼoʼoleʼ le paalaloʼoboʼ kʼaʼabéet u yuʼubik u tʼaan u taataʼob (Efe. 5:33; 6:​1, 4). Wa íichamtsilech, atantsilech bey xan wa hijotsilecheʼ ilawil a beetik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Maʼ a beetik chéen baʼax ka tuklik, le baʼax suuk u beetaʼal teʼ tuʼux kajaʼanechoʼ wa le baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ. Maas maʼalob ka a xakʼalt le publicaciónoʼob u jóoʼsmaj u kaajal Diosoʼ, tumen teʼeloʼ yaan yaʼab consejoʼob ku taal tiʼ le Bibliaoʼ. w23.08 pág. 28 § 6, 7

Jach maʼalob ka u kan le kiikoʼob jejeláas baʼaloʼoboʼ. Yaan tiʼ le baʼaloʼob ku kankoʼob tu paaliloʼoboʼ jeʼel u meyajtiʼob tuláakal u kuxtaloʼobeʼ. Por ejemploeʼ kan tsʼíib yéetel xook tubeel. Yaan tuʼuxoʼobeʼ maʼ kʼaʼanaʼan u yilaʼal ka u kan tsʼíib yéetel xook le koʼoleloʼoboʼ. Pero lelaʼ kʼaʼanaʼan utiaʼal le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ (1 Tim. 4:13). Le oʼolaleʼ ilawil a kanik xook yéetel tsʼíib tubeel. Leloʼ yaan u taasiktech utsil. Por ejemploeʼ maas séeb jeʼel a kaxtik meyajeʼ, yéetel yaan xan u páajtal a xokik yéetel a kaʼansik u Tʼaan Dios. Pero u maas jatsʼutsileʼ yaan u páajtal a maas natsʼkaba tu yiknal Jéeoba le kéen tuukulnakech tiʼ le baʼax ka xokik teʼ Bibliaoʼ (1 Tim. 4:15). w23.12 pág. 20 § 10, 11

Unaj k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba utiaʼal maʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastak. Como kʼebanoʼoneʼ jach ku difíciltaltoʼon k-beetik baʼax maʼalob. Tsʼoʼoleʼ Satanáseʼ ku beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-beetik baʼax kʼaas. Por ejemploeʼ ku yilik u kʼaskúuntik k-tuukul yéetel náaysaj óoloʼob maʼ maʼalobtakiʼ tumen u yojel wa ku chuʼupul k-tuukul yéetel le baʼaloʼobaʼ yaan u pʼáatal maʼ limpio yaniloʼon tu táan Jéeobaiʼ. Tsʼoʼoleʼ leloʼ jeʼel u beetik k-lúubul tiʼ junpʼéel nojoch kʼebaneʼ (Mar. 7:​21-23; Sant. 1:​14, 15). Kʼaʼabéettoʼon u yáantaj Jéeoba utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas. Tiʼ u oraciónil le Padrenuestrooʼ Jesúseʼ tu yaʼalaj ka k-kʼáat tiʼ Jéeoba lelaʼ: «Maʼ a chaʼik k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas, baʼaxeʼ kanáantoʼon tiʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ» (Mat. 6:13). Jéeobaeʼ taak u yáantkoʼon, chéen baʼaleʼ kʼaʼabéet k-kʼáatiktiʼ yéetel k-beetik le baʼax k-aʼalik ich oraciónoʼ. w23.05 pág. 6, 7 § 15-17

Le íichamtsil yéetel le atantsil maʼalob u biskubaʼob yéetel Jéeobaoʼ yaan u aktáantkoʼob jeʼel baʼalak problemail jeʼel u beetik u xuʼulul u yaabiltikubaʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ wa maʼalob u biskubaʼob yéetel Jéeobaeʼ yaan u yeʼeskoʼob le jatsʼuts modos ku yeʼesik letiʼoʼ. Por ejemploeʼ, yaan u yeʼesik u yutsiloʼob, u pacienciaʼob yéetel yaan u perdonarkubaʼob (Efe. 4:32–5:1). Wa le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku yeʼeskoʼob jatsʼuts modoseʼ yaan u maas yaabiltikubaʼob. Lena, juntúul kiik maas tiʼ 25 años tsʼoʼokok u beeleʼ, ku yaʼalik: «Wa a núup u yaabiltmaj Jéeobaeʼ maas ka yaabiltik yéetel ka respetartik». Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ tiʼ tuláakal u chʼiʼibal Davideʼ, Jéeobaeʼ tu yéeyaj José yéetel María utiaʼal u kanáantkoʼob le Mesíasoʼ. ¿Baʼaxten tu yéeyoʼob? Tumen tu kaʼatúulaloʼobeʼ jach maʼalob u biskubaʼob yéetel Jéeoba yéetel u yojel mantatsʼ kun chʼaʼabil en cuenta u consejoʼob. w23.05 pág. 21 § 3, 4

