Capítulo 3
Gunaaze dxiichiʼ Stiidxaʼ Dios
1. 1) Ximodo gunna ca israelita que dxandíʼ nga ni riníʼ Stiidxaʼ Dios. 2) Xiñee naquiiñeʼ gánnanu pa dxandíʼ nga ni na Stiidxaʼ Dios yaʼ.
SICARÍʼ guníʼ ti xpinni Dios ni láʼ Josué: «Laatu nanna dxíchitu de guidubi ladxidoʼto ne guidubi xhiálmatu huayaca guiráʼ diidxaʼ sicarú ni huayabi Jiobá laatu» (Josué 23:14-16). Zacá nga gúdxibe ca binnigola stiʼ Israel guyuusicabe lu Layú ni Bizabiruaa Dios gudii laacabe que. Cani guníʼ Jiobá que dxandíʼ gúcacani. Ni bizaaca riʼ ne guiráʼ ni caníʼ Biblia gucuácani ti «zacá cadi guiaana nu de icá lú nu Dios» (Romanos 15:4).
2. 1) Xiñee rininu Stiidxaʼ Dios nga ni cá lu Biblia. 2) Xi zúninu ora gánnanu Biblia nga Stiidxaʼ Dios.
2 Neca biaʼ cuarenta hombre nga bicaa Biblia la? Jiobá nga gudxi laacabe xi gucaacabe. Ñee gúdxibe laacaʼ guiráʼ xixé ni guicá luni la? Gúdxibe pue. Para nga la? biquiiñebe espíritu santu stibe, o stipa stibe. Casi guníʼ apóstol Pablu, «irá Xquiʼchi Dios, Espíritu Santu uníʼ xi icá [...], ti iziidi chaahui ca xpinni Dios para ganda guni irá ni riree ndu». Binni de guidubi naca Guidxilayú ni maʼ biiyaʼ dxandíʼ Stiidxaʼ Dios nga cá lu Biblia la? biindaʼ ni nani ne biʼniʼ ni cayábini lii (2 Timoteo 3:16, 17; 1 Tesalonicenses 2:13).
Gacanenu binni gusisaca ni
3. Ximodo nga jma galán gacanenu ca binni ni qué runi cré pa Biblia nga Stiidxaʼ Dios.
3 Laanu nánnanu Biblia nga Stiidxaʼ Dios, peru stale de cani rinínenu qué riníʼ ique zacá. Ximodo zanda gacanenu laacabe yaʼ. Jma galán nga guxhálenu Biblia ne guluinu laacabe xiná ni. «Stiidxa Dios la? rudii enda nabani laanu, [«nabani ni», NM] ne nandxóʼ ni. Jma naduxhu ni que ti puñal ni naduxhu iropa ladu, [...] ora ma yendá stiidxa be que ndaani ladxidóʼ no la? ribee irá ni nuu ndaani ladxidóʼ no, ne ni cá lu xquenda biaani nu.» (Hebreos 4:12.) Stiidxaʼ Dios nabánini, o racaneni laanu, ne maʼ cayaca ni nani ne guirutiʼ tu zanda gucueeza de gácacani. Stiidxaʼ Dios rindá ndaaniʼ ladxidóʼ binni ne jma racaneni laacabe que intiica ni guininu.
4. Xi riziidiʼ binni lu Biblia ni rucaa laa guchaa modo riníʼ ique de laani, ne xiñee.
4 Stale binni riguixhe ique guʼndaʼ chaahuiʼ Biblia ora guʼyaʼ zeeda lá Dios luni. Xcaadxi ruundaʼ ni ora guʼyaʼ caniʼni xi pur nabani binni, xiñee cudii Dios lugar nuu guendaquéiquiiñeʼ, xi cusihuinni guiráʼ ni cayaca yanna, o purtiʼ caniʼni chigudii Dios laanu ti guendanabani ni qué zaluxe ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ. Ca guidxi ra nuu religión ra nabé ruchiichi ca demonio ca binni pur modo rúnicabe ndaaniʼ cani la? riuulaʼdxiʼ ca binni ca gúʼndacaʼ Biblia purtiʼ rusiéneni laacabe xiñee ruchiichi ca demonio ca ne xi naquiiñeʼ gúnicabe para maʼ cadi guchiiñacaʼ laacabe. Xiñee ridxagayaa stale binni ora gánnacaʼ xipeʼ nga rusiidiʼ Biblia de cani guninu ca yaʼ. Purtiʼ Biblia si nga zanda guni crenu ni caníʼ de ca cosa ni jma risaca ca (Salmo 119:130).
