Capítulo 5
Cani cayuni adorar Jiobá zabánicaʼ galán
1, 2. 1) Ximodo nga bibani Adán ne Eva ante gucheecaʼ. 2) Bizeeteʼ caadxi ley ni yenanda Adán ne Eva.
DXI bizáʼ Jiobá Adán ne Eva, bizaʼbe laacaʼ para ganda quixhe íquecaʼ laasicaʼ xi gúnicaʼ, ne guirútiruʼ huabani casi modo bibánicabe que. Gulézacabe ndaaniʼ ti paraísu, ndaaniʼ jardín ni guyuu Edén que. Nayecheʼ bibánicabe purtiʼ guyáʼcabe jnézapeʼ cásica ládicabe zaqueca xquendabiaanicabe, nga runi qué ñaca huarácabe. Laacabe cadi guyáʼdicabe para ñáticabe, casi raca binni yanna. Ne qué nuzáʼ diʼ Dios laacabe casi ti máquina, sínuque zanda gúnicabe ni gacaláʼdxicabe. Peru para guibánicabe zacá la? naquiiñeʼ guni respetárcabe ca ley stiʼ Dios.
2 Guiníʼ íquenu de ca ley ni guluu Dios lu xcuerpu binni. Neca qué ñabi Dios Adán ne Eva xi guiráʼ naquiiñeʼ gúnicaʼ la? pur modo bizaʼbe laacaʼ laasicaʼ zánnacaʼ xi gúnicaʼ. Cásixa ora guindaanacabe naquiiñeʼ gócabe, ora gáticabe nisa naquiiñeʼ guécabe ni ne ora guiaaziʼ Gubidxa naquiiñeʼ gásicabe. Jiobá laaca gudxi laacabe xi gúnicabe ne ngue nga ni beeda gaca ti ley para laacabe purtiʼ Jiobá gudxi laacabe ximodo guibánicabe. Naquiiñeʼ gápacabe xiiñicabe, guni mandárcabe guiráʼ maniʼ ne gúnicabe guidubi naca Guidxilayú riʼ ti paraísu (Génesis 1:28; 2:15). Ley que beeda gácani ti ndaayaʼ para laacabe. Ora bidii Dios laacabe ley ca la? gudxi laacabe gúnicabe ti dxiiñaʼ ra zanda iquiiñecabe xquendabiaanicabe ti cueendúcabe ni galán. Jiobá bidii lugar laacabe quíxhecabe ximodo gúnicabe dxiiñaʼ ca, ne bidii laacabe guiráʼ ni caquiiñecabe.
3. Ximodo ñanda niziidiʼ Adán ne Eva ñúnicaʼ ni jneza.
3 Neca Adán ne Eva ñanda nibicaʼ laasicaʼ xi ñúnicaʼ la? cadi pur nga diʼ guiráʼ ni niguixhe íquecabe ñúnicabe nireeni laacabe jneza. Naquiiñeʼ ñuuyacabe cadi nucheenécabe ca ley stiʼ Dios ne ca conseju stiʼ. Yanna, ximodo gánnacabe xi laacani yaʼ. Ra nucaadiágacabe Dios ni bizáʼ laacabe ne ñuuyaʼ chaahuicabe cani bíʼnibe. Jiobá bidii guendabiaaniʼ Adán ne Eva para ganda gúnicabe guiráʼ ni caziidicabe. Cumu guyáʼcabe sin donda la? jma nagueenda nusihuínnicabe nápacabe ca guenda stiʼ Dios ora ñúnicabe cani naguixhe íquecabe. Pa ñaca dxandíʼ ñacaláʼdxicabe nusiéchecabe Dios pur guiráʼ ni bidii laacabe la? ñúnicabe stipa pur nusihuínnicabe cani (Génesis 1:26, 27; Juan 8:29).
4. 1) Ñee maʼ qué zanda guni Adán ne Eva ni gacaláʼdxicaʼ purtiʼ si gudxi Dios laacabe cadi gócabe cuananaxhi stiʼ ti yaga la? 2) Xiñee jneza nga ni gunabaʼ Dios laacabe gúnicabe.