Jesúseʼ perfecto, pero le máaxoʼob u yéeymaj utiaʼal u nuʼuktikoʼonoʼ maʼatech. Le oʼolal yaan kʼiineʼ ku chan difíciltaltoʼon k-beetik le baʼax ku yaʼalikoʼobtoʼonoʼ, maases wa maʼ k-kʼáat k-beetiʼ. Bey úuchik tiʼ Pedrooʼ. Juntúul ángeleʼ tu yaʼalajtiʼ ka u jaant baʼalcheʼob, según le Leyoʼ, maʼ limpio yaniloʼob tu táan Diosiʼ. ¡Chéen baʼaleʼ Pedroeʼ óoxtéen tu yaʼalaj maʼ ken u jaante! (Hech. 10:​9-16). Pedroeʼ maʼ tu naʼatik kaʼach baʼaxten ku yaʼalaʼaltiʼ ka u beet beyoʼ. Apóstol Pabloeʼ yaan kʼiineʼ kex maʼ maʼalob tu yilil le baʼax aʼalaʼabtiʼ ka u beetoʼ tu yuʼubaj tʼaan. Juntéenjeakeʼ aʼalaʼabtiʼ tumen le ancianoʼob yanoʼob Jerusalén unaj u bin teʼ templo yéetel kantúul xiiboʼob utiaʼal ka u limpiokíintubaʼoboʼ. Wa ku beetkeʼ yaan u yeʼesik maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalaʼal tu contraoʼ. Pabloeʼ u yojleʼ mix baʼal kʼaas u beetmaj, yéetel le cristianoʼoboʼ minaʼanoʼob kaʼach yáanal le Leyoʼ. Kex beyoʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼax tu beetaj: «Ka sáaschaj tuláakʼ kʼiineʼ Pabloeʼ bin yéetel le kantúul máakoʼoboʼ ka tu limpiokíintuba tu yéeteloʼob jeʼex u yaʼalik le leyoʼ» (Hech. 21:​23, 24, 26). Yéetel le baʼax tu beetoʼ Pabloeʼ áantajnaj utiaʼal ka u bisuba maʼalob le sukuʼunoʼoboʼ (Rom. 14:​19, 21). w23.10 pág. 10 § 15, 16

Maʼ xaaneʼ a kʼáat ka u respetartech a amigo. Bey túun xanoʼ utiaʼal k-bisikba maʼalob yéetel Jéeobaeʼ kʼaʼabéet xan k-respetartik. Kex jeʼel bukaʼaj tiempo joʼopʼok k-meyajtik Jéeobaeʼ tuláakloʼon kʼaʼabéet k-respetartik. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax u kʼáat u yaʼal u respetartaʼal Dios? Le máax ku respetartik Diosoʼ u yaabiltmaj yéetel ku kanáantik baʼax ku beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba tu yéetel. Jesúseʼ jach bey tu beetiloʼ, letiʼeʼ jach tu respetartaj Jéeoba (Heb. 5:7; Isa. 11:​2, 3). Tsʼoʼoleʼ mantatsʼ tu beetaj baʼax uts tu tʼaan u Taata tumen jach u yaabiltmaj (Juan 14:​21, 31). Jeʼex Jesúseʼ toʼon xaneʼ jach k-respetartik Jéeoba tumen nojoch u yaabilaj, jach yaan u naʼat, toj baʼax ku beetik yéetel jach yaan u poder. K-ojel xaneʼ wa k-beetik baʼax uts tu tʼaaneʼ yaan k-kiʼimakkúuntik u yóol (Sal. 78:41; Pro. 27:11). w23.06 pág. 14 § 1, 2; pág. 15 § 5

Ka joʼopʼ u maas yantal u páajtalileʼ rey Uzíaseʼ joʼopʼ u maas creerkuba, tuʼubtiʼ wa Jéeoba áantik utiaʼal u bin utsil tiʼ. ¿Baʼax k-kanik tiʼ lelaʼ? K-kanikeʼ tuláakal le baʼaloʼob maʼalobtak yaantoʼonoʼ Jéeoba tsʼáaiktoʼon. Le beetkeʼ maʼ unaj k-creertikba yoʼolal le baʼaxoʼob yaantoʼonoʼ, baʼaxeʼ unaj k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba tumen letiʼ tsʼáaiktoʼon (1 Cor. 4:7). Kʼaʼabéet k-eʼesik kabal óolal yéetel k-reconocertik yaan horaeʼ kʼaʼabéet u tsoʼololtoʼon u nuʼuk tumen kʼebanoʼon. Juntúul sukuʼun yaan maas tiʼ 60 años tiʼeʼ ku yaʼalik: «Bejlaʼeʼ maʼ tin ofender kéen tsoʼolokten u nuʼuk, baʼaxeʼ kin wutskíintik le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak kin beetkoʼ». Wa k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba yéetel k-eʼesik kabal óolaleʼ yaan u bintoʼon utsil (Pro. 22:4). w23.09 pág. 10 § 10, 11