5. 1) Xiñee nuu binni qué runi cré Biblia. 2) Ximodo zanda gacanenu cani riníʼ ique zacá.
5 Peru, xi zanda gúninu ora gabi tuuxa laanu qué runi cré Biblia yaʼ. Ñee pur nga si maʼ qué zanínenu laabe de laani la? Coʼ. Pa nuube guiénebe ni la? zanda gusiénenu ni laabe. Zándaca guiníʼ íquebe Biblia ca stiʼ ca religión ni ruluíʼ si zinándacaʼ Cristu ni, ne zándaca qué racaláʼdxibe gánnabe de laani purtiʼ qué runi ca religión ca ni rusiidicaʼ ne riuucaʼ lu política ne purtiʼ nabé rinábacabe bidxichi. Xiñee qué guinabadiidxaluʼ laabe pa zacá riníʼ íquebe yaʼ. Zándaca chuuláʼdxibe gucaadiágabe ora gúʼyabe ca textu ni caníʼ cadi jneza ni cayuni ca religión ni ruluíʼ si zinándacaʼ Cristu ne ca textu ra caníʼ gadxé nga ni runi cani dxandíʼ zinanda Cristu que laacabe (Miqueas 3:11, 12; Mateo 15:7-9; Santiago 4:4).
6. 1) Xi bicaa lii guni creluʼ zeeda Biblia ca de Dios. 2) Xiruʼ zanda gábinu binni para gacaneluʼ laacaʼ guiénecaʼ zeeda Biblia de Dios.
6 Xcaadxi binni runi crecaʼ ni na Dios nga cá lu Biblia ora ruuyacaʼ xiixa ni guluíʼ dxandíʼ ni. Xi bicaa lii guni creluʼ ni na Jiobá Dios nga cá lu Biblia ca yaʼ. Ñee purtiʼ laca laani caniʼni padé zeedani la? O pur guiráʼ ni caniʼni chiguizaaca ni rusihuinni cadi ti binni casi laanu guníʼ cani la? (2 Pedro 1:20, 21.) O zándaca purtiʼ biaʼ 40 hombre nga bicaa ni lu ti mil xhoopaʼ gayuaa iza, ne neca gadxé gadxé dxi bibánicabe la? nin tobi de laacabe qué niníʼ cadi dxandíʼ ni bicaa xcaadxi que. O purtiʼ dxandíʼ nga ni riniʼni de ciencia ne cadi casi xcaadxi guiʼchiʼ ni gucuá ca dxi queca ni. Stobi ni rusihuinni zeeda Biblia ca de Dios nga qué nusiguii diʼ cani bicaa ni ne modo biaapani neca stale tu gucalaʼdxiʼ nunitilú ni. Guiráʼ ni bidxagayaaluʼ ora biindaluʼ ni zanda iquiiñeluʼ para gacaneluʼ xcaadxi binni.a
Ora guidúʼndanu Biblia
7, 8. 1) Xi naquiiñeʼ gúninu ne Biblia stinu. 2) Nánnanu naquiiñeʼ guidúʼndanu Biblia stúbinu, peru xiruʼ naquiiñeʼ gúninu. 3) Tu huayacané lii guiéneluʼ cani naguixhe ique Jiobá guni.
7 Cásica racanenu binni guni cré Biblia, laanu laaca naquiiñeʼ cueenu tiempu para guidúʼndanu ni gatigá. Ñee cayúniluʼ ni la? Lade guiráʼ libru ni maʼ huacá, laani nga ni jma risaca. Neca gúʼndanu ni stúbisinu la? nuuruʼ ni naquiiñeʼ gúninu. Stiidxaʼ Dios cayabi laanu cadi guixélenu. Cadi guiníʼ íquenu zanda gánnanu guiráʼ ni laasinu. Para gácanu ti xpinni Cristu ni riníʼ ique jneza la? qué zúʼndasinu Biblia stúbinu, sínuque laaca zúninu stipa chuunu guiráʼ guendaridagulisaa ni rapa xquidxi Dios (Proverbios 18:1; Hebreos 10:24, 25).