4 Nga runi, jneza nga guʼyaʼ Dios ni bizáʼ laacabe pa dxandíʼ runi adorárcabe laasibe ne pa dxandíʼ runi respetárcabe ca ley stibe. Jiobá gudxi Adán: «Guiráʼ cuananaxhi stiʼ yaga ni nuu ndaaniʼ jardín ca zanda goloʼ dede guidxá ndaaniluʼ. Peru cuananaxhi stiʼ yaga stiʼ guendananna ni jneza ne ni cadi jneza cadi liica goloʼ ni, purtiʼ dxi lii goloʼ ni, dxandipeʼ zátiluʼ» (Génesis 2:16, 17). Dxi guyáʼ Eva, laaca gúnnabe ni guníʼ Dios riʼ (Génesis 3:2, 3). Peru, ñee pur nga maʼ qué zanda gúnicabe ni gacaláʼdxicabe la? Coʼ. Purtiʼ zanda gócabe guiráʼ ca cuananaxhi ni nápacabe raqué, peru cuananaxhi si ni gudxi Dios laacabe cadi cánacabe que nga cadi ñócabe (Génesis 2:8, 9). Cumu laabe nga bizaʼbe Guidxilayú riʼ la? naquiiñeʼ niníʼ íquecabe laasibe nga nápabe derechu cuáquibe ca ley ni zacané gaca ni nabe ne ni gacané binni guidxilayú (Salmo 24:1, 10).
5. 1) Ximodo nga gucuá Adán ne Eva yaga lu náʼ guendaruchee. 2) Ximodo bibani Adán ne Eva despué, ne ximodo dede ne laanu cayacananu.
5 Peru xi bizaaca yaʼ. Ti ángel qué nibí ñuni ni jneza purtiʼ biyubi puru para laa si ne pur ngue beeda gaca Binidxabaʼ, ne lu diidxaʼ ni gucuá Biblia riniʼni «Tobi Ni Rucaalú». Ángel riʼ bisiguiibe Eva purtiʼ gúdxibe laa cadi dxandíʼ diʼ ni gudxi Dios laacaʼ (Génesis 3:4, 5). Eva bicheené ley stiʼ Dios, ne Adán laacaʼ bichee despué. Cumu gucuaacabe ni cadi stícabe la? ngue runi gucuácabe yaga lu náʼ guendaruchee. Beeda gácacabe esclavu stiʼ guendaruchee, ne despué gúticabe casi gudxi Dios laacabe. Ni bisaananécabe xiiñicabe nga guendaruchee, ne pur nga raca nagana para laanu gúninu ni jneza. Bichee si Adán ne Eva maʼ qué ñácacaʼ naguidxi, nga runi raca huará binni, rioʼxhoʼ ne rati. Cumu riuulaʼdxiʼ binni guni ni cadi jneza ne Binidxabaʼ ruquiinde laacabe gúnicabe ni la? jma cadale guendaquéiquiiñeʼ. Maʼ xadxí racananaláʼdxisaa binni, runinacaʼ ne ruuticaʼ xcaadxi binni, ruquiichinacaʼ sti binni, ridindesaacaʼ ne pur guiráʼ ca nga maʼ huayati millón de binni. ¡Maʼ gadxepeʼ ni de modo gucalaʼdxiʼ Dios nibani binni! (Deuteronomio 32:4, 5; Job 14:1, 2; Romanos 5:12; Apocalipsis 12:9.)
Ximodo zanda guibáninu galán
6. 1) Ximodo zanda guibani binni sin guendanagana. 2) Xii nga caníʼ Jesús ora na «zaladi tu ra cá tu yaga».
6 Cumu nuuruʼ stale cosa ni cayuniná laanu yanna la? nga runi racalaʼdxiʼ binni guibani sin guendanagana. Peru, ximodo zanda gaca nga yaʼ. Jesús guníʼ: «Pa qué iree chu tu de lu stiidxa la? zaca xpinne piaʼ laatu. Ne zanna tu ni dxandíʼ, ne zaladi tu ra cá tu yaga purti ma nanna tu ni» (Juan 8:31, 32). Ora qué chuulaʼdxiʼ binni modo cayuni mandar ti gobiernu la? ruyúbicabe sti gobiernu para gacané laacabe guibánicabe jma galán, ne zacá nga nácabe zaládicabe ra cácabe yaga. Peru gadxé nga ni guníʼ Jesús, purtiʼ nabe de lu náʼ guendaruchee nga zaladiʼ binni (Juan 8:24, 34-36). Zacá riuu binni ora reeda gaca xpínnibe, purtiʼ ruchaa xquendanabánicaʼ.