Le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ kʼaʼabéetchaj u chúukpajal u yóoloʼob. Letiʼobeʼ sáamsamal ku aktáantkoʼob kaʼach problemas, chéen baʼaleʼ tumen ku meyajtikoʼob Jéeobaeʼ ku chʼaʼpachtaʼaloʼob xan. Por ejemploeʼ, yanoʼobeʼ chʼaʼpachtaʼaboʼob tumen u nuuktakil u religión le judíoʼoboʼ, u autoridadiloʼob Roma yéetel uláakʼoʼobeʼ pʼektaʼaboʼob tumen u láakʼtsiloʼob (Mat. 10:21). Tsʼoʼoleʼ kʼaʼabéet kaʼach u kanáantkubaʼob tiʼ le baʼaloʼob maʼ jaajtak ku kaʼansik le apóstataʼoboʼ, tumen letiʼobeʼ taak kaʼach u jatskoʼob le múuchʼuliloʼ (Hech. 20:​29, 30). Kex beyoʼ le sukuʼunoʼoboʼ chúukpaj u yóoloʼob (Apo. 2:3). ¿Baʼax áantoʼob? Tuukulnajoʼob tiʼ u ejemplo le máaxoʼob chúukpaj u yóoloʼob jeʼex Joboʼ (Sant. 5:​10, 11). Orarnajoʼob xan tiʼ Jéeoba utiaʼal u kʼáatkoʼob u yáantaj (Hech. 4:​29-31). Tsʼoʼoleʼ confiarnajoʼob yaan u bendecirtaʼaloʼob wa ku chúukpajal u yóoloʼob (Hech. 5:41). Toʼon xaneʼ jeʼel u chúukpajal k-óol wa k-tuukul tiʼ u ejemplo le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ bey xan teʼ publicaciónoʼoboʼ. w23.07 pág. 3 § 5, 6

Jéeoba yéetel Jesúseʼ maʼ tu tuklikoʼob wa tsʼoʼoktoʼon beyoʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ apóstol Pedroeʼ tu yaʼalaj maʼ u kʼaj óol Jesúsiʼ. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal tsʼoʼoktiʼ beyoʼ wa yaan u seguer u beetik u discípuloil? Jesúseʼ tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka u muʼukʼaʼankúunt u fe Pedro. Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj xan tiʼ Pedro tsʼoʼok u orar tu yoʼolal yéetel u yojel yaan xan u líiʼsik u yóol le u maasil sukuʼunoʼoboʼ (Luc. 22:​31, 32). Maʼ xaaneʼ jach líikʼ u yóol Pedro yoʼolal le baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Jesúsoʼ. Toʼon xaneʼ yaan kʼiineʼ ku kʼaʼabéettal k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beete. Teʼ súutukiloʼoboʼ Jéeobaeʼ jeʼel u péeksik le ancianoʼob utiaʼal u yáantkoʼon ka chúukpajak k-óoloʼ (Efe. 4:​8, 11). Jéeobaeʼ tu tsʼáaj baʼax kʼaʼabéet tiʼ Pedro yéetel tiʼ u maasil apóstoloʼob, bey xan ken u beetil t-éetel wa k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal le k-meyajtikoʼ. w23.09 pág. 24, 25 § 14, 15

Jéeobaeʼ ku yilik tuláakal baʼax k-beetik yoʼolal u maasil. Kex maʼ sen nojoch baʼaleʼ letiʼeʼ yaan u boʼotiktoʼon le baʼax k-beetkoʼ. Wa a beetmaj a ancianoil wa a siervo ministerialileʼ Jéeobaeʼ maʼ u tuʼubsmaj le bukaʼaj meyaj ta beetaj yéetel yaabilajoʼ (1 Cor. 15:58). Letiʼeʼ láayliʼ ku yilik le yaabilaj ka weʼesik tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ. Jéeobaeʼ jach u kʼáat ka k-yaabilte bey xan ka k-yaabilt u maasil máakoʼob. Utiaʼal ka páajchajak k-yaabiltik Jéeobaeʼ kʼaʼabéet k-xokik le Bibliaoʼ, k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik yéetel k-orar sáamsamal. Utiaʼal k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ kʼaʼabéet k-áantkoʼob. Wa k-maas yaabiltik Jéeoba bey xan le sukuʼunoʼoboʼ yaan u páajtal k-bisikba tu yéeteloʼob utiaʼal mantatsʼ. w23.07 pág. 10 § 11; pág. 11 § 13; pág. 13 § 18

Cada juntúul tiʼ toʼon unaj u chʼaʼtuklik bix ken u kanáantil u toj óolal. Chéen baʼaleʼ tu yorail ken k-il baʼax tratamientoil kun tsʼaabiltoʼoneʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼik en cuentaeʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik ka náachchajkoʼon tiʼ kʼiʼikʼ yéetel tiʼ tuláakal baʼax yaan yil yéetel espiritismo (Hech. 15:20; Gál. 5:​19, 20). Ichil le tratamientoʼob minaʼan mix baʼal u yil yéetel le baʼaloʼobaʼ cada juntúul tiʼ toʼon ken u yil máakalmáak ken u kʼamiʼ. Kex yaan hora toʼon maʼ t-kʼamik wa baʼax tratamientoileʼ maʼ unaj k-criticartik baʼax ku chʼaʼtuklik le sukuʼunoʼob yoʼolal bix ken u kanáantil u toj óolaloʼoboʼ. Maʼalob ka k-kʼaʼajs le baʼaloʼobaʼ: 1) chéen u Reino Dios jeʼel u páajtal u luʼsik le kʼojaʼaniloʼoboʼ (Isa. 33:24). 2) Cada juntúul tiʼ toʼon ken u chʼaʼtukult baʼax tratamientoil ken u kʼame (Rom. 14:5). 3) Maʼ unaj k-juzgartik le sukuʼunoʼob yoʼolal le baʼax ku chʼaʼtuklikoʼoboʼ mix k-beetik u tʼóochpajloʼob yéetel le baʼaxoʼob k-beetkoʼ (Rom. 14:13). 4) Le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼatech u obligarkoʼob le sukuʼunoʼob u beetoʼob wa baʼaxoʼ tumen u yaabiltmoʼob yéetel jach kʼaʼanaʼan u yilkoʼob ka yanak jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ (Rom. 14:​15, 19, 20). w23.07 pág. 24 § 15