8 Zacá nga ruzeeteʼ Biblia biʼniʼ ti hombre ni biʼniʼ xhiiñaʼ gobiernu stiʼ Etiopía. Laabe cayuundabe ca diidxaʼ ni bicaa Isaías, ne óraque ti ángel biseendaʼ ti xpinni Cristu ni láʼ Felipe ra nuube, ne laa gunabadiidxaʼ laabe: «Rieʼnu gouʼ ni cayuunda lu ca [la?]». Hombre que bicabi Felipe: «Ximodo ndi guieneʼ pa iruti tu usiene naa». Óraque gunábabe gacané Felipe laabe. Peru Felipe qué ñabi diʼ laabe ni na si ique. Qué ñuundaʼ diʼ Felipe Stiidxaʼ Dios stubi si, sínuque yenándabe ni rusiidiʼ xquidxi Dios ne zaqué gucanebe hombre que ganna xii nga rusiidiʼ Jiobá (Hechos 6:5, 6; 8:5, 26-35). Ca dxi stinu riʼ, guirutiʼ zanda guiene xi naguixhe ique Jiobá guni pa laasi cayuundaʼ Biblia. Guiranu caquiiñenu gacané Jiobá laanu ne riquiiñebe xquídxibe para gúnibe ni.
9. Xi zabeendunu pa chinándanu modo nexheʼ guiuundaʼ Biblia.
9 Para ganda guiene chaahuinu Biblia, xquidxi Jiobá cudii laanu libru ne revista para guiénenu ni. Laaca nexheʼ modo naquiiñeʼ guiuundaʼ Biblia lu Scuela stiʼ cani Rucheeche Diidxaʼ ni rapa guiráʼ ca testigu stiʼ Jiobá. Stale ni zabeendunu pa guidúʼndanu Stiidxaʼ Dios (Salmo 1:1-3; 19:7, 8). Biʼniʼ stipa pur gúʼndaluʼ Biblia guiráʼ dxi. Neca qué guiene chaahuiluʼ guiráʼ ni gúʼndaluʼ la? zacaneni lii gánnaluʼ xidé caníʼ guidubi nácani. Pa gúʼndaluʼ tapa o gaayuʼ yaza guiráʼ dxi, zándaca guilúxeluʼ ni lu ti iza.
10. 1) Pora ruundaluʼ Biblia. 2) Turuʼ naquiiñeʼ chuʼ ora maʼ cayuundaluʼ Biblia, ne xiñee galán nga gúʼndaluʼ ni guiráʼ dxi.
10 Pora zanda gúʼndaluʼ Biblia. Pa gúʼndaluʼ ni chii o quince minutu guiráʼ dxi la? stale nga ni zabeenduluʼ. Pa qué ganda gúniluʼ ni zacá, gulee ti tiempu huiiniʼ ndaaniʼ semana ne biʼniʼ stipa pur gúʼndaluʼ ni dxi maʼ gudíxheluʼ. Pa maʼ bichaganaluʼ, zanda gúʼndaneluʼ xheelaluʼ. Ne pa maʼ nápatu xiiñitu ni maʼ nanna guʼndaʼ, zanda guʼndaʼ cada tóbicabe ti ndaa. Naquiiñeʼ guiaaluʼ gúʼndaluʼ Biblia guiráʼ dxi cásica maʼ biaaluʼ goloʼ. Lii nannuʼ raca huará binni ora qué ro chaahuiʼ. Zacaca nga pa qué guidúʼndanu Biblia, zándaca gunítinu guendanabani ni qué zaluxe ca, nga runi cadi gusaananu de guidúʼndanu «irá ca diidxa ni iree de ruaa Dios» (Mateo 4:4).
Ni guicá íquenu ora guidúʼndanu Biblia
11. Xi guicá íquenu ora guidúʼndanu Biblia.
11 Xi guicá íquenu ora guidúʼndanu Biblia yaʼ. Ni guicá íquenu nga gunibiáʼ chaahuinu Dios ti gannaxhiinu laabe jma ne guni adorarnu laabe modo riuuláʼdxibe, ne cadi pur guidúʼndasinu stale yaza (Juan 5:39-42). Galán nga guininu cásica hombre ni bicaa salmo riʼ: «Biluíʼ naa neza stiluʼ, Jiobá» (Salmo 25:4).