7. 1) Ximodo nga rireʼnu de lu náʼ guendaruchee yanna riʼ. 2) Xi naquiiñeʼ gúninu ti ganda chuʼnu zacá.
7 Cadi pur nga guininu maʼ qué zuchee cani zinanda Cristu. Cumu gulenécabe donda la? naquiiñeʼ gudxiilúrucabe ni (Romanos 7:21-25). Peru ora guibani binni casi modo rusiidiʼ Jesús maʼ cadi cá yaga lu náʼ guendaruchee; purtiʼ maʼ cadi rucaa diʼ guendaruchee ca laabe gúnibe xiixa sin gánnabe. Maʼ nánnabe xi gúnibe ne maʼ qué zúnibe xiixa ni guni biidiʼ xquendabiaanibe. Xpinni Cristu riʼ nápabe guendabiaaniʼ stibe nayá nezalú Dios, purtiʼ cani bíʼnibe dxiqué maʼ bixiácani pur fe ni nápabe lu rini ni bixhii Cristu. Zándaca nuu tiru gacaláʼdxibe gucheebe, peru pa guietenaláʼdxibe xiná Stiidxaʼ Dios la? maʼ qué zúnibe ni cadi jneza, ne zacá zusihuínnibe maʼ cadi cádibe yaga lu náʼ guendaruchee (Romanos 6:12-17).
8. 1) Xi xcaadxi razón nga napa ca xpinni Cristu para guibánicaʼ galán. 2) Ximodo naquiiñeʼ guidúʼyanu ca gobiernu ca.
8 Laanu cani nácanu xpinni Cristu laaca nabáninu galán pur xcaadxi razón. Maʼ qué rúninu guiráʼ cani rusiidiʼ ca religión ni cadi dxandíʼ ca, maʼ qué runi crenu guiráʼ ni nácabe runi dañu binni ne maʼ cadi canu yaga lu náʼ guendaruchee. Maʼ nánnanu modo nuu ca gueʼtuʼ ca ne ra gánnanu ziuu dxi ziasa cani maʼ guti ca la? racané ca nga laanu cadi guidxíbinu gátinu. Ora guizíʼdinu mayaca guni mandar Reinu stiʼ Dios ne maʼ cadi ca gobiernu ni nuu lu Guidxilayú riʼ la? racaneni laanu gánnanu zaca chaahuiʼ guiráʼ ca cosa ca (Daniel 2:44; Mateo 6:10). Ni bizéʼtenu últimu riʼ cadi cayábini laanu cadi guni respetarnu ca gobiernu ni nuu lu Guidxilayú riʼ ne ca ley sticaʼ (Tito 3:1, 2; 1 Pedro 2:16, 17).
9. 1) Ximodo racané Jiobá laanu guibáninu galán dede biaʼ gándatiʼ yanna riʼ purtiʼ nadxiibe laanu. 2) Ximodo zanda cuaqui íquenu gúninu ni jneza.
9 Jiobá qué racalaʼdxiʼ diʼ gucheʼnu ti oracaruʼ gánnanu ximodo guibáninu jma galán. Laabe nánnabe ximodo bizaʼbe laanu, xi rusiecheʼ laanu ne xi zanda gacané laanu cadi chuʼ dxi gusaananu de guibáninu galán. Nánnabe xi cadi naquiiñeʼ guiníʼ íquenu ne xi cadi naquiiñeʼ gúninu ti cadi guixálenu de laabe ne chuʼnu galán ne binni ne ganda guibáninu ndaaniʼ guidxilayú cubi stiʼ Dios. Cumu nadxiibe laanu la? riquiiñebe Biblia ca ne xquídxibe para gusiidibe cani laanu (Marcos 13:10; Gálatas 5:19-23; 1 Timoteo 1:12, 13). Dios rudii lugar cuinu ni gacaláʼdxinu gúninu, nga runi maʼ laanu nga guidúʼyanu xi gúninu. Pa gúninu ni na Stiidxaʼ Dios la? zúninu ni jneza, ne cadi casi biʼniʼ Adán. Zusihuínninu jma risaca para laanu nga chuʼnu galán ne Jiobá.