¿Máasaʼ jach ka apreciartik a biskaba yéetel Jéeoba? Seguroʼon de ke beyoʼ. Desde úuchjeakileʼ u millonesil máakoʼob bey u yuʼubikubaʼob xanoʼ (Sal. 104:​33, 34). Yaʼabeʼ ku beetik sacrificioʼob utiaʼal u meyajtikoʼob Jéeoba. Jach bey tu beetil le israelitaʼob tu beetaj u nazareoiloʼoboʼ wa u kʼubmubaʼoboʼ. Le tʼaanaʼ jach maʼalob u yeʼesik le bix meyajtaʼabik Jéeoba tumen jujuntúul israelitaʼob úuchjeakiloʼ. Le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisésoʼ ku yaʼalik kaʼacheʼ juntúul xiib wa juntúul koʼoleleʼ jeʼel u páajtal u beetik junpʼéel voto tiʼ Jéeoba utiaʼal u beetik u nazareoil le bukaʼaj tiempo ken u yaʼaleʼ (Núm. 6:​1, 2). Le máax beetik le votoaʼ yaan baʼaxoʼob unaj u beetik kex le u maasil israelitaʼob maʼ tsaaj u beetkoʼoboʼ. ¿Baʼax péeksoʼob u beet u nazareoiloʼob? Letiʼe yaabilaj ku yuʼubikoʼob yoʼolal Jéeobaoʼ yéetel utiaʼal u tsʼáaikoʼob gracias tiʼ yoʼolal le bendiciónoʼob ku kʼamkoʼoboʼ (Deu. 6:5; 16:17). w24.02 pág. 14 § 1, 2

Teʼ Bibliaoʼ ku yúuchul tʼaan tiʼ «chúukaʼan óolal» wa «nojoch yaabilaj», le máax eʼesik le clase yaabilajaʼ ku yilik u yáantik le máax u yaabiltmoʼ, maʼatech u pʼatik kʼaasil yéetel maʼ tu xuʼulul u yaabiltik. U suukileʼ ku meyaj utiaʼal u yaʼalaʼal bix le yaabilaj ku yeʼesik Dios tiʼ wíinikoʼ. Tsʼoʼoleʼ ku meyaj xan utiaʼal u yaʼalaʼal bix le yaabilaj ku yeʼesik máak tiʼ u yéet máakiloʼ (2 Sam. 9:​6, 7). Jéeoba xaneʼ u kʼáat ka chúukpajak k-óol wa ka k-eʼes nojoch yaabilaj tiʼ, lelaʼ ku maas muʼukʼaʼantal jeʼex u máan le tiempooʼ. Bey u yeʼesik u ejemplo profeta Danieloʼ. Danieleʼ mantatsʼ tu yeʼesaj chúukaʼan u yóol tiʼ Jéeoba. Por ejemploeʼ le yaan maas tiʼ 90 años tiʼoʼ tu aktáantaj junpʼéel baʼal jach difícil. Jujuntúul tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼob teʼ palaciooʼ u pʼekmoʼob Daniel yéetel maʼ tu respetarkoʼob Jéeoba. Le oʼolal tu yiloʼob baʼax jeʼel u beetkoʼob utiaʼal u kíimskoʼob Danieleʼ. Letiʼobeʼ tu beetoʼob u firmartik le rey junpʼéel ley tuʼux ku yaʼalik de ke ich 30 díaseʼ mix máak unaj u orar tiʼ uláakʼ dios mix tiʼ uláakʼ wíinik, chéen tiʼ le reyoʼ. Danieleʼ tu chʼaʼtuklaj maʼ u beetik baʼax ku yaʼalik le leyoʼ (Dan. 6:​12-15, 20-22). w23.08 pág. 5 § 10-12