12. 1) Xiñee naquiiñeʼ «gunibiáʼ chaahui [n]u» Jiobá, ne xi naquiiñeʼ gúninu ora guidúʼndanu Biblia para gunibiáʼ chaahuinu laabe. 2) Xi tapa cosa risaca zanda guiníʼ íquenu ora maʼ cadúʼndanu xiixa textu lu Biblia (biiyaʼ lu cuadru stiʼ yaza 30). 3) Biquiiñeʼ cani zeeda lu cuadru ca casi ejemplu para guicábiluʼ cani zeeda lu xcaadxi párrafo riʼ. Biyubi ca textu ni cadi cá xinacaʼ luni.
12 Naquiiñeʼ guicaanu cani rusiidiʼ Jiobá laanu purtiʼ racaláʼdxinu «gunibiáʼ chaahui [n]u laa[be]». Pa qué gunibiáʼ chaahuinu Dios la? qué zanda diʼ gúninu cásipeʼ na Stiidxabe o gusiene chaahuinu ni (Colosenses 3:10; 2 Timoteo 2:15). Para gunibiáʼ chaahuinu Dios naquiiñeʼ guʼndaʼ chaahuinu Biblia, ne pa nagana cayaca para laanu guiénenu xiixa ni zeeda luni la? zándaca caquiiñeʼ guidúʼndanu ni sti biaje ti guiénenu ni. Laaca zabeendunu ni galán pa cueenu tiempu para guiníʼ íquenu ni cadúʼndanu ne guidúʼyanu xi xcaadxi cosa cusiidini laanu. Lu yaza 30 cá tapa cosa risaca ni zanda guiníʼ íquenu ora maʼ cadúʼndanu xiixa textu lu Biblia. Biiyaʼ dxandíʼ zacá ni ora guicábiluʼ ca guendarinabadiidxaʼ ni cá despué de párrafo riʼ.
1) Stale de ca textu ni ridúʼndanu lu Biblia rusiidicani laanu ximodo nga Jiobá. Casi lu Salmo 139:13, 14 rusiidiʼ ni laanu pabiáʼ rizaaláʼdxibe cani caʼruʼ gale, nani sicaríʼ: «Gúpaluʼ naa ndaaniʼ jñaa. Zaguaa naróʼ stiluʼ purtiʼ ridxagayaa modo bizaʼluʼ naa dede ruchibi ni naa. Guendaridxagayaa nga guiráʼ ni bizaʼluʼ, ruuyaʼ dxicheʼ zacá ni». ¡Guizáʼ ridxagayaanu cani bizáʼ Jiobá! Modo bizaʼbe laanu rihuinni guizáʼ nadxiibe laanu.
Ora ridúʼndanu Juan 14:9, 10 ra caníʼ ximodo gucané Jesús xcaadxi binni la? rusihuínnini xi ñuni Jiobá laapeʼ. Yanna, xi riníʼ íquenu de Jiobá ora ridúʼndanu cani cá lu Lucas 5:12, 13 ne Lucas 7:11-15.
2) Ndiʼ nga tema stiʼ Biblia: Reinu stiʼ Dios nga chiguluiʼ laasibe nga nápabe derechu de guni mandarbe ne ni chigusisaca labe. Lu Reinu ca cayuni mandar Jesucristu, ni guníʼ Jiobá gueeda que. Nga runi, ora gúʼndaluʼ xiixa textu guníʼ ique xi caniʼni de tema stiʼ Biblia.
Ximodo bizeeteʼ Ezequiel ne Daniel de tema stiʼ Biblia (Ezequiel 38:21-23; Daniel 2:44; 4:17; 7:9-14).
Ximodo rusihuinni Biblia Jesús nga ni maca guníʼ Jiobá gueeda que (Gálatas 3:16).
Ximodo na Apocalipsis chiguni Reinu stiʼ Dios guiráʼ cani rieeteʼ lu Biblia (Apocalipsis 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5).