Nuu binni racalaʼdxiʼ guni ni na si
10. Xi racalaʼdxiʼ caadxi testigu stiʼ Jiobá gúnicaʼ.
10 Nuu tiru caadxi testigu stiʼ Jiobá ni nahuiiniʼ ne xcaadxi ni huaniisi racaláʼdxicaʼ gúnicaʼ cásica cayuni ca binni ni cadi zinanda Cristu. Ne ora jma guiníʼ íquecabe de laacani la? ruquiinde laacabe gúnicabe cani. Neca cadi cá íquecabe cúbacabe guixi, xhúdxicabe o gatanécabe tuuxa ni cadi xheelacabe la? ridxaagacabe ca binni ni cadi zinanda Cristu, ne cumu racaláʼdxicabe gaca xhamigu ca binni ca laacabe la? riníʼcabe modo riniʼcaʼ ne rúnicabe ni rúnicaʼ (3 Juan 11).
11. Turuʼ nga laaca zándaca uquiinde laanu gúninu ni cadi jneza.
11 Nuu tiru cani nacaʼ cayúnicaʼ ni na Jiobá ruquiinde laacaʼ gúnicaʼ cani cadi naquiiñeʼ guni ca xpinni Cristu. Zacá biʼniʼ caadxi de laacabe dxiqué, ne zándaca chuʼ tu guni zacá ca dxi stinu riʼ. Ca binni ca jma racaláʼdxicabe gúnicabe ni nácabe zusiecheʼ laacabe, neca gucheenécabe ley stiʼ Dios. Rábicabe xcaadxi chuʼcaʼ nayecheʼ ne rábicabe laacaʼ zacá jma galán ziuucaʼ, «peru laape cabe cá cabe yaga lu enda nadxabaʼ» (2 Pedro 2:19).
12. Xi guiráʼ guendananá nga rapa binni ora rucheené ca ley stiʼ Dios ne ca conseju stibe.
12 Modo na íquecabe gúnicabe ca qué zacanédini laacabe cueendúcabe ni galán, purtiʼ cucheenécabe ca ley stiʼ Dios. Casi pa gatanécabe ni cadi xheelacabe zanda guninácabe laca laacabe o sti binni, nuu tu raca huará, nuu tu rati, ne ca gunaa ca racaxiiñicaʼ neca qué racaláʼdxicaʼ ne nuu stale ribiá xquendaxheelacaʼ (1 Corintios 6:18; 1 Tesalonicenses 4:3-8). Caadxi ni rizaacacabe pur rigúʼbacabe guixi nga ridxiichi stúbicabe, ripaapaʼ ruaacabe, richuunduʼ lúcabe, ridxé lúcabe, qué randa diʼ ricaacabe bi galán, ruxuíʼ lúcabe stale cosa ne ruutini laacabe. Pa tuuxa binni gapa cani casi viciu la? zándaca gucaacani laabe cuánabe para sibe guixi ca. Ne ngaca nga ni rizaaca cani rixudxi (Proverbios 23:29-35). Cani runi zacá zándaca guiníʼ íquecaʼ zanda gúnicaʼ intiica ni gacaláʼdxicaʼ, peru ora maʼ qué gápani remediu nga rudiicabe cuenta cácabe yaga lu náʼ guendaruchee. ¡Nabé runiná guendaruchee ca! Pa guiníʼ íquenu pabiáʼ naná ca yuubaʼ ni zápanu pa gúninu ca nga la? zacané nga laanu cadi guiábanu lu cani (Gálatas 6:7, 8).
Ximodo ruzulú ca guendanagana ca
13. 1) Xii nga ni ruquiinde binni guni ca cosa malu ca neca gápacaʼ guendanagana pur laacani. 2) Xi zanda gacané laanu gánnanu tuu nga cani runi cosa malu ti cadi guidxaaganu laacaʼ. 3) Bicabi ca guendarinabadiidxaʼ ni zeeda despué de párrafo 13, ne biiyaʼ xii nga ná Jiobá.