Jéeobaeʼ u kʼáat ka seguernak k-yaabiltik le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ. Wa yaan tiʼ letiʼob maʼ maʼalob bix u tratarkoʼoneʼ maʼ kʼaʼabéet k-jáan tuukul kʼaas tu yoʼolaloʼobiʼ. Unaj k-tuklikeʼ maʼ u yóoliliʼ u beetkoʼobeʼ yéetel táan u yilik u beetkoʼob baʼax maʼalob (Pro. 12:18). Por ejemploeʼ Jéeobaeʼ kex yaan baʼaloʼob maʼ maʼalobtak k-beetkeʼ láayliʼ u yaabiltmoʼoneʼ. Letiʼeʼ maʼ tu pʼatkoʼon kéen k-beet baʼaloʼob maʼ maʼalobtakiʼ yéetel maʼ mantatsʼ pʼujaʼan t-éeteliʼ (Sal. 103:9). Toʼon xaneʼ kʼaʼabéet k-perdonartik u maasil jeʼex u beetik Jéeobaeʼ (Efe. 4:32–5:1). Como jach taʼaytak u taal le xuʼulsajiloʼ kʼaʼabéet k-múul antal yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Tumen yaan k-maas chʼaʼpachtaʼal yéetel jeʼel tak k-oksaʼal cárceleʼ. Teʼ súutukoʼob beyaʼ jach yaan u kʼaʼabéettal k-áantaʼal tumen le sukuʼunoʼoboʼ (Pro. 17:17). w24.03 pág. 15, 16 § 6, 7

Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ táankelmoʼob tu beetoʼob baʼax uts tu tʼaan Jéeoba, le oʼolal bin maʼalobil tiʼob. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ David, tu táankelmileʼ tu chʼaʼtuklaj u biskuba yéetel Jéeoba le oʼolal chúukpaj u yóol tiʼ le táan u beetik u reyiloʼ (1 Rey. 3:6; 9:​4, 5; 14:8). U ejemplo Davideʼ jeʼel u yáantkech utiaʼal ka chúukpajak a wóol a meyajt Jéeobaeʼ. Jeʼel xan u páajtal a xakʼaltik u tsikbalil u kuxtal Marcos yéetel Timoteoeʼ. Letiʼobeʼ desde tu táankelmiloʼob jach tu tsʼáaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba. Yoʼolal le baʼax tu beetoʼoboʼ jach tu kiʼimakkúuntoʼob u yóol. ¿A kʼáat wa ka xiʼiktech maʼalobil ichil a kuxtal? Wa beyoʼ desde bejlaʼa unaj a chʼaʼik maʼalob decisiónoʼob. Utiaʼal leloʼ kʼaʼabéet a confiar tiʼ Jéeoba, maʼ chéen tiʼ le baʼaxoʼob ka tuklikoʼ. Kʼaʼajaktecheʼ Jéeobaeʼ jach ku apreciartik tuláakal le baʼax ka beetik utiaʼal a adorarkoʼ. Bey túunoʼ le baʼax maas maʼalob jeʼel a beetkoʼ letiʼe a meyajtikoʼ. w23.09 pág. 13 § 18, 19

Apóstol Pabloeʼ u yojel kaʼach kʼeban le sukuʼunoʼoboʼ. Por ejemploeʼ le ka káaj u bin teʼ múuchʼulil yaan Jerusalénoʼ maʼ kʼaʼam maʼalob tumen le sukuʼunoʼoboʼ (Hech. 9:26). Ka máan kʼiineʼ hasta aʼalaʼab baʼal tiʼ tu paach (2 Cor. 10:10). Pabloeʼ tu yilaj xan bix juntúul sukuʼuneʼ tu chʼaʼtuklaj u beetik junpʼéel baʼal jeʼel u beetik u tʼóochpajal u maasileʼ (Gál. 2:​11, 12). Letiʼeʼ jach ku confiar kaʼach tiʼ Marcos, pero Marcoseʼ tu beetaj junpʼéel baʼal beet u pʼuʼujul Pablo (Hech. 15:​37, 38). Pabloeʼ jeʼel kaʼach u chʼaʼtuklik u xuʼulul u biskuba yéetel le máaxoʼob ofendertoʼ. Pero tu lugar leloʼ tu yilaj le baʼaloʼob maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ yéetel tu múul meyajtaj Jéeoba tu yéeteloʼob. ¿Baʼax áant u beet beyoʼ? Pabloeʼ jach u yaabiltmaj kaʼach le sukuʼunoʼoboʼ. Le oʼolal maʼ chʼíik u yil le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ baʼaxeʼ tu yilaj u jatsʼuts modosoʼob. Le yaabilaj ku yuʼubik kaʼach tu yoʼolaloʼoboʼ le áant utiaʼal u beetik le baʼax ku yaʼalik u tekstoil le kʼiinaʼ. w24.03 pág. 15 § 4, 5

Le Bibliaoʼ ku chʼaʼchiʼitik yaʼab máaxoʼob meyajtik Jéeoba maʼ séeb kʼuuxilnajoʼobiʼ. Por ejemploeʼ le kajaʼan Isaak kaʼach Gueraroʼ káaj u pʼektaʼal tumen le filisteoʼoboʼ. Letiʼobeʼ tu butʼoʼob yéetel luʼum le chʼeʼenoʼob páanaʼab tumen u sirvienteʼob Abrahánoʼ. Pero Isaakeʼ maʼ baʼatelnaj yéetel le máakoʼobaʼ, baʼaxeʼ bin kajtal táanxel tuʼux yéetel tu páanaj uláakʼ chʼeʼenoʼob (Gén. 26:​12-18). Chéen baʼaleʼ le filisteoʼob kajaʼanoʼob teʼ tuʼux binoʼ káaj xan u discutiroʼob yoʼolal le chʼeʼenoʼ tumen káaj u yaʼalikoʼobeʼ u tiaʼaloʼob xan. Pero Isaakeʼ maʼ tu ketaj tiʼobiʼ (Gén. 26:​19-25). ¿Baʼax áant utiaʼal maʼ u séeb pʼuʼujul? Maʼ xaaneʼ áantaʼab tumen u ejemplo u papáʼob. Por ejemploeʼ Abraháneʼ maʼ tu séeb kʼuuxil kaʼachi, tsʼoʼoleʼ Saraeʼ jach tranquila yéetel kabal u yóol (1 Ped. 3:​4-6; Gén. 21:​22-34). w23.09 pág. 15 § 4