3) Gunabadiidxaʼ laaca lii ximodo zanda gúniluʼ cani ruundaluʼ lu Biblia. Casi lu Éxodo hasta Deuteronomio rizíʼdinu biʼniʼ ca israelita ni cadi jneza ne bicaalucaʼ Dios ne pur ngue gucanácabe. Nga runi, cadi gúninu ca guendaquéiquiiñeʼ ni bíʼnicabe ti chulaʼdxiʼ Jiobá modo runi adorarnu laa. «Irá nga bizaaca ca bixhoze gola nu ne ucuá ni lu Xquiʼchi Dios para iziʼdi nu iduʼya gá nu laanu, cani nabani nu ra ma zeda iluxe guidxilayú riʼ.» (1 Corintios 10:11.)
Lu ca textu ra cá biiti Caín Abel, xi rusiidicani laanu (Génesis 4:3-12; Hebreos 11:4; 1 Juan 3:10-15; 4:20, 21).
Ñee laaca riquiiñeʼ chinanda ca xpinni Cristu, ni chiguibánicaʼ lu Guidxilayú riʼ ca conseju ni gucuá lu Biblia para cani cheʼ guibáʼ la? (Números 15:16; Juan 10:16.)
Neca ruuyaʼ ca binni ni ridagulisaanenu rúninu ni jneza, xiñee naquiiñeʼ guiníʼ íquenu ximódoruʼ ndiʼ jma jneza chinándanu ca conseju ni cá lu Biblia ni maʼ nánnanu (2 Corintios 13:5; 1 Tesalonicenses 4:1).
4) Guníʼ ique ximodo iquiiñeluʼ ni gúʼndaluʼ para gacaneluʼ binni. Guiráʼ binni riuu xizaa pur ca guendahuará ca, nga runi zanda guidúʼndanenu laacabe ni biʼniʼ Jesús para biluíʼ xi chiguni lu guidubi naca Guidxilayú ora maʼ cayuni mandar luni casi Rey lu Reinu stiʼ Dios. «Raqué zuba be bidxiña jma binni laabe, bedané ca cani nachiita ñee, ne cani nacheepa lú, ne cani qué riníʼ, ne cani nachanga náʼ o ñee, ne stale ru binni huará. [...] Ne bisianda be laacaʼ» (Mateo 15:30).
Tu binni ndiʼ zanda gacané historia ra caníʼ bibani xiiñiʼ Jairo sti biaje (Lucas 8:41, 42, 49-56).
13. Xi zabeendunu pa chinándanu modo gudíxhenu guidúʼndanu Biblia casi runi xquidxi Jiobá.
13 Stale ni zabeendunu pa guiníʼ íquenu guidapaʼ cosa ni maʼ guninu ca ora guidúʼndanu Biblia. Neca nagana zácani para laanu peru zacanécani laanu biaʼ dxi guibáninu, purtiʼ jma zuzuhuaa dxiichinu lu Stiidxaʼ Dios. Ra guidúʼndanu Biblia ca gatigá la? zuchíñani laanu jma gaxha de Jiobá, Bixhózenu ni nadxii laanu, ne laaca zuchíñani laanu ca bíʼchinu ne ca bizáʼnanu ni zinanda Cristu, ne zacaneni laanu chinándanu conseju ni na guinaaze dxiichinu «diidxa ni rudii enda nabani» ca (Filipenses 2:16).
[Cani cá ñee yaza]
a Para gánnaluʼ jma xiñee naquiiñeʼ guidúʼndanu Biblia la? biiyaʼ folletu Un libro para todo el mundo, stiʼ ca testigu stiʼ Jiobá.
Ni guietenaláʼdxinu
• Xiñee gucuá Biblia ne biaapaʼ ni dede dxiqué hasta ca dxi stinu riʼ.
• Ximodo zanda gacanenu xcaadxi binni gusisaca Biblia.
• Xiñee zabeendunu ni galán ora guidúʼndanu Biblia guiráʼ dxi. Xi tapa cosa naquiiñeʼ guiníʼ íquenu ora guidúʼndanu Biblia.
[Cuadro ne dibuju/foto ni zeeda lu yaza 30]
ORA GÚʼNDALUʼ XIIXA LU BIBLIA GUNÍʼ IQUE
xi cayábini lii de Jiobá
ximodo caniʼni de tema stiʼ Biblia
ximodo zacaneni lii lu xquendanabániluʼ
ximodo zanda iquiiñeluʼ ni para gacaneluʼ binni