13 Guníʼ ique ximodo ndiʼ ruzulú ca guendanagana ca. Sicaríʼ cusiene Biblia ni: «Ni riulaʼdxi nu ni cadi jneza, nga nga ni ruquiinde laanu, purti ricá ique nu ni, ne zacá randa riguba yu ni laanu dede inaaze dxiichi ni laanu. Ne ni qué usaana de icá ique ni cadi jneza la? zuchee. Ne ni qué usaana de uchee la? zati» (Santiago 1:14, 15). Ximodo ruquiinde cani riuláʼdxinu laanu yaʼ. Primé la? pur cani riguʼnu ndaaniʼ íquenu, ne jma riníʼ íquenu cani ora ridxaaganu ca binni ni cadi zinanda ca conseju stiʼ Biblia. Guiranu nanna dxíchinu naquiiñeʼ guixélenu de cani runi cosa malu (1 Corintios 15:33). Yanna, tuu ndiʼ cani runi cosa malu yaʼ. Xiná Jiobá de laacabe yaʼ. Pa guiníʼ íquenu ca guendarinabadiidxaʼ ni zeeda raríʼ ne guyúbinu ca textu ni cá lade cani la? zánnanu xi nabe.
Ñee zanda guidxaaganu tuuxa purtiʼ si ruluíʼ qué huayuni cosa malu la? (Génesis 34:1, 2, 18, 19.)
Ñee zanda gudiʼnu cuenta pa galán nga guidxaaganu tuuxa pur modo riníʼ ne pur ca chiste stiʼ la? (Efesios 5:3, 4.)
Xi zaníʼ ique Jiobá pa guyúbinu gaca xhamígunu cani cadi nadxii laabe (2 Crónicas 19:1, 2).
Xiñee naquiiñeʼ gápanu laanu pa ra rúninu dxiiñaʼ o ra riuunu scuela ridxaaganu binni ni qué runi cré cani runi crenu (1 Pedro 4:3, 4).
Ora guidúʼyanu tele o película, guyúbinu xiixa lu Internet o guidúʼndanu libru, revista ne periódicu la? laaca casi ñaca nidxaaganu xcaadxi binni nga. Yanna, xii ndiʼ cani zeeda lu cani ni naquiiñeʼ gucáʼnanu (Proverbios 3:31; Isaías 8:19; Efesios 4:17-19).
Tu rusihuínninu nácanu nezalú Jiobá pur ca binni ridxaaganu (Salmo 26:1, 4, 5; 97:10).
14. Ximodo nga zabani binni pa cadi gusaana de chinanda ca conseju ni cá lu Stiidxaʼ Dios yanna riʼ.
14 Mayaca chuʼnu ndaaniʼ guidxilayú cubi stiʼ Dios, ra chiguibani binni galán purtiʼ maʼ qué ziuu Binidxabaʼ nin ca cosa malu ni nuu yanna riʼ, purtiʼ Reinu stiʼ Dios nga chiguni cani. Chaahuidugá maʼ qué zuniná guendaruchee ca guiráʼ binni ni guzuubaʼ diidxaʼ, ti ganda guibánicaʼ nayecheʼ sin qué chuʼ dxi gáticaʼ ndaaniʼ Paraísu. Ne últimu la? guizáʼ galán zabani guiráʼ cani bizáʼ Dios cásipeʼ modo na espíritu stibe (2 Corintios 3:17). Cadi jneza diʼ nga gunítinu guiráʼ nga purtiʼ qué ninándanu ca conseju ni cá lu Stiidxaʼ Dios. Yanna cumu maʼ cadi canu yaga lu náʼ ca cosa malu ca la? gúninu ni jneza ti zacá gusihuínninu dxandíʼ racaláʼdxinu chuʼnu galán casi nuu ca xiiñiʼ Dios (Romanos 8:21).
Ni guietenaláʼdxinu
• Xiñee qué ñacaná Adán ne Eva dxi bibánicaʼ ndaaniʼ Paraísu que. Ñee zaqueca nuu binni yanna la?
• Ximodo ndiʼ maʼ cadi cá ca xpinni Cristu yaga. Xiñee maʼ gadxé ni de modo riníʼ ique binni.
• Xiñee cadi naquiiñeʼ guidxaaganu ca binni ni runi cosa malu. Para cadi gácanu casi Adán, tuu nga rudiʼnu lugar gabi laanu xii nga ni cadi jneza ne ruzúʼbanu stiidxaʼ.
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 46]
Biblia riguixhená laanu sicaríʼ: «Cadi udii tu lugar chuʼ tu quite laatu. [...] “Pa idxaagu ni nadxaba la? zacá ni lii”»