Jéeobaeʼ tu túuxtaj u Hijo way Luʼumeʼ. Letiʼeʼ tu kaʼansaj tiʼ le máakoʼob baʼax ken u beet le Reinooʼ yéetel tu tsʼáaj u kuxtal utiaʼal u salvarkoʼon tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ. Tsʼoʼoleʼ le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaleʼ suunaj teʼ kaʼan utiaʼal u beetik u Reyil tiʼ u Reino Diosoʼ. Tuláakal le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ bix ken u santificartil u kʼaabaʼ Jéeoba le kéen u béeykunt le baʼax u chʼaʼtukultmaj utiaʼal le Luʼumaʼ (Isa. 46:10; Heb. 6:​17, 18). Lelaʼ yaan u beetik yéetel u yáantaj u Reino u kʼubéentmaj tiʼ Jesúsoʼ. Le baʼax u chʼaʼtukultmaj u beetik Jéeobaoʼ maʼ kʼexpajkiʼ letiʼeʼ ku prometertik yaan u béeykuntik. Maʼ kun xáantaleʼ le Luʼumaʼ yaan u suut paraísoil yéetel le máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼoboʼ yaan u pʼáatloʼob perfectoil yéetel yaan «u kuxtaloʼob utiaʼal mantatsʼ» (Sal. 22:26). Chéen baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼaxoʼob u chʼaʼtukultmaj u beetik Jéeoba. Letiʼeʼ yaan u beetik ka múuchʼ yanak le máaxoʼob yanoʼob teʼ kaʼan bey xan le yanoʼob way Luʼumeʼ. Letiʼob túuneʼ yaan u yantaloʼob yáanal u páajtalil Jéeoba, le máax yaan tiʼ u derechoil u gobernaroʼ (Efe. 1:​8-11). ¿Máasaʼ jach jatsʼuts bix ken u béeykuntil le baʼax u chʼaʼtukultmaj u beetik Jéeobaoʼ? w23.10 pág. 20 § 7, 8

Le judíoʼob kuxlajoʼob yaʼab años Babiloniaoʼ le ka kʼuchoʼob Jerusaléneʼ difícilchaj tiʼob u tsʼáaikoʼob le baʼax kʼaʼabéet tiʼ u familiaʼoboʼ, pʼektaʼaboʼob tumen le kaajoʼob yaan naatsʼ tiʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ yaan xan kaʼach problemas tiʼ le máaxoʼob ku gobernaroʼoboʼ. Yoʼolal tuláakal le baʼax ku yúuchlaʼ yaan tiʼ letiʼobeʼ maʼ tu tsʼáaj u yóoloʼob áantaj utiaʼal u jel beetaʼal le templooʼ. Le oʼolal Jéeobaeʼ tu túuxtaj profeta Ageo yéetel Zacarías utiaʼal u líiʼskoʼob u yóol le kaajoʼ. Jach tu taasaj utsil le baʼax tu beetaj le profetaʼoboʼ (Ageo 1:1; Zac. 1:1). Chéen baʼaleʼ le ka máan kex 50 añoseʼ le judíoʼoboʼ kaʼa lúub u yóoloʼob. Teʼ kʼiinoʼob túunoʼ Esdras, juntúul máax copiartik le Leyoʼ, lukʼ Babiloniaeʼ ka bin Jerusalén utiaʼal u líiʼsik u yóol le judíoʼoboʼ yéetel utiaʼal u yáantkoʼob u tsʼáaʼob táanil u adorarkoʼob Jéeoba (Esd. 7:​1, 6). Le profecía tu yaʼalaj Ageo yéetel Zacaríasoʼ tu yáantaj le judíoʼob utiaʼal ka confiarnakoʼob tiʼ Jéeoba kex táan u chʼaʼpachtaʼaloʼob yéetel kex yaʼab baʼax táan u aktáantkoʼoboʼ. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ le baʼax tu yaʼaloʼoboʼ ku yáantkoʼon confiar tiʼ Jéeoba kex wa yaantoʼon problemas (Pro. 22:19). w23.11 pág. 14, 15 § 2, 3

¿Bix jeʼel k-eʼesik tiʼ le sukuʼunoʼob k-yaabiltmoʼoboʼ? Junpʼéel bixeʼ letiʼe kéen k-líiʼs u yóoloʼoboʼ, utiaʼal maʼ u xuʼulul k-beetkeʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼik óotsilil tiʼob (1 Tes. 4:18). ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-yaabiltik le sukuʼunoʼoboʼ? Kʼaʼabéet k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-perdonartik le baʼax maʼ maʼalob ku beetkoʼoboʼ. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-eʼesik yaabilaj tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ? Apóstol Pedroeʼ tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok u náatsʼal u xuul tuláakal baʼal, le beetkeʼ [ . . . ] junpʼéel baʼal jach unaj a beetkeʼexeʼ a jach yaabiltikabaʼex ta baatsileʼex» (1 Ped. 4:​7, 8). ¿Baʼax kun úuchul jeʼex u bin u náatsʼal u kʼiinil u xuʼulsaʼal le yóokʼol kaabaʼ? Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob: «Yaan a chʼaʼpʼektaʼaleʼex tumen tuláakal le kaajoʼob tu yoʼolal in kʼaabaʼoʼ» (Mat. 24:9). Utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba kex ka pʼektaʼakoʼoneʼ kʼaʼabéet k-bisikba maʼalob yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Satanáseʼ u kʼáat u jatsoʼon, pero maʼ kun páajtal u beetik wa k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ «tumen le yaabilajoʼ jach tu jaajil ku muchʼik máak» (Fili. 2:​1, 2). w23.11 pág. 13 § 18, 19

Le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ jach yaan u poder. Le kéen k-kaʼans tiʼ le máakoʼob máax Jéeoba yéetel jach bix letiʼoʼ ku yúuchul junpʼéel baʼal jach jatsʼuts. Tumen jeʼex u bin u kankoʼob maʼ jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalik Satanásoʼ bey ku jeʼepajal u yichoʼobeʼ yéetel ku káajal u yilkoʼob Jéeoba jeʼex k-ilik toʼoneʼ. Ku jaʼakʼal u yóoloʼob kéen u yiloʼob bukaʼaj poder yaantiʼ (Isa. 40:26). Ku tranquilizaroʼob kéen u yiloʼob bix u beetik justicia (Deu. 32:4). Ku kiʼimaktal u yóoloʼob kéen u yiloʼob bukaʼaj naʼat yaantiʼ (Isa. 55:9; Rom. 11:33). Tsʼoʼoleʼ ku yuʼubikubaʼob maʼalobil kéen u kanoʼobeʼ letiʼeʼ jach u yaabiltmaj máak (1 Juan 4:8). Le kéen u natsʼubaʼob yiknal Jéeobaeʼ ku kʼuchul u yiloʼobeʼ jeʼel u páajtal u kuxtaloʼob utiaʼal mantatsʼ bey u paalaloʼob Jéeobaeʼ. U jaajileʼ junpʼéel nojoch privilegio k-áantik u maasil u natsʼubaʼob yiknal k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ. Le kéen k-beet beyoʼ Jéeobaeʼ ku yilkoʼon bey ‹u yéet meyajoʼoneʼ› (1 Cor. 3:5). w24.02 pág. 12 § 15

¿Táan wa u tsʼaʼabaltech xook yéetel le Bibliaoʼ? Wa a papáʼob ku meyajtikoʼob Dioseʼ, ¿táan wa u kaʼanskoʼobtech u jaajil? Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u káajal a tuklik a wokjaʼ, leloʼ jach táaj maʼalob. Pero yaan junpʼéel baʼax unaj a beetik antes tiʼ a wokjaʼ: a kʼubik a kuxtal tiʼ Jéeoba. ¿Bix u kʼubik u kuxtal máak tiʼ Jéeoba? Letiʼe kéen u beet junpʼéel oración tuʼux ku prometertik yaan u adorartik chéen Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼal, tuláakal u kuxtal, tuláakal u tuukul bey xan yéetel tuláakal u muukʼoʼ (Mar. 12:30). Le kéen a kʼub a kuxtal tiʼ Dioseʼ chéen teech yéetel letiʼ yanechiʼ. Chéen baʼaleʼ le kéen okjaʼanakecheʼ tu táan tuláakal máak, beyoʼ u maasiloʼobeʼ yaan u yojéeltikoʼob tsʼoʼok a kʼubik a kuxtal tiʼ Jéeoba. U kʼubik u kuxtal máakeʼ maʼ chéen báaxaliʼ, le oʼolal seguro techeʼ a kʼáat a béeykunt le baʼax ta prometertoʼ, Jéeoba xaneʼ ku páaʼtik ka a beet beyoʼ (Ecl. 5:4). w24.03 pág. 2 § 2; pág. 3 § 5

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ yaan u yantaltiʼob yaʼab problemas» (1 Cor. 7:28). ¿Baʼaxten ku yaʼalik leloʼ? Tumen le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ kʼebanoʼob. Tsʼoʼoleʼ maʼ igual bix u modosoʼobiʼ yéetel maʼ igual baʼax uts tu yichoʼobiʼ. Yaan hora xaneʼ yaanal tuʼux u taaloʼob yéetel yaanal bix líiʼsaʼabikoʼob. Yanoʼob xaneʼ kéen máanak kʼiineʼ ku yeʼeskoʼob jujunpʼéel modos maʼ tu yeʼesoʼob le táan u kʼaj óoltikubaʼoboʼ, tuláakal lelaʼ jeʼel u beetik u yantal problemaseʼ. Yaan tiʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ le kéen yanak problemas tiʼobeʼ tu lugar u múul utskíintikoʼob yéetel u reconocerkoʼob tiʼ tu kaʼatúulil yanchaj u culpaileʼ, ku culpartik u núupoʼob. Hasta yaan horaeʼ ku tuklik u pʼatkubaʼob wa u divorciarkubaʼob. ¿Maʼalob wa le baʼax ku tuklikoʼoboʼ? Jéeobaeʼ u kʼáateʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ ka u respetartoʼob le voto u beetmoʼoboʼ, kex wa chan jelaʼan u modos le íichamtsil wa atantsiloʼ. w24.03 pág. 16 § 8; pág. 17 § 11

Le ka tsʼoʼok a wokjaʼeʼ a esperanza utiaʼal a kuxtal mantatsʼ way Luʼumeʼ maas nojochchaji, tumen maas kaanbalnajech tiʼ Dios yéetel maas yiijchaj a tuukul (Heb. 5:13–6:1). Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u yúuchultech le baʼax ku yaʼalik Romanos 5:​2-4. Tsʼoʼok a aktáantik pruebaʼob pero tsʼoʼok xan a weʼesik chúukaʼan a wóol, yoʼolal leloʼ tu kʼamech Dios. Como a wojel kiʼimak u yóol Jéeoba yéetel le baʼax ka beetkoʼ a wojel yaan a wilik u béeykuntik le baʼax u prometermoʼ yéetel a esperanzaeʼ tsʼoʼok u maas nojochtal. Como maas nojoch le esperanza yaantech beoraaʼ lelaʼ ku chíikpajal tiʼ bix a tratartik a familia, tiʼ le decisiónoʼob ka chʼaʼikoʼ yéetel bix u meyajtech a tiempo. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj junpʼéel baʼal jach importante yoʼolal le esperanza ku yantaltoʼon kéen tsʼoʼokok u kʼamkoʼon Diosoʼ. Tu yaʼaleʼ le esperanza yaantoʼonoʼ jach tu jaajil yaan u béeytal (Rom. 15:13). w23.12 pág. 12, 13 § 16-19

Wa jach táan k-muʼyajeʼ ku pʼáatal maʼ t-uʼuyikba maʼalob, maʼ t-tuukul maʼalob yéetel maʼ t-beetik le baʼaxoʼob suuk k-beetkoʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel k-uʼuyik bey táan k-woʼoltaʼal tumen k-problemaseʼ jeʼex u woʼoltaʼal junpʼéel barco tumen u olasil le kʼáaʼnáaboʼ. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon Jéeoba le kéen k-uʼuy mix tuʼux k-chʼaʼik iikʼ yoʼolal le problemas yaantoʼonoʼ? Letiʼeʼ ku prometertik yaan u kanáantkoʼon. Wa tiaʼan junpʼéel barco teʼ kʼáaʼnáab kéen káajak junpʼéel kʼaʼamkach iikʼoʼ utiaʼal maʼ u woʼoltaʼaleʼ yaan estabilizadoroʼob tiʼ. Le baʼaloʼobaʼ tiaʼan yáanal le barcooʼ, ku xitʼkubaʼob ichil le jaʼoʼ le oʼolal ku yáantkoʼob le barco utiaʼal maʼ u bisaʼal tumen le iikʼoʼ. Beyoʼ le máaxoʼob ku binoʼob teʼ barcooʼ ku yuʼubik kanáantaʼanoʼob. Pero le estabilizadoroʼobaʼ maas maʼalob u meyajoʼob wa táan u bin le barcooʼ. Jeʼex le estabilizadoroʼoboʼ toʼon xaneʼ wa k-kʼáat ka u yáantoʼon yéetel ka u tsʼáatoʼon jeetsʼelil Jéeobaeʼ kʼaʼabéet u seguer k-tsʼáaik k-óol k-meyajte. w24.01 pág. 22 § 7, 8

Le kéen a wuʼuy saajkecheʼ tukle: «¿Baʼax tsʼoʼok u sen beetik Jéeoba?». Tuukulnen tiʼ le baʼaloʼob u beetmoʼ. Por ejemploeʼ letiʼeʼ ku kanáantik le mejen chʼíichʼoʼob yéetel le looloʼob kex maʼatech u adorarkoʼob Diosoʼ, lelaʼ ku yáantkoʼon k-creerteʼ Jéeobaeʼ yaan xan u kanáantkoʼon (Mat. 6:​25-32). Tuukulnen xan yoʼolal le baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik Jéeoba yoʼolal le máaxoʼob meyajtikoʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a xakʼaltik u ejemplo juntúul tiʼ le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ wa a xokik u experiencia juntúul tiʼ le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ. Tukle: «¿Bix tsʼoʼok u kanáantken Jéeoba tak beoraaʼ? ¿Bix tu yáantilen in kʼaj óolt u jaajil? (Juan 6:44). ¿Bix tsʼoʼok u núukik in oraciónoʼob? (1 Juan 5:14). ¿Baʼax utsil ku taasikten sáamsamal le sacrificio tu beetaj u Hijooʼ?» (Efe. 1:7; Heb. 4:​14-16). w24.01 pág. 4 § 6; pág. 7 § 17